73562 – 1363.09.22 – 837
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1363.9.7 بنا به پیشنهاد شماره 444 مورخ 1363.1.9 وزارت
معادن و فلزات و به استناد ماده 41 قانون معادن مصوب 62.3.1مجلس شورای اسلامی،
آیین‌نامه نظارت بر معادن موضوع ماده 34 قانون مذکور را به شرح ذیل تصویب نمودند:
[z]آیین‌نامه نظارت بر معادن موضوع ماده 24 قانون معادن مصوب 62.3.1
ماده 1 – در این آیین‌نامه بجای عبارات موافقت‌نامه اصولی اکتشاف – قرارداد
اکتشاف – پروانه بهره‌برداری قرارداد استخراج و فروش و اجازه برداشت، عبارت‌پروانه
عملیات بکار رفته است.
ماده 2 – کسب هر گونه پروانه عملیات مستلزم ارائه طرح فنی مربوطه خواهد بود.
ماده 3 – عملیات معدنی می‌بایست مطابق طرح فنی تائید شده و با رعایت کامل
آیین‌نامه و مقررات ایمنی و حفاظت در معادن انجام گیرد.
تبصره – چنانچه طی دره عملیات معدنی لازم به تغییراتی در طرح فنی باشد، نظر
تاییدی وزارت معادن و فلزات بایستی اخذ گردد.
ماده 4 – عملیات اکتشاف، تهیه و تجهیز و استخراج معادن بایستی طبق "اصول فنی
استخراج" انجام گیرد بطوری که باعث اتلاف و تضییع ذخائر معدنی قابل‌بهره‌برداری
نگردد.
تبصره 1 – چنانچه بر حسب مورد و در صورت لزوم در کارگاههای استخراج به منظور
استحکام و استحفاظ قسمتی از مواد معدنی بجا گذاشته شود، عملیات‌استخراجی بایستی به
نحوی باشد که باقیمانده مواد به حداقل ممکن تقلیل یابد.
تبصره 2 – "اصول فنی استخراج" مجموعه اطلاعات و دستورالعملهایی است که برای
انجام عملیات معدنی اعم از اکتشاف، تهیه و تجهیز، استخراج و آرایش‌مواد بکار
می‌رود و جهت آموزش حرفه و فن مهندسی معدن نیز در نظر گرفته می‌شود.
ماده 5 – محل تأسیسات و ساختمانهای معدن و ایجاد سنگر مواد کم عیار و یا خاکریز
مواد باطله حاصله از عملیات معدنی باید در جائی انتخاب شود که با‌توجه به معیارهای
فنی و اقتصادی و ایمنی مانع اکتشاف و استخراج مواد معدنی نگردد.
ماده 6 – تهیه و مصرف و نگهداری (انبار) مواد ناریه در معادن بایستی طبق ضوابط و
دستورالعمل‌های تعیین شده توسط مراجع ذیربط مورد عمل قرار گیرد.
ماده 7 – انتخاب نوع مواد ناریه و روش آتش‌کاری می‌بایست در جهت رعایت اجرای طرح
فنی عملیات و مطابق با اصول فنی استخراج باشد.
تبصره – در مورد استخراج سنگهای تزئینی بایستی از مصرف مواد ناریه خودداری شود و
روشهای فنی پیشرفته بکار رود مگر در موارد خاص و با تائید وزارت‌معادن و فلزات.
ماده 8 – انتخاب روش استخراج، باربری، تهویه و انباشت مواد در داخل و خارج معادن
زیرزمینی که دارای گازها و یا گرد مواد سمی و آتش‌زا هستند بایستی‌طوری باشد که
ضایعات مواد معدنی و حوادث احتمالی را به حداقل ممکن برساند.
تبصره – اندازه‌گیری و کنترل گازها و گردهای آتش‌زا می‌بایست به طور پیوسته و
مستمر توسط و یا زیر نظر مسئول خاص ایمنی و نجات در این گونه معادن‌انجام گیرد.
ماده 9 – کلیه معادن بزرگ باید دارای مسئول فنی عملیات باشد.
تبصره – در معادن غیر بزرگ ضرورت وجود مسئول فنی و مشخصات او با توجه به کیفیت و
کمیت کار و نوع ماده معدنی توسط وزارت معادن و فلزات تعیین‌خواهد شد.
ماده 10 – مسئول فنی عملیات کسی است که اداره کلیه امور فنی معدن به عهده اوست.
چنانچه دارنده پروانه عملیات شخصی را به این سمت تعیین نکرده‌باشد مسئولیت فنی نیز
با او می‌باشد.
تبصره – مسئول فنی عملیات در سازمانهای دولتی با صدور حکم و در بخشهای تعاونی و
خصوصی با قرارداد کتبی فیمابین تعیین می‌شود.
ماده 11 – مسئول فنی عملیات مکلف است افراد آموزش دیده و ذیصلاح برای امور مختلف
بگمارد و رعایت کلیه مقررات مربوط به قانون معادن و‌آیین‌نامه‌های مربوط را از
آنها بخواهد.
ماده 12 – مسئول فنی عملیات باید دارای مشخصات زیر باشد:
الف – دارای درجه مهندسی معدن (حداقل لیسانس)
ب – سابقه حداقل سه سال کار مفید و عملی در معادن.
تبصره 1 – در معادنی که کثرت و انواع ماشین‌آلات ایجاب نماید و وزارت معادن و
فلزات وجود مهندسین مکانیک را برای تصدی مسئولیت فنی معدن لازم‌بداند مهندسین
مکانیک می‌توانند با تحصیلات حداقل لیسانس و پنج سال سابقه کار علمی در معادن
عهده‌دار مسئولیت فنی معدن باشند.
تبصره 2 – افرادی که دارای حداقل مدرک لیسانس در یکی از رشته‌های زمین‌شناسی و یا
علوم تجربی بوده و 3 سال تجربه کار مفید و عملی در معادن داشته و‌صلاحیت فنی آنها
مورد تائید وزارت معادن و فلزات قرار گیرد می‌توانند مسئولیت فنی معدن را به عهده
بگیرند.
ماده 13 – دارندگان پروانه عملیات بایستی مدارک زیر را در سر معدن نگاهداری و به
کارشناسان و نمایندگان وزارت معادن و فلزات به هنگام مراجعه و بازدید از‌معدن
ارائه نمایند.
الف – رونوشت یا تصویب پروانه عملیات
ب – نسخه‌ای از طرح فنی عملیات معدنی
پ – نقشه توپوگرافی محدوده پروانه و نقشه پیشروی عملیات
ت – لیست مشخصات کامل کلیه کارکنان معدن
ث – رونوشت حکم رسمی و یا قرارداد مسئول فنی عملیات.
ج – نسخه‌ای از قانون معادن و آیین‌نامه‌های مربوط و آیین‌نامه و مقررات ایمنی و
حفاظت در معادن.
چ – دفتر نظارت جهت ثبت بازدیدها، نظریات، تذکرات و دستورات کارشناسان نظارت بر
معادن.
بدین منظور نسخه‌ای از دفتر نظارت بر معدن از طرف وزارت معادن و فلزات در اختیار
دارنده پروانه عملیات قرار می‌گیرد.
ح – دفتر ثبت حوادث معدن که در آن ساعت، تاریخ، مکان وقوع، علل و چگونگی بروز
حوادث، نام مسئولین مربوطه و نام حادثه دیده و ضایعات وارده و شرح‌حادثه در آن ثبت
گردد.
ماده 14 – دارنده پروانه عملیات یا نماینده او مکلف است در صورت بروز حادثه علاوه
بر مراجع قانونی مراتب را در اسرع وقت به وزارت معادن و فلزات و یا‌اداره کل معادن
و فلزات استان مربوط کتباً گزارش نماید.
ماده 15 – در اجرای تعهدات و تکالیف دارندگان پروانه عملیات، وزارت معادن و فلزات
بر اساس قانون معادن و دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های مربوطه بر انجام‌عملیات
معدنی نظارت خواهد نمود.
ماده 16 – در صورت عدم توجه به رعایت اصول فنی و ایمنی استخراج در معدن و تخلف در
اجرای تعهدات دارندگان پروانه عملیات وزارت معادن و فلزات‌طبق ماده 34 قانون معادن
عمل خواهد نمود.
تبصره – در صورت تعطیل موقت معدن دارنده پروانه عملیات مکلف است کلیه اقدامات
لازم را جهت حفظ شبکه معدن و جلوگیری از تضییع ذخائر معدنی‌انجام دهد.
ماده 17 – کارشناسان نظارت بر معادن می‌توانند هر قسمت از معدن و تأسیسات آن را
که مایل باشند و لازم بدانند بازدید نمایند.
دارنده پروانه عملیات و نماینده و کارکنان معدن موظفند کلیه اطلاعات و مدارک و
دفاتر و امکانات مورد نیاز را که ناظرین لازم می‌دانند در اختیار آنها بگذارند.
ماده 18 – در اجرای این آیین‌نامه بر حسب مورد دستورالعمل‌های لازم توسط وزارت
معادن و فلزات تهیه خواهد شد.
میرحسین موسوی – نخست‌وزیر