[به موجب لغو آیین‌نامه اجرایی آموزشگاههای تعلیم رانندگی و نحوه صدور پروانه اشتغال آموزشگاههای مذکور، مصوب ۱۳۶۷/۹/۱۹ لغو شده است.]
[آیین‌نامه اجرایی آموزشگاههای رانندگی، مصوب ۱۳۸۳]
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۶۲.۱.۲۱ بنا به پیشنهاد شماره ۱۷۵۰۶.۶.۲۴ مورخ ۱۳۶۱.۸.۲۷ وزارت کشور، آیین‌نامه اجرایی آموزشگاههای تعلیم رانندگی را به شرح زیر تصویب نمودند.
فصل اول – ردیف
ماده ۱ – اصطلاحات و جملاتی که در آیین‌نامه بکار برده شده دارای معانی زیر می‌باشد.
1 – آموزشگاه تعلیم رانندگی – موسسه‌ای است که بر اساس مقررات این آیین‌نامه تاسیس و از متقاضیان ثبت‌نام نموده و آموزشهای رانندگی را در محلهای تعیین‌شده به آنان تعلیم می‌دهد.
2 – موسس آموزشگاه تعلیم رانندگی – شخص حقیقی یا حقوقی است که منحصراً به منظور تعلیم رانندگی پروانه اخذ نموده است.
تبصره – موسس می‌تواند مدیریت آموزشگاه را هم به عهده بگیرد.
3 – مدیر آموزشگاه تعلیم رانندگی – شخصی است که برای اداره امور داخلی آموزشگاه تعیین می‌شود.
4 – مربی آموزشگاه تعلیم رانندگی – شخصی است که به هنرآموزان عملی و آموزش فنی و تئوری تعلیم می‌دهد.
5 – هنرآموز – کسی که برای فراگرفتن فن رانندگی در آموزشگاه تعلیم رانندگی ثبت‌نام می‌نماید.
6 – اتومبیل تعلیماتی – اتومبیلی است که دارای علایم مشخصه، مندرج در این آیین‌نامه بوده و به وسیله آن به هنرآموزان آموزشگاه تعلیم رانندگی آموزش داده می‌شود.
فصل دوم – نوع و شرایط آموزشگاههای تعلیم رانندگی
ماده ۲ – آموزشگاه تعلیم رانندگی درجه یک باید دارای تجهیزات زیر باشد.
1 – حداقل پانصد متر مربع زمین محصور و آسفالته جهت پارکینگ اتومبیلهای آموزشگاه با در ورود و خروج مناسب اتومبیل و احداث تاسیسات زیر.
الف – کلاس آموزش آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی
ب – کلاس آموزش فنی مجهز به قطعات منفصه اتومبیل (موتور – گیربکس – دیفرانسیل و غیره).
ج – دفتر کار مناسب
د – دستشویی و توالت
2 – محلی برای آموزش تپه که به نظر افسر کاردان فنی مناسب تشخیص داده شده و حسب مورد از طرف مالک یا اهالی یا سایر مراجع ذینفع مورد اعتراض‌نباشد.
3 – حداقل ده دستگاه اتومبیل سواری تعلیماتی که بیش از ۵ سال از مدل سال عقب‌تر نباشد و ۵ دستگاه کامیون با ظرفیت بارگیری حداقل ۵ تُن و شش دنده یا اتوبوس تعلیماتی که بیشتر از ۷ سال از مدل سال عقب‌تر نباشد در تهران، و در سایر استانها و شهرستانها تعداد وسایط نقلیه مذکور با نظر هیأتی به انتخاب رییس شهربانی استان در مرکز استان تعیین می‌گردد که در هر حال از سه دستگاه سواری و دو دستگاه کامیون یا اتوبوس کمتر نخواهد بود.
تبصره – در بخشها پروانه تاسیس آموزشگاه رانندگی درجه یک داده نمی‌شود.
ماده ۳ – آموزشگاههای تعلیم رانندگی درجه ۲ باید دارای تاسیسات و تجهیزات زیر باشد.
1 – در شهرها چهار صد متر مربع و در بخشها سیصد متر مربع زمین محصور و آسفالته جهت احداث تاسیسات و پارکینگ اتومبیلهای آموزشگاه با در ورود و خروج مناسب برای اتومبیل.
2 – شرایط مندرج در قسمتهای الف، ج و د بند ۱ ماده ۲
3 – در تهران ۱۰ دستگاه اتومبیل سواری تعلیماتی که بیشتر از ۵ سال از مدل سال عقب‌تر نباشد و در سایر استانها و شهرستانها و بخشها این تعداد با نظر هیأت مذکور در بند ۳ ماده ۲ تعیین می‌شود بطوری که از سه دستگاه اتومبیل سواری کمتر نباشد.
ماده ۴ – شرایط موسس و مدیر آموزشگاه
1 – حداقل سن ۲۵ سال تمام و متاهل باشد.
2 – عدم پیشینه کیفری و دارا بودن حُسن شهرت به تایید مقامات شهربانی.
3 – عدم ابتلاء به بیماریهای مسری و عدم اعتیاد به مواد مخدر و الکل به گواهی پزشک معرفی شده از سوی شهربانی.
4 – لزوم اشتغال منحصر و تمام‌وقت مدیر برای اداره امور آموزشگاه.
5 – حداقل دیپلم متوسطه برای مدیر و پنجم ابتدایی برای موسس در صورتی که شخص حقیقی باشد.
6 – دارا بودن گواهینامه پایه یکم برای مدیر یا موسس آموزشگاه درجه یک (در صورتی که شخص حقیقی باشد) و گواهینامه پایه دوم برای مدیر و موسس آموزشگاه درجه دوم.
ماده ۵ – اتومبیلهای تعلیماتی باید دارای تجهیزات و مدارک لازم مشخصه زیر باشد.
1 – دو کلاج و دو ترمز و دو آئینه در داخل اتومبیل.
2 – بیمه شخص ثالث
3 – برگ معاینه معتبر
4 – قید نام آموزشگاه در دو طرف بدنه اتومبیل
5 – اطراف اتومبیل (روی در و گلگیر) به عرض ۲۰ سانتیمتر با نوار سیاه و سفید (شطرنجی) مشخص گردد.
6 – نصب عمودی تابلو آموزشگاه با زمینه زرد روی سقف اتومبیل.
7 – نصب تابلویی به شکل مثلث متساوی‌الاضلاع با زمینه قرمز روی سپرهای جلو و عقب اتومبیل که روی آن عبارت (احتیاط – تحت تعلیم) نوشته شده باشد.
8 – حداقل موتور اتومبیل چهار سیلندر.
تبصره – شهربانی مراکز استان و راهنمایی تهران می‌توانند از مالکین اتومبیلهای تعلیماتی بخواهند اتومبیلهای خود را به رنگهای مشخص و یکنواخت درآورند.
ماده ۶ – شرایط مربی تعلیم رانندگی
1 – حداقل سن به ترتیب برای آموزش هنرآموزان پایه یکم و دوم ۲۶ و ۲۳ سال تمام.
2 – گذشت حداقل ۲ سال از تاریخ صدور گواهینامه پایه یکم و پایه دوم.
3 – عدم سوء‌پیشینه کیفری و دارا بودن حُسن شهرت به تایید مقامات شهربانی
4 – تأهل
5 – سواد خواندن و نوشتن
6 – گواهینامه مخصوص مربی‌ها برای تعلیم هر نوع وسیله نقلیه.
7 – عدم ابتلاء به امراض مسری و عدم اعتیاد به مواد مخدر و الکل و عدم هرگونه نقص عضو به گواهی پزشک متعمد شهربانی.
تبصره ۱ – رعایت بند ۱ و ۲ و ۵ برای مربیان آیین‌نامه فنی، الزامی نبوده، لکن میزان اطلاعات آنها باید مورد تایید موسس و مدیر آموزشگاه باشد.
تبصره ۲ – آموزش هنرآموزان زن، باید توسط مربیان زن انجام گیرد.
ماده ۷ – راهنمایی و رانندگی با اخذ مدارک لازم (عکس، فتوکپی شناسنامه و اصل گواهینامه رانندگی و معرفی نامه آموزشگاه و غیره) کارت مخصوص برای مربی صادر می‌نماید که اعتبار آن ۳ سال بوده و قابل تمدید است و مربی باید هنگام تعلیم آن را همراه داشته باشد.
تبصره – مربیانی که فعلاً مشغول به کار هستند باید از تاریخ تصویب تحت شرایط این آیین‌نامه ظرف مدت شش ماه کارت مربیگری اخذ نمایند.
ماده ۸ – شرایط صدور پروانه آموزشگاههای تعلیم رانندگی
1 – مراجعه موسس به نزدیکترین واحد راهنمایی و رانندگی که دارای کاردان فنی باشد و کسب موافقت کتبی مقامات انتظامی و راهنمایی و شهرداری برای ایجاد آموزشگاه در محل موردنظر.
2 – تاسیس آموزشگاه و اخذ پروانه ظرف مدت ۹ ماه از تاریخ اعلام موافقت کتبی مقامات مذکور در بند ۱، این مهلت فقط سه ماه قابل تمدید است.
3 – مالکیت یا اجاره‌نامه یا واگذاری رسمی مکان آموزشگاه و مالکیت حداقل تعداد اتومبیلهای لازم برای آموزشگاه مندرج در این آیین‌نامه به نام موسس باشد.
4 – معرفی مدیری که واجد شرایط مربوطه باشد(مسئولیت مدیریت آموزشگاه در غیاب مدیر به عهده موسس می‌باشد).
5 – تسلیم اصل اسناد محل آموزشگاه و اتومبیلها به راهنمایی و رانندگی محل.
6 – معرفی اتومبیلهای تعلیماتی که بیمه شده باشد.
7 – معرفی مربیان آموزشگاه که حائز شرایط مندرج در ماده ۶ بوده و به استخدام آموزشگاه درآمده باشد.
ماده ۹ – راهنمایی و رانندگی موظف است در صورت موافقت قبلی با ایجاد آموزشگاه در محل موردنظر، مدارک مذکور در ماده ۶ را اخذ و پس از مشاهده محل آموزشگاه و اتومبیلهای تعلیماتی و مدارک مدیر آموزشگاه و مربیان معرفی شده پروانه صادر و در صورت وجود نقص، تذکرات لازم را برای رفع آن کتباً اعلام نمایند.
تبصره ۱ – تاسیس آموزشگاههای تعلیم رانندگی متعدد توسط شخص حقیقی و یا حقوقی در نقاط مختلف کشور با رعایت شرایط این آیین‌نامه بلامانع است.
تبصره ۲ – صدور پروانه تاسیس برای آموزشگاههای تعلیم رانندگی دولتی و موسسات وابسته به آن الزامی نبوده لیکن آموزشگاههای مذکور، مکلف به رعایت مواد ۵ و۶ ۱۴ این آیین‌نامه می‌باشند.
ماده ۱۰ – آموزشگاههای تعلیم رانندگی موجود که دارای پروانه می‌باشند باید ظرف مدت یک سال از تاریخ تصویب این آیین‌نامه وضع خود را با شرایط مندرج در این آیین‌نامه تطبیق داده و پروانه جدید اخذ نمایند. در غیر این صورت از ادامه کار آنان جلوگیری خواهد شد.
ماده ۱۱ – تمدید پروانه آموزشگاههای رانندگی هر سه سال یک بار توسط مرجع صادرکننده و با احراز شرایط مندرج در ماده ۸ انجام می‌گیرد.
ماده ۱۲ – مدیر آموزشگاه موظف است قرارداد منعقده با هنرآموز اعم از ساعتی یا دوره‌ای را در دو نسخه تنظیم نموده و یک برگ آن را در دفتر آموزشگاه نگهداری و نسخه دوم را تسلیم هنرآموز نماید.
همچنین مکلف است نام و مشخصات هنرآموز را با ذکر ساعت و تاریخ تنظیم و نام مربی در دفتر جداگانه ثبت نماید.
ماده ۱۳ – واگذاری آموزشگاههای تعلیم رانندگی به هر عنوان به اشخاص دیگر با تغییر مکان آنها تابع شرایط این آیین‌نامه بوده و با نظر مرجع صادرکننده پروانه انجام می‌گیرد.
ماده ۱۴ – راهنمایی و رانندگی می‌تواند در شهرها – خیابانهای مخصوصی را برای تعلیم رانندگی ممنوع اعلام نماید.
ماده ۱۵ – تعداد آموزشگاههای تعلیم رانندگی در هر شهرستان در صورت نیاز در سال یک بار در کمیسیونی مرکب از فرماندار و نمایندگان شهربانی و دادگستری و شورای محلی و اداره کار و امور اجتماعی و اتحادیه آموزشگاههای رانندگی (در صورت تاسیس) تعیین می‌گردد.
ماده ۱۶ – نرخ آموزش عملی رانندگی و فنی و آیین‌نامه به ازاء هر ساعت و یا مقطوعاً تا زمان اخذ گواهینامه تحت نظر هیأتی مرکب از نمایندگان استانداری، دادگستری – شهرداری – شهربانی – کمیته امور صنفی – اداره بازرگانی و اتحادیه آموزشگاههای تعلیم رانندگی (در صورت تاسیس) تعیین می‌گردد.
ماده ۱۷ – تخلف از هر یک از موارد این آیین‌نامه که در قانون اخذ جرایم و سایر محلقات آن پیش‌بینی نشده باشد به آموزشگاه مربوطه اعلام می‌گردد تا حداکثر ظرف مدت ۲ ماه نسبت به رفع آن اقدام نماید در غیر این صورت برای بار اول موجب تعطیل آموزشگاه به مدت ۱۵ روز و برای بار دوم به مدت یک ماه خواهد بود و در صورت تکرار پروانه آموزشگاه از طرف واحد صادرکننده لغو و از ادامه کار آن جلوگیری به عمل خواهد آمد.
ماده ۱۸ – با توجه به مقررات قانون لغو مالکیت اراضی و آیین‌نامه اجرایی آن به منظور امکان خرید یا واگذاری زمین مورد احتیاج متقاضیان، مراجع ذیربط موجبات قانونی این اقدام را فراهم خواهند نمود.
میرحسین موسوی – نخست‌وزیر