فصل اول – تعاریف
ماده ۱ – دفاع غیرنظامی عبارت از مجموعه تدابیر و اقداماتی است که برای آماده کردن مردم و مؤسسات و تأسیسات و منابع مختلف ثروتهای ملی در برابر آثار زیان‌بخش ناشی از حوادث طبیعی – سوانح غیر مترقبه – حملات هوایی – استعمال هر گونه سلاح و همچنین تقلیل تلفات و خسارات انجام می‌گیرد.
ماده ۲ ـ از نظر دفاع غیرنظامی، حادثه ناگوار رویدادیست اعم از طبیعی و غیر طبیعی که ممکن است موجب بروز خسارات مالی و جانی شود و سانحه رویدادیست اعم از طبیعی و غیرطبیعی که منجر به خسارات مزبور می‌گردد.
ماده ۳ – خود حفاظت و خودیاری از نظر دفاع غیرنظامی به شرح زیر است:
الف – خود حفاظت و خودیاری فردی عبارت است از مجموعه اقداماتی که هر کس برای حفظ جان و مال خود در برابر حوادث طبیعی و سوانح‌غیر مترقبه و حملات هوایی و کاهش اثرات زیان بخش ناشی از آنها، از راه فراگرفتن آموزشهای لازم مربوط به کمکهای اولیه پزشکی مقابله با آتش‌سوزی و عملیاتی که باید در برابر اثرات ناشی از حملات دشمن مجهز به سلاحهای مختلف اجرا شود انجام می‌دهد.
ب – خود حفاظت و خودیاری جمعی عبارتست از مجموعه اقدامات دستجمعی که خانواده‌ها و مؤسسات دولتی و بخش خصوصی برای مقابله‌با خطرات طبیعی و سوانح غیر مترقبه و حملات هوایی و استعمال هر گونه سلاح از طریق پیش‌بینی و اجرای آنچه در این باره آموزش دیده‌اند قبل از رسیدن یکانهای کمکی با امکانات خود انجام می‌دهند.
ماده ۴ – یکانهای محلی به یکانهایی اطلاق می‌گردد که از افراد آموزش دیده در هر بخش شهری یا بخشداری یا مؤسسات و کارخانجات به منظور جلوگیری و مقابله با حوادث و سوانح محل مربوط تشکیل می‌گردد.
ماده ۵ – زمان اضطرار از نظر دفاع غیرنظامی عبارت از زمانی است که بر اثر وقوع هر نوع حملات هوایی یا زمینی یا دریایی و آثار ناشی از آنها یا حوادث طبیعی و سوانح غیر مترقبه حیات و منافع اجتماعی و ملی به مخاطره افتد و توده مردم و ثروتهای ملی مورد تهدید قرار گیرد.
ماده ۶ – یکانهای پشتیبانی بر دو نوع است:
الف – یکانهای پشتیبانی ثابت محلی به یکانهایی اطلاق می‌گردد که در زمان عادی وجود دارند و در زمان اضطرار با ایجاد تغییرات لازم و تکمیل و توسعه آنها در طرح‌های دفاع غیرنظامی منظور و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ب – یکانهای پشتیبانی متحرک منطقه‌ای به یکانهایی اطلاق می‌گردد که در زمان عادی تشکیل و دارای تحرک کافی هستند و در زمان اضطرار بنابر مقتضیات و احتیاجات برای اجرای عملیات نجات بخش به مناطق مورد لزوم اعزام می‌گردند.
فصل دوم – وظایف
ماده ۷ – وظایف کلی سازمان دفاع غیرنظامی کشور بر دو نوع است:
الف – طرح‌ریزی یعنی تهیه طرح‌های آمادگی در برابر آثار ناشی از حوادث طبیعی و سوانح غیر مترقبه و جنگ.
تبصره ۱ – طرح‌های خدمات امدادی هنگام بروز حوادث طبیعی و سوانح غیر مترقبه بر اساس آیین‌نامه خدمات امدادی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران که به توشیح همایونی رسیده است تنظیم خواهد شد.
تبصره ۲ – طرح‌های آمادگی و نجات و امداد دفاع غیرنظامی در برابر خطرات ناشی از سیل به تأیید شورای پیشگیری و مبارزه با حوادث فوق‌العاده و طغیان آبها، مذکور در آیین‌نامه اجرایی قانون پیشگیری و مبارزه با خطرات سیل مصوب خردادماه ۱۳۴۸ خواهد رسید.
ب – اجراء
1 – نظارت مستمر و مداوم در اجرای طرح‌های تهیه شده در زمان عادی و هدایت عملیات دفاع غیرنظامی در زمان اضطرار.
2 – تقویت و پشتیبانی یکانهای نجات و امداد منطقه‌ای به وسیله یکان پشتیبانی نجات و امداد سازمان دفاع غیرنظامی کشور.
3 – آموزش
ماده ۸ – وظایف تفصیلی سازمان دفاع غیرنظامی کشور به شرح زیر می‌باشد:
الف – آشنا ساختن و آموزش مردم و مسئولین سازمانها و مؤسسات تولیدی و صنعتی کشور به اصل خودیاری و خود حفاظت و ایجاد آمادگی در آنها برای مقابله با خطرات ناشی از سوانح و امکان ادامه زیست و فعالیتهای انتفاعی و تولیدی در زمان اضطرار با استفاده از کلیه امکانات منجمله وسائل‌ارتباط جمعی و انتشار مجله و نشریات با هماهنگی با وزارت کار و امور اجتماعی.
ب – طرح‌ریزی و ایجاد هماهنگی در استقرار سیستم‌های قابل اطمینان آمادگی و ایمنی در مؤسسات دولتی و تأسیسات و منابع مختلف ثروتهای ملی و خصوصی با هماهنگی با سازمان اطلاعات و امنیت کشور و سازمانهای ذیربط دیگر و نظارت مستمر بر اجرای طرح‌های مزبور.
ج – طرح‌ریزی و ایجاد هماهنگی در استقرار سیستم‌های اعلام خطر عمومی و انتخاب وسائل و تجهیزات لازم و نظارت بر اجرای آموزشهای مربوط با هماهنگی با نیروهای مسلح شاهنشاهی.
د – طرح‌ریزی و ایجاد هماهنگی و نظارت در بوجود آوردن پناهگاههای لازم در سطح کشور و آموزش لازم و نظارت بر اجرای طرحها و تمرینهای مربوط.
ه – طرح‌ریزی و ایجاد هماهنگی و نظارت در استقرار سیستم حفاظت و نجات و تخلیه در برابر خطرات ناشی از عوامل شیمیایی – میکروبی - تشعشعات رادیواکتیو که اختصاراً (ش – م – ر) نامیده می‌شوند.
و – طرح‌ریزی و ایجاد هماهنگی و نظارت در تشکیل سرویسها و یکانهای محلی و پشتیبانی متحرک منطقه‌ای.
ز – تهیه طرح‌های لازم برای آموزش افراد و تعیین تجهیزات مورد نیاز یکانهای دفاع غیرنظامی در سازمانهای دولتی و بخش خصوصی و تنظیم مقررات مربوط به نظارت در اجرای طرح‌های مزبور.
ح – تشکیل مراکز آموزش به منظور تعلیم و تربیت کادر سرپرستی و مربیان و عناصر حرفه‌ای دفاع غیرنظامی.
ط – تشکیل مرکز حفاظت از حریق به منظور استاندارد کردن یکانهای آتش نشانی در سطح کشور.
تبصره – انجام وظائف و تکالیف سازمان دفاع غیرنظامی مانع از انجام وظایف و تکالیفی که به موجب قوانین و مقررات مربوط به عهده سازمانهای نظامی، انتظامی، امنیتی و سایر سازمانهایی که وظایفشان با وظایف سازمان دفاع غیرنظامی ارتباط پیدا می‌کند نخواهد بود.
فصل سوم – تشکیلات
ماده ۹ – سازمان تفصیلی سازمان دفاع غیرنظامی و شرح وظایف مربوط به آن و هر گونه تغییرات بعدی آن از طرف سازمان مذکور تهیه و پس از تأیید سازمان امور اداری و استخدامی کشور اجرا می‌گردد.
ماده ۱۰ – واحدهای تشکیلاتی دفاع غیرنظامی استانها و فرمانداریهای کل و شهرستانها با رعایت حق تقدم از نظر حساسیت و اهمیت مناطق به‌وسیله سازمان مرکزی دفاع غیرنظامی کشور تشکیل می‌گردد. واحد تشکیلاتی دفاع غیرنظامی شهرداریها و رده‌های دیگر با رعایت حق تقدمی که از طریق سازمان مرکزی اعلام خواهد شد به وسیله شهرداریها و بخشداریها با نظارت واحد تشکیلاتی دفاع غیرنظامی استان یا فرمانداری کل و شهرستان‌تشکیل خواهد شد.
ماده ۱۱ – یگان دفاع غیرنظامی شهرداری پایتخت به وسیله شهرداری و با نظارت سازمان دفاع غیرنظامی کشور تشکیل خواهد شد.
ماده ۱۲ – در حوزه شهرداری پایتخت و سایر شهرداریهای کشور تشکیل یکانهای نجات و امداد و آتش نشانی و سایر سرویسهای دفاع غیرنظامی شهرداریها و همچنین تأمین تجهیزات و وسائل ضروری برای آموزش و عملیات آنها به عهده شهرداری مربوط خواهد بود.
آیین‌نامه فوق مشتمل بر دوازده ماده و سه تبصره به استناد قانون اصلاح سازمان دفاع غیرنظامی کشور پس از تصویب کمیسیونهای امور استخدام و سازمانهای اداری – نظام و کشور مجلس شورای ملی در جلسات ۱۵ و ۱۷ و ۱۹ اسفند ماه ۱۳۵۱ به ترتیب در جلسات بیست و ششم و بیست و هفتم اسفند ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و یک شمسی به تصویب کمیسیونهای جنگ و کشور و استخدام مجلس سنا رسیده است.
رییس مجلس سنا – جعفر شریف امامی