هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۶۸.۳.۲۷ بنا به پیشنهاد مشترک شماره ۴۱۲۹.۹.۴۷۱ – ۱ مورخ ۱۳۶۸.۳.۲۴ وزارتخانه‌های مسکن و شهرسازی و امور‌اقتصادی و دارایی – برنامه و بودجه – آیین‌نامه اجرایی بند د تبصره “۱۳” قانون بودجه سال ۱۳۶۸ کل کشور را به شرح زیر تصویب نمودند:
بخش اول: ساختمانهای موضوع این آیین‌نامه
ماده ۱ – کلیه واحدهای مسکونی ارزانقیمت که از محل طرح‌های عمرانی و سایر اعتبارات دولت توسط وزارت مسکن و شهرسازی احداث شده و یا در دست احداث است اعم از تکمیل شده یا ناتمام مشمول این فصل آیین‌نامه می‌گردد.
ماده ۲ – در صورتی که پروژه دارای پیمانکار بوده و ارزش کار انجام شده حداقل به ۷۵% عملیات موضوع قرارداد رسیده باشد می‌تواند پس از اعمال مواد ۲۹ و۳۹ شرایط عمومی پیمان نسبت به فروش واحدها اقدام کرد.
تبصره – در صورتی که پروژه دارای پیمانکار باشد ولی ارزش کار انجام شده به ۷۵%
عملیات موضوع قرارداد نرسیده باشد می‌توان نسبت به پیش فورش واحدها اقدام نمود
لیکن چنانچه پیمانکار یا فسخ قرارداد و یا ادامه کار با خریدار جدید رضایت داشته
باشد و به هر حال به هیچ نحوی از انحاء مطالبه خسارت ننماید و‌هیچگونه ادعایی
نداشته باشد و دستگاه اجرای به مصلحت تشخیص دهد می‌تواند نسبت به فروش آنها نیز به وضع موجود اقدام کرد.
ماده ۳ – عرضه واگذار ساختمانهای نیمه تمام که احداث آنها رأساً وسیله وزارت مسکن
و شهرسازی انجام می‌شود و پروژه فاقد پیمانکار است در هر مرحله از اجرای عملیات بلامانع است.
بخش دوم: مقررت مربوط به واگذاری واحدهای مسکونی ارزنقیمت.
ماده ۴ – واحدهای مسکونی ارزانقیمت با توجه به شرایط و اولویتهای مندرج در ماده ۵
فقط قابل واگذاری به اشخاص حقیقی بنیاد شهید، شرکتهای تعاونی‌مسکن و سایر نهادهای
انقلاب (مشروط بر اینکه از بودجه عمومی دولت استفاده ننماید) می‌باشد و فروش،
ساختمانها به وزارتخانه‌ها سازمانها و شرکتهای دولتی اعم از اینکه از بودجه عمومی
دولت استفاده کنند یا نکنند ممنوع است.
تبصره ۱ – وزارت مسکن و شهرسازی مکلف است بر اساس ردیف ۴ بند “د” تبصره “۱۳” پس
از تکمیل خانه‌های ارزانقیمت حداقل تعداد ۴۰۰ واحد را در‌اختیار وزارت آموزش و
پرورش قرار دهد تا به صورت خانه‌های سازمانی مورد استفاده قرار گیرد.
تبصره ۲ – بانکها از شمول این ماده خارج بوده و می‌توانند ساختمانهای خاتمه یافته و نیمه تمام ارزانقیمت را خریداری و پس از تکمیل طبق مقررات خو واگذار نمایند.
ماده ۵ – در واگذاری ساختمانها مراتب و اولویتهای ذیل ضمن ملحوظ کردن مفاد ماده ۴ بایستی رعایت شود.
الف) مجتمع‌های آپارتمانی نیمه تمام به ترتیب اولویت برای فروش به بانکها،
شرکتهای تعاونی مسکن، نهادهای انقلاب اسلامی و اشخاص حقیقی عرض می‌شود.
ب) مجتمع‌های آپارتمانی تشکیل شده به ترتیب اولویت به شرکتهای تعاونی مسکن، بنیاد شهید اشخاص حقیقی و نهادهای انقلابی واگذار می‌گردد.
ج) ساختمانهای تک واحدی اعم از تکمیل شده یا ناتمام به ترتیب اولویت به اشخاص
حقیقی، بنیاد شهید، سایر نهادهای انقلابی، شرکتهای تعاونی مسکن و بانکها واگذار می‌شود.
بخش سوم: شرایط و نحوه تعیین اولویتهای متقاضیان خرید واحدهای مسکونی ارزانقیمت و واحدهای تجارتی
ماده ۶ – به منظور تعیین واجدین شرایط و اولویتها و امتیازگذاری متقاضیان
کمیسیونی متشکل از استاندار یا معاون وی مدیر کل امور اقتصادی و دارایی و مدیر‌کل
مسکن و شهرسازی تشکیل خواهد شد اداره کل مسکن و شهرسازی نقش دبیرخانه کمیسیون را
به عهده داشته و تصمیمات کمیسیون با اکثریت آراء معتبر‌است.
ماده ۷ – در مورد اشخاص حقیقی و اعضای کشورهای تعاونی مسکن متقاضی و فرزندان تحت
تکفل وی از تاریخ تصویب این آیین‌نامه بایستی فاقد واحد‌مسکونی یا زمین شهری قابل
ساختمان در محل باشند و حداقل ۲۵ سال سن و یا افرادی را تحت تکفل داشته باشند.
ماده ۸ – شرکتهای تعاونی مسکن بایستی به ثبت رسیده باشند.
تبصره ۱ – شرکتهای تعاونی مسکن کارکنان دولت نسبت به سایر شرکتهای تعاونی مسکن در اولویت می‌باشند.
تبصره ۲ – در شرایط مساوی نحوه احتساب امتیازات شرکتهای تعاونی مسکن برابر است با میانگین مجموع امتیازات اعضای شرکت به نسبت تعداد اعضاء.
ماده ۹ – در کلیه مواردی که متقاضی واجد شرایط حاضر به پرداخت بهای واحد مسکونی به صورت نقد باشد اولویت داشته و نیازها به امتیازبندی ندارد و در‌غیر این صورت امتیاز متقاضیان به شرح زیر محاسبه می‌شود.
1 – تأهل ۸ امتیاز
2 – هر فرزند تحت تکفل ۴ امتیاز
3 – هر فرد تحت تکفل (به استثنای همسر و اولاد) ۲ امتیاز
4 – به ازای هر سال عضویت پیوسته در شرکت ۲ امتیاز حداکثر ۱۰ امتیاز
5 – به ازای هر سال سن بیشت از ۲۵ سال ۱ امتیاز حداکثر ۱۰ امتیاز
6 – به ازای هر سال سابقه سکونت در محل ۲ امتیاز حداکثر ۱۰ امتیاز
7 – داشتن حکم تخلیه از مراجع قضایی با الزام به تخلیه خانه سازمانی ۲۰ امتیاز
8 – کارمند رسمی دولت ۱۰ امتیاز حداکثر ۵۰ امتیاز
9 – به ازای هر سه ماه خدمت در جبهه جنگ تحمیلی ۵۰ امتیاز
10 – اضعف‌الناس جامعه نظیر ایتام و معلولین که تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور قرار دارند و با تأیید آن سازمان
تبصره – در صورتی که خریداران واجد شرایط نقدی بیش از تعداد واحدهای مسکونی عرضه
شده باشند، امتیازبندی به طریق فوق در مورد آنها اعمال و واحدهای مسکونی به
خریداران بر اساس امتیازات حاصله واگذار می‌گردد.
ماده ۱۰ – در مورد واگذاری به بنیاد شهید و سایر اشخاص حقوقی کلیه واگذاریها
مستقیماً به بنیاد و یا مؤسسه مربوطه صورت گرفته و رأساً مسئول پرداخت بهاء به صورت نقدی می‌باشد.
بنیاد شهید و بانکها در واگذاری واحدهای مذکور به افراد واجد شرایط طبق مقررات
خود و سایر مقررات مربوط عمل می‌کنند لیکن، سایر اشخاص حقوقی در فروش واحدهای
مسکونی به متقاضیان ملزم به رعایت شرایط مندرج در این فصل از آیین‌نامه می‌باشند.
ماده ۱۱ – وزارت مسکن و شهرسازی مکلف است حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ تصویب و
ابلاغ این آیین‌نامه نسبت به تعیین واحدهای مسکونی ارزانقیمت‌قابل فروش و عرضه
آنها از طریق آگهی در روزنامه کثیرالانتشار استان اقدام و در استانهایی که فاقد
روزنامه می‌باشد از طریق آگهی محلی اقدام نماید متن آگهی‌بایستی شامل تعداد
واحدهای مسکونی، محل احداث، مشخصات آنها از قبیل تکمیل شد یا ناتمام (با ذکر درصد
عملیات انجام شده) آپارتمانی یا تک واحدی،متراژ با ذکر قیمت و اینکه احتمال تغییر
قیمت وجود دارد و یا قید عنوان “جهت فروش” یا “پیش فروش” و ذکر اولویتها و شماره
حساب بانکی در هر محل و‌حداکثر تاریخ مهلت ارسال تقاضا باشد.
تبصره – در صورتی که برای واحدهای ارزانقیمت مذکور در ماده ۱۱ بلا آگهی در
روزنامه‌ها داده شده باشد به تشخیص کمسیون موضوع ماده ۶ می‌توان از انتشار آگهی
مجدد صرفنظر نموده و نسبت به نصب اعلانات محلی و ابلاغ مراتب به ادارات کل و
سازمانها و نهادهای موجود در استان و فرمانداریها و بخشداریها اکتفا نمود.
ماده ۱۲ – متقاضیان باید تقاضاهای خود را به انضمام فیش بانکی مبنی بر پرداخت پانصد هزار (۵۰۰.۰۰۰) ریال و مدارک خواسته شده به ادارات کل مسکن و شهرسازی تسلیم و رسید دریافت دارند.
در صورتی که متقاضی واجد شرایط یا اولویت نباشد و یا از خرید خانه قبل از تنظیم
سند یا قرارداد منصرف شود مبلغ پرداخت عیناً به وی مسترد می‌شود ولی در صورت تعلق
واحد مسکونی به وی مبلغ مزبور بابت قسمتی از بهای خانه محسوب خواهد شد.
ماده ۱۳ – واحدهای مسکونی ارزانقیمتی که مورد استفاده مهاجرین جنگ تحمیلی است در
صورت موافقت بنیاد امور مهاجرین جنگ تحمیلی و پس از معرفی و تأیید و واجد شرایط
بودن ساکنین توسط آن بنیاد به آنها بر طبق مفاد این آیین‌نامه واگذار می‌گردد.
تبصره – در موارد لازم و پس از تأیید بنیاد امور مهاجرین جنگ و پیشنهاد کمیسیون
ماده ۶ و تصویب وزیر مسکن و شهرسازی اینگونه واحدها بدون اخذ پیش قسط و حداکثر
اقساط ۱۰ ساله واگذار می‌گردد.
بخش چهارم: نحوه قیمت‌گذاری و پرداخت بهای واحدهای مسکونی ارزانقیمت
ماده ۱۴ – بهای واحدهای مسکونی ارزانقیمت با احتساب هزینه‌های زیربنایی و جنبی بر
اساس قیمت کارشناسی که وسیله کارشناسان وزارت مسکن و‌شهرسازی و ادارات کل استان،
طبق ضوابطی که وزیر مسکن و شهرسازی اعلام می‌نماید تعیین می‌شود ضوابط مذکور
حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه بایستی تهیه و ضمن ابلاغ به
استانها یک نسخه برای وزارت برنامه و بودجه نیز ارسال شود.
ماده ۱۵ – در کلیه مواردی که واحدها به صورت اقساط فروخته می‌شود پس از کسر پیش
قسط به ازای هر سال مدت باز پرداخت ۱% (به عنوان تفاوت بین فروش نقدی و اقساطی)
فقط یک بار به باقیمانده کل بهای واحدهای مسکونی که به شرح ماده ۱۴ بدست آمده است
اضافه می‌شود درصد مذکور برای مناطق محروم موضوع تصویب‌نامه شماره ۵۸۹۴۶ت مورخ
1367.۷.۱۲ هیأت محترم وزیران نیم درصد تعیین می‌گردد.
ماده ۱۶ – تعیین میزان حداقل و حداکثر پیش قسط واحدهای مسکونی تکمیل شده بر اساس
جدول و با توجه به مقتضیات محل و بهای واحد مسکونی و امکانات متقاضیان به عهده
میسیون، موضوع ماده ۶ می‌باشد و پیش پرداخت واحدهای مسکونی ناتمام حداکثر مبلغ
پیش‌پرداخت تعیین شده می‌باشد لیکن‌چنانچه واحد مسکونی ناتمام مشمول صدر تبصره ماده ۲ باشد در این صورت پیش پرداخت و اقساط آن نیز وسیله کمیسیون مذکور با توجه
به قیمتهای مشابه‌در موارد تکمیل شده در قالب جدول زیر به صورت علی‌الحساب تعیین می‌شود.
جدول:
تبصره – در صورتی که خریدار بانک باشد بهای واحد مسکونی نقداً پرداخت خواهد شد.
ماده ۱۷ – در صورت آماده بودن سند تفکیکی واحدهای ارزانقیمت که نقداً فروخته
می‌شود به صورت بیع قطعی واگذار می‌گردد و در مورد واحدهای مسکونی که به اقساط
فروخته می‌شود واگذاری به صورت بیع مشتمل بره رهن خواهد بود در این صورت فروشنده
ملزم است برای خود به مدت، پنج سال خیار فسخ معامله را ملحوظ نماید تا چنانچه
خریدار از تاریخ انجام معامله لغایت پنج سال عین واحد مسکونی را به هر نحوی از
انحاء به غیر واگذار یا منتقل نمود یا معلوم‌شده خریدار واجد شرایط مندرج در این
آیین‌نامه نبوده فروشنده اختیار فسخ عقد را داشته باشد در صورت فسخ معامله مبالغ
دریافتی پس از کسر اجرت‌المثل‌مدت استفاده و سایر هزینه‌های متعلقه به خریدار
مسترد و واحد مسکونی به متقاضی واجد شرایط دیگری واگذار می‌شود چنانچه خریدار قبل
از منقضی مدت‌پنج سال باقیمانده بهاء را نقداً پرداخت کند اجازه انتقال به غیر داده خواهد شد.
تبصره ۱ – در صورتی خریدار اضطراراً ناگزیر از فروش واحد مسکونی خود باشد در این
صورت به پیشنهاد کمیسیون ماده ۶ و موافقت وزیر مسکن و شهرسازی می‌تواند واحد
مسکونی خود را به شخصی که طبق ضوابط مندرج. در این آیین‌نامه مورد تأیید اداره کل
مسکن و شهرسازی باشد بفروشد.
تبصره ۲ – بانکها و شرکتهای تعاونی مسکن و هادهای انقلابی مجازند پس از تکمیل
واحدها نسبت به انتقال آنها به متقاضیان واجد شرایط و اعضای شرکت ادامه نمایند
لیکن به هر حال شرکتهای تعاونی مسکن و نهادهای انقلابی و شهرداریها (غیر از بنیاد
شهید)نیز ملزم به رعایت مفاد مندرج در ماده ۱۷ این آیین‌نامه می‌باشند.
تبصره ۳ – اجرت‌المثل مدت استفاده ماهانه (۲۴۰).(۱) بهای واحد مسکونی خواهد بود.
ماده ۱۸ – چنانچه تکلیف عرصه واحدهای مسکونی ارزانقیمت روشن نبوده و یا دارای
مشکلات ثبتی یا مدعی خصوصی باشد و یا به هر علت دیگر اسناد واحدها آماده نباشد در
این صورت اعیانی ساختمانها طبق قرارداد واگذار می‌شود و انتقال رسمی پس از رفع
مشکلات ثبتی و آماده شدن اسناد صورت‌خواهدگرفت در این صورت اداره کل مسکن و
شهرسازی مکلف است قبل از انعقاد قرارداد وضعیت عرصه را به اطلاع متقاضی برساند.
ماده ۱۹ – چنانچه جهت رفع مشکل عرصه نیاز به تشخیص نوع زمین در زمان تصرف از نظر
موات، بایر یا دایر بودن آن باشد در این صورت میسیون موضوع ماده ۱۲ قانون زمین
شهری موظف و مکلف است صرفنظر از محل وقوع ملک با توجه به اسناد و مدار و سوابق
موجود نسبت به مورد اظهارنظر کند سپس طبق نظر کمیسیون مذکور اداره کل مسکن و
شهرسازی محل نسبت به تعیین تکلیف عرصه طبق مقررات مربوطه اقدام خواهد کرد.
ماده ۲۰ – در صورتی که عرضه واحدهای مسکونی وقفی و یا اجاره‌ای باشد پس از انتقال اعیان خریدار جانشین مستأجر در ادای حقوق و دیون متعلق به عرصه خواهد بود.
ماده ۲۱ – کلیه هزینه‌های متعلقه مربوط به فروش و واگذاری به عهده خریدار است.
ماده ۲۲ – چنانچه برای خانه‌های ارزانقیمت خریدار واجد شرایط وجود نداشته باشد با
اجازه کمیسیون ماده می‌توان خانه‌ها را به افرای که فاقد بعضی از شرایط باشند
واگذار نموده و در صورتی که باز هم تمامی واحدها به فروش نرود مراتب به وزارت مسکن
و شهرسازی اعلام می‌شود تا وزارت خانه مذکور طی آگهی در روزنامه کثیرالانتشار
واحدهای باقیمانده را به عموم عرضه نماید و در این صورت چنانچه متقاضیان بیش از
تعداد واحدهای موجود باشد طبق این آیین‌نامه‌واگذار گردد.
ماده ۲۳ – ادارات کل مسکن و شهرسازی و بانک مسکن مکلف هستند (خصوصاً در تهران)
کلیه واگذاریهای انجام شده قبلی را کنترل نموده و در صورتی که با مواردی مواجه
شوند که خریدار بیش از سه قسط عقب افتاده دارد پس از یک اخطار ۱۵ روزه در صورت
عدم، مراجعه بدهکار جهت واریز اقساط معوقه یا دادن ترتیبی جهت پرداخت، آن نسبت به
فسخ قرارداد و صدور اجراییه و تخلیه ملک و واگذاری آن به اشخاص واجد شرایط اقدام کنند.
همچنین ادارات کل مذکور مکلف هستند حداکثر ظرف مدت ۳ ماه از تاریخ ابلاغ این
آیین‌نامه ساکنین واحدهای مسکونی ارزانقیمت را که بدون قرارداد و موافقت اداره کل
مسکن و شهرسازی اقدام به تصرف واحدهای مزبور کرده‌اند شناسایی و در صورت احراز
شرایط لازم نسبت به انعقاد قرارداد با آنها اقدام کنند و‌چنانچه متصرفین فاقد
شرایط مندرج در این آیین‌نامه باشند ادارات کل ملزم به تخلیه سریع واحدهای مذکور و
واگذاری آنها به اشخاص واجد شرایط می‌باشند.
تبصره – متقاضی خرید خانه ارزانقیمتی که با موافقت اداره کل مسکن و شهرسازی در
خانه ساکن شده ولی هنوز با توجه به آیین‌نامه مربوطه حسب مورد جهت انعقاد قرار داد
یا تنظیم سند اقدام نکرده است در صورت اخطار یک ماهه اداره کل مسکن و شهرسازی و
عدم مراجعه ظرف مدت مذکور جهت انعقاد قرارداد یا‌تنظیم سند منصرف از خرید خانه
محسوب شده و مکلف به تخلیه خانه و تحویل آن به اداره کل مسکن و شهرسازی می‌باشند و
در صورت استنکاف در حکم‌غاصب خواهد بود و در صورت مراجعه بر طبق آیین‌نامه همان سال مربوطه قرارداد منعقد می‌گردد.
ماده ۲۴ – در صورتی که خریدار خانه ارزانقیمت از کارکنان دولت بوده و یا در خرید
واحد از مزایای عضویت در شرکتهای تعاونی مسکن (اعم از کارمندی و یا‌کارگری)
استفاده کرده باشد، از این پس بایستی ضمن عقد بیع یا در قرارداد واگذاری به آنها
شرط شود که خریدار از تاریخ تحویل واحد مسکونی لغایت ۵ سال ملزم به حفظ رابطه
استخدامی خود با دستگاه متبوع می‌باشد مگر در موارد بازنشستگی یا ازکارافتادگی و
یا آن که دستگاه مذکور رأساً به علت انتقال یا مأموریت و یا قطع رابطه استخدامی با
وی (به هر دلیل) اقدام نماید در صورت تخلف از این شرط باقیمانده بهای واحد
مسئولین حال شده و خریدار بایستی بهای واحد مسکونی را یکجا پرداخت کنند.
ماده ۲۵ – وزارت مسکن و شهرسازی موظف است کلیه وجوه، حاصل از فروش را پس از قطعی شدن معامله به حساب شماره ۶۷ خزانه به نامه (برنامه تکمیل خانه‌های ارزانقیمت نیمه تمام و تکمیل شده) واریز نماید.
ماده ۲۶ – ادارات کل مسکن و شهرسازی موظف می‌باشند در هر مورد یک نسخه از اعلامیه واریز وجه به حساب مذکور در ماده وق را به ذیحساب وزارت مسکن و شهرسازی و هر سه ماه یک بار گزارش مربوطه را به وزارت برنامه و بودجه ارسال دارند.
گزارش مربوط به عملکرد بند “د” تبصره مذکور را نیز به همراه لیست خانه‌های ارزانقیمت هر چهار ماه یک بار ارسال نمایند.
ماده ۲۷ – در کلیه مواردی که امر واگذار دچار اشکال و ابهام شده و یا آیین‌نامه ساکت است و در موارد استثنایی رفع ابهامی و یا اتخاذ تصمیم به عهده وزیر مسکن و شهرسازی می‌باشد.
میرحسین موسوی – نخست‌وزیر