شماره: ۲۴۵۸دش – تاریخ: ۶۷.۸.۱۷
فصل اول – کلیات
ماده ۱ – دانشگاه علوم انسانی (دارالعلم) مفید که در این اساسنامه اختصاراً دارالعلم خوانده می‌شود، مؤسسه‌ای است تحقیقاتی، آموزشی و فرهنگی که به منظور دستیابی به اهداف ذیل تأسیس می‌گردد:
۱ – مطالعه و تحقیق در علوم و معارف اسلامی و بازبینی و بازنگری در علوم انسانی بر اساس مبانی و موازین اسلامی
2 – فراهم آوردن زمینه‌های لازم جهت گسترش فعالیتهای علمی و تحقیقاتی در جهان اسلام و ارزیابی تحقیقات انجام یافته در حوزه معارف اسلامی و علوم انسانی
3 – تربیت علمی و عملی محققان برجسته و صاحب صلاحیت خدمت در دانشگاه و سایر مؤسسات تحقیقاتی مشابه آن
4 – معرفی و به کارگیری نتایج تحقیقات انجام شده در وجوه گوناگون حیات فرهنگی و اجتماعی ملل اسلامی
۵ – [اصلاحی ۱۳۶۷/۱۲/۲۳]
تحلیل شئون مختلف جوامع اسلامی و دیگر جوامع و پیش‌بینی تحول آنها به منظور طرح پیشنهادهای مناسب برای تدوین خطوط کلی سیاستهای فرهنگی – اجتماعی و علمی جهان اسلامی
ماده ۲ – دارالعلم برای نیل به اهداف و انجام وظایف خود اقدام لازم را مطابق مقررات آموزشی و تحقیقاتی کشور و ضوابط وزارت فرهنگ و آموزش عالی به عمل می‌آورد.
1 – ایجاد شعب تحقیق مرتبط با شاخه‌های متنوع علوم و معارف اسلامی و علوم انسانی برای مطالعه و تحقیق در هر شاخه
2 – ایجاد شعب و حوزه‌های آموزشی مرتبط با شعب تحقیق به منظور تربیت علمی و عملی محققان
3 – انجام تحقیقات مشترک تطبیقی با همکاری مراکز علمی داخلی و بین‌المللی
4 – ارتباط با مراکز علمی و تعلیماتی و تحقیقاتی داخل و خارج کشور
۵ – [اصلاحی ۱۳۶۷/۱۲/۲۳]
تبادل محقق و یا دانشجو – محقق با مراکز علمی بین‌المللی
۶ – کمک مالی یا علمی به دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و افرادی که در این زمینه‌ها تحقیق می‌نمایند.
7 – ایجاد کتابخانه و مراکز مدارک و اسناد علمی و بانک اطلاعات با هماهنگی مرکز اسناد و مدارک علمی
8 – انتشار نتیجه تحقیقات دارالعلم و دیگر کتب و مجلات مربوط به حوزه‌های تحقیقاتی
9 – برگزاری کنفرانسها و سمینارهای مختلف برای ارائه و ارزیابی آخرین دستاوردهای علمی و تحقیقاتی در زمینه معارف اسلامی و علوم انسانی.
ماده ۳ – دارالعلم یک مؤسسه تحقیقاتی – آموزشی است که فعالیتهای پژوهشی آن با
آموزش در دوره‌های کارشناسی ارشد ناپیوسته و دکتری تخصصی همراه بوده و تأسیس
رشته‌های و عناوین آن طبق ضوابط به تصویب وزارت فرهنگی و آموزش عالی خواهد رسید.
ماده ۴ – دارالعلم دارای تابعیت ایرانی است و برای مدت نامحدود در شهر مقدس قم تأسیس می‌گردد.
ماده ۵ – دارالعلم مؤسسه‌ای غیر انتفاعی است که درآمدهای آن منحصراً صرف هزینه‌های پژوهشی و آموزشی مؤسسه می‌گردد. کسر هزینه‌ها از طریق هیأت مؤسس تأمین می‌شود.
ماده ۶ – دارالعلم تابع مقررات آیین‌نامه‌های مربوط به مؤسسات پژوهشی و آموزشی غیر دولتی غیر انتفاعی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت فرهنگ و آموزش عالی خواهد بود. سایر مقررات و آیین‌نامه‌ها مطابق این اساسنامه به تصویب هیأت امناء خواهد رسید.
فصل دوم: ارکان دارالعلم
ماده ۷ – ارکان دارالعلم عبارت‌اند از:
1 – هیأت مؤسس
2 – هیأت امناء
3 – رییس
4 – مجمع علمی
ماده ۸ – هیأت مؤسس
اعضاء هیأت مؤسس عبارت‌اند از:
1 – سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
2 – رفیع ناصری
3 – سید اسماعیل موسوی زنجانی
4 – محمدعلی نوید
5 – محمدعلی متحدان
ماده ۹ – وظایف و اختیارات هیأت مؤسس به شرح زیر می‌باشد:
1 – کسب امتیاز تأسیس و دیگر مجوزهای لازم به منظور اداره مؤسسه از شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت فرهنگ و آموزش عالی
2 – فراهم آوردن مقدمات و امکانات و منابع مالی و سرمایه‌گذاری لازم برای رسیدن به اهداف دارالعلم
3 – تعیین آن عده از اعضاء هیأت امناء که بر عهده هیأت مؤسس است.
4 – بررسی و تصویب پیشنهادهای رسیده در مورد بودجه، تأسیس و توسعه و انحلال مرکز و شعب وابسته با پیشنهاد هیأت امناء
5 – بررسی و تصویب گزارش هیأت امناء در مورد حسابها و ترازنامه سالانه دارالعلم
6 – تعیین خزانه‌دار و اشخاصی که حق گشایش حسابهای بانکی به نام دارالعلم و حق برداشت از حسابهای آن را دارند و تعیین حسابرسی برای دارالعلم
7 – بررسی و تأیید حسابها و ترازنامه سالانه دانشگاه با توجه به گزارش حسابرسی و تقدیم گزارش به هیأت مؤسس
8 – تصویب آیین‌نامه‌های مالی و معاملاتی بر اساس آیین‌نامه موضوع ماده ۱۵ مصوبه جلسه چهل و یکم شورای عالی انقلاب فرهنگی
9 – جلب کمکهای مالی و امکانات لازم برای فعالیتهای پژوهشی و آموزشی دانشگاه
10 – تصویب مقررات اداری و آیین‌نامه تشکیلاتی دانشگاه
11 – تدوین مقررات استخدامی و محققان و مدرسان و کارکنان دانشگاه و تعرفه حقوق و مزایای آنها و پیشنهاد آن به وزارت فرهنگ و آموزش عالی جهت تصویب
12 – بررسی و تصویب پیشنهادهای مجمع علمی (موضوع ماده شانزده) در خصوص توسعه و تأسیس دانشکده‌ها (حوزه‌ها)
13 – پیشنهاد مقررات خاص گزینش استاد و دانشجو به وزارت فرهنگ و آموزش عالی
14 – بررسی و تأیید پیشنهاد رییس دارالعلم در مورد ظرفیت پذیرش دانشجو محقق و ارائه آن به وزارت فرهنگ و آموزش عالی
15 – پیشنهاد میزان شهریه دانشجویان و آیین‌نامه چگونگی دریافت آن جهت تصویب به وزارت فرهنگ و آموزش عالی
16 – تصویب آیین‌نامه تشکیل جلسات هیأت امناء مجمع علمی دارالعلم و هیأتهای علمی دانشکده‌ها ( حوزه‌ها)
۱۷ – [الحاقی ۱۳۶۷/۱۲/۲۳]
حفظ منافع دارالعلم و نمایندگی حقوقی آن در مراجع ذیصلاح.
ماده ۱۰ – اعضاء هیأت امناء
1 – سه نفر از خبرگان و صاحبنظران در علوم و معارف اسلامی و علوم انسانی
2 – سه نفر از اعضاء هیأت علمی پژوهشی یا آموزشی تمام وقت دانشگاه‌ها و یا مؤسسات پژوهشی کشور به معرفی هیأت مؤسس و تأیید وزیر‌فرهنگ و آموزش عالی
3 – سه نفر از اعضاء هیأت مؤسس
4 – رییس دارالعلم
5 – نماینده وزارت فرهنگ و آموزش عالی
6 – استاندار
تبصره ۱ – اعضاء هیأت امناء موضوع بندهای ۱ و ۳ ماده ۱۰ با اکثریت آراء اعضاء هیأت مؤسس انتخاب می‌شوند عزل هر یک از آنها با حداقل (۳).(۲) آراء کل اعضاء امکانپذیر است و انتخاب مجدد آنان بلامانع است.
تبصره ۲ – در صورت استعفا یا فوت یا برکناری هر یک از اعضاء جانشین او در عرض سه ماه انتخاب خواهد شد.
ماده ۱۱ – هیأت امناء حداقل ماهی یک بار به دعوت رییس هیأت تشکیل جلسه می‌دهد. جلسات با حضور (۳).(۲) کل اعضاء رسمیت می‌یابد و تصمیمات با رأی موافق اکثریت اعضاء هیأت معتبر خواهد بود.
ماده ۱۲ – وظایف و اختیارات هیأت امناء:
1 – پیشنهاد رییس دانشگاه که پس از تأیید وزارت فرهنگ و آموزش عالی جهت تأیید نهایی به شورای عالی انقلاب فرهنگی معرفی خواهد شد.
2 – تصویب سازمان و تشکیلات دارالعلم و آیین‌نامه‌های لازم برای اداره آن که توسط رییس پیشنهاد می‌شود.
3 – پیشنهاد بودجه سالانه به هیأت مؤسس.
4 – بررسی و تصویب گزارش سالانه فعالیتهای علمی و تحقیقاتی دارالعلم که توسط رییس ارائه می‌گردد.
5 – نظارت بر فعالیتهای دارالعلم در جهت نیل به اهداف تعیین شده
6 – اتخاذ تصمیم در مورد همکاریهای علمی یا مالی با سایر مؤسسات آموزشی و پژوهشی داخلی و خارجی
7 – اتخاذ تصمیم در مورد تبادل اطلاعات علمی، محقق و دانشجو محقق با سایر مؤسسات
8 – تعیین خطوط کلی سیاست انتشاراتی دارالعلم
ماده ۱۳ – مصوبات هیأت امناء توسط رییس هیأت امناء به رییس دارالعلم ابلاغ می‌شود.
ماده ۱۴ – رییس دارالعلم:
اداره امور دارالعلم‌ها با رییس دارالعلم است که به پیشنهاد هیأت امناء و تأیید وزیر فرهنگ و آموزش عالی و تأیید نهایی شورای عالی انقلاب فرهنگی و‌حکم رییس هیأت امناء منصوب می‌شود.
تبصره – پذیرش استعفا و یا عزل رییس دارالعلم پس از تصویب هیأت امناء با حکم رییس هیأت امناء خواهد بود.
ماده ۱۵ – وظایف و اختیارات رییس دارالعلم:
1 – نظارت بر حسن اجرای کلیه امور دارالعلم و ایجاد هماهنگی میان مسئولان واحدهای تابع بر اساس مفاد اساسنامه و مقررات و آیین‌نامه‌های مصوب.
2 – نصب و عزل روسای دانشکده‌ها (حوزه‌ها) و مسئولان واحدهای دیگر که زیر نظر رییس دارالعلم انجام وظیفه می‌نمایند.
3 – تهیه و تنظیم بودجه سالانه دارالعلم و دانشکده‌های تابعه و ارائه آن به هیأت امناء جهت تصویب.
4 – ارائه پیشنهادهای مربوط به تأسیس، توسعه، انحلال و ادغام دانشکده‌ها (حوزه‌ها) و مؤسسات وابسته، به هیأت امناء.
5 – تهیه و تنظیم سازمان و تشکیلات دارالعلم و آیین‌نامه‌های مربوط به اداره آن و پیشنهاد به هیأت امناء
6 – ایجاد هماهنگی لازم در بهره‌وری از امکانات علمی، آموزشی و پژوهشی و جذب نیروهای مورد نیاز برای نیل به اهداف دارالعلم.
7 – پیگیری امور مربوط به حفظ مصالح علمی و فرهنگی دارالعلم
8 – تنظیم صورت جلسات هیأت امناء و ارسال آن برای اعضای هیأت امناء و هیأت مؤسس و ابلاغ مصوبات هیأت امناء به واحدهای ذیربط
تبصره – رییس دارالعلم می‌تواند به مسئولیت خود قسمتی از اختیارات خود را به قائم‌مقام یا معاونان و یا رؤسای حوزه‌های تابع تفویض نماید.
ماده ۱۶ – مجمع علمی که فعالیتهای پژوهشی و آموزشی دارالعلم را در جهت اهداف آن هدایت می‌نماید متشکل است از رییس دارالعلم، قائم‌مقام، معاونان رؤسای حوزه‌ها، دو نفر از اعضاء پیوسته و دو نفر از اعضاء وابسته.
تبصره ۱ – کلیه محققان و مدرسان شاغل در دارالعلم اعضاء پیوسته دارالعلم می‌باشند.
تبصره ۲ – اعضاء وابسته، خبرگان در علوم و معارف اسلامی و علما و دانشمندان برجسته‌ای هستند که با تمایل آنان و تصویب مجمع علمی تعیین می‌شوند.
تبصره ۳ – اعضاء افتخاری دارالعلم، علما و دانشمندان برجسته جهان اسلام هستند که با تمایل ایشان و تصویب مجمع علمی تعیین می‌شوند. رییس مجمع می‌تواند از این اعضاء برای شرکت در جلسات مجمع دعوت نماید.
ماده ۱۷ – حدود اختیارات مجمع علمی:
1 – تعیین خطوط کلی و سیاستهای تحقیقاتی حوزه‌ها
2 – پیشنهاد موضوعات تحقیقاتی جدید به حوزه‌ها
3 – تعیین حوزه‌های مشترک جهت اجرای موضوعات تحقیقاتی میان رشته‌ای.
4 – تصویب چارچوب ارتباطات با سایر مراکز تحقیقاتی در جهان
5 – تصویب میزان کمک به طرحها و تحقیقات بیرون از دارالعلم و تحقیقات مشترک با سایر مؤسسات
6 – ارزیابی فعالیت علمی و تحقیقاتی حوزه‌ها حداقل دو بار در سال در پایان هر نیمسال تحصیلی و گزارش به مراجع ذیربط.
فصل سوم: تشکیلات دارالعلم
ماده ۱۸ – [اصلاحی ۱۳۶۷/۱۲/۲۳]
تشکیلات دارالعلم مرکب از دو بخش اداری – مالی و علمی می‌باشد.
ماده ۱۹ – بخش اداری – مالی دارای مدیریتهای لازم از جمله مدیریت اداری، مالی، عمرانی، روابط عمومی و بین‌المللی است.
تبصره – مدیریت روابط عمومی و بین‌المللی زیر نظر مستقیم رییس دارالعلم انجام وظیفه می‌کند.
ماده ۲۰ – بخش علمی دارای واحدهای متناسب با فعالیتهای دارالعلم از جمله کتابخانه، مرکز اسناد علمی، بانک اطلاعات، مرکز انتشارات و حوزه‌های پژوهشی – آموزشی است.
ماده ۲۱ – کتابخانه، مرکز اسناد علمی و بانک اطلاعات، زیر نظر رییس دارالعلم انجام وظیفه می‌نماید و پشتیبانی اطلاعاتی حوزه‌های پژوهشی -آموزشی را بر عهده دارد.
ماده ۲۲ – مرکز انتشارات مسئول تهیه و تدوین، چاپ و نشر دستاوردهای علمی دارالعلم و دیگر کتب و تحقیقاتی است که به نحوی از انحاء با فعالیتهای پژوهشی – آموزشی دارالعلم ارتباط دارند.
ماده ۲۳ – [اصلاحی ۱۳۶۷/۱۲/۲۳]
دانشکده‌های دارالعلم در یکی از زمینه‌های علوم و معارف اسلامی و علوم انسانی فعالیت می‌کنند این حوزه‌ها در بدو تأسیس دارالعلم عبارت خواهند بود از حوزه‌های بررسی منابع اسلامی، تاریخ علوم، جامعه‌شناسی، حقوق، روانشناسی، علوم اقتصادی، علوم تربیتی، فلسفه و مدیریت.
تبصره – [اصلاحی ۱۳۶۷/۱۲/۲۳]
حوزه بررسی منابع اسلامی موظف است اطلاعات و تحقیقات مورد نیاز حوزه‌های دیگر را در زمینه منابع اسلامی در اختیار آنها قرار‌دهد.
ماده ۲۴ – هر حوزه توسط رییس حوزه که با حکم رییس دارالعلم منصوب می‌شود، اداره می‌گردد.
ماده ۲۵ – بودجه پژوهشی و آموزشی هر حوزه که همه ساله توسط مجمع علمی دارالعلم تعیین می‌گردد در اختیار رییس حوزه قرار می‌گیرد.
ماده ۲۶ – برنامه‌ریزی و تصویب طرح‌های تحقیقاتی و نظارت بر امور تحقیقاتی و آموزش هر حوزه زیر نظر هیأت علمی آن حوزه است این هیأت مرکب از کلیه محققان و مدرسان حوزه و حداکثر سه نفر از خبرگان و صاحبنظران در علوم و معارف اسلامی و علوم انسانی می‌باشند. ریاست هیأت با رییس حوزه است.
فصل چهارم: انحلال دارالعلم با تغییر اساسنامه
ماده ۲۷ – انحلال دارالعلم با تأیید (۳).(۲) اعضای هیأت مؤسس و تصویب شورای گسترش آموزش عالی امکانپذیر خواهد بود.
ماده ۲۸ – در صورت انحلال هیأت مؤسس کلیه تعهدات مربوط به دانشجو – محققان دارالعلم را تا اتمام دوره تحصیلات آنان، به نحوه مطلوب، بر‌عهده می‌گیرد.
ماده ۲۹ – تصفیه کلیه امور مالی و حقوقی دارالعلم پس از تعیین تکلیف دانشجو محققان با هیأتی مرکب از دو نفر از اعضاء هیأت مؤسس و یک نفر نماینده وزارت فرهنگ و آموزش عالی خواهد بود.
ماده ۳۰ – هر گونه تغییر و یا اصلاح در این اساسنامه با پیشنهاد هیأت امناء و تأیید هیأت مؤسس و تأیید شورای گسترش آموزش عالی و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی امکانپذیر خواهد بود.
این اساسنامه در ۳۰ ماده و ۱۰ تبصره بر اساس پیشنهاد مورخ ۶۷.۳.۷ شورای گسترش آموزش عالی در جلسات ۱۵۰، ۱۵۱، ۱۵۸ مورخ ۱۰ و ۶۷.۳.۱۷ و ۶۷.۵.۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.