[به موجب ماده ۵۲ آیین‌نامه نحوه تشکیل و اداره آموزشگاههای آزاد فنی و حرفه‌ای، مصوب ۱۳۶۵ لغو شده است.]
۱۶۱۴۶ – ۱۳۶۳/۱۰/۱۱
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۶۳/۸/۲ بنا به پیشنهاد شماره ۵۲۰۲۷ مورخ ۱۳۶۳.۳.۱۳ وزارت کار و امور اجتماعی و به استناد ماده ۱۳ قانون کارآموزی مصوب سال ۱۳۴۹، آیین‌نامه نحوه تشکیل و اداره آموزشگاههای آزاد فنی و حرفه‌ای را به شرح زیر تصویب نمودند.
فصل اول – کلیات و تعاریف
ماده ۱ – منظور از آموزشگاههای آزاد فنی و حرفه‌ای همان مؤسسات کارآموزی موضوع ماده ۱۳ قانون کارآموزی مصوب اردیبهشت‌ماه ۱۳۴۹ می‌باشد.
ماده ۲ – در آموزشگاههای آزاد فنی و حرفه‌ای یک یا چند حرفه در کوتاه مدت آموزش داده می‌شود. این آموزشها باید با توجه به شرایط مندرج در این آیین‌نامه و استانداردهای آموزشی سازمان انجام شود.
ماده ۳ – تأسیس آموزشگاه منوط به صدور امتیاز از طرف سازمان می‌باشد.
تبصره – مدت اعتبار امتیاز تأسیس آموزشگاه یک سال است که در پایان مدت طبق ضوابط قابل تمدید است.
ماده ۴ – تعاریف
الف – حرفه عبارت است از مجموعه توانائی‌هایی که مهارتهای لازم برای انجام شغل معینی را فراهم آورد.
ب – دوره – مدت زمان آموزش علمی و عملی در هر رشته به حرفه‌آموز طبق استاندارد سازمان است.
ج – رشته مجموعه آموزشهای مربوط به حرفه‌های متجانس رشته نامیده می‌شود.
د – مهارت عبارت است از توانائی حرفه‌آموز در انجام یک یا چند جزء از یک حرفه.
ه – مربی آموزشگاه فردی است که دارای شرایط مندرج در فصل چهارم مواد ۲۰ تا ۲۳ این آیین‌نامه باشد.
و – حرفه‌آموز فردی است که به منظور فراگیری حرفه‌ای در آموزشگاه ثبت نام می‌کند.
ز – قرارداد حرفه‌آموزی عبارت است از قراردادی که بین صاحب امتیاز و حرفه‌آموز به منظور فرا گرفتن یک حرفه در مدت مندرج در قرارداد که شامل مدت دوره، ساعات تدریس، مبلغ شهریه و سایر مقررات عمومی آموزشگاه می‌باشد منعقد می‌گردد و در سه نسخه تنظیم گردیده و به امضاء طرفین قرارداد (مدیر‌مسئول آموزشگاه و حرفه‌آموز) رسیده باشد. همچنین یک نسخه نیز جهت مدیر منطقه سازمان فرستاده شود.
ج – بازدهی قابل قبول هر دوره آموزشی آموزشگاه عبارت است از قبولی حداقل ۶۰ درصد حرفه‌آموزان شرکت کننده در آزمون در پایان هر دوره که توسط‌سازمان یا با نظارت آن انجام می‌شود.
فصل دوم – مقررات و شرایط متقاضیان و صاحبان امتیاز
ماده ۵ – صاحب امتیاز آموزشگاه شخص حقیقی است که دارای شرایط مندرج در مواد ۸ و ۹ این آیین‌نامه باشد.
ماده ۶ – به هر شخص حقیقی فقط پس از تائید سازمان امتیاز تأسیس یک آموزشگاه برای آموزش حداکثر دو حرفه مشابه داده می‌شود.
صاحبان امتیاز چند آموزشگاه (پس از تائید سازمان) می‌توانند جمعاً یک آموزشگاه برای آموزش بیش از دو حرفه مشابه دایر نمایند.
تبصره – در آموزشگاههای موضوع ماده فوق مدیر مسئول یکی از صاحبان امتیاز آموزشگاه می‌باشد که دارای حداقل دو سال سابقه امتیاز تأسیس و اداره کردن آموزشگاه بوده و رسماً طی صورتجلسه‌ای با امضای کلیه صاحبان امتیاز جهت بهبود کار آموزشگاه به سازمان معرفی شود مضافاً به این که مسئولیت اجرای این‌آیین‌نامه به عهده هر صاحب امتیاز می‌باشد. مدیر مسئول رابط بین صاحبان امتیاز آموزشگاه و سازمان است.
ماده ۷ – صاحبان امتیاز به عنوان مدیران مسئول آموزشگاه شناخته می‌شوند.
ماده ۸ – متقاضیان و صاحبان امتیاز آموزشگاه باید در ارتباط با نوع آموزشگاه واجد شرایط اختصاصی به شرح جدول شماره ۱ باشند حرفه‌های مندرج در این‌جدول می‌تواند هر سال از سوی واحد مربوطه، در سازمان تکمیل و یا تصحیح شود.
ماده ۹ – متقاضیان و صاحبان امتیاز آموزشگاه باید واجد شرایط عمومی زیر باشند.
1 – تابعیت ایران
2 – مسلمان یا پیرو یکی از اقلیتهای دینی شناخته شده و ملتزم به رعایت قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
3 – دارای حسن شهرت و نداشتن سوء پیشینه کیفری.
4 – دارا بوده حداقل ۲۵ سال سن برای مردان و ۲۰ سال برای زنان.
5 – گواهی پایان خدمت وظیفه عمومی یا معافیت دائم برای مردان.
6 – عدم اعتیاد به مواد مخدر و دارا بودن سلامت لازم به تناسب حرفه مورد آموزش به تشخیص مراجع مورد تائید سازمان.
7 – در اختیار داشتن مکان مستقل و مناسب و تجهیزات کافی متناسب با رشته مربوطه مطابق استاندارد و تائید کارشناسان سازمان (در صورت استیجاری بودن‌مکان باید سند
اجاره‌نامه رسمی ارائه شود.)
8 – داشتن حداقل دو سال سابقه مربیگری و یا کار در زمینه مربوطه.
9 – قبولی در آزمون تعیین صلاحیت فنی که از طرف سازمان برگزار می‌گردد.
تبصره – هر یک از متقاضیان تشکیل آموزشگاه باید برای شرکت در آزمون تعیین صلاحیت فنی مبلغ ۵۰۰۰۰ (پنجاه هزار) ریال به حسابی که سازمان تعیین می‌کند واریز نمایند.
تبصره ۱ – چنانچه صاحب امتیازی نتواند به دلائل موجهی برای مدتی که از چهار ماه تجاوز نکند در آموزشگاه حضور یابد موظف است فرد مسئولی را که دارای کلیه شرایط صاحب امتیاز باشد با تائید سازمان به عنوان جانشین خود معرفی نماید که دارای اختیارات و وظایف صاحب امتیاز خواهد بود.
تبصره ۲ – سازمان ظرف مدت دو هفته از تاریخ دریافت معرفی فرد مسئول پاسخ لازم را اعلام نماید.
ماده ۱۱ – به کارمندان شاغل دولت و شرکتهای دولتی و مؤسسات وابسته اجازه تأسیس آموزشگاه داده نمی‌شود.
فصل سوم – وظایف صاحب امتیاز یا مدیر مسئول
ماده ۱۲ – مسئولیت رعایت کلیه مقررات و ضوابط این آیین‌نامه و نظارت بر اجرای صحیح برنامه‌های آموزشی به عهده مدیر مسئول آموزشگاه می‌باشد.
ماده ۱۳ – مدیر مسئول آموزشگاه تنها در پایان دوره آموزشی می‌تواند اقدام به تعویض مربی نماید و در موارد استثنائی لازم است تعویض مزبور با ذکر دلیل به‌اطلاع سازمان رسانده شود.
ماده ۱۴ – مدیر مسئول آموزشگاه موظف است به شکایات، نظرات و پیشنهادات حرفه‌آموزان و مربیان آموزشگاه رسیدگی نماید.
ماده ۱۵ – مدیران مسئول مکلفند در جلسات توجیهی که در ارتباط با آموزشگاه مدیران مناطق سازمان دعوت می‌شوند شرکت نمایند.
ماده ۱۶ – مدیران مسئول موظفند برای هر یک از مربیان و حرفه‌آموزان خود پرونده‌ای شامل مشخصاتی که توسط سازمان ارائه می‌شود تشکیل دهند.
ماده ۱۷ – مدیران موظفند دفاتر مشروحه زیر را برای آموزشگاه خود طبق نمونه تهیه کنند و پس از شماره‌گذاری کلیه صفحات را ممهور به مهر مدیریت ذیربط‌سازمان نمایند.
1 – دفتر بازرسی
2 – دفتر حضور و غیاب حرفه‌آموزان
3 – دفتر آمار و ثبت نتایج امتحانات
تبصره ۱ – صاحبان امتیاز موظفند نمونه مهر آموزشگاه خود را طبق نمونه سازمان حداکثر در فاصله یک ماه پس از تأسیس تهیه نمایند و جهت تائید به سازمان‌ارسال دارد.
تبصره ۲ – صاحبان امتیاز موظفند در تهیه تابلوی آموزشگاه و مهر و سایر اوراق چاپی مورد استفاده مطابق نمونه‌هایی که از طریق واحدهای سازمان در اختیار آنان قرار خواهد گرفت عمل کنند.
ماده ۱۸ – مدیر آموزشگاه مکلف است ترتیب شرکت حرفه‌آموزانی که دوره را به پایان
رسانیده‌اند برای شرکت در آزمون صلاحیت فنی و حرفه‌ای پایان مدت دوره که از سوی
سازمان برگزار می‌شود فراهم کند.
ماده ۱۹ – مدیر آموزشگاه موظف است به استناد قانون مربوط به آزمایش متقاضیان
پروانه‌های تشکیل مؤسسات کارآموزی و پروانه‌های صلاحیت فنی و حرفه‌ای و ارزیابی
میزان تخصص و مهارت حرفه‌ای مصوب سال ۵۲، به ازاء هر حرفه‌آموز مبلغ پنج هزار ریال
جهت انجام امتحانات و صدور گواهینامه به‌حساب تعیین شده از طرف سازمان پرداخت و
فیش آن را به مسئولین مربوطه سازمان ارائه نماید.
تبصره ۱ – آموزشگاههای وابسته یا تحت پوشش ارگانهای دولت از پرداخت این مبلغ معاف
می‌باشند.
تبصره ۲ – افرادی که توسط سازمان بهزیستی هزینه آموزش آنها در آموزشگاههای خصوصی پرداخت می‌گردد نیز از پرداخت مبلغ مزبور معاف هستند.
فصل چهارم – شرایط مربیان
ماده ۲۰ – شرایط مربیان در ارتباط با رشته مورد آموزش و مدرک تحصیلی به شرح جدول شماره ۱ می‌باشد.
ماده ۲۱ – مربیان باید دارای شرایط عمومی زیر باشند:
1 – تابعیت ایران
2 – مسلمان یا پیرو یکی از اقلیتهای دینی شناخته شده کشور ملتزم به رعایت نمودن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
3 – دارای حسن شهرت اخلاقی و عدم سوء پیشینه کیفری.
4 – داشتن حداقل سن ۱۸ سال برای زنان و ۲۰ سال تمام برای مردان.
5 – عدم اعتیاد به مواد مخدر و داشتن سلام لازم به تناسب نوع آموزش به تشخیص مراجع ذیصلاح مورد تائید سازمان.
6 – دارا بوده گواهی پایان خدمت وظیفه عمومی با معافیت دائم برای مردان.
ماده ۲۲ – متقاضیان مربیگری باید در آزمون صلاحیت فنی و حرفه‌ای که توسط سازمان برگزار می‌شود قبول گردند در این صورت برای هر یک از آنان کارت مربیگری از سوی سازمان صادر می‌شود که مدت اعتبار آن حداکثر دو سال است.
تبصره – متقاضیان مربیگری می‌بایست به استناد قانون مذکور در ماده ۱۹ این
آیین‌نامه به عنوان هزینه آزمون تعیین صلاحیت فنی مبلغ چهل هزار ریال به‌حسابی که
سازمان تعیین می‌کند واریز نمایند.
ماده ۲۳ – مربی قبل از پایان دوره‌ای که در آن تدریس می‌کند نمی‌تواند محل خدمت
خود را تغییر دهد.
ماده ۲۴ – مربیانی که بدون داشتن عذر موجه از ادامه آموزش در طی دوره خودداری
کنند کارت مربیگری آنان برای مدت معین (حداقل ۶ ماه) به تشخیص سازمان توقیف و در
صورت تکرار کارت مربیگری لغو می‌گردد.
فصل پنجم – شرایط حرفه‌آموز
ماده ۲۵ – سن حرفه‌آموز برای شرکت در دوره‌های آموزشی نباید کمتر از دوازده سال تمام باشد.
تبصره ۱ – قبول حرفه‌آموزان کمتر از ۱۵ سال تمام منوط به اجازه ولی یا قیم حرفه‌آموز می‌باشد.
تبصره ۲ – حداقل سن حرفه‌آموز با توجه به تبصره ماده ۲ قانون کارآموزی مصوب
اردیبهشت‌ماه ۱۳۴۹ در موارد خاص و ضروری با تصویب وزیر کار و امور‌اجتماعی قابل
تغییر است.
ماده ۲۶ – میزان سواد جهت پذیرش حرفه‌آموزان مطابق استانداردهای حرفه‌ای تعیین شده است.
فصل ششم – نظارت و بازرسی
ماده ۲۷ – نظارت و بازرسی توسط افرادی صورت می‌گیرد که دارای کارت شناسائی مخصوص
بازرسی صادره از طرف سازمان باشند.
ماده ۲۸ – مدیران مسئول آموزشگاهها موظفند مدارک و اطلاعات مربوطه را هنگام
مراجعه در اختیار بازرسان قرار دهند.
تبصره – خارج کردن اصل مدارک از آموزشگاه توسط بازرسان ممنوع می‌باشد. (مگر با تائید کتبی مدیر منطقه.)
فصل هفتم – لغو امتیاز و تعطیل موقت و دائمی آموزشگاه
ماده ۲۹ – امتیاز آموزشگاه در موارد زیر لغو می‌گردد.
1 – پس از دو بار اخطار کتبی از سوی سازمان (در فاصله دو ماه) به علت تخلف از ماده ۲۲ آیین‌نامه
2 – جعل و خدشه‌دار نمودن گواهینامه پایان دوره متوسط آموزشگاه.
3 – پس از سه بار اخطار کتبی (در طول ۶ ماه) به علت تخلف از ماده ۳۷ آیین‌نامه.
4 – عدم رعایت موازین اسلامی پس از رسیدگی سازمان بعد از یک بار اخطار کتبی.
5 – عدم اقدام به موقع صاحبان امتیاز جهت تمدید اجازه‌نامه پس از یک ماه که از
انقضای اعتبار آن گذشته باشد.
6 – از میان رفتن شرایط عمومی صاحب امتیاز مندرج در فصل دوم این آیین‌نامه.
7 – پس از سه بار اخطار کتبی ظرف مدت شش ماه در مورد عدم حضور صاحبان امتیاز در
ساعات آموزشی (در صورت نداشتن عذر موجه).
8 – عدم رفع نقص اعلام شده نسبت به استانداردها بر اساس گزارش کتبی بازرسان سازمان
پس از انقضای مدت تعطیل موضوع ماده ۳۱ این آیین‌نامه
9 – نرسیدن به حد بازدهی قابل قبول هر دوره آموزشی (موضوع بند ح ماده ۴ این
آیین‌نامه) در سه دوره آموزشی متوالی یا ۴ دوره آموزشی متناوب از مجموع۱۰ دوره
تشکیل شده قبل از آخرین دوره.
ماده ۳۰ – در صورت لغو امتیاز آموزشگاه، صاحب یا صاحبان امتیاز موظفند چنانچه
مجاز به ادامه آموزش تا پایان دوره آموزش نباشند، نسبت به بازپرداخت‌نقدی تمام
شهریه دریافت شده ظرف ۱۵ روز اقدام نمایند.
ماده ۳۱ – آموزشگاه در موارد زیر برای مدتی معین تعطیل می‌گردد.
1 – عدم رفع نواقص اعلام شده در مقایسه با استانداردها طبق گزارشهای کتبی بازرسان
سازمان پس از دو بار اخطار کتبی به فاصله زمانی چهار ماه بر حسب‌مورد در این صورت
آموزشگاه به مدت یک تا ۶ ماه به تشخیص سازمان تعطیل، می‌گردد.
2 – عدم رعایت مفاد این آیین‌نامه موجب تعطیل آموزشگاه به مدت یک تا شش ماه (به
تشخیص سازمان) می‌گردد.
ماده ۳۲ – حداکثر زمان مجاز برای توقف فعالیت آموزشگاه با اجازه قبلی سازمان دو
سال می‌باشد و در صورتی که این مدت بیش از دو سال باشد لازم است برای بازگشائی
مجدد نسبت به کسب امتیاز جدید اقدام شود.
تبصره – درخواست مجدد تعطیل مجاز بیش از سه ماه منوط به حداقل دو سال فعالیت آموزشگاه است.
ماده ۳۳ – تعطیل آموزشگاه قبل از اختتام دوره آموزشی از طرف صاحب امتیاز ممنوع
است مگر در صورت توافق کتبی کلیه حرفه‌آموزان و بازپرداخت شهریه‌های دریافت شده به
آنها (برای حرفه‌آموزان کمتر از ۱۵ سال توافق کتبی ولی یا سرپرست الزامی است و
شهریه دریافتی به آنان مسترد خواهد شد.)
فصل هشتم – مقررات متفرقه
ماده ۳۴ – نسخه اصلی اجازه‌نامه تأسیس باید در دفتر آموزشگاه نصب گردد.
ماده ۳۵ – انتقال یا واگذاری اجازه‌نامه تأسیس آموزشگاههای موضوع این آیین‌نامه
به شخص دیگر ممنوع است.
ماده ۳۶ – دایر نمودن شعب یا نمایندگی آموزشگاه در نقاط مختلف ممنوع است.
تبصره – در محل آموزشگاه نباید هیچ گونه فعالیت غیر مرتبط با موضع تأسیس آموزشگاه
وجود داشته باشد.
ماده ۳۸ – پیشنهاد نام مناسب برای آموزشگاه و عدم مباینت نام پیشنهادی با فرهنگ
اسلامی به هنگام تقاضای تشکیل و حفظ نام تائید شده در زمان فعالیت‌آموزشگاه.
تبصره – انتخاب نام آموزشگاه در یک رشته مشابه نباید تکراری باشد.
ماده ۳۹ – مشخصات آموزشگاه، محل، تجهیزات و برنامه‌های آموزشی آن باید منطبق با
شرایط و استانداردهای سازمان در هر یک از حرفه‌های مورد آموزش باشد.
ماده ۴۰ – تعطیل هر یک از حرفه‌های مورد آموزش یا فعالیت مجدد آنها باید با
موافقت کتبی و یا دستور کتبی سازمان صورت گیرد.
ماده ۴۱ – صاحبان امتیاز موظفند متن هر نوع آگهی تبلیغاتی را قبل از چاپ و انتشار
به تائید مدیریتهای مناطق مربوطه سازمان برسانند و تاییدیه لازم را اخذ کنند.
مدیریتهای مناطق سازمان موظفند به این گونه درخواست‌های حداکثر ظرف دو روز اداری
پاسخ دهند.
ماده ۴۲ – کلیه آموزشگاههائی که تا قبل از تصویب این آیین‌نامه موجودیت یافته‌اند
موظفند از تاریخ ابلاغ ظرف مدت یک سال شرایط خود را با این آیین‌نامه تطبیق دهند.
تبصره – شرط مدرک تحصیلی صاحب امتیاز این گونه آموزشگاهها از شمول این ماده مستثنی است.
ماده ۴۳ – هر یک از متقاضیان تشکیل و مربیان آموزشگاهها هنگام دریافت اجازه‌نامه
و کارت مربیگری و تمدید آنها به استناد قانون مذکور در ماده ۱۹ این‌آیین‌نامه
باید مبلغی طبق جدول شماره ۲ این آیین‌نامه به شماره حسابی که از سوی سازمان تعیین
می‌گردد واریز نمایند.
ماده ۴۴ – آزمون متقاضیان تأسیس و مربیگری آموزشگاه حداقل هر سال یک بار از طرف
سازمان برگزار می‌گردد.
تبصره – تاریخ آزمون یک ماه قبل از انجام آن توسط رسانه‌های عمومی اعلام می‌گردد.
ماده ۴۵ – به متقاضیان مرد اجازه تأسیس آموزشگاه برای آموزش آقایان و به متقاضیان
زن صرفاً اجازه تأسیس آموزشگاه برای بانوان داده می‌شود.
تبصره – در مواردی که رعایت الزام موضوع این ماده به علت محرومیت منطقه یا شرایط
خاص میسر نباشد سازمان می‌تواند متقاضی صدور امتیاز را از این ماده‌مستثنی کند
مشروط بر آن که آموزش زنان و مردان به صورت مختلط نباشد و متقاضی از هر جهت صلاحیت
لازم را داشته باشد.
ماده ۴۶ – آموزش حرفه‌آموزان زن صرفاً توسط مربیان زن و آموزش حرفه‌آموزان مرد صرفاً توسط مربیان مرد باید انجام گیرد.
ماده ۴۷ – مدت هر دوره آموزشی نباید از زمانهای تعیین شده در استانداردهای سازمان کمتر باشد.
ماده ۴۸ – انجام آزمون صلاحیت فنی و حرفه‌ای پایان دوره حرفه‌آموزی و یا نظارت بر آن به عهده سازمان است.
ماده ۴۹ – گواهینامه پایان دوره توسط سازمان صادر خواهد شد.
ماده ۵۰ – در صورتی که میزان قبولی حرفه‌آموزان شرکت کننده در آزمون پایان دوره
آموزشی از حد بازدهی قابل قبول (موضوع بند ح ماده ۴ این آیین‌نامه) کمتر‌باشد
آموزشگاه موظف است از مردودین به صورت مجانی برای یک دوره بعد ثبت‌نام کند.
ماده ۵۱ – آموزشگاههائی که دارای بیش از یک صاحب امتیاز می‌باشند در صورتی که
امتیاز تشکیل آموزشگاه یکی از صاحبان امتیاز لغو گردد، آموزشگاه می‌تواند با همان
نام تائید شده به فعالیت خود در رشته‌های تائید شده ادامه دهد. ضمناً چنانچه صاحب
امتیاز مزبور مدیر مسئول آموزشگاه هم باشد تعیین و معرفی مدیر مسئول جدید به سازمان الزامی است.
ماده ۵۲ – صاحب امتیاز موظف است یک نسخه از این آیین‌نامه را در دسترس و محل دید
عمومی کارآموزان قرار دهد ( و در موارد لازم به اطلاع ولی یا سرپرست وی برساند.)
ماده ۵۳ – میزان شهریه حرفه‌آموزان توسط سازمان با توجه به شرایط هر منطقه تعیین می‌گردد.
ماده ۵۴ – آموزشگاههایی که بر طبق قانون یا تصویب‌نامه هیأت وزیران دارای آیین‌نامه خاصی باشند از شمول این آیین‌نامه مستثنی هستند.
ماده ۵۵ – از تاریخ تصویب این آیین‌نامه کلیه آیین‌نامه‌های قبلی لغو می‌گردد.
میرحسین موسوی – نخست‌وزیر
جدول صفحه ۷۵۸