1364.02.04 – 6052 – 1364.03.06 – 36
&بانکی و پولی – بودجه – کشاورزی و روستائی – صنایع – معاملات و اموال دولتی –
وام
&وزارت برنامه و بودجه
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1364.2.4 بنا به پیشنهاد مشترک شماره 1825.4.1001 – 1
وزارت برنامه و بودجه و بانک مرکزی جمهوری اسلامی، آیین‌نامه‌اجرایی موضوع بند ج
تبصره 3 قانون بودجه سال 1364 کل کشور را به شرح زیر تصویب نمودند.
1 – سهم هر یک از بخشهای تولیدی از تسهیلات اعتبار موضوع تبصره 3 و نحوه توزیع آن
به شرح زیر تعیین می‌گردد:
الف – سهم بخشهای تولیدی
– طرح‌های تولیدی کشاورزی و منابع طبیعی شش میلیارد و پانصد میلیون ریال
6500.000.000 ریال
– طرح‌های تولیدی صنایع روستایی شش میلیارد و پانصد میلیون ریال 6.500.000.000 ریال
– طرح‌های تولیدی صنعتی و معدنی و مصالح ساختمانی دوازده میلیارد ریال
12.000.000.000
جمع بیست و پنج میلیارد ریال 25.000.000.000
ب – مبلغ پنج میلیارد ارسال از تسهیلات اعتباری منظور در این تبصره در بخشهای
تولیدی مختلف (به شرح جدول پیوست) صرفاً جهت ایجاد واحدهای‌تولیدی توسط آن گروه از
افرادی که از مراکز استانها به مناط روستایی و شهرستانهای کوچک مستعد مهاجرت نموده
و متعهد به حداقل ده سال سکونت در‌منطقه می‌شوند اختصاص می‌یابد.
تسهیلات اعتباری فوق پس از معرفی و تأیید فرمانداری مبنی بر مهاجرت و سپردن تعهد
لازم مبنی بر ده سال سکونت در منطقه با رعایت سایر مفاد این آیین‌نامه‌اجرایی
اعطاء خواهد گردید.
پ – مبلغ ده میلیارد ریال از تسهیلات اعتباری تبصره صرفاً جهت گسترش واحدهای
کشاورزی و دامی و منابع طبیعی و همینطور ده میلیارد ریال دیگر جهت‌ایجاد واحدهای
مربوط به صنایع روستایی اختصاص می‌یابد. جهاد سازندگی می‌تواند اقدامات لازم در
این آیین‌نامه اجرایی را به درخواست متقاضیان طرح‌های‌بخش صنایع روستایی انجام دهد.
ت – سهم هر یک از بانکهای استان به تفکیک اعتبارات مورد نیاز بخشها و فعالیتهای
تولیدی مناطق محروم یا مستعد کشور و همچنین رعایت موارد مندرج در‌این ماده، از
منابع این تبصره ضمن جدول پیوست تعیین گردیده است که با رعایت سایر مواد این
آیین‌نامه اجرایی اعطاء خواهد گردید با توجه به میزان جذب‌اعتبارات در هر یک از
بانکهای استان عنداللزوم تغییرات لازم هر چهار ماه یک بار توسط بانک مرکزی جمهوری
اسلامی ایران و وزارت برنامه و بودجه در‌جدول پیوست این آیین‌نامه داده خواهد شد
به نحوی که در جمع کل اعتبارات تبصره تغییری حاصل نشود.
2 – منابع لازم برای اجرای طرح‌های موضوع این تبصره عبارتند از.
الف – منابع داخلی بانکهای استان
ب – سهم سرمایه‌گذاران طرح‌های تولیدی
بانکهای استان، در صورت عدم تکافوی منابع داخلی تقاضای دریافت اعتبار از بانکهای
تجاری را برای بررسی و اقدام به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌ارسال خواهند
داشت.
3 – اعطای تسهیلات اعتباری به بانکهای استان "از محل منابع سایر بانکهای تجاری"
منوط به بررسی اطلاعات و مدارک لازم و میزان منابع داخلی و تسهیلات‌اعطایی قبلی و
پیش‌بینی اعطای تسهیلات اعتباری بعدی بانک متقاضی به طرح‌های تولیدی نظارت شده از
محل منابع موضوع تبصره و تأیید نیاز بانک استان،توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی
ایران خواهد بود.
4 – بانکهای تجاری کمبود منابع مورد نیاز بانکهای استان را از محل منابع خود به
شکل سپرده سرمایه‌گذاری خاص نزد بانک استان برای مصارف موضوع تبصره3 تأمین خواهند
نمود، مدت این قبیل سپرده‌ها حداکثر تا 5 سال خواهد بود.
ب – برای استفاده از تسهیلات اعتباری موضوع تبصره 3 لازم است بدواً توسط اشخاص
حقیقی و حقوقی طرح لازم به شرح زیر تهیه و به بانکهای استان ارائه‌شود.
منظور از طرح در این دستورالعمل عبارت است از شرح عملیات اجرایی و ارائه
پیش‌بینی‌ها و اطلاعات لازم در رابطه با ایجاد، بازسازی، توسعه، تکمیل
و‌راه‌اندازی مجدد یک واحد تولیدی مشتمل بر انگیزه اجرای طرح، مشخصات متقاضی یا
متقاضیان یا نحوه مالکیت آنان، سوابق کار در رشته تولیدی ذیربط،مهارتهای شخصی و
پیش‌بینی آموزشهای فنی ضمن اجرای طرح، مشخصات فنی کلیه ساختمانها و تأسیسات و
ماشین‌آلات (بهای کل و واحد) و پیش‌بینی‌مشخصات حقوقی زمین محل استقرار طرح،
مجوزهای قانونی لازم (از جمله پروانه تأسیس یا موافقت اصولی و…) زمان اجرای
طرح، به انضمام سرمایه در‌گردش مورد نیاز و صورتهای مالی و جداول مشخص وضع مالی و
اقتصادی طرح پیش‌بینی شده برای طول عمر طرح و انواع عقود شرعی پیشنهاد جهت
تأمین‌منابع مورد نیاز و سایر توجیهات اقتصادی و اجتماعی.
تبصره – فرم مشخصات طرح طرف مدت بیست روز از تصویب این آیین‌نامه توسط وزارت
برنامه و بودجه و بانک مرکز جمهوری اسلامی ایران تهیه و پس از‌هماهنگی در هیأتی
مرکب از نمایندگان وزارتخانه‌های صنایع – صنایع سنگین – معادن و فلزات – کشور –
جهاد سازندگی و سایر دستگاه‌های ذیربط به سازمان‌برنامه و بودجه استانها و بانکهای
استان ابلاغ خواهد گردید.
اولویتهای اجرایی مربوط به نوع و ماهیت طرح‌های بخشهای مختلف تولیدی به ضمیمه
می‌باشد.
6 – بانک استان موظف است طرح‌های ارائه شده را بررسی و نظرات خود را ظرف مدت 20 روز
به متقاضی اعلام نماید، متقاضی می‌تواند در هر حال پس از‌انقضای مدت فوق طرح خود
را به دبیرخانه شورای عالی برنامه‌ریزی استان (سازمان برنامه و بودجه استان)
تسلیم نماید، سازمان برنامه و بودجه استان موظف‌است بدواً طرح‌های مذکور را در
کمیسیون 4 نفره با شرکت نمایندگان بانک استان، سازمان برنامه و بودجه استان، مرکز
گسترش خدمات تولیدی و عمرانی استان‌و یک نفر از ادارات کل صنایع، صنایع سنگین،
معادن و فلزات، کشاورزی و جهاد سازندگی که بر حسب موضوع طرح، تشکیل می‌گردد، مطرح
نماید. این‌کمیسیون موظف است طرح‌های مطروحه را به دقت از نظرات فنی و اقتصادی و
مالی مورد بررسی قرار دهد و در صورت تأیید طرح مراتب در شورای عالی‌برنامه‌ریز
استان مطرح می‌گردد و در صورت تصویب طرح در شورای عالی، بانک استان موظف است در
مورد مصوبات کمتر از یکصد میلیون ریال بلافاصله‌نسبت به عقد قرارداد لازم با
متقاضی اقدام نماید و طرح‌های با اعتبار بیش از یکصد میلیون ریال برای بررسی بیشتر
به وزارت برنامه و بودجه ارسال و سپس به‌تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
تبصره – حضور کلیه اعضای کمیسیون 4 نفره موضوع بند 7 این دستورالعمل جهت بررسی و
تصویب طرحها الزامی بوده و اتخاذ تصمیم حداقل با سه رأی‌مثبت خواهد بود. بدیهی است
در صورت عدم توجیه طرح از طرف کمیسیون مذکور مراتب قابل طرح در شورای عالی
برنامه‌ریزی استان نخواهد بود.
سازمان برنامه و بودجه استان موظف است به عنوان دبیرخانه شورای عالی برنامه‌ریزی
استان در جلسات شورای عالی که به منظور بررسی طرح‌های موضوع‌تبصره 3 تشکیل می‌گردد
از نمایندگان بانک استان به طور عام در همه جلسات، و مرکز گسترش و بنیاد امور
مهاجرین جنگ بر حسب مورد دعوت به عمل آورد.
7 – تسهیلات اعتباری مربوط به سرمایه در گردش واحدهای تولیدی موجود نیز با توجه به
جدول گردش نقدی که بر اساس جدول گردش عملیات تنظیم‌می‌گردد از منابع اعتباری تبصره
3 قابل تأمین خواهد بود، این قبیل طرحها باید جهت بررسی و تأیید قبلی به وزارت
برنامه و بودجه ارسال گردند. تسهیلات‌اعطایی از محل این تبصره نباید تحت هیچ
عنوانی به مصرف بازپرداخت بدهی‌های قبلی طرحها برسد.
8 – بانکهای استان موظفند قرارداد مربوط به طرح‌های مصوب شورای عالی برنامه‌ریزی
استان یا هیأت وزیران را از طریق استفاده از یک یا چند نوع از عقود‌شرعی پیش‌بینی
شده در قانون عملیات بانکی بدون ربا با متقاضیان منعقد نماید.
تبصره – تمام یا قسمتی از منبع لازم برای اجرای طرح‌های ارائه شده از طرف
تعاونی‌های مراکز گسترش خدمات تولیدی و عمرانی حداکثر معادل 50%اعتبارات پس‌انداز
قرض‌الحسنه بانک استان تأمین خواهد شد.
9 – بانکهای استان موظفند منابع اعتباری موضوع تبصره 3 را به تدریج و متناسب با
پیشرفت امور طرح در اختیار متقاضیان قرار دهند.
تعیین مدت زمان لازم برای بازپرداخت تسهیلات اعتباری اعطایی و تاریخ شروع
بازپرداخت اقساط با توجه به ماهیت طرح توسط سازمان برنامه و بودجه استان‌و بانک
استان تعیین خواهد شد.
در صورتی که زمان بازپرداخت بیش از 5 سال باشد، وزارت برنامه و بودجه موظف است در
سررسید 5 سال مانده مطالبات ناشی از اجرای اینگونه طرحها را در‌لایحه بودجه
سالیانه منظور نماید که در این صورت بانک استان موظف است از این پس اقساط دریافتی
را مستقیماً به حساب خزانه واریز نماید.
10 – بانکهای استان موظفند هر ساله مانده مطالبات سررسیده و بازپرداخت نشده خود
ناشی از اعطای تسهیلات اعتباری موضوع تبصره 3 قانون بودجه‌سنواتی را به بانک مرکزی
جمهوری اسلامی ایران ارسال نمایند بانک مرکزی جمهوری اسلامی موظف است همه ساله این
تعهدات را تنظیم و حداکثر تا پایان‌ششماهه اول هر سال به وزارت برنامه و بودجه
اعلام نماید تا در لایحه بودجه سالیانه کل کشور پیشنهادی به مجلس شورای اسلامی
منظور گردد.
11 – تأمین‌های تسهیلات اعتباری موضوع این آیین‌نامه عبارتند از:
الف – اعطای اجازه برداشت از حسابهای بانکهای استان نزد کلیه بانکها به بانک
مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
ب – تضمین وزارت برنامه و بودجه دائر بر این که ماند مطالبات بانکهای استان ناشی
از اعطای تسهیلات اعتباری از منابع تبصره را برای هر سال حداکثر ظرف‌مدت پنج سال
در لایحه بودجه سالیانه کل کشور پیشنهادی به مجلس شورای اسلامی منظور نماید.
12 – بانکهای استان که از محل اعتبارات تبصره 3 اقدام به اعطای تسهیلات اعتباری
می‌نمایند موظفند به موارد زیر نظارت به عمل آورند.
الف – به مصرف اعتبارات مزبور متناسب با پیشرفت اجرایی طرح.
ب – بر واریز مطالبات ناشی از احیا تسهیلات اعتباری از محل درآمد طرح
حدود و نحوه این نظارت بر اساس آیین‌نامه‌های اجرایی و ضوابط داخلی بانکهای استان
می‌باشد.
13 – در مورد عقودی که نیاز به اخذ تأمین کافی دارند کلیه متحدثات و اموال و
دارایی‌ها قابل توثیق که از اجرای طرح ناشی می‌شود به توثیق بانک استان‌درخواهد
آمد در عین حال وام گیرندگان موظفند در صورت کمبود وثایق قابل قبول دیگر و یا سفته
به امضای خود به بانک بسپارند. بانک استان موظف است در‌مورد اخذ اقساط تسهیلات
اعطایی به موقع و بر اساس قانون اقدام نماید. استفاده‌کنندگان از تسهیلات موضوع
این تبصره نیز موظفند بازپرداخت اقساط‌تسهیلات دریافتی را به موقع انجام دهند و
عدم این بازپرداختها در حکم تصرف غیر قانونی در اموال دولتی است.
14 – در مورد طرح‌هایی که به تصویب شورای عالی برنامه‌ریزی استان یا هیأت وزیران
می‌رسد سهم سرمایه‌گذاری مجری در کل سرمایه‌گذاری طرح از 10% کل‌سرمایه‌گذاری کمتر
نخواهد بود، در مورد طرح‌های بخش صنایع روستایی و مراکز گسترش خدمات تولیدی و
عمرانی استانها سهم مجریان طرح به پیشنهاد‌کمیسیون بند 7 این آیین‌نامه اجرایی و
تأیید شورای عالی برنامه‌ریزی یا هیأت دولت تعیین خواهد شد و مشمول محدودیت 10%
نمی‌باشد.
15 – در اجرای تبصره 3 قانون بودجه سال 1364 بانکهای استان موظفند هر 4 ماه یک بار
گزارش عملکرد تبصره را شامل انواع و میزان تسهیلات اعتباری‌اعطایی و شرایط و مدت
بازپرداخت و مشخصات استفاده‌کنندگان از تسهیلات اعتباری مذکور و نوع و ماهیت
طرحها و همچنین میزان بدهی‌هایی که در‌سررسید بازپرداخت نشده‌اند را ظرف مدت 10
روز از پایان هر چهار ماه به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ارسال نمایند تا از طریق
وزارت برنامه و بودجه به‌هیأت وزیران جهت تقدیم به مجلس شورای اسلامی ارائه گردد.
میرحسین موسوی – نخست‌وزیر
[z]الویتهای اجرایی مربوط به طرح‌های موضوع تبصره 2 قانون بودجه سال 1364 کشور به
شرح زیر می‌باشد.
الف: اولویتهای صنعتی و معدنی از نظر نوع طرح به ترتیب عبارتند از:
1 – تکمیل طرح‌های سرمایه‌گذاریهای ناتمام که قبلاً توسط بانکهای تخصصی و استانی
اجرا شده‌اند.
2 – طرح‌های ایجاد و گسترش واحدهای صنعتی کوچک در مناطق کشاورزی و روستایی و در
جوار صنایع بزرگ به منظور ایجاد اشتغال مولد، تأمین نیازهای‌کشاورزی و ضروری
ساکنین روستاها و شهرهای کوچک و همچنین نیازهای صنایع بزرگ.
3 – طرح‌های صنعتی مربوط به بازیابی و استفاده از ضایعات اضافات و اقلام مستعمل و
تبدیل آنها به مواد، قطعات و کالاهای صنعتی قابل استفاده.
4 – طرح‌های تکمیل، ایجاد و توسعه صنایع صادراتی، غیر نفتی که علاوه بر ایجاد
درآمد ارزی، موجد و مشوق سرمایه‌گذاری و تولید در سایر زمینه‌های وابسته‌در بخشهای
مختلف اقتصاد داخلی می‌باشد.
ب: ترتیب اولویتهای صنعتی و معدنی از نظر رشته‌های فعالیت به شرح زیر می‌باشد.
1 – صنایع تبدیلی غذایی وابسته به مواد اولیه داخلی که به افزایش عرضه محصولات
غذایی و بهره‌برداری صحیح از تولیدات کشاورزی و دامی کمک می‌نماید‌از قبیل صنایع
تولید شکر، شیر پاستوریزه، کنسرو گوشت و ماهی و سبزیجات غذای دام و طیور.
2 – صنایع تبدیلی معدنی به منظور تبدیل مواد خام معدنی به مواد اولیه صنعتی و
جلوگیری از واردات آنها و تشویق صادرات مازاد تبدلی به جای مواد خام‌معدنی
3 – طرح‌های مربوط به استحصال مواد معدنی غیر فلزی (صنعتی) و صنایع ؟؟، تکلیفی
مربوطه
4 – طرح‌های مربوط به استحصال مواد فلزی و صنایع تغلیظ، ذوب پالایش و غیره.
5 – طرح‌های مربوط به استحصال مواد مصالح ساختمانی و کارخانجات صنعتی مربوطه.
6 – صنایع تولیدکننده سموم دفع آفات کشاورزی و کودهای شیمیایی و ارگانیک.
7 – صنایع سازنده، ماشین‌آلات، قطعات و کالاهای مورد نیاز بخش کشاورزی از قبیل
تراکتور، پمپ، ابزارها و ادوات کشاورزی، آبیاری و آبرسانی.
8 – صنایع تولیدکننده کالاهای مصرفی با دوام مربوط به ساختمان و مسکن از قبیل کلید
و پریز، کابل و سیم و لامپ و غیره.
9 – صنایع تولیدکننده کالاها و ماشین‌آلات برای توسعه تولید و فعالیت در بخش صنایع
و سایر بخشها به خصوص بخشهای زیربنایی همچون برق نفت گاز آب‌مخابرات و راه، از
قبیل ژنراتور، کمپرسور، پمپ ترانزیستور ماشینهای راهسازی و غیره
10 – صنایع شیمیایی تولیدکننده مواد حد واسط.
11 – صنایع نور فلزات غیرآهنی از قبیل مس، سرب و روی و کرم و آلیاژهای این فلزات.
12 – صنایع تولیدکننده ماشینهای ابزار و قطعات فلزی از قبیل چرخ دنده و انواع
قطعات ریخته‌گری، آهنگری
اولویتهای طرح‌های صنایع روستایی
1 – تکمیل طرح‌های نیمه تمام صنعتی که قبلاً توسط وزارت جهاد سازندگی اجرا شده‌اند
(از طریق فروش تمام یا قسمتی از سهام آنان به بخشهای غیر دولتی)
2 – اجرای طرح‌هایی که قبلاً توسط وزارت جهاد سازندگی یا سایر دستگاه‌ها و سازمانها،
مرحله نمونه‌سازی ساخت آزمایشگاهی آنها به پایان رسیده و برای‌ایجاد خط تولید
آماده شده‌اند.
3 – طرح‌های مربوط به تبدیل و نگهداری فرآورده‌های کشاورزی، دامپروری و ضایعات
آنها از قبیل: آردسازی، شالیکوبی، خوراک دم و طیور، بسته‌بندی خرما،کنسرو و
کمپوت، پروسس میوه، یخسازی، تولید لبنیات، صابون، دیانی کفش و لباس چرمی،
پشم‌شویی، ریسندگی، بافندگی.
4 – طرح‌های مربوط به تولید ابزار و ادوات کشاورزی، دامپروری، ماهیگیری صنایع دستی
و قطعات آنها از قبیل: قایقهای ماهیگیری، تور ماهیگیری واحدهای‌کوچک ماشین‌سازی
(آهنگری، ریخته‌گری، فلزکاری و تراشکاری) جهت تولید ادوات، ابزار و قطعات.
5 – تولید مصنوعات مورد نیاز با استفاده از مواد اولیه معدنی، گیاهی موجود در
منطقه شامل احداث واحدهای تولید انواع سیمان و فرآورده‌های آن، انواع آجر(نسوز)،
تیرچه بلوک، گچ، آهک، لوله ورقهای پوششی سفالی، رنگهای گیاهی، ساخت کندو و مصنوعات
چوبی، ظروف شیشه‌ای.
6 – طرح‌های مربوط به تولید قطعات مورد نیاز صنایع متوسط و بزرگ از قبیل اجزاء و
قطعات دوچرخه و موتور، انواع پیچ و مهره، پرچ، واشر مونتاژ انواع لوازم‌و قطعات
برقی.
7 – طرح‌های مربوط به تولید سایر مصنوعات مورد نیاز روستا و مراکز روستایی از قبیل
انواع ظروف فلزی، پلاستیکی، چراغ و خوراک‌پز نفتی مخازن آب و‌سوخته لوازم‌التحریر،
دربهای کرکره‌ای، وسائل فلزی بهداشتی گارد، قاشق، چنگال، فانوس.
الویتهای صنایع تولیدکننده مصالح ساختمانی
1 – تولید سیمان تراس – بوزولانی، روباره‌ای
2 – صنایع تولید انواع سرامیک
3 – صنایع تولید آجر، آهک، گچ ساختمانی
4 – صنایع تولید و مسائل چینی بهداشتی و ساختمانی
5 – صنایع مربوط به تولید قطعات پیش‌ساخته سبک و انواع پوکه معدنی
اولویت طرح‌های مربوط به بخش کشاورزی و منابع طبیعی
1 – در زمینه آب و خاک
الف: شبکه آبیاری و زهکشی
ب: تسطیح اراضی
پ: زهکش‌های روباز و زیرزمینی
ت: تأمین آب زراعی
2 – در زمینه دام
الف: کمک به راه‌اندازی و استفاده حداکثر از ظرفیت‌های بالقوه موجود در زمینه
دامداری، مرغداری و صنایع وابسته.
ب: توسعه و احیاء واحدهای دامداری روستایی
پ: افزایش تولید گوشت قرمز از طریق اجزای طرح‌های پرواربندی گاو و گوسفند.
ت: اجرای طرح‌های تولیدی به نحوی که تولیدات حاصله در اختیار دولت قرار گیرد، مانند
طرح‌های تولید و پرورش نقلیه، تولید و پرورش قوچ و گوساله اصلاح‌شده، شیر، گوشت و
غیره.
3 – در زمینه زراعت
الف: تولید علوفه برای خوراک دام.
ب: تولید بذور اصلاح شده.
پ: تولید سموم گیاهی.
ت: تهیه و تولید ادوات کشاورزی.
ث: ایجاد سردخانه.
ج: کشت و تولید محصولات استراتژیک
>جدول: تصویب‌نامه‌ها 1364 – جلد 1 – صفحه 46<