مصوب ۱۳۵۸/۱۰/۸
[تغییر عنوان طرح، به «طرح اشتغال بیکاران»: ۱۳۵۹/۴/۲۵]
[اصلاحی ۱۳۵۹/۴/۲۵]
جهت ایجاد اشتغال بیکاران، لازم است مرکزی در استانداری هر استان زیر نظر مستقیم استاندار به صورت بخشی از استانداری تشکیل شود. این مرکز بایستی به صورت سریع و انقلابی و ضربتی و در نهایت سادگی و خارج از هر گونه کاغذ بازی و روابط حاکم گذشته با اختیارات کامل ایجاد گردد تا بتواند مشکل بیکاری را به طور اعم در منطقه رفع نماید.
استاندار کادر ثابت مورد نیاز را از بین کارکنان استانداری یا سایر ادارات و سازمانهای دولتی تأمین می‌کند.
ماده (1) نام مرکز:
نام مرکز "مرکز گسترش خدمات تولیدی و عمرانی" می‌باشد.
ماده (2) هدف مرکز:
این مرکز صرفاً در جهت جذب عوامل بیکار در هر استان به خصوص نیروی انسانی فارغ‌التحصیل از دبیرستانها و مؤسسات عالی آموزشی که در گذشته با توجه به سیاست استعماری و استثماری آنان را برای جذب در ادارات دولتی و به صورت مصرفی به جامعه تحمیل می‌کردند تشکیل می‌شود تا بتواند با الهام از انقلاب عظیم اسلامی تمام این نیروهای را جهت رفع کمبودها به خصوص در زمینه کاهش وابستگی و خروج از زیر سلطه استثماری کشورهای خارجی به ویژه در زمینه تولیدات کشاورزی – دامداری و مواد اولیه و قطعات مورد نیاز صنایع و نسبت به عمران و توسعه روستاها، از طریق ایجاد مراکز خدمات دهستان و ساختن راه‌های روستایی متدرجاً اقدام نماید.
ماده (3) ارکان مرکز
برای انجام هدف‌های فوق مرکز ارکانی به شرح زیر خواهد داشت:
1 – شورای عالی
2 – گروه طرح و بررسی
3 – گروه خدمات
4 – گروه نظارت و بازرسی
ماده (4) شورای عالی:
اعضای این شورا به دو رشته ثابت و متغیر به شرح زیر تقسیم می‌شوند.
ماده (5) اعضای ثابت:
۱- [اصلاحی ۱۳۵۹/۴/۲۵]
استانداران یا معاون استانداران و یا نماینده تام الاختیار استانداران.
2 – دو نفر از نمایندگان شورای استان
3 – مدیر کل یا معاون امور اقتصادی و دارایی استان
4 – رییس یا معاون دفتر برنامه و بودجه استان
5 – مدیر کل یا معاون آموزش و پرورش استان
6 – مدیر کل یا معاون کار و امور اجتماعی استان
7 – مدیر کل یا معاون کشاورزی و عمران روستایی استان
8 – رییس یا معاون اتاق بازرگانی و صنایع و معادن
تبصره 1 – در مورد استان خراسان استثنائاً سرپرست یا معاون استان قدس رضوی نیز جزء اعضای ثابت قرار می‌گیرد.
تبصره 2 – تا تشکیل شورای استان سازمان می‌تواند بدون حضور نمایندگان شورای استان به کار خود ادامه دهد.
ماده (6) اعضای متغیر:
اعضایی که به عنوان اعضای متغیر نامبرده می‌شوند به وسیله سرپرست مرکز برای شرکت در جلسات بر حسب ارتباط با موضوع طرح و تخصص و وظایفی که در اجرای طرح به عهده خواهند داشت از آنان دعوت به عمل می‌آید و عبارتند از:
1 – مدیر کل یا رییس سازمانهای دولتی در استان
2 – سرپرست بانکها در استان
3 – نمایندگان منتخب مردم در شورای شهرستان، شهر – بخش در صورت امکان.
4 – مدیر صنایع مختلف در استان
5 – سایر اشخاصی که در مسائل فنی – اداری – مالی – اقتصادی – حقوقی – بهداشتی – درمانی و کشاورزی دارای تخصص و تجربه باشند یا هر مطلع دیگری که حضورش در جلسه مؤثر و لازم تشخیص داده شود.
ماده (7) – رییس جلسات:
استاندار یا معاون استانداری علاوه بر ریاست جلسات شورا سرپرستی مرکز را نیز به عهده خواهد داشت.
ماده (8) – دبیر شورای عالی:
از بین اعضای ثابت یا از کادر استانداری یک نفر به عنوان دبیر انتخاب که صورت جلسه‌ای از خلاصه مذاکرات و مسائل مطروحه در جلسات تهیه و به امضاء کلیه اعضاء ثابت و تغییر شرکت‌کننده در جلسه می‌رساند و طرح‌های تصویب شده را برای اجراء به گروه طرح و بررسی ابلاغ می‌نماید.
ماده (9) – زمان تشکیل جلسات:
جلسات شورا، در اجرای وظایف محوله – با توجه به طرح‌های ارائه شده حتی به صورت روزانه بعد از ساعات اداری بنا به دعوت سرپرست مرکز تشکیل می‌گردد.
ماده (10) محل تشکیل جلسات:
کلیه جلسات در ساختمان استانداری در هر استان منعقد خواهد شد.
ماده (11) – حد نصاب برای تصمیم‌گیری:
جلسات شورا با حضور نصف به علاوه یک دعوت‌شدگان رسمیت می‌یابد و تصمیمات شورا با اکثریت آراء عده حاضر در جلسه مشروط بر آن که حداقل 5 رأی آن متعلق به اعضای ثابت باشد لازم‌الاجرا می‌باشد.
ماده (12) – وظایف و اختیارات شورا:
1 – مطالعه و بررسی طرح‌های ارائه شده و تصویب آن در صورتی که این طرحها در جهت کاهش وابستگی باشند.
2 – تأمین اعتبار لازم جهت اجرای هر طرح و اعطای اعتبار به شرکتهایی که برای این منظور تشکیل می‌شوند، به صورت وام بدون بهره تدریجی، متناسب با پیشرفت مراحل اجرایی از محل وجوهی که برای این در اختیار استاندار گذاشته می‌شود و تعیین مدت بازپرداخت وام با توجه به سوددهی طرح.
3 – تصویب مشارکت اشخاص فنی و با تجربه که بنا به توصیه گروه طرح و بررسی برای اجرای طرح، لازم و ضروری تشخیص داده شده است در واحدهایی که تشکیل می‌شود.
4 – تفکیک بودجه ایجاد مراکز دهستان و بودجه وامهای واحدها.
5 – انعقاد قراردادهای اجرایی با واحدها جهت ایجاد راه‌های روستایی و مراکز دهستان، از محل بودجه اختصاصی.
6 – تعیین ناظر و بازرس جهت نظارت بر مصرف وامهای اعطایی و بازرسی واحدها با استفاده از کارکنان مجرب بانکها و ادارات و سازمانهای دولتی.
7 – مطالعه و تصویب دستورالعملهای اجرایی.
8 – پیش‌بینی بودجه لازم سالانه به منظور ایجاد واحدهای جدید و توسعه و تقویت واحدهای موجود در سطح استان و تقدیم به دولت جهت منظور داشتن در بودجه کل کشور.
9 – دادن هر گونه پیشنهاد به سازمانهای مربوط و پیگیری تا تصویب در جهت ایجاد تسهیلات و تخفیفات از نظر مالیاتی – گمرکی و سد بازرگانی برای واحدهای جدیدالتأسیس و اعطاء جایزه به واحدهایی که موفق به صادرات می‌شوند.
10 – بررسی و اظهار نظر نسبت به گزارشهای رسیده از پیشرفت کار واحدها.
11 – انتشار بیان عملکرد فعالیتهای انجام شده و وجوه مصرف شده جهت آگاهی مردم حداکثر هر شش ماه یک بار و ارسال یک نسخه از آن به وزارت کشور.
12 – پیشنهاد و اظهار نظر در مورد اشکالات و یا نارساییهایی که در عمل با آن مواجه می‌شوند به وزارت کشور.
13 – تعیین و تأمین کمک هزینه‌هایی که باید تا زمان بهره‌برداری هر واحد به اعضای آن واحد اعم از کادر مدیریت، اداری، مالی و کارآموزان فنی پرداخت شود از محل بودجه‌ای که در اختیار استاندار قرار دارد و منظور نمودن آن در سر فصل هزینه‌های قبل از تأسیس و بهره‌برداری هر واحد (شرکت)
14 – هر گونه اقدامی که برای پیشرفت و تسریع اجرای طرح اشتغال ضروری باشد، از قبیل مشارکت فارغ‌التحصیلان در واحدهای متوقف شده در مرحله احداث یا بهره‌برداری و راه انداختن مجدد آنان.
ماده (13) ضمانت اجرایی مصوبات شورا:
1 – کلیه مصوبات شورای عالی که در جهت ایجاد امکانات و تسهیلات در اجرای طرح به امضای استاندار به ادارات و سازمانهای دولتی ابلاغ می‌شود لازم‌الاجرا است.
2 – چنانچه مسئولان دولتی به هر علت و عنوان از قبیل عدم شرکت در جلسات شورای عالی بدون داشتن عذر موجه و یا عدم همکاری در ایجاد‌امکانات برای انجام طرح‌های تصویب شده موجب کندی یا معوق ماندن طرح شوند به وسیله استاندار شدیداً مورد مؤاخذه قرار گرفته و در صورت لزوم پیشنهاد تعویض مسئول از طریق سازمان متبوع بشود.
3 – کلیه شرکتهایی که زیر نظر و با کمک این مرکز تشکیل می‌شوند موظف به اجرای مصوبات شورای عالی مرکز خواهند بود و در صورت تخلف، اعضاء متخلف شرکت مکلف به تأدیه خسارت می‌باشند.
ماده (14) نحوه توزیع اعتبارات
به مرکز گسترش خدمات تولیدی و عمرانی استان توصیه می‌شود که حداقل شصت درصد اعتبارات را به طرح‌هایی که در روستاها و بخشهای دورافتاده به اجراء در می‌آید، سی درصد برای شهرهایی که غیر از مرکز استان باشند و حداکثر ده درصد برای مرکز استان اختصاص دهد.
ماده (15) – گروه طرح و بررسی
این گروه به منظور جمع‌آوری اطلاعات در زمینه نیازهای منطقه با توجه به هدف مرکز و شناخت نیروی انسانی و منابع طبیعی و امکانات منطقه با بهره‌گیری از عوامل زیر در مرکز تشکیل می‌گردد.
الف – استفاده از امکانات، کادر، تجربیات، طرحها و کارهای انجام شده قبلی ادارات و سازمانهای دولتی از قبیل وزارت کشاورزی – کار و امور اجتماعی – صنایع و معادن – مسکن و شهرسازی – سازمان برنامه و بودجه… تخصصی مانند سازمان صنایع نظامی و صنایع کوچک… و بانکهای تخصصی کشاورزی و صنعتی…
ب – استفاده از همکاری فارغ‌التحصیلان بیکار با توجه به رشته تحصیلی آنان به طور افتخاری تا زمان اشتغال و در صورت تمایل و داشتن وقت اضافی بعد از آن.
ج – استفاده از وجود افراد مؤمن و متخصص و با تجربه بخش خصوصی که داوطلب افتخاری هستند.
ماده (16) – وظایف و اختیارات گروه طرح و بررسی:
1 – جمع‌آوری اطلاعات از فارغ‌التحصیلان جویای کار، با اخذ پرسشنامه منضم به فتوکپی شناسنامه، برگ خاتمه خدمت یا معافیت و مدارک تحصیلی طبق نمونه پیوست، با همکاری ادارات کاریابی وزارت کار و امور اجتماعی.
2 – طبقه‌بندی فارغ‌التحصیلان جویای کار بر حسب تحصیل، تجربه، علاقه از لحاظ رشته‌های مربوط و همچنین بر حسب محل انتخابی، محل سکونت، محل تولد از نظر موقعیت جغرافیایی طرح، استطاعت مالی و سایر موضوعات لازم با استفاده از کارمندان ادارات کاریابی وزارت کار و امور اجتماعی.
3 – جمع‌آوری اطلاعات در مورد نیازهای منطقه با نظر خواهی از مردم و کارشناسان بخش دولتی بر اساس طرح اشتغالی که وزارتین کشاورزی، کار و امور اجتماعی و سازمان برنامه و بودجه در دست مطالعه و اقدام دارند با بهره‌گیری از کارشناسان آنها در منطقه.
4 – طبقه‌بندی کردن نیازهای منطقه بر حسب اولویت با توجه به مزیت نسبی عوامل تولید.
5 – جمع‌آوری اطلاعات از امکانات طبیعی و فنی و آموزش منطقه و فعالیتهای موجود.
6 – تهیه و تنظیم طرح‌های اجرایی با توجه به الویت‌ها از نظر دهستان، ده، بخش، شهر، شهرستان کشاورزی و دامداری، میزان اشتغال، پایین بودن سهم سرمایه‌گذاری سرانه و سرعت آمادگی عوامل تولید در هر واحد.
7 – تهیه و تنظیم برنامه‌های آموزشی عمومی و تخصصی لازم برای اجرای طرح به صورت علمی و عملی، همزمان با تشکیل واحد با استفاده از‌تمامی امکانات هنرستانها، انستیتوی تکنولوژی، مراکز تعلیمات حرفه‌ای، کانون‌های کارآموزی، دانشگاه‌ها، صندوق کارآموزی و کارخانجات بخش دولتی و خصوصی.
8 – راهنمایی و کمک به تشکیل شرکتهای مأمور اجرای طرح طبق، اساسنامه نمونه پیوست.
9 – برآورد اعتبار لازم برای اجرای هر طرح که در مقابل سند ذمه و یا سند یکایک شرکاء و ظهرنویسی شرکت بایستی به شرکت اعطاء گردد.
10 – پیشنهاد طرح برای تصویب شورای عالی.
11 – پیشنهاد واگذاری اقدامات ایجاد مراکز خدمات دهستانها از قبیل ساختن راه‌های روستایی به مراکز دهستان، تأسیساتی که در این مکانها ساخته شود، مانند مدرسه – مسجد – انبار و تعمیرگاه و خانه و بهداشت و اماکن خدمات عمومی (پست و تلگراف) و غیره به شرکتهایی که تشکیل می‌شود و نحوه عقد قراردادهای لازم با آنها جهت تصویب شورای عالی.
12 – ابلاغ مصوبات شورای عالی به واحدها.
13 – تهیه و تنظیم کلیه دستورالعملهای اجرایی طرحها و پیشنهاد برای تصویب به شورای عالی
14 – بررسی نواقص و اشکالاتی که هر طرح در عمل با آن مواجه می‌شود و پیشنهاد رفع اشکال به شورای عالی و ابلاغ آن به شرکتهای مربوط پس از تصویب.
15 – ارائه یک نسخه از طرح تصویب شده به هر یک از گروه‌های خدمات و نظارت و بازرسی به منظور اقدام و پیگیری.
16 – بررسی و مطالعه گزارشهای واحدهای اجرایی و تطبیق آن با طرح تصویبی.
17 – بررسی و مطالعه گزارشهای واحد نظارت و بازرسی که از طرف شورای عالی ارجاع می‌شود و تهیه پاسخ لازم.
18 – جمع‌آوری گزارشهای رسیده از واحدهای و ارائه خلاصه آن به شورای عالی
19 – تهیه و تنظیم بیلان عملکرد مرکز حداکثر هر شش ماه یک بار جهت طرح شورای عالی. ماده (17) – گروه خدمات:
پس از تهیه و تصویب طرح که در آن نوع فعالیت، نوع شرکت، سازمان شرکت اسامی اعضاء رسمیت آنان، برنامه زمان‌بندی اجرای طرح، اعتبار تعیین ناظر مشخص شده، برای هر طرح به گروه خدمات ابلاغ می‌شود، از زمان ابلاغ. این گروه موظف است تیمهایی را مرکب از یک نفر حسابدار – یک نفر وارد به اداره امور شرکتها و یک نفر متخصص فنی مربوطه به طرح تشکیل داده و مأمور همکاری در شرکت و آماده کردن و راه‌اندازی واحدها بنماید.
ماده (18) – وظایف و اختیارات گروه خدمات:
1 – تهیه و تحویل گرفتن زمین و انجام کارهای ساختمانی و تأسیساتی با همکاری واحد مربوط.
2 – راهنمایی و کمک به تهیه و تأمین وسایل و ماشین‌آلات مورد لزوم
3 – نظارت و پیگیری برنامه‌های آموزشی مربوط به اعضاء کادر فنی و مالی شرکت.
4 – راهنمایی و کمک به پیش‌بینی و تهیه مواد مورد لزوم برای بهره‌برداری.
5 – همکاری در تهیه و ارسال گزارش ماهیانه عملیات انجام شده به گروه طرح و بررسی.
6 – گزارش مشکلات و موانع و نارساییهایی که در اجرای طرح با آن مواجه می‌شوند به گروه طرح و بررسی.
7 – اظهار نظر و پیشنهاد هر گونه تغییر یا تکمیلی که برای پیشرفت و یا بهبود طرح در عمل پیش می‌آید به گروه طرح و بررسی.
8 – همکاری در اجرای تغییرات یا اصلاحاتی که از طرف گروه طرح و بررسی به شرکت ابلاغ می‌شود.
9 – راهنمایی برای ذخیره‌سازی مواد اولیه و کالاهای تولیدی به منظور خرید با بهترین شرایط و فروش به موقع.
10 – توصیه در انجام هر گونه اقدامی که در جهت افزایش بازدهی و حجم تولید و صرفه‌جویی و بهبود کیفیت محصولات لازم باشد.
ماده (19) – گروه نظارت و بازرسی:
هدف از تعیین ناظران و بازرسان، کنترل فنی و مالی شرکتها از نظر اجرای دقیق طرح و پیشرفت کارهای انجام شده با توجه به برنامه و مراقبت دامی تولید و بازدهی و اعمال مدیریت صحیح می‌باشد.
ماده (20) – ناظران
ناظران افرادی هستند که از طرف شورای عالی برای نظارت در امور مالی شرکتهای مجری طرحها تعیین می‌گردند.
ماده (21) – وظایف و اختیارات ناظران:
1 – رسیدگی و امضاء اسناد مالی واحد
2 – نظارت بر مصرف وامهای دریافتی:
3 – پیش‌بینی و تقاضای به موقع مرحله بعدی وام به منظور جلوگیری از وقفه در امور جاری واحدها
4 – اعلام به موقع اشکالات و نارساییها
5 – نظارت بر انجام امور مراکز خدمات دهستانها با همکاری شوراهای محل.
ماده (22) – بازرسان:
بازرسان افرادی هستند که دارای تخصص و تجربه در زمینه‌های فنی و اداری بوده و از طرف شورای عالی برای صحت انجام عملیات واحدها تعیین می‌گردند و به صورت گروهی یا انفرادی واحدهای اجرایی را مورد بازرسی قرار می‌دهند.
ماده 23 – وظایف و اختیارات بازرس:
1 – بازرسان موظفند با سرکشیهای متناوب گزارش عملیات را با کارهای انجام شده تطبیق و از صحت آن مطمئن گردند.
2 – بازرسان پس از بازدید پیشرفت عملیات انجام شده طرحها نظریات و پیشنهادهای خود را به واحد طرح و بررسی اعلام می‌دارند.
3 – چنانچه در حین عملیات بازرسی با نواقص، اشکالات و یا سوء استفاده‌ها مواجه شوند مراتب را به شورای عالی گزارش می‌دهند.
4 – کنترل بازدهی، کمیت و کیفیت محصول با توجه به ظرفیت تولید.
5 – اظهار نظر و ارائه طریق در جهت بهبود کیفیت و افزایش کمیت محصول
6 – هر نوع پیشنهادی که برای تکمیل یا توسعه طرح ضروری به نظر می‌رسد
7 – بازرسی از پیشرفت کارهای مربوطه به مراکز خدمات تأسیسات و راه‌های روستایی با همکاری شورای محل.
ماده (24) – شورای هماهنگی کشور:
به منظور هماهنگی و ایجاد تسهیلات و مبادله اطلاعات و گردآوری بودجه‌های لازم سالیانه استانها شورایی به نام شورای هماهنگی کشور در وزارت کشور تشکیل می‌شود.
اعضای آن عبارتند از:
1 – نماینده تام‌الاختیار وزیر کشور
2 – نماینده تام‌الاختیار وزیر کشاورزی
3 – نماینده تام‌الاختیار وزیر کار و امور اجتماعی
4 – نماینده تام‌الاختیار وزیر راه و ترابری
5 – نماینده تام‌الاختیار وزیر مسکن و شهرسازی
6 – نماینده تام‌الاختیار وزیر صنایع و معادن
7 – نماینده تام‌الاختیار وزیر سازمان برنامه و بودجه
8 – نماینده تام‌الاختیار وزیر جهاد سازندگی
و نمایندگان تام‌الاختیار سایر وزارتخانه‌ها و سازمانهای دولتی بر حسب لزوم به این شورا دعوت خواهند شد.
ماده (25) وظایف و اختیارات شورای هماهنگی کشور.
تبصره – دفتر این شورا در وزارت کشور ایجاد می‌شود و کادر آن به وسیله وزارت کشور تأمین می‌شود.
1 – گردآوری اطلاعات و آمارهای مورد نیاز هر استان از وزارتخانه‌ها و سازمانهای دولتی و تفکیک و ارسال آنها به مراکز استانها.
2 – هماهنگ نمودن برنامه پیشرفت مراکز و مبادله اطلاعات و حتی متقاضیان کار بین استانها برای ایجاد شرکتها.
3 – رسیدگی و جمع‌آوری بودجه‌های درخواستی استانها و تنظیم جهت منظور نمودن در بودجه کل کشور، به وسیله وزیر کشور.
این آیین‌نامه در 25 ماده و 2 تبصره جهت اجرای آزمایشی طرح اشتغالی بیکاران تنظیم گردیده است.