‌قانون سازمان انرژی اتمی ایران

تاریخ تصویب: ۱۳۵۳/۰۴/۱۶
تاریخ انتشار: ۱۳۵۳/۰۵/۰۹

‌ماده ۱ – سازمان انرژی اتمی ایران که در این قانون سازمان نامیده می‌شود برای استفاده از اشعه و انرژی اتمی در صنایع و کشاورزی و خدمات و‌ ایجاد نیروگاه‌های اتمی و کارخانه‌های شیرین کردن آب شور و تولید مواد اولیه مورد نیاز صنایع اتمی و ایجاد زیر بنای علمی و فنی لازم برای اجرای‌ طرح‌های مزبور و همچنین برقراری هماهنگی و نظارت بر کلیه امور مربوط به انرژی اتمی در کشور تأسیس می‌گردد.


‌ماده ۲ – سازمان دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است و منحصراً تابع مقررات این قانون و اساسنامه مربوط و آیین‌نامه‌های استخدامی و‌ مالی و اداری مخصوص به خود می‌باشد، مگر آن که در قانونی صراحتاً از “‌سازمان انرژی اتمی ایران” نام برده شده باشد.


‌ماده ۳ – وظایف سازمان به قرار زیر است:
‌الف – توسعه و گسترش علوم و فنون اتمی در کشور و ایجاد زیربنای علمی و فنی لازم برای استفاده از علوم و فنون اتمی در برنامه‌های توسعه و‌ تحول کشور.

ب – انجام مطالعات و تحقیقات لازم در زمینه‌های مربوط به علوم و فنون اتمی.

ج – اهتمام در کاربرد علوم و فنون اتمی در صنایع و کشاورزی و خدمات.

‌د – ایجاد خدمات فنی مورد نیاز کشور در زمینه علوم و فنون اتمی.

ه – انجام بررسیها و عملیات اکتشافی برای تعیین منابع مواد اولیه صنایع اتمی از قبیل سوخت اتمی و مواد رادیواکتیو و بهره‌برداری از از این منابع‌ از طریق استخراج و تخلیص و استفاده از مواد مزبور در صنایع و نیروگاه‌ها و کارخانه‌ها و تأسیسات مختلف اتمی کشور.

‌سازمان موظف است اهتمام خود را برای تأمین سوخت اتمی و سایر مواد اصلی مورد نیاز صنایع اتمی کشور با توجه به نیازهای آینده به کار ببرد.

‌و – ایجاد نیروگاه‌های اتمی و بهره‌برداری از آنها برای کمک به تأمین نیروی برق مورد نیاز کشور.

‌ز – ایجاد تأسیسات شیرین کردن آب شور و بهره‌برداری از آنها برای کمک به تأمین آب مورد نیاز کشور.

ح – تولید و توزیع رادیو ایزوتوپها و سایر مواد و تجهیزات مورد نیاز برای کاربرد علوم و فنون اتمی در کشور.

ط – ایجاد هماهنگی و نظارت بر امور مربوط به علوم و فنون اتمی در کشور که به وسیله سایر مؤسسات اعم از دولتی و یا وابسته به دولت و یا‌ غیر دولتی انجام می‌شود و تنظیم مقررات و ضوابط و آیین‌نامه‌های مربوط و پیشنهاد آن به مراجع ذیصلاح قانونی برای تصویب.

ی – ایجاد ارتباط با مراجع بین‌المللی و یا کشورهای خارج در زمینه علوم و فنون و صنایع اتمی به نام دولت ایران. نمایندگی دولت ایران در آژانس‌ بین‌المللی انرژی اتمی به عهده سازمان خواهد بود.

ک – انجام تحقیقات مربوط به استفاده از منابع انرژی موجود در طبیعت که مورد بهره‌برداری قرار نگرفته‌اند و اهتمام در استفاده از تجربیات سایر‌ کشورها در این زمینه از طریق ایجاد ارتباط لازم.


‌ماده ۴ – برای انجام وظایف مذکور در ماده ۳ سازمان دارای حقوق و اختیارات زیر می‌باشد:

‌الف – سازمان می‌تواند آن قسمت از تشکیلات و ادارات و سازمانهای داخلی یا رشته‌های فعالیتهای خود را که مقتضی بداند به صورت مؤسسات‌ تابع یا شرکت اداره کند و یا در شرکتهای دیگر دولتی و یا خصوصی سرمایه‌گذاری و مشارکت کرده و یا مشارکت و سرمایه‌گذاری اشخاص حقیقی و یا‌ حقوقی را در شرکتهایی که تشکیل می‌دهد بپذیرد.

ب – سازمان مجاز است دولتها و یا مؤسسات دولتی و یا خصوصی خارجی را در سرمایه‌گذاریهای علمی – فنی – صنعتی، معدنی و یا بازرگانی‌ مشارکت دهد.

‌تبصره – مشارکت و سرمایه‌گذاری دولتها و یا مؤسسات دولتی خارجی در طرح‌های مورد نیاز سازمان منوط به تصویب هیأت دولت و رعایت مفاد‌ماده ۷ قانون تشکیل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران می‌باشد.

ج – سازمان برای انجام وظایف خود می‌تواند در خارج از کشور در طرح‌های علمی – فنی – صنعتی – معدنی و یا بازرگانی سرمایه‌گذاری و یا‌ مشارکت کند و شعبه یا نمایندگی در خارج از کشور ایجاد نماید.

‌د – سازمان می‌تواند با اشخاص و مؤسسات در داخل یا خارج از کشور قراردادهای همکاری منعقد نماید و یا اتباع خارجی را که دارای تخصص و‌ یا مهارت مورد نیاز باشند استخدام کند.

ه – سازمان می‌تواند برای سرمایه‌گذاری و خرید ماشین آلات و خدمات و تنخواه‌گردان از منابع داخلی و یا خارجی در حدود اعتبارات مصوب‌ برنامه‌های اتمی کشور وام و یا اعتبار اخذ کند.

‌و – سازمان می‌تواند برای تربیت نیروی انسانی فنی و تخصصی مورد نیاز خود در داخل و یا خارج از کشور به هر صورت مقتضی بداند عمل‌ نماید و مؤسسات و دوره‌های آموزشی و یا کارآموزی لازم را ایجاد نماید.

‌ز – سازمان می‌تواند برای تسهیل در انجام وظایف خود به مؤسسات علمی و یا آموزشی کشور به صورت نقدی و یا جنسی کمک کند.


‌ماده ۵ – بهره‌برداری از منابع سوخت اتمی و یا مواد رادیواکتیو همچنین تولید فرآورده‌های رادیواکتیو در سرتاسر کشور و وارد کردن سوخت اتمی و‌ یا مواد رادیواکتیو به کشور و توزیع این مواد در کشور برای استفاده‌های مختلف در انحصار سازمان می‌باشد.

‌تبصره – سازمان می‌تواند با تصویب کمیته انرژی اتمی موضوع ماده ۱۰ این قانون اجازه فعالیت در زمینه‌های موضوع این ماده را به سازمانهای‌ دولتی و یا وابسته به دولت و یا مؤسسات خصوصی بدهد.


‌ماده ۶ – ارکان سازمان به قرار زیر است:
‌الف – شورای انرژی اتمی.
ب – کمیته انرژی اتمی.
ج – رییس سازمان.


‌ماده ۷ – شورای انرژی اتمی مرکب از پانزده عضو به شرح زیر است:
‌نخست‌وزیر که سمت ریاست شورا را عهده‌دار می‌باشد.
‌وزیر آب و برق.
‌وزیر دارایی.
‌وزیر علوم و آموزش عالی.
‌وزیر اقتصاد.
‌وزیر کشاورزی و منابع طبیعی.
‌وزیر بهداری.
‌وزیر مشاور و رییس سازمان برنامه و بودجه.
‌یک وزیر دیگر به انتخاب نخست‌وزیر.
‌رییس سازمان حفاظت محیط زیست.
‌رییس سازمان انرژی اتمی ایران که سمت دبیر شورا را دارد.
‌چهار نفر از متخصصان و کارشناسان که به پیشنهاد کمیته انرژی اتمی و به فرمان همایونی برای مدت سه سال به عضویت شورای انرژی اتمی منصوب‌ می‌شوند.


‌ماده ۸ – جلسات شورا به دعوت رییس شورا تشکیل می‌شود و تصمیمات شورا با موافقت حداقل هشت نفر از اعضاء شورا قابل اجراء می‌باشد.

‌تبصره – نایب رییس شورا از بین اعضای شورا به وسیله نخست‌وزیر تعیین و در غیاب وی وظائف رییس شورا را انجام خواهد داد.


‌ماده ۹ – وظایف و اختیارات شورای انرژی اتمی به شرح زیر است:
‌الف – تصویب سیاست و برنامه‌های کلی کشور در زمینه امور مربوط به علوم و فنون اتمی.
ب – تصویب مقررات و صدور دستورالعملهای لازم برای حسن انجام امور مربوط به علوم و فنون اتمی در کشور.
ج – تصویب ضوابط و مقررات مربوط به حفاظت در مقابل اشعه اتمی و هسته‌ای و تعیین طرز نظارت در این زمینه.
‌د – صدور اجازه ایجاد تأسیسات اتمی در نقاط مختلف کشور، با توجه به ضوابط و شرایط ایمنی تأسیسات مزبور.
ه – تصویب سیاست ارتباط و مبادله اطلاعات و همکاری‌های علمی و فنی و صنعتی و بازرگانی با کشورهای خارجی در زمینه امور مربوط.

‌تبصره ۱ – برنامه‌ها و گزارشها و پیشنهادها به وسیله سازمان تهیه و از طریق دبیر شورا برای طرح در شورا تسلیم می‌گردد.

‌تبصره ۲ – شورای انرژی اتمی می‌تواند برای بررسی امور مربوط کمیسیونهای ویژه‌ای تشکیل دهد. اعضای این کمیسیونها از بین اعضای شورا و یا‌ مسئولین مملکتی و یا متخصصان و کارشناسان مربوط به وسیله شورا انتخاب و با حکم نخست‌وزیر به عضویت کمیسیونها منصوب می‌شوند.


‌ماده ۱۰ – کمیته انرژی اتمی دارای سه عضو به شرح زیر می‌باشد:
‌وزیر آب و برق که سمت ریاست کمیته را دارا خواهد بود.
‌وزیر دارایی.
‌وزیر مشاور و رییس سازمان برنامه و بودجه.
‌رییس سازمان، سمت دبیر کمیته را دارا می‌باشد و بدون داشتن حق رأی در جلسات کمیته شرکت خواهد نمود.


‌ماده ۱۱ – وظایف و اختیارات کمیته انرژی اتمی به شرح زیر است:
‌الف – تصویب برنامه‌های اجرایی سازمان و مؤسسات تابع و یا وابسته موضوع ماده ۴ این قانون.
ب – تصویب بودجه و آیین‌نامه‌های استخدامی و مالی و معاملات سازمان.
ج – تعیین حدود اختیارات رییس سازمان در مورد خرید و یا فروش سهام شرکتهای صنعتی و یا معدنی و یا خدماتی و اخذ وام از منابع داخلی و‌ یا خارجی و استخدام اتباع خارجی در سازمان.
‌د – تصویب تأسیس مؤسسات و یا شرکتهای علمی و یا خدماتی و یا تولیدی که از طرف رییس سازمان پیشنهاد می‌شود و تصویب اساسنامه این‌ مؤسسات یا شرکتها همچنین میزان سرمایه‌گذاری در این مؤسسات یا شرکتها.
ه – تصویب حساب درآمد و هزینه سالانه سازمان که به منزله تفریغ بودجه و مفاصا حساب سازمان در سال مربوط می‌باشد.
‌و – انتخاب حسابرس برای تهیه حساب درآمد و هزینه سالانه سازمان.


‌ماده ۱۲ – رییس سازمان به پیشنهاد نخست‌وزیر و با فرمان همایونی به ریاست سازمان منصوب می‌شود.


‌ماده ۱۳ – رییس سازمان بالاترین مقام اجرایی سازمان و مسئول اداره کلیه امور سازمان و مؤسسات تابع و یا وابسته و نماینده سازمان در کلیه‌ مراجع می‌باشد. در حدود مصوبات شورای انرژی اتمی و کمیته انرژی اتمی تعیین تشکیلات سازمان و استخدام و نصب و عزل مسئولان و کارکنان‌ سازمان و صدور دستور انجام هزینه‌ها و پرداختها و تهیه برنامه فعالیتهای سازمان در کلیه زمینه‌های مربوط و تهیه آیین‌نامه و مقررات داخلی سازمان و‌عقد قرارداد با اشخاص حقیقی و حقوقی و انتخاب وکیل با حق توکیل و پایان دادن به دعاوی از طریق سازش، همچنین ارجاع به داوری و اخذ هر نوع‌ تصمیم و صدور دستورات لازم برای نیل به هدفهای سازمان و حسن انجام امور و تهیه و ارائه گزارش عملکرد سالانه سازمان به عهده رییس سازمان‌ می‌باشد.


‌ماده ۱۴ – دولت هر سال به تناسب نیازمندیهای سازمان اعتبارات لازم را به عنوان کمک در بودجه کل کشور منظور خواهد نمود.


ماده ۱۵ – سازمان می‌تواند مواد و ماشین آلات و ابزار و وسائل کار مورد نیاز خود را مشروط بر این که به تشخیص سازمان اجناس و مواد مشابه با‌ کیفیت مورد نظر در داخل کشور وجود نداشته باشد بدون تحصیل هیچ گونه پروانه از خارج وارد کند. به مواد و ماشین آلات و ابزار و وسائلی که‌ سازمان برای خود و یا سازمانها و مؤسسات تابع وارد کشور می‌کند حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی تعلق نمی‌گیرد.


‌ماده ۱۶ – سازمان می‌تواند برای انجام وظایف خود اراضی و ابنیه و مستحدثات مورد لزوم را طبق ماده ۱۶ قانون سازمان برق ایران خریداری‌ نماید.


ماده ۱۷ – سازمان مشمول قانون مجازات اخلال‌گران در صنایع می‌باشد.


‌ماده ۱۸ – مرکز اتمی دانشگاه تهران با کارکنان به استثناء اعضاء هیأت علمی همچنین با کلیه اموال و تأسیسات اعم از منقول و غیر منقول و دارایی‌ و تعهدات و بودجه مربوط حداکثر ظرف دو ماه پس از تصویب این قانون به سازمان منتقل می‌شود.


‌ماده ۱۹ – به سازمان اجازه داده می‌شود مستخدمین مشمول قانون استخدام کشوری را با رعایت مقررات مربوط به سازمان منتقل نماید. حقوق و‌ مزایای این افراد طبق آیین‌نامه استخدامی سازمان پرداخت می‌شود.


‌ماده ۲۰ – اساسنامه سازمان بنا بر پیشنهاد کمیته انرژی اتمی و تأیید هیأت دولت پس از تصویب کمیسیونهای آب و برق و دارایی و استخدام‌ مجلسین به موقع اجراء گذارده خواهد شد و نسبت به تغییرات بعدی اساسنامه نیز به ترتیب فوق اقدام می‌گردد.


قانون فوق مشتمل بر بیست ماده و چهار تبصره پس از تصویب مجلس سنا در جلسه فوق‌العاده روز دوشنبه ۱۳۵۳.۴.۳، در جلسه روز یکشنبه‌ شانزدهم تیر ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و سه شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

‌رییس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی