هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۶۲.۹.۱۶ بنا به پیشنهاد شماره ۸۳.۵۴۳ مورخ ۱۳۶۲.۲.۱۹ وزارت ارشاد اسلامی به استناد بندهای “ش” و “ع” ماده یک و ماده شش قانون تأسیس وزارت ارشاد اسلامی مصوب ۵۸.۳.۷ شورای انقلاب اسلامی ایران، [قانون تأسیس وزارت اطلاعات و جهانگردی] آیین‌نامه تأسیس و نظارت بر دفاتر خدمات مسافرتی را به شرح زیر تصویب نمودند.
ماده ۱ ـ تأسیس هر نوع دفتر خدمات مسافرتی یا شعبه آن (اعم از بخش خصوصی یا دولتی) به وسیله هر شخص حقیقی یا حقوقی به منظور ارایه خدمات زیر منوط به اخذ پروانه طبق مقررات این آیین‌نامه می‌باشد.
الف ـ ترابری هوایی، صدور بلیط مسافرت هوایی، ذخیره جا، صدور بارنامه و یا هر نوع
اقدام دیگر مربوط به ترابری هوایی مسافر یا کالا با رعایت دستورالعمل‌های وزارت ارشاد اسلامی.
ب ـ انجام خدمات لازم در زمینه جهانگردی، تنظیم برنامه مسافرت افراد و گروه‌ها و گشت‌های داخلی و خارجی زمینی و دریایی و هوایی و به طور کلی هرگونه فعالیت و خدمات مسافرتی با رعایت دستورالعمل‌های وزارت ارشاد اسلامی.
تبصره ۱ ـ انجام کلیه امور مربوط به مناسک حج صرفاً به عهده سازمان حج و زیارت می‌باشد.
تبصره ۲ ـ دفاتری که از طرف سازمان حج و زیارت مسئول اعزام تورهای زیارتی به خارج کشور می‌گردند.
علاوه بر رعایت مفاد این آیین‌نامه ملزم به رعایت کلیه مقررات و دستورالعمل‌های سازمان مذکور نیز می‌باشند.
ماده ۲ ـ وزارت ارشاد اسلامی مرجع صدور پروانه و ابلاغ کلیه آرا و تصمیمات متخذه کمیته فنی و کمیته عالی می‌باشد.
ماده ۳ – هرگاه درخواست‌کننده پروانه دفتر خدمات مسافرتی شخص حقیقی باشد وجود شرایط زیر لازم است.
الف ـ تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران.
ب – متدین به دین مبین اسلام یا سایر ادیان رسمی کشور جمهوری اسلامی ایران.
ج ـ داشتن اهلیت قانونی و عدم اشتهار به فساد اخلاق و نداشتن پیشینه محکومیت کیفری که موجب سلب حقوق اجتماعی گردد همچنین عدم اعتبار به مواد‌مخدر.
د ـ سپردن ضمانت‌نامه بانکی معتبر در وجه وزارت ارشاد اسلامی به منظور حسن انجام کار از یک میلیون تا پنج میلیون ریال، به تشخیص کمیته فنی و قابل تمدید براساس دستورالعمل مربوطه.
ه‍ـ ارایه محل مناسب برای دفتر خدمات مسافرتی بر حسب دستورالعمل وزارت ارشاد اسلامی و تأیید کمیته فنی.
و ـ انجام خدمت مقدس سربازی با معافیت دایم.
تبصره ۱ ـ برای تأسیس دفتر خدمات مسافرتی در شهرستان‌ها متقاضیان بومی حق تقدم خواهند داشت.
تبصره ۲ ـ مبلغ مورد تضمین هر سه سال یک بار با توجه به شاخص قیمت کالاها و خدماتی که از طرف بانک مرکزی ایران منتشر می‌شود توسط کمیته فنی تعیین خواهد شد.
تبصره ۳ ـ دفتر خدمات مسافرتی منحصراً باید در محل تأیید شده دایر گردد.
ماده ۴ – هرگاه درخواست‌کننده پروانه شخص حقوقی باشد علاوه بر شرایط مندرج در بندهای (د) و (ه) ماده ۳ این آیین‌نامه داشتن سرمایه صددرصد ایرانی نیز الزامی است.
ماده ۵ ـ هر شخص حقیقی نمی‌تواند بیش از یک پروانه دفتر خدمات مسافرتی داشته باشد.
ماده ۶ ـ شرایط مدیرعامل، رییس و اعضای هیأت مدیره به شرح زیر است.
الف ـ کلیه شرایط مندرج در ماده ۳ این آیین‌نامه به استثنای بندهای (د) و (ه).
ب ـ داشتن حداقل ۳۰ سال سن.
تبصره ـ صاحبان سهام دفتر خدمات مسافرتی بایستی دارای شرایط بند الف ماده ۶ این آیین‌نامه باشند.
ماده ۷ ـ درخواست‌کننده پروانه باید یک نفر را به عنوان مدیر فنی به وزارت ارشاد اسلامی معرفی نماید که دارای شرایط زیر باشد.
الف ـ کلیه شرایط مندرج در ماده ۳ این آیین‌نامه به استثنای بندهای (د) و (ه).
ب ـ داشتن حداقل ۲۲ سال سن.
ج ـ داشتن حداقل دیپلم متوسط یا معادل آن.
د ـ داشتن سابقه مفید یا اطلاعات کافی در زمینه شغلی مربوطه به تشخیص کمیته فنی.
ه‍ـ موفقیت در امتحانات کتبی و مصاحبه.
تبصره ۱ ـ مدیرعامل، رییس یا یکی از اعضای هیأت مدیره یا صاحبان سهام و همچنین شخص حقیقی دارنده پروانه در صورت داشتن شرایط مندرج در این ماده می‌تواند به عنوان مدیر فنی نیز تعیین شود.
تبصره ۲ ـ یک نفر نمی‌تواند مدیریت فنی بیش از یک دفتر خدمات مسافرتی را همزمان بر عهده گیرد و خدمت او باید به طور تمام وقت باشد.
تبصره ۳ ـ در صورتی که مدیر فنی هر یک از شرایط مندرج در این ماده را به تشخیص کمیته فنی از دست بدهد دفتر خدمات مسافرتی مربوطه موظف است حداکثر ظرف یک ماه مدیر فنی جدیدی که واجد شرایط مذکور در این آیین‌نامه معرفی نماید. پس از انقضای مهلت مقرر تا تعیین مدیر فنی پروانه دفتر خدمات مسافرتی برای مدت ۳ ماه به حالت تعلیق درآمده و چنانچه پس از پایان مدت تعلیق مدیر فنی معرفی نشود پروانه دفتر لغو خواهد شد.
ماده ۸ ـ هر یک از صاحبان سهام و مدیران دفتر خدمات مسافرتی (مدیرعامل ـ رییس و اعضای هیأت مدیره) یکی از شرایط مندرج در ماده ۶ را به تشخیص کمیته فنی از دست بدهد پروانه دفتر لغو می‌گردد.
ماده ۹ ـ به منظور اجرای وظایف زیر کمیته‌ای مرکب از نمایندگان وزارت ارشاد اسلامی، سازمان هواپیمایی کشوری و هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران موسوم به کمیته فنی رسیدگی به صلاحیت دفاتر خدمات مسافرتی تشکیل می‌گردد.
الف ـ رسیدگی و تصمیم‌گیری در مورد درخواست‌های متقاضیان جهت اجازه تأسیس دفاتر خدمات مسافرتی با افتتاح شعب آن با توجه به ضرورت‌های موجود و ابعاد سیاحتی، اقتصادی و دیگر موارد مربوطه ظرف مدت سه ماه.
ب ـ بررسی صلاحیت شغلی متقاضی پروانه و مدیرعامل ـ اعضای هیأت مدیره و مدیر فنی.
ج ـ تأیید نام دفتر خدمات مسافرتی.
د ـ رسیدگی و اتخاذ تصمیم در مورد شکایات واصله و هرگونه تخلف دفاتر خدمات مسافرتی و شعب آن و سایر مواردی که به موجب این آیین‌نامه به عهده کمیته فنی نهاده شده است و صدور رأی مقتضی که عبارت است از تبرئه، اخطار کتبی، تعلیق (به مدت سه ماه) و لغو پروانه دفتر یا شعب آن.
تبصره ۱ ـ هر یک از نمایندگان فوق موظف به تهیه و پیگیری گزارش تخلفات دفاتر بر حسب تخصص خود و ارایه آن به کمیته فنی می‌باشند.
تبصره ۲ ـ کمیته فنی هر دو ماه یک بار در وزارت ارشاد اسلامی تشکیل می‌گردد در صورت لزوم بنا به تشخیص وزارت مذکور جلسات فوق‌العاده تشکیل خواهد شد.
تبصره ۳ ـ مذاکرات و تصمیمات و صورت جلسات کمیته فنی محرمانه بوده و آرای متخذه از طریق وزارت ارشاد اسلامی به ذی‌نفع ابلاغ می‌گردد.
ماده ۱۰ ـ هر یک از اعضای کمیته فنی دارای حق رأی و تصمیمات با اکثریت آرا قابل اجرا است.
تبصره ـ بر حسب مورد و به تشخیص کمیته فنی از رییس یا دبیر سندیکای دفاتر خدمات مسافرتی، مدیر دفتر مربوطه و یا نماینده مراجع ذیربط جهت ادای توضیحات بدون داشتن حق رأی دعوت به عمل می‌آید.
ماده ۱۱ ـ آرا و تصمیمات متخذه کمیته فنی از طریق وزارت ارشاد اسلامی جهت اجرا به سازمان‌های ذیربط دولتی اعلام می‌گردد. تعلیق یا لغو پروانه دفتر از طریق درج در روزنامه‌های کثیرالانتشار به آگاهی عمومی خواهد رسید.
تبصره ـ تأمین هزینه درج آگهی فوق به عهده سندیکای دفاتر خدمات مسافرتی و در صورت عدم عضویت دفتر مربوطه در سندیکا، هزینه فوق به عهده خود دفتر می‌باشد.
ماده ۱۲ ـ در موارد تعلیق یا لغو پروانه، از تاریخ ابلاغ رأی، دفتر یا شعبه آن موظف به اجرای مقررات زیر می‌باشد.
الف ـ در زمان تعلیق مدیر دفتر مسافرتی یا شعبه آن موظف است از قبول تعهدات جدید خودداری نموده و به انجام تعهدات قبلی طبق دستورالعمل وزارت ارشاد اسلامی عمل نماید. در صورت عدم رعایت مراتب فوق به تشخیص کمیته فنی پروانه دفتر مربوطه لغو خواهد شد.
ب ـ در مورد لغو پروانه، مدیر دفتر یا شعبه آن فقط ملزم به انجام تعهدات قبلی با توجه به دستورالعمل وزارت ارشاد اسلامی بوده و در صورت انجام هرگونه فعالیت در زمینه مربوط به این آیین‌نامه از طریق مراجع ذی‌صلاح تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
ماده ۱۳ ـ هرگاه دفتر خدمات مسافرتی یا شعبه آن بیش از سه ماه بدون عذر موجه تعطیل باشد کمیته فنی پروانه آن را لغو خواهد کرد.
ماده ۱۴ ـ چنانچه دفتر ظرف دو ماه پس از اخذ پروانه بدون عذر موجه شروع به کار ننماید پروانه آن لغو خواهد شد.
تبصره ـ تشخیص موجه بودن عذر در مواد ۱۴ و ۱۳ به عهده کمیته فنی می‌باشد.
ماده ۱۵ ـ اگر دارنده پروانه شخص حقیقی باشد در صورت فوت یا محجور شدن وی، جانشین یا وارث او باید تقاضای صدور پروانه مجدد را بنماید و در صورت وجود ورثه و عدم رضایت هر یک به شکل شخص حقوقی پروانه صادر شود. تا صدور پروانه جدید دفتر فقط می‌تواند به تعهدات گذشته عمل نماید نه بیشتر.
تبصره ۱ ـ انحلال شخص حقوقی که به موجب قانون قطعی شده باشد سبب لغو پروانه می‌گردد.
ماده ۱۶ ـ دفاتر خدمات مسافرتی موظفند قبل از انتقال پروانه و یا تصویب و به ثبت رساندن هرگونه تغییر در امور مربوط به مدیریت سهام، شرکا محل و نام موافقت کمیته فنی را کسب نمایند در غیر این صورت پروانه دفتر لغو خواهد شد.
ماده ۱۷ ـ مدیر عامل دفتر مستقیماً مسئولیت اجرای صحیح مفاد این آیین‌نامه و کلیه دستورالعمل‌های وزارت ارشاد اسلامی را بر عهده داشته و در مواقع لزوم باید پاسخگو باشد.
تبصره ۱ ـ حضور مدیرعامل در محل دفتر ضروری است. رییس یا نایب رییس هیأت مدیره به ترتیب در غیاب مدیرعامل پس از اطلاع وزارت ارشاد اسلامی جانشین وی شناخته شده و حداکثر تا ۳۰ روز تمام می‌تواند انجام وظیفه نماید. در صورتی که دفتر بیش از مدت یاد شده فاقد مدیرعامل باشد پروانه آن لغو خواهد شد.
تبصره ۲ ـ دفاتر خدمات مسافرتی که دارنده پروانه آنها اشخاص حقیقی هستند در اجرای ماده ۱۷ و تبصره یک آن موظف به معرفی شخص واجد شرایط به‌عنوان جانشین می‌باشند.
ماده ۱۸ ـ باید نام، نشانی کامل، شماره تلفن و تلکس میزان سرمایه، شماره و نوع پروانه به دو زبان فارسی و ( انگلیسی یا آلمانی یا فرانسه و یا عربی) در سرلوحه‌نامه‌ها و مکاتبات دفاتر خدمات مسافرتی درج گردد.
ماده ۱۹ ـ دفتر خدمات مسافرتی مکلف است اطلاعات مورد نیاز در زمینه فعالیت و امور پرسنلی خود را در اختیار وزارت ارشاد اسلامی قرار دهد.
ماده ۲۰ ـ مرجع رسیدگی به اعتراضات واصله نسبت به آرای کمیته فنی در زمینه لغو پروانه کمیته عالی مرکب از افراد زیر می‌باشد.
1 ـ وزیر ارشاد اسلامی یا نماینده تام‌الاختیار وی.
2 ـ رییس سازمان هواپیمایی کشوری.
3 ـ مدیرعامل شرکت هواپیمایی کشوری جمهوری اسلامی ایران.
تبصره ۱ ـ مهلت وصول اعتراضات یک ماه از تاریخ ابلاغ تصمیم کمیته فنی است.
تبصره ۲ ـ کمیته عالی می‌تواند در صورت لزوم از نمایندگان کمیته فنی و شاکی جهت ادای توضیحات دعوت به عمل آورد.
تبصره ۳ ـ تصمیمات متخذه با اکثریت آرای قطعی و لازم‌الاجرا است.
ماده ۲۱ ـ از تاریخ تصویب این آیین‌نامه کلیه دفاتر خدمات مسافرتی که اجازه فعالیت از وزارت ارشاد اسلامی اخذ نموده‌اند ظرف سه ماه وضع خود را با مفاد آن تطبیق دهند در غیر این صورت پروانه دفتر از درجه اعتبار ساقط خواهد شد.
ماده ۲۲ ـ دفاتر خدمات مسافرتی مکلف به رعایت کلیه دستورالعمل‌های وزارت ارشاد اسلامی در زمینه فعالیت‌های خود می‌باشند و در صورت عدم رضایت طبق ماده ۸ این آیین‌نامه با آنها رفتار خواهد شد.
ماده ۲۳ ـ شهربانی جمهوری اسلامی ایران و سایر مراجع قانونی ذیربط مکلفند به تقاضای وزارت ارشاد اسلامی از ادامه فعالیت دفاتر متخلف و مؤسسات غیر‌مجازی که به امور مسافرتی و جهانگردی مبادرت می‌نمایند جلوگیری به عمل آورند.
ماده ۲۴ ـ مؤسساتی که به فعالیت‌های غیر از موضوع این آیین‌نامه اشتغال دارند به هیچ عنوان نباید از نام دفتر خدمات مسافرتی استفاده کنند.
ماده ۲۵ ـ مؤسسات دولتی مشمول این آیین‌نامه نامه ملزم به احراز شرایطی که براساس دولتی بودن آنها موضوعیت ندارد نمی‌باشند.
ماده ۲۶ ـ این آیین‌نامه مشتمل بر ۲۶ ماده و ۲۱ تبصره می‌باشد و از تاریخ تصویب لازم‌الاجرا بوده و کلیه مقررات و آیین‌نامه‌های مغایر با آن از درجه اعتبار ساقط است.
میرحسین موسوی – نخست‌وزیر