اصول اصلاحی سی و هشت و چهل و یک و چهل و دو متمم قانون اساسی

تاریخ انتشار: ۱۳۴۶/۰۷/۱۳

مصوب ۱۳۴۶/۶/۱۸

[قانون اساسی]


اصل ۳۸ ـ در موقع انتقال سلطنت ولیعهد وقتی می‌ تواند شخصاً امور سلطنت را متصدی شود که دارای بیست سال تمام شمسی باشد. اگر به این سن نرسیده باشد شهبانو مادر ولیعهد بلافاصله امور نیابت سلطنت را به عهده خواهد گرفت مگر اینکه از طرف پادشاه شخص دیگری به عنوان نایب السلطنه تعیین شده باشد.
نایب السلطنه شورائی مرکب از نخست وزیر و رؤسای مجلسین و رئیس دیوان عالی کشور و چهار نفر از اشخاص خبیر و بصیر کشور به انتخاب خود تشکیل و وظایف سلطنت را طبق قانون اساسی با مشاوره آن شورا انجام خواهد داد تا ولیعهد به سن بیست سال تمام برسد.
در صورت فوت یا کناره گیری نایب السلطنه شورای مزبور موقتاً وظائف نیابت سلطنت را تا تعیین نایب السلطنه از طرف مجلسین از غیر خانواده قاجار انجام خواهد داد.
ازدواج شهبانو نایب السلطنه در حکم کناره ‌گیری است.


اصل 41 ـ در موقع رحلت پادشاه طبق اصل 38 عمل خواهد شد. در این مورد و همچنین در مورد انتقال سلطنت هرگاه نایب السلطنه به ترتیب مقرر در اصل مذکور معلوم نشده باشد از طرف مجلسین در جلسه فوق العاده مشترک نایب السلطنه ای از غیر خانواده قاجار انتخاب خواهد شد و تا انتخاب نایب السلطنه هیئتی مرکب از نخست وزیر و رؤسای مجلسین و رئیس دیوان عالی کشور و سه نفر از بین نخست وزیران سابق یا رؤسای سابق مجلسین به انتخاب هیئت دولت موقتاً امور نیابت سلطنت را عهده دار خواهد شد.
نایب السلطنه‌ای که به ترتیب مذکور در این اصل و اصل سی و هشت عهده دار امور نیابت سلطنت می ‌شود نیز باید طبق اصل سی و نه سوگند یاد کند.
هر کس به مقام نیابت سلطنت برسد از رسیدن به‌ مقام سلطنت ممنوع است.


اصل 42 ـ در هر مورد که نایب السلطنه از طرف مجلسین انتخاب می ‌شود انعقاد جلسه مشترک مجلسین بیش از ده روز نباید به تعویق بیفتد.
هرگاه دوره نمایندگی نمایندگان هر دو مجلس و یا یکی از آنها منقضی شده باشد و نمایندگان جدید انتخاب نشده باشند نمایندگان سابق حاضر می ‌شوند و مجلسین منعقد می ‌گردد.
در صورت انحلال یک یا هر دو مجلس تا تشکیل مجلس جدید و انتخاب نایب السلطنه امور نیابت سلطنت موقتاً به عهده هیئت مذکور در اصل 41 خواهد بود.
پادشاه می ‌تواند در موقع مسافرت و در غیاب خود شورائی برای اداره امور سلطنت انتخاب و یا نایب السلطنه تعیین کند که با مشاوره شورای مزبور امور سلطنت را موقتاً برای مدت مسافرت و در غیاب پادشاه انجام دهد.


سه اصل اصلاحی سی و هشت و چهل و یک و چهل و دو فوق به جای سه اصل سابق در جلسه روز شنبه هیجدهم شهریور ماه یک هزار و سیصد و چهل و شش شمسی به تصویب نهائی مجلس مؤسسان رسید و سه اصل 38 ـ 41 ـ 42 سابق منسوخ گردید.

رئیس مجلس مؤسسان ـ مهندس شریف امامی