90214 – 1362.01.09 – 1163
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1361.12.18 بنا به پیشنهاد مشترک شماره 20291.11 مورخ
1361.11.24 وزارتین پست و تلگراف و تلفن و راه و ترابری، آیین‌نامه اجرایی موضوع
ماده سه قانون حمل و نقل و مبادله محمولات و مرسولات پستی مصوب 1360.9.15 مجلس
شورای اسلامی را به شرح زیر تصویب نمودند.
فصل اول
ماده 1 ـ کلیه مؤسسات شرکت‌های خصوصی حمل و نقل بار و مسافر و نمایندگی‌های آنها،
در هر یک از نقاط کشور موظفند، اطلاعات مورد لزوم ذیل را به‌منظور همکاری با وزارت
پست و تلگراف و تلفن به نحو صحیح و کامل در اختیار ادارات کل پست استان یا شهرستان
محل قرار دهند.
الف ـ فهرست کامل مسیرهایی که وسایط نقلیه مؤسسه یا شرکت، در آن مسیرها به طور
روزانه یا هفتگی تردد می‌نمایند (باقید ساعت حرکت از مبدأ و ورود به‌مقصد).
ب ـ تعداد، نوع و ظرفیت وسایط نقلیه متعلق یا در اختیار مؤسسه یا شرکت.
ج ـ تعداد و نام نقاطی که مؤسسه یا شرکت دارای شعبه یا نمایندگی می‌باشد.
د – مدت سابقه مؤسسه یا شرکت در حمل و نقل بار و مسافر و تاریخ تأسیس و شماره ثبت
آن.
و ـ مدت سابقه مؤسسه یا شرکت در حمل (پست بری) در صورتی که قبلاً با ادارات پست
در حمل و نقل محمولات و مرسولات پستی همکاری می‌نموده.
ماده 2 ـ هر یک از واحدهای اجرایی پست در سطح استان یا شهرستان، با توجه به
اطلاعات دریافت شده و انطباق برنامه کار اداره یا دفتر پست با ساعات حرکت‌وسایط
نقلیه در مسیرهای مورد نظر می‌توانند، ضمن ارسال و ابلاغ یک نسخه از طرح قرارداد
حمل و نقل و کرایه پیشنهادی کمیسیون موضع ماده (6) آیین‌نامه،به مؤسسه یا شرکت
منتخب وی را به همکاری و عقد قرارداد دعوت نمایند.
ماده 3 ـ هر یک از مؤسسات و شرکت‌های منتخب موظفند حداکثر ظرف یک هفته از تاریخ
وصول دعوت‌نامه اداره پست و ضمایم آن، نماینده تام‌الاختیار خود‌را کتباً جهت امضای
قرارداد به اداره پست و دفتر اسناد رسمی مربوطه معرفی نمایند.
تبصره: در صورت امتناع مؤسسه یا شرکت منتخب از معرفی نماینده جهت عقد قرارداد،
وزارت راه و ترابری به درخواست واحد پستی از طریق دبیرخانه شورای‌عالی هماهنگی
ترابری کشور و مراجع ذیربط دیگر از تجدید یا تمدید پروانه و تحویل قبوض بارنامه به
مؤسسه ممتنع خودداری خواهد کرد.
ماده 4 ـ مدت قراردادهای متبادله از تاریخ امضای سه سال خواهد بود.
ماده 5 ـ هر مؤسسه یا شرکت منتخب، به هنگام عقد قرارداد می‌بایستی معادل 10%
مجموع کرایه دوره قرارداد را به صورت نقد یا تضمین بانکی، به عنوان‌وجه‌الضمان حسن
اجرای پیمان، پرداخت و تأیید نماید، که در آخر سال پس از اظهار رضایت اداره پست از
نحوه اجرای پیمان ثلث وجه‌الضمان آزاد یا مسترد‌خواهد شد.
ماده 6 ـ کمیسیونی مرکب از فرماندار و رؤسای ادارات پست، راه و ترابری، امور
اقتصادی و دارایی و دفتر برنامه و بودجه شهرستان به هنگام عقد قرارداد حمل و‌نقل
محمولات پستی در هر خط و مسیر پستی، باید میزان و تعرفه کرایه را با توجه به شرایط
اقلیمی محل و هماهنگ با نرخ عمومی حمل و نقل کشور تعیین و‌یا در صورت اقتضای شرایط
(کاهش یا افزایش هزینه حمل و نقل در منطقه سطح کشور و درخواست اداره پست یا مؤسسه
پیمانکار) در نیمه و پایان دوره قرارداد‌مربوط به هر خط پستی، با توجه به شاخص
سالیانه هزینه حمل و نقل و التفات به میزان ارایه دوره قبلی، مقدار افزایش یا کاهش
کرایه حمل و نقل محمولات‌پستی را معلوم و جهت تجدیدنظر و عقد قرارداد به اداره پست
ابلاغ نمایند.
فصل دوم
ماده 7 ـ محمولات و مرسولات پستی از حیث وسیله کیفیت حمل و نقل و نحوه تحویل و
تحول بین مأمورین پست و مؤسسات حمل و نقل به دو قسمت‌تقسیم می‌شوند.
الف ـ محمولات پستی مقدم شامل نامه‌های عادی، سفارشی، کارت‌پستال، روزنامه و
مطبوعات که توسط مؤسسات و شرکت‌های خصوصی مسافربری(اتوبوس و مینی‌بوس) بدون اعزام
پیک، در خطوط مستقیم و بدون دفاتر پستی واسطه، به کیفیت زیر حمل و مبادله خواهد
شد.
1 ـ تحویل و تحول محمولات پستی مذکور در قسمت الف، در تهران و شهرستان‌هایی که
دارای ترمینال هستند، در محل یاد شده، و در دیگر شهرستان‌ها، مادام‌که ترمینال
احداث نشده، در محل بنگاه‌های مسافربری صورت می‌گیرد.
2 ـ ادارات پست مشخصات کیسه‌های پستی را، که نشان دهنده نوع محموله، وزن، تعداد
کیسه‌ها، ساعات، روز تحویل پست در مبدأ، مدت سیر لازم برای حمل‌پست و روز و ساعت
تحویل پست در مقصد می‌باشد، در فرم مخصوص (بارنامه) در چهار نسخه تنظیم و با توجه
به برنامه حرکت اتوکارهای شرکت پیمانکار‌طرف قرارداد، محمولات پستی را یک ساعت قبل
از حرکت به نماینده معرفی شده پیمانکار با اخذ رسید تحویل می‌دهند، ملاک احتساب و
پرداخت کرایه،بارنامه‌های مذکور خواهد بود.
3 – تعهد حفاظت و حراست از محمولات و کیسه‌های پستی و سالم رسانی آنها از لحظه
دریافت در مبدأ تا زمان تحویل در مقصد به عهده مؤسسات با‌شرکت‌های حمل و نقل و طرف
قرارداد بوده به همین منظور موظفند، محفظه‌ای جدا از مسافرین و سایر بارها، برای
حمل محمولات پستی اختصاص داده و از‌بارگیری هرگونه مواد آلوده‌کننده و آتش‌زا در
جوار کیسه‌های پستی خودداری نمایند، البته در اتوبوس‌های مسافربری می‌توان از
صندوق بغل اتوکار به طور‌جداگانه و مستقل برای این منظور استفاده نمود.
ب ـ محمولات پستی حاوی امانات و اوراق بهادار، کیسه‌های خالی، توسط مؤسسات و
شرکت‌های باربری ( کامیون) به کیفیت زیر حمل و مبادله خواهد شد.
1 ـ تحویل و تحول و مبادله محمولات پستی مذکور در قسمت (ب)، در محل استقرار
واحدهای پستی مبدأ و مقصد، دفاتر عرض راه صورت می‌گیرد.
2 ـ ساعت حرکت وسیله حامل پست از طرف ادارات پست تعیین و به مؤسسه یا شرکت طرف
قرارداد ابلاغ می‌شود و راننده کامیون حامل پست ضمن تبعیت از‌آن باید در هر یک از
ادارات و دفاتر پستی عرض راه برای مبادله محموله پستی توقف مناسب را بنماید.
3 ـ مشخصات کامل محمولات پستی، پس از درج در گذرنامه پستی به پیک مصاحب تحویل
می‌گردد و مسئولیت و تحویل و تحول، مبادله و حفاظت و‌حراست از آنها به عهده پیک
مذکور و راننده می‌باشد.
4 ـ مؤسسات و شرکت‌های طرف قرارداد موظفند در کامیون‌های حامل پست، مکانی برای پیک
مصاحب پست اختصاص داده و از این بابت هیچ‌گونه کرایه‌ای‌مطالبه ننمایند.
5 ـ در صورتی که برای حمل و نقل محمولات و مرسولات پستی، کامیون به طور دربست
اختصاص داده شود، حمل هرگونه بار متفرقه ممنوع و اطاق کامیون‌نیز باید مسقف و
دارای در و قفل باشد و در صورتی که فقط قسمتی از کامیون برای حمل و نقل محمولات
پستی، استفاده شود مؤسسات و شرکت‌های طرف‌قرارداد جهت بارگیری محمولات پستی متناسب
با حجم آنها باید، جدای از سایر بارها، محفظه‌ای مسقف، دارای در و قفل تعبیه
نموده، از بارگیری هرگونه مولد‌آلوده‌کننده و آتش‌زا در جوار محفظه محمولات پستی
خودداری نماید.
6 ـ در صورتی که محمولات پستی، حاوی امانات و اوراق بهادار پستی و بانکی باشد و
بنا به تشخیص واحد پستی ارسال‌کننده محموله، اعزام مأمور مسلح‌جهت بدرقه (حفظ و
حراست) امانات مذکور ضروری باشد، مؤسسات و شرکت‌های طرف قرارداد موظفند محلی جهت
مأمور بدرقه در همان وسیله حامل‌پست اختصاص دهند. البته کرایه مأمور مسلح، در هر
یک از خطوط به میزان کرایه یک مسافر طبق تعرفه، از طرف اداره پست پرداخت خواهد شد.
فصل سوم
ماده 8 ـ محمولات و مرسولات پستی، سالم و بدون عیب به مؤسسه پیمانکار یا نماینده
او تحویل داده می‌شود و باید به همان صورت و در مقاصد مربوط، به‌نماینده اداره پست
تحویل نماید.
در صورتی که محموله پستی تحویل شده به پیمانکار نماینده او، مفقود یا به سرقت
برود و یا آسیب و ضایعاتی متوجه آنها شود، یا بی‌ترتیبی و کسر وزن در آنها‌مشهود
گردد پرداخت غرامات و جرایم به عهده پیمانکار خواهد بود، مگر این که ثابت شود،
فقدان یا به سرقت رفتن یا آسیب‌دیدگی یا بی‌ترتیبی مشهوده ناشی‌از بی‌احتیاطی یا
سهل‌انگاری پیمانکار یا نماینده او نبوده و هیچ متصدی مواظبی هم نمی‌توانسته از
وقوع آن جلوگیری نماید.
ماده 9 ـ غرامات و جرایم توسط اداره کل پست کشور بدون مراجعه به سایر مراجع، با
توجه به مقررات و قوانین پستی و ضوابط مربوطه، تعین و به واحد پستی‌ابلاغ می‌گردد،
تا از مطالبات پیمانکار و یا از سپرده تضمین حسن انجام کار او کسر گردد و پیمانکار
هیچ‌گونه اعتراضی را در این مورد نخواهد داشت.
ماده 10 ـ مؤسسات و شرکت‌های حمل و نقل بار و مسافر پس از عقد قرارداد با ادارات
پست موظفند رأس ساعت تعیین شده، نسبت به بارگیری حمل و مبادله‌محمولات پستی تحویل
شده اقدام نمایند. هر نوع تأخیری در حمل و مبادله محمولات مذکور به غیر از تأخیرات
ناشی از حدوث وقایع غیر قایل پیش‌بینی و‌موانع جوی غیر موجه تلقی می‌شود و ادارات
پست مجازند براساس قرارداد متبادله نسبت به اخذ جرایم دیرکرد (وجه‌التزام) اقدام نمایند.
میرحسین موسوی – نخست‌وزیر