شماره ۳۲۸۹۸ – ۱۳۶۵.۰۴.۲۵
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۶۵.۴.۲۵ بنا به پیشنهاد مشترک وزارت‌خانه‌های کشور ـ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و دفاع و به استناد ماده ۶۶ قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب ۶۳.۷.۲۹ و ماده ۶ قانون الحاق موادی به قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب ۱۳۶۵ تصویب نمودند اصلاحات و الحاقات زیر در آیین‌نامه اجرایی قانون خدمت وظیفه عمومی معمول گردد:
۱ ـ تبصره ذیل ماده ۲۶ به عنوان تبصره ۱ اصلاح و متن ذیل به عنوان تبصره ۲ به ماده ۲۶ الحاق می‌گردد:
“تبصره ۲ ـ هرگاه افرادی که خدمت وظیفه عمومی خود را در هر یک از مراحل آن انجام داده و کارت پایان خدمت دریافت داشته‌اند ادعای مفقود شدن یا به‌سرقت رفتن یا غیر قابل استفاده بودن آن را بنماید و تقاضای صدور المثنی کرده مدارک لارم را برای اثبات ادعای خود ارایه دهند (مدارک لازم با هماهنگی‌نیروها و سازمان‌های نظامی و یا انتظامی تعیین می‌گردد) یگان‌های صادرکننده و در صورت انحلال و موجود نبودن آنها ستاد رده‌های بالاتر موضوع را براساس‌سوابق مربوط مورد بررسی قرار داده و پس از تأیید ادعای متقاضی کارت المثنی صادر خواهند نمود”.
۲ ـ ماده ۲۹ به شرح زیر اصلاح شود:
هرگاه سازمان‌های دولتی در زمان صلح بخواهند از پرسنل کادر ثابت و وظیفه نیروهای نظامی و انتظامی به طور دست جمعی یا انفرادی در امور تولیدی و‌عمرانی و تحقیقاتی و آموزشی و بهداشتی و درمانی موضوع اصل ۱۴۷ قانون اساسی استفاده نمایند در امور تولیدی و عمرانی و تحقیقاتی و آموزشی و‌بهداشتی و درمانی موضوع اصل ۱۴۷ قانون اساسی استفاده نمایند باید بالاترین مقام آن سازمان چگونگی استفاده از آنان را به نخست‌وزیری اعلام تا پس از‌تصویب هیأت دولت مراتب از آن طریق حسب مورد به ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران (در مورد نیروهای سه گانه) و وزارت کشور (در مورد‌نیروهای انتظامی) و ستاد مرکزی سپاه‌پاسدارن انقلاب اسلامی اعلام گردد تا در اختیار وزارت‌خانه‌ها و سازمان‌های درخواست کننده قرار گیرد.
۳ ـ بند ج ماده ۵۰ به ترتیب زیر اصلاح گردد:
کارت معافیت موقت (کفالت یا پزشکی و یا معافیت برادر یا فرزند اسیر) در مدت اعتبار آن.
۴ ـ تبصره ماده ۵۰ به شرح زیر اصلاح گردد.
اداره وظیفه عمومی بنا بر مقتضیات و حسب مورد می‌تواند مدارک لازم جهت انجام امور موضوع ماده ۱۰ قانون را مورد تجدید نظر قرار داده و اصلاحات لازم‌از طریق شورای هماهنگی موضوع تبصره ۲ ماده ۲۱ قانون وظیفه عمومی تهیه و از طریق وزارت کشور جهت تصویب هیأت وزیران پیشنهاد نماید.
۵ ـ در بند “ج” ماده ۵۱ فرازهای زیر اضافه می‌گردد.
فراز ۶ ـ تحویل اصل گواهی‌نامه یا پایان‌نامه دوره‌های تحصیلی دیپلم و بالاتر از وزارت‌خانه مربوطه.
فراز ۷ ـ دریافت مستمری از سازمان‌های دولتی و وابسته و نهادهای قانونی.
فراز ۸ ـ استخدام به صورت روزمزد خرید خدمت در وزارت‌خانه‌ها،مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و نهادهای قانونی شرکت‌های دولتی.
۶ ـ اصلاح جزو ۱ بند ح ماده ۵۱ به شرح ذیل.
دارندگان دفترچه آماده به خدمت بدون مهر غیبت در مدت اعتبار آن چنانچه موفق به انجام مراحل ثبت نام و آزمون صدور گواهی‌نامه شدند گواهی‌نامه صادر و‌به آنان تحویل خواهد شد.
۷ ـ ماده ۹۲ به شرح زیر اصلاح گردد:
دستورالعمل، بخش‌نامه‌ها و اطلاعیه‌ها و امور اجرایی مربوط که موضوعاً مربوط به امور وظیفه عمومی و به نحوی در ارتباط با نیروهای نظامی و انتظامی و مراجع قشقایی باشد در شورای هماهنگی موضوع تبصره ۲ ماده ۲۱ قانون خدمت وظیفه عمومی مطرح گردیده و پس از تأیید شورای مزبور برای کلیه دستگاه‌های فوق‌الذکر لازم‌الاجرا خواهد بود.
۸ ـ ماده ۱۰۰ ـ مشمولانی که دارای کارت پایان خدمت یا معافیت دایم باشند تا زمانی که اداره وظیفه عمومی خروج آنان را از کشور در حدود قوانین ممنوع اعلام می‌توانند از کشور خارج شوند.
۹ ـ تبصره زیر به ماده ۱۰۹ الحاق می‌گردد:
“تبصره ـ رسیدگی به تقاضای معافیت مشمولان (معافیت کفالت یا پزشکی) که برابر مقررات قانون خدمت وظیفه عمومی و آیین‌نامه‌های اجرایی آن به تحصیل اشتغال داشته و از معافیت تحصیلی استفاده می‌نمایند پس از فراغت از تحصیل یا ترک تحصیل یا اخراج به عمل خواهد آمد”.
۱۰ ـ تبصره‌ای به شرح زیر به ماده ۱۱۴ اضافه گردید:
تبصره ـ تشخیص موجه بودن اعتراض۷۲ مذکور در این ماده ، با اداره وظیفه عمومی خواهد بود.
۱۱ ـ ماده ۱۱۹ حذف می‌شود.
۱۲ ـ در سطر اول ماده ۱۲۴ کلمه “زیر” بعد از مشمولان اضافه می‌گردد.
۱۳ ـ بند ۱ ماده ۱۲۴ به شرح زیر اصلاح می‌شود:
بند ۱ ـ یگانه مراقب و نگهدارنده پدری که به سن ۶۵ سالگی رسیده و یا پدری که طبق نظر شورای پزشکی نیاز به مراقبت و نگهداری داشته و به تشخیص هیأت رسیدگی قادر به اداره امور خود نباشد.
14 ـ عبارت داخل پرانتز فراز ۲ ذیل ماده ۱۲۴ و تبصره آن به شرح زیر اصلاح می‌گردد:
“در صورت مطلقه بودن مادر باید تاریخ ثبت طلاق در دفاتر اسناد رسمی قبل از ورود به سن ۱۶ سالگی مشمول باشد”.
تبصره ـ چنانچه تاریخ ثبت طلاق در دفاتر اسناد رسمی بعد از ورود به سن ۱۶ سالگی و قبل از سن مشمولیت باشد پرونده در شورای پیش‌بینی شده در تبصره ۲ ماده ۲۱ قانون خدمت وظیفه عمومی مطرح و شورا با در نظر گرفتن وضع خانوادگی مشمول مجوز طرح پرونده در هیأت‌های رسیدگی را صادر خواهد نمود.
۱۵ ـ در سطر اول ماده ۱۲۵ حرف “و” بین کلمات سرپرستی ـ نگهداری اضافه می‌شود.
۱۶ ـ در سطر آخر ماده ۱۳۱ کلمه “خواهند” به “خواهد” اصلاح می‌شود:
۱۷ ـ مواد ۱۳۳ و ۱۳۴ به شرح زیر اصلاح و تبصره‌ای به ماده ۱۳۷ الحاق گردد.
ماده ۱۳۳ ـ با مشمولانی که پدر یا برادر آنها از تاریخ ۱۳۵۶.۱۰.۱۹ در راه به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی و استمرار آن معمول یا مفقودالاثر یا اسیر شده یا بشوند‌از نظر معافیت به ترتیب زیر رفتار خواهد شد”.
الف ـ یک نفر از فرزندان یا برادران مشمول فرد معلولی که برابر نظر شورای پزشکی بنیاد شهید به تنهاییی قادر به اداره امور شخصی خود نباشد از انجام خدمت دوره ضرورت و احتیاط معاف دایم خواهد شد.
ب ـ یک نفر از فرزندان یا برادران مشمول فرد مفقودالاثر از انجام خدمت دوره ضرورت و احتیاط معاف دایم خواهد شد.
ج ـ یک نفر از فرزندان یا برادران مشمول فرد اسیر سه سال متوالی می‌تواند از معافیت موقت یک ساله خدمت دوره ضرورت احتیاط استفاده کرده و در پایان سال سوم در صورت بقای اسارت به مشمول معافیت دایم از خدمت دوره ضرورت و احتیاط داده خواهد شد.
تبصره ۱ ـ یک نفر از فرزندان و یا برادران مشمول فرد اسیر در صورتی که بیش از سه از تاریخ اسارت اسیر گذشته باشد و در بدو مراجعه مشمول مدت اسارت بیش از سه سال احراز گردد و در صورت وجود سایر شرایط مقرر در قانون در همان نوبت اول برای مشمول کارت معافیت دایم از انجام خدمت صادر گردد.
تبصره ۲ ـ مشمولانی که به موجب قانون اصلاح ماده ۴۵ قانونت خدمت وظیفه عمومی از معافیت موقت استفاده گرده چنانچه در مدت اعتبار معافیت موقت و‌یا قبل از آن مدت
اسارت اسیر از سه سال تجاوز نماید می‌توانند به حوزه‌های وظیفه عمومی ذیربط مراجعه و تقاضا نمایند که معافیت موقت آنان به معافیت دایم تبدیل شود.
ماده ۱۳۴ ـ منظور از معلول مندرج در ماده ۴۵ قانون خدمت وظیفه عمومی و ماده ۱۳۳ این آیین‌نامه فرد ذکوری است که در راه به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی و استمرار آن از تاریخ ۱۳۵۶.۱۰.۱۹ به بعد معلول شده یا بشود و در شورای پزشکی بنیاد شهید معلول شده یا بشود و در شورای پزشکی بنیاد شهید معاینه شده و‌برابر نظر شورای پزشکی مذکور به تنهایی قادر به اداره امور شخصی نباشد.
تبصره ذیل به ماده ۱۳۷ الحاق می‌شود.
تبصره ـ در صورت تعدد مشمولان در موارد مشابه برابر مقررات مواد ۱۴۰ تا ۱۵۵ این آیین‌نامه عمل شود.
۱۸ ـ بند “ب” ماده ۱۳۸ به شرح زیر اصلاح می‌شود:
“ب” ـ بیش از هفت سال از تاریخ شهادت تا تاریخ معرفی و یا تا فروردین ماه سال که طی آن سال مشمول به سن ۱۹ سالگی می‌رسد نگذشته باشد.
۱۹ ـ ماده ۱۴۰ به شرح زیر اصلاح می‌شود:
“ماده ۱۴۰ ـ چنانچه از یک خانواده افرادی شهید یا مفقودالاثر یا معلول یا اسیر شده باشند فقط یک نفر از فرزندان یا برادران مشمول آن خانواده می‌تواند از‌معافیت استفاده نماید”.
۲۰ ـ ماده ۱۵۲ ـ مشمولی که از معافیت دایم یا موقت کفالت یا پزشکی استفاده نموده یا می‌نمایند پس از شهادت یا معلولیت یا مفقودالاثر شدن یا اسارت پدر و‌یا برادر خود می‌تواند تقاضای تبدیل معافیت کفالت یا پزشکی یا تحصیلی را به معافیت یک نفر از فرزندان یا برادران خانواده طبقات مذکور تسلیم نماید و حوزه وظیفه مربوطه برابر مقررات پس از رسیدگی نسبت به تبدیل کارت معافیت قبلی وی به کارت‌های مذکور تسلیم نماید و حوزه وظیفه مربوطه برابر مقررات پس از‌رسیدگی نسبت به تبدیل کارت قبلی وی به کارت معافیت یک نفر از فرزندان با برادران خانوده آن طبقات اقدام خواهد نمود.
۲۱ ـ مواد ۱۵۶ و ۱۵۷ حذف می‌شوند.
۲۲ ـ فراز ۱۰ ماده ۱۵۸ به شرح زیر اصلاح و عبارت داخل پرانتز آن حذف شود.
“۱۰ ـ برگ معاینه پزشکی برادر بیش از ۱۸ سال مشمول متضمن نظر شورای پزشکی مبنی بر اینکه به علت بیماری یا نقص عضو قادر به مراقبت و نگهداری از‌پدر خود نمی‌باشد”.
۲۳ ـ صدر ماده ۱۵۹ و فراز ۱۲ آن به شرح زیر اصلاح می‌شوند و عبارت داخل پرانتز فراز ۱۲ حذف می‌گردد.
ماده ۱۵۹ ـ مدارک لازم برای رسیدگی به ادعای کفالت مشمولان یگانه مراقب و نگهدارنده مادر فاقد شوهر به شرح زیر است.
12 ـ برگ معاینه پزشکی برادر بیش از ۱۸ سال مشمول متضمن نظر شورای پزشکی مبنی براینکه به علت بیماری یا نقص عضو قادر به مراقبت و نگهداری از جد‌خود نمی‌باشد”.
“۱۱ ـ برگ استشهاد تأیید وضعیت و صحت ادعای مشمول به امضای نظر سه نفر از بستگان مشمول که به تأیید مراجع انتظامی محل رسیده باشد”.
۲۵ ـ در بند “ب” ماده ۱۶۰ کلمه “جد” به “جده” اصلاح می‌شود.
۲۶ ـ فرازهای ۹ و ۱۰ ماده ۱۶۱ به شرح زیر اصلاح و عبارت داخل پرانتز فراز ۹ حرف و فراز ۱۱ به آن الحاق می‌گردد.
“۹ ـ برگ معاینه پزشکی برادر بیش از ۱۸ سال مشمول متضمن نظر شورای پزشکی مبنی بر اینکه به علت بیماری یا نقص عضو قادر به مراقبت و نگهداری از‌خواهر خود نمی‌باشد.
“۱۰ ـ برگ استشهاد تأیید وضعیت و صحت ادعای مشمول به امضای سه نفر از بستگان مشمول که به تأیید مراجع انتظامی محل رسیده باشد”.
“۱۱ ـ برگ معاینه پزشکی خواهر مشمول متضمن نظر شورای پزشکی مبنی بر اینکه به علت بیماری یا نقص عضو قادر به اداره امور خود نمی‌باشد و نیاز به مراقبت و نگهداری دارد.
۲۷ ـ فرازهای ۹ و ۱۰ ماده ۱۶۲ به شرح زیر اصلاح می‌شوند.
“۹ ـ برگ معاینه پزشکی برادر بیش از ۱۸ سال مشمول متضمن نظر شورای پزشکی مبنی براینکه به علت بیماری و یا نقص عضو قادر به اداره امور خود‌نمی‌باشد و نیاز به مراقبت و نگهداری دارد.
“۱۰ ـ برگ استشهاد تأیید وضعیت و صحت ادعای مشمول که به تأیید مراجع انتظامی محل رسیده باشد”.
28 ـ فرازهای ۷ و ۸ ماده ۱۶۳ به شرح زیر اصلاح و عبارت داخل پرانتز فراز ۷ حذف می‌شود.
“۷ ـ برگ معاینه پزشکی برادر بیش از ۱۸ سال مشمول متضمن نظر شورای پزشکی مبنی بر اینکه به علت بیماری یا نقص عضو قادر به سرپرستی و نگهداری از برادر یا خواهر صغیر خود نمی‌باشد”.
“۸ ـ برگ استشهاد تأیید وضعیت و صحت ادعای مشمول به امضای سه نفر از بستگان مشمول
که به تأیید مراجع انتظامی محل رسیده باشد”.
۲۹ ـ فرازهای ۹ و ۱۰ ماده ۱۶۴ به شرح زیر اصلاح می‌شود:
“۹ ـ برگ معاینه پزشکی برادر بیش از ۱۸ سال مشمول متضمن نظر شورای پزشکی مبنی بر
اینکه به علت بیماری یا نقص عضو قادر به سرپرستی از خواهر‌مجرد خود نمی‌باشد”.
“۱۰ ـ برگ استشهاد تأیید وضعیت و صحت ادعای مشمول به امضای سه نفر از بستگان مشمول
که به تأیید مراجع انتظامی محل رسیده باشد”.
۳۰ ـ صدر ماده ۱۶۵ به شرح زیر اصلاح می‌شود و فرازهای ۲، ۵، ۶، ۹، ۱۰،۱۱ و ۱۲ و
تبصره ۱ آن حذف می‌شوند و تبصره ۲ آن به تبصره تبدیل می‌شود.
“ماده ۱۶۵ ـ مدارک لازم برای رسیدگی به تقاضای معافیت یک نفر از فرزندانت یا
برادران فرد معلول به شرح زیر است”:
۳۱ ـ بندهای ۲، ۵، ۶، ۷ ماده ۱۶۶ و تبصره ۱ آن حذف و تبصره ۲ ماده ۱۶۶ به تبصره
ماده ۱۶۶ به تبصره ماده ۱۶۶ به تبصره اصلاح می‌گردد:
۳۲ ـ مدارک لازم برای رسیدگی به تقاضای معافیت یک نفر از فرزندان یا برادران فرد
اسیر یا مفقودالاثر به شرح زیر است.
۳۳ ـ بندهای ۵، ۷، ۸، ۹، ۱۰ و ۱۲ ماده ۱۶۷ حذف می‌گردد.
۳۴ ـ در ماده ۱۷۴ کلمه “آموزش‌های” به “آزمایش‌های” اصلاح می‌شود.
۳۵ ـ تبصره ۱ ذیل ماده ۱۸۲ حذف و تبصره ۲ آن به تبصره تبدیل می‌شود.
۳۶ ـ تبصره ۱ ذیل ماده ۱۸۳ به شرح زیر اصلاح می‌شود.
“تبصره ۱ ـ هرگاه بازداشت پرسنل وظیفه توسط مقامات قضایی در دوره آموزش باشد در
صورت اعاده به خدمت چنانچه مدت بازداشت بنا به تشخیص شورای‌آموزشی با فرهنگی مرکز
آموزش موجب لطمه به آموزش گردد دوره آموزشی آنان تجدید خواهد شد و در غیر این صورت
بقیه دوره آموزش را ادامه خواهند داد‌و در صورتی که مدت بازداشت پس از خاتمه آموزش
و در حین خدمت باشد بقیه خدمت دوره ضرورت را بدون احتساب ایام بازداشت انجام
خواهند داد”.
۳۷ ـ عبارت خط اول ماده ۱۸۶ به ترتیب زیر تکمیل گردد.
ماده ۱۸۶ ـ مشمولان زیر غایب محسوب می‌شوند مگر آن که مطابق ظوابطی که به تأیید
شورای موضوع تبصره ۲ ماده ۲۱ قانون خدمت وظیفه عمومی برسد،عذر غیبت ایشان موجه
باشد.
۳۸ ـ در اول ماده ۱۸۸ حرف “به” اضافه می‌شود.
۳۹ ـ ماده ۱۳۹ ـ پرسنلی که در حین آموزش اولیه مرتکب فراز از خدمت شوند ملزم هستند
خود را به واحد مربوط معرفی در صورتی که دستگیر شوند نیز باید‌به همان واحد تحویل
گردند و چنانچه معرفی آنان به واحدهای مربوط امکان‌پذیر نباشد باید به حوزه وظیفه
عمومی محل دستگیری تحویل تا همانند سایر‌مشمولین به خدمت اعزام گردند.
۴۰ ـ ماده ۱۹۷ به شرح ذیل اصلاح و یک تبصره به آن الحاق می‌گردد.
ماده ۱۹۷ ـ چنانچه فرار از خدمت پرسنل وظیفه پس از پایان دوره آموزشی بیش از ۶
ماه باشد مدت خدمت قبلی آنان جزو خدمت دوره ضرورت محسوب‌نگردیده و در صورت معرفی
یادستگیری توسط دژبان ژاندارمری محل به یگان محل خدمت قبلی اعزام و تحویل خواهند
شد تا ضمن انجام خدمت دوره‌ضرورت نسبت به تعقیب کیفری آنان اقدام گردد.
تبصره ـ چنانچه از تاریخ ترخیص مشمولان موضوع ماده ۱۸۲ و یا از تاریخ فرار از
خدمت مشمولان ماده فوق بیش از یک سال گذشته باشد در صورت نیاز به‌تجدید آموزش بنا
به تشخیص نیرو یا سازمان مربوطه جهت طی دوره آموزشی از طریق یگان محل خدمت به
مراکز آموزشی همان نیرو یا سازمان اعزام خواهند‌شد.
۴۱ ـ بخش سوم ـ نحوه شناسایی و دستگیری مشمولین غایب الحاقی به آیین‌نامه اجرایی قانون نظام وظیفه مصوب ۶۴.۵.۱۳ هیأت وزیران
ماده ۱۹۹ ـ سپاه پاسداران، کمیته انقلاب اسلامی، ژاندارمری و شهربانی جمهوری اسلامی ایران موظفند مشمولان غایب خدمت وظیفه عمومی را شناسایی و‌دستگیر نموده و به حوزه وظیفه عمومی محل دستگیری تحویل نمایند.
ماده ۲۰۰ ـ سازمان‌های مندرج در ماده ۱۹۹ این آیین‌نامه موظفند ضمن رسیدگی بهانجام درخواست مراجعین در صورتی که در سن مشمولیت باشند (متولدین ۱۳۳۸ و بعد از آن که وارد سن ۱۹ سالگی می‌شوند) مدارک مربوطه به وضع مشمولیت آنان را خواستار و چنانچه فردی فاقد مدرک یاد شده باشد او را دستگیر و‌به نزدیکترین حوزه وظیفه عمومی معرفی و تحویل نمایند.
تبصره ۱ ـ هرگاه مشمولان موضوع این ماده متهم به ارتکاب جرایمی باشند بدواً جهت تعقیب کیفری به مراجع قضایی ذیصلاح معرفی و پس از رفع نیاز قضایی به منظور انجام خدمت به حوزه وظیفه عمومی معرفی شوند.
تبصره ۲ ـ مدارک مربوط به وضع مشمولیت مندرج در این ماده عبارتند از:
الف ـ کارت پایان خدمت دوره ضرورت.
ب ـ کارت معافیت دایم کامپیوتری.
ج ـ کارت معافیت موقت (کفالت یا پزشکی و یا معافیت برادر یا فرزند اسیر ) در مدت اعتبار آن.
د ـ کارت تحصیلی معتبر.
ه‍ـ کارت شناسایی پرسنل نیروهای نظامی و یا انتظامی.
و ـ گواهی اشتغال به خدمت پرسنل وظیفه در دوره ضرورت.
ز ـ گواهی اشتغال به تحصیل و یا خدمت در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت آموزش‌پزشکی، وزارت آموزش و پرورش، سازمان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، آموزشگاه فنون هواپیمایی موضوع مواد ۶ ـ ۷ ـ ۸ و ۹ قانون خدمت وظیفه عمومی.
ح – دفترچه آماده به خدمت در مدت اعتبار آن.
تبصره ۳ ـ در صورتی که سازمان‌های مذکور به منظور معرفی و تحویل مشمولان غایب به حوزه وظیفه عمومی نیاز به همکاری سایر سازمان‌های مذکور در ماده ۱۹۹ این آیین‌نامه را داشته باشند سازمان‌های مزبور موظفند در صورت درخواست همکاری لازم را معمول دارند.
ماده ۲۰۱ ـ کلیه افرادی که در سنین مشمولیت قرار دارند موظفند مارک مربوط به وضع مشمولیت خود را همراه داشته باشند.
ماده ۲۰۲ ـ هر یک از نیروهای مندرج در ماده ۱۹۹ این آیین‌نامه جهت دریافت اطلاعات مردمی و تسهیل در انجام مأموریت فوق موظفند امکاناتی از قبیل تلفن و غیره را برای مراجعه مردم بوجود آورده و این مسأله را به وسیله رسانه‌های گروهی محل به اطلاع عموم برسانند تا به وسیله اطلاعات مردمی مشمولان غایب و کارفرمایان متخلف محل شناسایی و دستگیر شوند.
ماده ۲۰۳ ـ وزارت‌خانه‌ها، مؤسسات دولتی و وابسته به دولت، نهادهای قانونی ضمن انجام امور جاری چنانچه مشمولی فاقد مدارک مذکور در تبصره ماده ۲۰۰ باشد موظفند آنان را شناسایی نموده مراتب را به نزدیکترین مرجع انتظامی محل اعلام نمایند.
ماده ۲۰۴ ـ مأمورین انتظامی هر محل مکلفند کلیه اماکن عمومی از قبیل هتل‌ها، مهمان‌خانه‌ها، گاراژها، سینماها، ترمینال‌های اتوبوسرانی، پارک‌ها و باشگاه‌های ورزشی را زیرنظر داشته تا مشمولین غایبی را که در این اماکن حضور دارند شناسایی و دستگیر نمایند.
ماده ۲۰۵ ـ هر یک از سازمان‌های مندرج در ماده ۱۹۹ موظفند مشمولانی را که توسط حوزه‌های وظیفه عمومی با مکاتبه و تعیین آدرس خواسته شده باشند دستگیر و به حوزه‌های مربوطه معرفی نمایند.
ماده ۲۰۶ ـ مأمورین پلیس راه ژاندارمری و راهنمایی و رانندگی مکلفند ضمن انجام وظیفه محوله چنانچه به مشمول غایبی برخورد نمایند او را دستگیر و به نزدیکترین مرجع انتظامی تحویل نمایند.
ماده ۲۰۷ ـ سازمان‌های موضوع ماده ۱۹۹ این آیین‌نامه باید به مؤسسات غیردولتی از قبیل کارخانجات، کارگاه‌ها، بنگاه‌ها، مغازه‌ها و سایر اماکنی که در حوزه استحفاظی آنان قرار دارد مراجعه و مشمولان غایبی را که به کارگرفته شده‌اند دستگیر و نیز در مورد تعقیب کیفری کار فرما اقدام لازم انجام و با پرونده متشکله به دادسرای عمومی محل معرفی نمایند.
ماده ۲۰۸ ـ در صورتی که مأمورین وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان‌های تأمین
اجتماعی و کمیته‌های مأمور صنفی ضمن انجام وظایف محوله متوجه شوند که کارفرمایی
مشمول غایب و تعقیب قانونی کارفرمای متخلف اعلام دارند.
ماده ۲۰۹ ـ مأمورین انتظامی هر محل موظفند افرادی را که در سن مشمولیت بوده و
فاقد مدارک مذکور در تبصره ۲ ماده ۲۰۰ باشند و در معابر عمومی به مشاغلی اشتغال
دارند دستگیر و به حوزه وظیفه عمومی محل تحویل نمایند.
ماده ۲۱۰ ـ حوزه‌های وظیفه هر محل موظفند مشمول یا مشمولین غایبی را که به آنها
تحویل می‌گردد پس از احراز هویت در صورتی که قانوناً بلامانع و قادر به خدمت باشند
برای آنان دفترچه آماده به خدمت صادر و به مرکز آموزش نیرو یا سازمانی که قبلاً در
مورد پذیرش این قبیل مشمولین هماهنگی و تعیین گردیده‌است اعزام دارند.
ماده ۲۱۱ ـ مشمولان غایب که توسط نیروهای موضوع ماده ۱۹ این آیین‌نامه دستگیر و
به حوزه وظیفه محل دستگیری تحویل می‌شوند هرگاه از ارایه شناسنامه عکس‌دار خودداری
نمایند و حوزه‌های وظیفه عمومی باید برای آنان دفترچه آماده به خدمت بدون عکس با
مشخصاتی که اظهار می‌دارند صادر نمایند و مراکز‌آموزش موظف به پذیرش این گونه
مشمولان خواهند بود.
تبصره ـ مراکز آموزشی موظفند مشخصات و عکس این گونه مشمولان را به دادسراهای
انقلاب اسلامی و ادارات اطلاعات محل مربوطه ارسال دارند.
ماده ۲۱۲ ـ چنانچه مشمولین غایب در غیر موعد اعزام به حوزه‌های وظیفه عمومی تحویل
شوند و امکان اعزام آنان به مراکز آموزشی نیز نباشد حوزه‌های‌وظیفه عمومی مجازند
از مشمول تضمین با تعهد کتبی بر حسب مورد اخذ و دفتر چه آماده به خدمت برای اولین
وهله اعزام صادر و تحویل نمایند.
تبصره ۱ ـ در صورتی که مشمولین نتواند تضمین یا تعهد لازم را بسپارد این گونه
مشمولین باید تا اولین مرحله اعزام در مرکز فرهنگ یا گردان‌های ژاندارمری‌تحت
آموزش قرار گرفته و سپس به مراکز آموزشی اعزام گردند.
تبصره ۲ ـ ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران باید پیش‌بینی‌های لازم در مورد تأمین
اعتبارات مربوط به این قبیل مشمولین را بنماید.
ماده ۲۱۳ – مشمولانی که دستگیر و به حوزه‌های وظیفه عمومی محل تحویل می‌شوند در
صورتی که به مراکز آموزشی اعزام و یا در هنگ‌ها و یا گردان‌های‌ژاندارمری نگهداری
شوند پایه خدمتی آنان از همان روز دستگیری محسوب خواهد شد.
ماده ۲۱۴ ـ در صورتی که مشمولان موضوع ماده ۲۱۲ در موعد مقرر که در دفترچه آماده
به خدمت قیر گردد برای اعزام به موقع حاضر شوند بایستی اسامی و‌آدرس آنان با ذکر
هویت شخص ضامن در اختیار سازمان‌های مذکور در ماده ۱۹۹ این آیین‌نامه گذارده شود
تا نسبت به دستگیری مجدد مشمولان و تعقیب‌قانونی آنان از طریق دادسرای عمومی محل
اقدام گردد.
ماده ۲۱۵ ـ مشمولانی که در موعد مقرر برای اعزام به خدمت حاضر نگردیده و پس از
مدتی شخصاً مراجعه نمایند بدون معرفی به دادگاه به خدمت اعزام خواهند شد و مدت خدمت
دوره ضرورت آنان از شش ماه بیش از خدمت مقرره قانونی خواهد بود. بدیهی است در
پایان خدمت برابر ماده ۱۹۰ آیین‌نامه اجرایی‌قانون وظیفه عمومی با آنان رفتار
خواهد شد.
ماده ۲۱۶ ـ مشمولانی که برای بار دوم دستگیر و به مراجع قضایی تحویل می‌شوند پس
از تعیین تکلیف و صدور حکم باید از طریق مراجع قضایی جهت اعزام به خدمت به
حوزه‌های مربوطه باید تاریخ اعزام مجددی برای این قبیل مشمولان تعیین و چنانچه
مشمولین مذکور در تاریخ تعیین شده حاضر به اعزام نشوند‌حوزه‌های مربوطه باید مراتب
را جهت اجرای حکم صادره به دادسرای محل اعلام دارند.
ماده ۲۱۷ ـ مشمولانی که به حبس تعلیقی محکوم شده‌اند چنانچه به اتهام فرار از
خدمت تیر تحت تعقیب قرارگیرند با توجه به تبصره ۸ ماده ۴۰ قانون مجازات اسلامی
علاوه بر مجازات مقرره برای فرار از خدمت مجازات تعلیقی نیز درباره آنان اجرا
خواهد شد.
ماده ۲۱۸ ـ حوزه‌های وظیفه عمومی موظفند از تاریخ ۶۵.۴.۲۷ برای مشمولان غایبی که
شخصا خود را معرفی بنمایند و یا دستگیر شوند و یا مشمولانی که قبلاً دفترجه آماده
به خدمت اخذ و در تاریخ معین به خدمت نرفته‌اند بر حسب مورد دفترچه آماده به خدمت
آنان مدتی را که باید اضافه خدمت داشته باشند قید نمایند.
ماده ۲۱۹ ـ سازمان‌های مندرج در ماده ۱۹۹ این آیین‌نامه باید پرسنل وظیفه فراری
را دستگیر و به دژبان محل تحویل نمایند و در صورت نبودن دژبان به واحدهای
ژاندارمری معرفی تا به نزدیکترین واحد دژبان تحویل شوند.
ماده ۲۲۰ ـ یگان دژبان یا ژاندارمری محل در مورد پرسنل وظیفه فراری به ترتیب زیر
اقدام خواهند نمود:
الف ـ در صورتی که پرسنل وظیفه در مرکز آموزش مرتکب فرار از خدمت گردیده باشند،
تحویل مرکز آموزشی ذیربط خواهند شد تا مطابق ماده ۵۹ قانون‌خدمت وظیفه عمومی و
ماده ۱۹۳ آیین‌نامه اجرایی قانون خدمت وظیفه عمومی با آنان رفتار گردد.
ب ـ پرسنل وظیفه‌ای که پس از خاتمه دوره آموزش مرتکب فرار از خدمت شده‌اند از طریق
دژبان یا ژاندارمری به یگان محل خدمت قبلی اعزام و تحویل خواهند شد تا در صورتی که
مدت فرار از خدمت آنان ۶ ماه یا کمتر باشد بقیه خدمت دوره ضرورت را انجام داده و
هر گاه مدت فرار از خدمت بیش از ۶ ماه‌باشد مدت خدمت قبلی آنان مطابق ماده ۵۹
قانون خدمت وظیفه عمومی جزو خدمت دوره ضرورت محسوب نگردیده و مجدداً باید خدمت دوره
ضرورت را‌در یگان قبلی انجام دهند و در هر دو مورد نسبت به تعقیب کیفری آنان اقدام
گردد.
ماده ۲۲۱ ـ در صورتی که پرسنل وظیفه حسب مورد از مراکز آموزش یا یگان‌های نیروهای
نظامی و یا انتظامی مرتکب فرار از خدمت کردند فرماندهان مربوطه‌باید حداکثر ظرف
مدت ده روز مراتب را با ذکر مشخصات و نشانی آنان جهت دستگیری به سازمان‌های موضوع
ماده ۱۹۹ این آیین‌نامه و مراجع انتظامی محل‌خدمت و حوزه خدمت و حوزه وظیفه عمومی
اعزام کننده اعلام دارند تا سازمان‌های مذکور آنان را دستگیر و به محل خدمت تحویل
نمایند.
ماده ۲۲۲ ـ برای مشمولانی که تا زمان تصویب این قانون در ایام غیبت از طریق بسیج
به جبهه اعزام گردیده‌اند در صورت معرفی یا دستگیری مانند سایر مشمولان غایب
دفترچه آماده به خدمت صادر و چنانچه گواهی انجام خدمت در جبهه از طریق بسیج ارایه
نمایند مدت خدمت تأیید شده از اضافه خدمت آنان‌کسر خواهد شد و مراتب نیز در دفترچه
آماده به خدمت قید می‌گردد و هرگاه مشمول به خدمت اعزام شده باشد به واحد مربوطه
اعلام خواهد شد که مدت‌خدمت مذکور را از میزان اضافه خدمت وی کسر نمایند.
ماده ۲۲۳ ـ کارفرمایان و مسئولان مؤسسات غیر دولتی از قبیل کارگاه‌ها، بنگاه‌ها،
مغازه‌ها، حق به کار گیری مشمولان، غایب زمان جنگ را در مؤسسات مذکور‌ندارند و در
زمان صلح نیز قبل از رسیدگی به وضع مشمولان حق به کارگیری مشمولان غایب زمان صلح
را نیز نخواهند داشت.
تبصره ـ اشخاصی که مشمولان غایب موضوع این ماده را در مؤسسات خود به کار گیرند
توسط نیروهای مذکور رد ماده ۱۹۹ این آیین‌نامه شناسایی و به‌دادسرای عمومی محل
معرفی خواهند شد تا به اتهام به کار گرفتن مشمولان غایب زمان جنگ تحت تعقیب قانونی
قرار گیرند.
ماده ۲۲۴ ـ مأمورین انتظامی در صورت برخورد با افرادی که فاقد مدارک مذکور در
تبصره ۲ ماده ۲۰۰ باشند تا مشخص شدن وضعیت مشمولیت با آنان همانند‌سایر مشمولین
غایب رفتار خواهند نمود.
ماده ۲۲۵ ـ کلیه افراد وظیفه در زمان جنگ باید حداقل یک سال از مدت خدمت دوره
ضرورت را در مناطق عملیاتی انجام دهند.
تبصره ـ مناطق عملیاتی مناطقی است که توسط شورای عالی دفاع منطقه عملیاتی تعیین
شده یا می‌شوند.
ماده ۲۲۶ ـ در صورتی که هر یک از نیروها یا سازمان‌های نظامی و انتظامی امکان به
کار گیری پرسنل وظیفه خود را به مدت یک سال دز مناطق عملیاتی نداشته باشند با در
نظر گرفتن وظیفه و نوع مأموریت محوله به هر نیرو یا سازمان پرسنل وظیفه از نیرویی
به نیروئی دیگر تعویض جا به جا خواهند شد و هماهنگی درباره تعویض و جا به جایی
پرسنل وظیفه از نیرویی به نیروی دیگر در مورد نیروهای سه گانه ارتش و ستاد مشترک و
وزارت دفاع و سازمان‌های تابعه با ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران و درباره
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و در مورد کمیته انقلاب اسلامی، ژاندارمری و شهربانی
جمهوری اسلامی ایران با‌وزارت کشور خواهد بود به نحوی این قانون در مورد کلیه
افراد وظیفه به طور یکسان اجرا گردد.
تبصره ـ مشمول یا مشمولانی که با تشخیص شورای عالی دفاع وجود آنان در غیر مناطق
عملیاتی ضروری باشد الزامی به انجام یک سال خدمت در مناطق عملیاتی ندارند و خدمت
مقرر را در همان نیرو یا سازمان مربوط انجام خواهند داد.
ماده ۲۲۷ ـ در هر استان به منظور ایجاد هماهنگی در جهت حسن انجام مأموریت‌ها و
وظایف محوله موضوع قانون الحاق موادی به قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب ۱۳۶۵ شورایی
مرکب از نمایندگان سازمان‌های مذکور در ماده ۱ این قانون زیر نظر استاندار تشکیل
می‌گردد.
تبصره ـ در مناطقی به دلیل وجود مسایل خاص فرهنگی یا سیاسی امکان اقدام عمل جهت
شناسایی و دستگیری سربازان فرادی و مشمولان غایب به طور جداگانه و مستقل برای
سازمان‌ها وجود نداشته باشند پس از درخواست یکی از سازمان‌های مذکور موضوع در
شورای مذکور در ماده فوق مطرح و پس از هماهنگی در جهت انجام مأموریت‌ها اقدام
مشترک توسط سازمان‌ها صورت خواهد پذیرفت.
میرحسین موسوی – نخست‌وزیر