آیین‌ نامه‌ اجرایی قانون‌ بیمه‌ اجباری‌ مسئولیت‌ مدنی‌ دارندگان وسایل‌ نقلیه‌ موتوری‌ زمینی‌ در مقابل‌ شخص‌ ثالث [مصوب ۱۳۴۷]

تاریخ تصویب: ۱۳۴۷/۱۲/۲۸
تاریخ انتشار: ۱۳۴۸/۰۱/۱۶

ماده 1ـ در قراردادهای‌ بیمه‌ ای‌ که‌ در اجرای‌ ماده‌ یک‌ قانون‌ بیمه‌ اجباری‌ مسئولیت‌ مدنی‌ دارندگان‌ وسایل‌ نقلیه‌ موتوری‌ زمینی‌ منعقد می‌ گردد باید مسئولیت‌ مدنی‌ دارنده‌ وسیله‌ نقلیه‌ به‌ ترتیب‌ مذکور در این‌ آئین‌ نامه‌ بیمه‌ شود.


ماده 2ـ منظور از وسیله‌ نقلیه‌ موتوری‌ زمینی‌ هر نوع‌ وسیله‌ ای‌ است‌ که‌ با قدرت‌ موتوری‌ زمینی‌ یا ریل‌ حرکت‌ نماید.


ماده 3ـ منظور از جبران‌ خسارت‌ بدنی‌ مذکور در ماده‌ یک‌ قانون‌ تامین‌ و جبران‌ هزینه‌ معالجه‌ صدمات‌ بدنی‌ و یا جرح‌ حاصل‌ از حوادث‌ رانندگی‌ و همچنین‌ جبران‌ زیان‌ های‌ نقص‌ عضو از کارافتادگی‌ دائم‌ و مطلق‌ یا نسبی‌، یا فوت‌ ناشی‌ از حوادث‌ مشمول‌ بیمه‌ برای‌ اشخاص‌ ثالث‌ است.


ماده 4ـ جبران‌ خسارت‌ مالی‌ عبارتست‌ از تامین‌ و جبران‌ زیان‌ های‌ مستقیمی‌ که‌ در اثر حوادث‌ مشمول‌ بیمه‌ به‌ اموال‌ و اشیاء تحت‌ مالکیت‌ یا تصرف‌ قانونی‌ اشخاص‌ ثالث‌ وارد می‌ شود.


ماده 5ـ موسسات‌ بیمه‌ داخلی‌ که‌ به‌ عملیات‌ بیمه‌ اجباری‌ مسئولیت‌ مدنی‌ دارندگان‌ وسایل‌ نقلیه‌ موتوری‌ زمینی‌ می‌ پردازند ، باید از وزارت‌ اقتصاد پروانه‌ اشتغال‌ به‌ عملیات‌ بیمه‌ موضوع‌ این‌آئین‌ نامه‌ را که‌ با رعایت‌ مندرجات ماده‌ یک‌ قانون‌ در مورد احراز صلاحیت‌ صادر خواهد شد دریافت‌ دارندو ملزم‌ به‌ رعایت‌ موارد  زیر خواهند بود.

الف‌ – بیست‌ و پنج‌ درصد از کلیه‌ عملیات‌ بیمه‌ موضوع‌ قانون‌ بیمه‌ اجباری‌ شخص‌ ثالث‌ (به‌ استثنای‌ بیمه‌ های‌ اتکایی‌ دریافتی‌ ) را در مقابل‌ دریافت‌ پنج‌ درصد کارمزد بصورت‌ اتکایی‌ اجباری‌ به‌ شرکت‌ سهامی‌ بیمه‌ ایران‌ واگدار نمایند.

ب‌ – ترازنامه‌ جداگانه‌ ای‌ برای‌ این‌ رشته‌ بیمه‌ طبق‌ نمونه‌ ای‌ که‌ شرکت‌ سهامی‌ بیمه‌ ایران‌ تهیه‌ و در اختیار آنها قرار خواهد داد تنظیم‌ نمایند و اندوخته‌ هایی‌ به‌ شرح‌ زیر نگهداری‌ کنند:
1- اندوخته‌ حق‌ بیمه‌ به‌ میزان‌ 40 درصد حق‌ بیمه‌ هر سال
2- اندوخته‌ خسارت‌ معوقه‌ به‌ میزان‌ حداکثر خسارت‌ های‌ اعلام‌ شده‌ و تصفیه‌ نشده‌ تا پایان اسفندماه ‌هر سال‌.

تبصره- مؤسسات بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسیله نقلیه موتوری زمینی میتوانند حداکثر هفت و نیم درصد حق بیمه های وصولی خود از این رشته را بعنوان کارمزد پرداخت کنند.


ماده 6ـ در صورت‌ تصادف‌ وسایل‌ نقلیه‌ موتوری‌ زمینی‌ اشخاص‌ مذکور در بندهای‌ الف‌ و ب‌ و ج ‌ماده‌ 2 قانون‌ بیمه‌ اجباری‌ نسبت‌ به‌ بیمه‌ گر طرف‌ مقابل‌ شخص‌ ثالث‌ محسوب‌ می شوند .
راننده‌‌ای‌ که‌ حادثه‌ منحصرا در نتیجه‌ تقصیر او ایجاد شده‌ است‌ ثالث‌ تلقی‌ نمی‌ گیرد ولی‌ در صورت ‌تصادف‌ دو یا چند وسیله‌ نقلیه‌ رانندگان‌ آنها در برابر یکدیگر ثالث‌ تلقی‌ می‌ گردند و خسارت‌ وارد به‌ آنها با توجه‌ به‌ درجه‌ مسئولیت‌ و تقصیری‌ که‌ مرتکب‌ شده‌‌اند احتساب‌ می شوند.


ماده 7ـ جبران‌ خسارتهای‌ بدنی‌ با مالی‌ که‌ در اثر محمولات‌ وسایل‌ نقلیه‌ به‌ اشخاص‌ ثالث‌ وارد شود طبق‌ این‌ آئین‌ نامه‌ بر عهده‌ بیمه‌ گر خواهد بود. لکن‌ در هر حال‌ خسارتهای‌ ناشی‌ از عملیات‌ حین‌ بارگیری‌ و باراندازی‌ و خسارتهایی‌ که‌ به‌ خود محمولات‌ وسایل‌ نقلیه‌ وارد شود از تعهدات‌ بیمه‌ گر خارج است.


ماده ۸ـ در صورتی‌ که‌ راننده‌ وسیله‌ نقلیه‌ مورد بیمه‌ هنگام‌ وقوع‌ حادثه‌ فاقد گواهینامه‌ رانندگی‌ باشد یا گواهی‌ رانندگی‌ او باطل‌  شده‌ یا مطابق‌ مقررات‌ راهنمایی‌ و رانندگی‌ متناسب‌ با نوع‌ وسیله‌ نقلیه‌ نباشد و موجب‌ خسارت‌ اشخاص‌ ثالث‌ گردد بیمه‌ گر حق‌ دارد پس‌ از پرداخت‌ خسارت‌ وارد به‌  اشخاص‌ ثالث‌ به‌ مسئول‌ حادثه‌ مراجعه‌ و خسارتهای‌ پرداخت‌ شده‌ را مسترد دارد.


ماده ۹ـ  هر نوع‌ خدعه‌ و تبانی‌ اشخاص‌ ثالث‌ یا ارائه‌ مدارک‌ مجعول‌ که‌ موثر در موضوع‌ باشد در صورت‌ اثبات‌ موجب‌ محرومیت‌ از دریافت‌ خسارت‌ می گردد.


ماده ۱۰ـ حداقل‌ مبلغ‌ بیمه‌ برای‌ جبران‌ خسارتهای‌ بدنی‌ هر نفر در حادثه‌ 000ر000ر80 ریال‌ و در مورد خسارتهای‌ مالی‌ در هر حادثه‌ 000ر000ر2 ریال‌ است‌ . تعهد شرکتهای‌ بیمه‌ در مورد تعداد زیان‌ دیدگان‌ خارج‌ از وسیله‌ نقلیه‌ بیمه‌ شده‌ نامحدود و در مورد سرنشینان‌ آن‌ محدود به‌ ظرفیت‌ مجاز وسیله‌ نقلیه‌ خواهد بود.

[افزایش حداقل مبلغ بیمه موضوع ماده (۱۰) آیین‌نامه اجرایی قانون بیمه اجباری مسؤولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه‌ موتوری زمینی برای جبران خسارتهای بدنی، مصوب ۱۳۷۷/۶/۱۱]


ماده ۱۱ـ تعرفه‌ حق‌ بیمه‌ وسایل‌ نقلیه‌ موتوری‌ زمینی‌ به‌ شرح‌ زیر است:

۱ـ [اصلاحی ۱۳۸۲]
تعرفه شماره (۱) برای خودروهای سواری شخصی‌:
نوع وسیله نقلیه – حق بیمه (ریال‌)
الف ـ کمتر از ۴ سیلندر ۱۶۵.۰۰۰
ب ـ ۴ سیلندر شامل پیکان‌، پراید، رنو ۵، هیلمن ۲۱۰.۰۰۰
ج ـ ۴ سیلندر به استثنای ردیف (ب‌) ۲۴۵.۰۰۰
د ـ شش سیلندر و بالاتر ۲۸۰.۰۰۰

2-  تعرفه‌ شماره‌ (2)  اتومبیلهای‌ سواری‌ کرایه‌ و تاکسی‌
حق‌ بیمه‌ این‌ قبیل‌ وسایل‌ نقلیه‌ طبق‌ تعرفه‌ شماره‌ یک‌ مربوط به‌ اتومبیلهای‌ سواری‌ شخصی‌ با توجه‌ به‌ قدرت‌ موتور محاسبه‌ می‌ گردد و در مورد اتومبیلهای‌ سواری‌ کرایه‌ 30 درصد و در مورد تاکسی‌ 20 درصد اضافه‌ نرخ‌ دریافت‌ خواهد شد.

3- [اصلاحی ۱۳۸۲]
تعرفه شماره (۳) برای اتوکارها:
نوع وسیله نقلیه – حق بیمه (ریال‌)
الف ـ تا ۹ نفر ۵۲۵.۰۰۰
ب ـ تا ۲۱ نفر ۶۶۵.۰۰۰
ج ـ تا ۳۲ نفر ۱.۰۳۰.۰۰۰
د ـ تا ۴۰ نفر ۱.۲۳۰.۰۰۰
هـ ـ بالای ۴۱ نفر ۱.۴۵۰.۰۰۰

تبصره‌ – به‌ وسایل‌ نقلیه‌ موضوع‌ این‌ تعرفه‌ در صورتی که‌ جهت‌ حمل‌ و نقل‌ کارکنان‌ و کارگران‌ بیمه‌ گذار بکار رود 40 درصد و در صورتی‌ که‌ برای‌ حمل‌ ونقل‌ محصلین‌ و دانشجویان‌ اختصاص‌ داده‌ شده‌ باشد 20 درصد و چنانچه‌ فقط در داخل‌ شهرها رفت‌ وآمد نمایند (وسایل‌ نقلیه‌ عمومی‌ شهری‌) 15 درصد در حق‌ بیمه‌ سالانه‌ تخفیف‌ داده‌ خواهد شد.

4- [اصلاحی ۱۳۸۲]
تعرفه شماره (۴) برای خودروهای بارکش :
نوع وسیله نقلیه – حق بیمه (ریال‌)
الف ـ تا یک تن ۲۱۰.۰۰۰
ب ـ تا سه تن ۲۶۰.۰۰۰
ج ـ تا پنج تن ۳۴۰.۰۰۰
د ـ تا ده تن ۴۴۵.۰۰۰
هـ ـ تا بیست تن ۵۱۵.۰۰۰
و ـ بالای بیست تن‌ ۵۵۰.۰۰۰

در صورتی که‌ وسایل‌ نقلیه‌ باربری‌ برای‌ حمل‌ مواد سریع‌ الاشتعال‌ و منفجره‌ و آتش‌زا بکار رود 50 درصد اضافه‌ نرخ‌ و چنانچه‌ برای‌ حمل‌ مواد سوختنی‌ مایع‌ و گازی‌ شکل‌ استعمال‌ گردد 25 درصد اضافه‌ نرخ‌ دریافت می شود.

5- [اصلاحی ۱۳۸۲]
تعرفه شماره (۵) برای موتور سیکلتها:
نوع وسیله نقلیه – حق بیمه (ریال‌)
الف ـ موتور گازی ۸۰.۰۰۰
ب ـ موتور دنده‌ای تا ۲ سیلندر ۹۵.۰۰۰
ج ـ موتور دنده‌ای تا ۳ سیلندر ۱۰۰.۰۰۰
د ـ موتور دنده‌ای سه چرخ با سایدکار ۱۰۵.۰۰۰

6- تعرفه‌ شماره‌ (6) آمبولانس‌، اتومبیلهای‌ مخصوص‌ حمل‌ خون‌ وسایل‌ رادیولوژی‌ و اتومبیلهای‌ آتش‌ نشانی‌ و اتومبیلهای‌ ویژه‌ حمل‌ زباله‌ و خیابان‌ پاک‌ کنها
حق‌ بیمه‌ این‌ قبیل‌ وسایل‌ با توجه‌ به‌ نوع‌ و ظرفیت‌ آنها به‌ میزان‌ 50 درصد حق‌ بیمه‌ اتومبیلهای‌ مشابه‌ در تعرفه‌ مربوط می‌ باشد.

7- تعرفه‌ شماره‌ (7)  انواع‌ وسایل‌ نقلیه‌ کشاورزی‌ و راهسازی‌ و ساختمانی‌
تعرفه‌ حق‌ بیمه‌ این‌ قبیل‌ وسایل‌ با توجه‌ به‌ قدرت‌ و ظرفیت‌ آنها معادل‌ 50 درصد حق‌ بیمه‌ اتومبیل‌ های‌مشابه‌ در تعرفه‌ مربوط می‌ باشد.

تبصره 1ـ در صورت‌ اتصال‌ یدک‌ به‌ وسایل‌ نقلیه‌ موتوری‌ زمینی‌ 15 درصد اضافه‌ نرخ‌ بابت‌ اتصال‌ هر یدک‌ دریافت می شود.

تبصره 2ـ در صورتی‌ که‌ وسایل‌ نقلیه‌ مشمول‌ بیمه‌ برای‌ تعلیمات‌ رانندگی‌ بکار رود 15 درصد اضافه‌ نرخ‌ منظور خواهد شد.

تبصره 3ـ در مورد اتومبیلهایی‌ که‌ برای‌ مسابقات‌ رانندگی‌ و تندروی‌ و شرط بندی‌ بکار رود 50 درصد اضافه‌ نرخ‌ و در مورد موتورسیکلت‌ و دوچرخه‌ های‌ موتوری‌ که‌ در مسابقات‌ بکار رود 30 درصد اضافه‌ نرخ‌ مطالبه‌ خواهد شد.

تبصره 4ـ کلیه‌ نرخهای‌ این‌ ماده‌ برای‌ مدت‌ یک سال‌ حساب‌ شده‌ است‌ و جنبه‌ آزمایشی‌ خواهد داشت‌ پس‌ از خاتمه‌ یکسال‌ از اجرای‌ قانون‌ در نرخها به‌ ترتیب‌ مذکور در ماده‌ (6) قانون‌ بیمه‌ اجباری‌ مسئولیت‌ مدنی‌ دارندگان‌ وسایل‌ نقلیه‌ موتوری‌ زمینی‌ در مقابل‌ اشخاص‌ ثالث‌ تجدیدنظر به‌  عمل‌ خواهد آمد.


ماده ۱۲ـ [اصلاحی ۱۳۸۶/۱۱/۷]
در صورتی که در مدت اعتبار بیمه‌نامه خسارتی از محل بیمه‌نامه پرداخت نشود، بیمه‌گر موظف است از سال دوم به بعد هنگام تجدید بیمه‌نامه، تخفیفهای زیر را در حق بیمه‌ مربوط اعمال نماید:
سال دوم ۱۰ درصد
سال سوم ۱۵ درصد
سال چهارم ۲۰ درصد
سال پنجم ۳۰ درصد
سال ششم ۴۰ درصد
سال هفتم به بعد ۵۰ درصد


ماده 13ـ حق‌ بیمه‌ آن‌ دسته‌ از بیمه‌ گذاران‌ شخص‌ ثالث‌ که‌ در مدت‌ اعتبار بیمه‌ نامه‌ یک‌ ساله‌ بیش‌ از یک‌ بار موجب‌ خسارت‌ شوند، هنگام‌ تجدید بیمه‌ نامه‌ با توجه‌ به‌ تعرفه‌ مورد عمل‌ به‌ شرح‌ زیر افزایش‌ می‌ یابد.
تعداد خسارت‌  افزایش‌ حق‌ بیمه‌ سالانه‌
دوبار خسارت‌   20%
سه‌ بار خسارت‌   40%
چهار بار خسارت‌   60%
بیش‌ از چهار بار خسارت‌   100%


ماده 14ـ در صورتی‌ که‌ قراردادهای‌ بیمه‌ مربوط به‌ قانون‌ بیمه‌ اجباری‌ برای‌ مدتهای‌ کمتر از یک‌ سال‌ منعقد شود (بیمه‌ کوتاه‌ مدت‌) نرخ‌ حق‌ بیمه‌ به‌ شرح‌ زیر خواهد بود :
تا پنج‌ روز  5% حق‌ بیمه‌ سالانه‌
از شش‌ روز تا 15 روز 10% حق‌ بیمه‌ سالانه‌
از 16 روز تا 30 روز 20% حق‌ بیمه‌ سالانه‌
از یکماه‌  تا دو ماه‌  30% حق‌ بیمه‌ سالانه‌
از دو ماه‌  تا سه‌ ماه‌  40% حق‌ بیمه‌ سالانه‌
از سه‌ ماه‌  تا چهار ماه ‌50% حق‌ بیمه‌ سالانه‌
از چهارماه‌ تا پنج‌ ماه ‌60% حق‌ بیمه‌ سالانه‌
از پنج‌ ماه‌  تا ششماه‌ 70% حق‌ بیمه‌ سالانه‌
از ششماه‌  تا نه‌ ماه‌  85% حق‌ بیمه‌ سالانه‌
از نه‌ ماه‌ به‌ بالا  100% حق‌ بیمه‌ سالانه‌.


ماده 15ـ کسانی‌ که‌ در اثر حوادث‌ وسایل‌ نقلیه‌ موتوری‌ به‌ دیگران‌ زیان‌ بدنی‌ وارد آورند موظفند کمک‌ های‌ اولیه‌ لازم‌ را برای‌ نجات‌ مصدومین‌ به‌ عمل‌ آورند و هزینه‌ هایی‌ که‌ از این‌ بابت‌ متحمل‌ می‌ شوند تا میزان ‌20 درصد کل‌ خسارت‌ از طرف‌ بیمه‌ گران‌ جبران‌ خواهد شد.


ماده 16ـ  سند حاکی‌ از انعقاد قرارداد بیمه‌ هنگام‌ رانندگی‌ باید همراه‌ راننده‌ باشد و در صورت‌ تقاضای‌ مامورین‌ راهنمایی‌  و رانندگی‌ و پلیس‌ راه‌ ارائه‌ گردد در غیر این صورت‌ از حرکت‌ وسیله‌ نقلیه‌ جلوگیری خواهد شد.


ماده 17ـ مامورین‌ و کارشناسان‌ فنی‌ ادارات‌ راهنمایی‌ و رانندگی‌ و همچنین‌ پلیس‌ راه‌ موظف‌ به‌ تهیه‌ صورت‌ مجلس‌ و گزارش‌ فنی‌ در مورد حوادث‌ نقلیه‌ می‌ باشند و مکلفند که‌ گزارش‌ های‌ خود را درنسخه‌ های‌ کافی‌ تنظیم‌ و یک‌ نسخه‌ از آن‌ را به‌ تقاضای‌ ذینفع‌ یا بیمه‌ گر یا به‌ متقاضی‌ تسلیم‌ نمایند.


ماده 18ـ شرکت‌ سهامی‌ بیمه‌ ایران‌ موظف‌ است‌ از طریق‌ الحاق‌ به‌ قراردادهای‌ بین‌ المللی‌ یا از طریق‌ انعقاد قراردادهای‌ لازم‌ با شرکت‌ های‌ بیمه‌ خارجی‌ و اعطاء نمایندگی‌ ترتیب‌ لازم‌ برای‌ بیمه‌ اتومبیل‌ هایی‌ که‌ از خارج‌ وارد ایران‌ می‌ شوند بدهد. شرکت‌ سهامی‌ بیمه‌ ایران‌ اسامی‌ شرکت‌ ها و موسسات‌ بیمه‌ مورد قبول‌ خود را در هر کشور تهیه‌ و اعلام‌ خواهد داشت.


ماده 19ـ بیمه‌ نامه‌ مربوط به‌ بیمه‌ اجباری‌ شخص‌ ثالث‌ بر اساس‌ قانون‌ بیمه‌ اجباری‌ مسئولیت‌ مدنی‌ دارندگان‌ وسایل‌ نقلیه‌ موتوری‌ زمینی‌ در مقابل‌ شخص‌ ثالث‌ مصوب‌ 29 دی‌ بماه‌ 1347 و قانون‌ بیمه‌ مصوب‌ اردیبهشت‌ 1316 و مقررات‌ این‌ آیین‌ نامه‌ از طرف‌ شرکت‌ سهامی‌ بیمه‌ ایران‌ تنظیم‌ میشود و کلیه‌ شرکتهای‌ بیمه‌ مکلفند منحصرا طبق‌ نمونه‌ تنظیم‌ شده‌ از طرف‌ شرکت‌ سهامی‌ بیمه‌ ایران‌ قراردادهای‌ بیمه‌ شخص‌ ثالث را صادر نمایند.