ماده واحده – موافقتنامه مربوط به تأسیس مؤسسه بین‌المللی روشهای تعلیم بزرگسالان بین دولت شاهنشاهی ایران و یونسکو مشتمل بر یک مقدمه و ۱۳ ماده که در تاریخ ۱۶ دسامبر ۱۹۶۸ (۲۵ آذر ماه ۱۳۴۷) به امضاء نمایندگان مختار دولت ایران و یونسکو در پاریس رسیده است تصویب و به دولت اجازه داده می‌شود اسناد تصویب آن را مبادله نماید.
قانون فوق مشتمل بر یک ماده و موافقتنامه ضمیمه پس از تصویب مجلس شورای ملی در جلسه روز پنجشنبه ۱۳۴۸.۱۲.۲۱ در جلسه روز دوشنبه بیست و هشتم اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد و چهل و نه به تصویب مجلس سنا رسید.
رییس مجلس سنا – جعفر شریف‌امامی
موافقتنامه بین یونسکو و دولت ایران
به منظور تأسیس مؤسسه بین‌المللی روشهای تعلیم بزرگسالان
نظر به اینکه کنفرانس عمومی یونسکو در چهاردهمین اجلاس خود مدیر کل را مجاز نمود که “برنامه آزمایش باسواد نمودن مردم دنیا را… از طریق کمک به مساعی دولتهای عضو برای گسترش بیش از پیش مبارزه علیه بیسوادی اجرا نموده و توسعه دهد” (قطعنامه ۱۴ سی. – ۴۴۲ – ۱).
نظر به اینکه دولت ایران پیشنهاد نموده است که برای تأسیس و فعالیت یک مؤسسه بین‌المللی روشهای تعلیم بزرگسالان در سرزمین خود تشریک مساعی نماید.
با تمایل به انعقاد موافقتنامه‌ای به منظور تأمین تأسیس و فعالیت “مؤسسه” مزبور و تعیین مدت و شرایط کمکی که اعطاء خواهد شد.
سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد که از این پس “سازمان” نامیده می‌شود و دولت ایران که از این پس “دولت” نامیده خواهد شد به شرح زیر موافقت نمودند:
ماده ۱ – تأسیس
دولت موافقت می‌نماید که در طی سال ۱۹۶۸ به منظور ایجاد مؤسسه بین‌المللی روشهای تعلیم بزرگسالان در ایران که از این پس (مؤسسه) خوانده خواهد شد طبق مقررات موافقتنامه حاضر هر نوع اقدام لازم را به عمل آورد.
ماده ۲ – مشارکت
مؤسسه به صورت دستگاهی خود مختار در خدمت دولتهای عضو و اعضای وابسته سازمان خواهد بود.
ماده ۳ – وظائف
1 – وظائف مؤسسه عبارت خواهد بود از تهیه اسناد و مدارک و تأمین خدمات تحقیقی و تعلیماتی در مورد روشها و وسائل و لوازم و فنون مربوط به باسواد کردن بزرگسالان برای دول عضو و اعضای پیوسته سازمان.
برای حصول این مقصود مؤسسه اقدامات زیر را به عمل خواهد آورد:
الف – جمع‌آوری و طبقه‌بندی و مبادله اسناد مربوط به آموزش و برنامه‌های باسواد کردن در سطح عادی و بالاتر از عادی.
ب – انجام مطالعات تطبیقی در روشها – وسائل – لوازم و فنون مورد استفاده در برنامه‌های باسواد کردن در سطح عادی و در سطح بالاتر از عادی در ممالک مختلف جهان و تشویق تحقیق نسبت به روشهای آموزش مواد در سطح بالاتر از عادی به منظور توسعه متدلژی مبارزه با بیسوادی که با احتیاجات بزرگسالان در موقعیتهای متفاوت اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی مطابقت داشته باشد.
ج – تشکیل و اداره سمینارها و دوره‌های تخصصی آموزشی در زمینه روشها و وسایل و لوازم و فنون مبارزه با بیسوادی در سطح بالاتر از عادی برای کارمندان عالیرتبه برنامه‌های مبارزه با بیسوادی.
2 – مؤسسه وظائف مزبور را از روی تاریخ و به ترتیب حق تقدم مذکور در فوق مرحله‌بندی خواهد نمود.
ماده ۴ – هیأت رئیسه
1 – مؤسسه به وسیله هیأت رئیسه‌ای مرکب از اشخاص زیر اداره خواهد شد:
الف – یک نماینده از طرف دولت.
ب – یک نماینده از طرف هر یک از دول عضو یا عضو پیوسته سازمان که به گردش امور سازمان کمک اساسی می‌نماید و طبق تصمیم هیأت رئیسه دارای کرسی می‌باشد.
ج – یک نماینده از طرف مدیر کل سازمان.
د – یک نماینده از طرف هر سازمان بین‌الدول دیگر که به گردش امور مؤسسه کمک اساسی می‌نماید و طبق تصمیم هیأت رئیسه دارای کرسی می‌باشد.
2 – رییس هیأت رئیسه به وسیله خود هیأت انتخاب خواهد شد.
3 – هیأت رئیسه برای گردش امور مؤسسه دارای کلیه اختیارات لازم خواهد بود. برنامه و بودجه مؤسسه به تصویب هیأت رئیسه خواهد رسید. گزارشهای سالیانه که طبق ماده ۷ این موافقتنامه توسط مدیر مؤسسه به هیأت رئیسه تقدیم می‌گردد به وسیله هیأت مزبور مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت و هیأت دستوراتی را که مناسب بداند به مدیر مؤسسه صادر خواهد نمود. آیین‌نامه‌های مالی و مقررات استخدامی به تصویب هیأت رئیسه خواهد رسید.
4 – اجلاسیه عادی هیأت رئیسه سالی یک مرتبه و اجلاسیه فوق‌العاده هیأت رئیسه بنا به دعوت رییس هیأت تشکیل خواهد شد. رییس هیأت می‌تواند به اراده خود یا به پیشنهاد مدیر کل سازمان یا بنا به تقاضای سه نفر از اعضای سازمان جلسه فوق‌العاده تشکیل دهند.
5 – تنظیم آیین‌نامه داخلی به عهده هیأت رئیسه خواهد بود.
ماده ۵ – کمیته‌ها
1 – هیأت رئیسه به منظور تأمین گردش مؤثر کار مؤسسه در خلال اجلاسیه‌ها اختیاراتی را که لازم بداند به یک کمیته ثابت فرعی که شرایط عضویت در‌آن را خود تعیین می‌نماید تفویض خواهند نمود.
2 – هیأت رئیسه می‌تواند مبادرت به تعیین یک کمیته مشورتی که شرایط عضویت و حدود اختیارات آن را خود تعیین می‌کند بنماید. کمیته مزبور نظر مشورتی خود را درباره برنامه و نحوه اجرای آن به هیأت رئیسه و مدیر مؤسسه اعلام خواهد نمود.
ماده ۶ – دبیرخانه
1 – برای حسن انجام وظائف مؤسسه دبیرخانه‌ای با یک رییس و کارمند مورد لزوم تشکیل خواهد شد.
2 – رییس دبیرخانه از طرف رییس هیأت رئیسه با موافقت مدیر کل سازمان منصوب خواهد گردید.
3 – به شرط تصمیم کنفرانس عمومی سازمان و امضای موافقتنامه لازم می‌توان بنا بر تقاضای هیأت رئیسه برای رییس دبیرخانه همان مزایایی را قائل شد که سازمان به استناد برنامه یا هر برنامه معادل دیگری که به تصویب کنفرانس عمومی سازمان برسد برای کارمندان عملیاتی و اجرایی در نظر گرفته است.
4 – سایر اعضای دبیرخانه عبارت خواهند بود از:
الف – کارمندان سازمان که به موجب ماده ۱۱ این موافقتنامه و طبق مقررات سازمان در اختیار مؤسسه قرار خواهند گرفت.
ب – مأمورینی که به موجب ماده ۱۱ موافقتنامه حاضر به شرط تصمیم کنفرانس عمومی و امضای موافقتنامه لازم – از طرف سازمان به درخواست هیأت رئیسه طبق برنامه یونسکو پاس یا هر برنامه معادل دیگری که ممکن است به تصویب کنفرانس عمومی سازمان برسد – در اختیار مؤسسه قرار خواهند گرفت.
ج – هر شخصی که از طرف رییس دبیرخانه طبق مقررات مصوب هیأت رئیسه یا کمیته ثابت تعیین گردد.
ماده ۷ – وظائف مدیر
وظائف زیر بر عهده مدیر خواهد بود:
الف – اداره امور مؤسسه طبق برنامه‌ها و دستورالعمل‌های مقرره از طرف هیأت رئیسه.
ب – تهیه طرح برنامه و بودجه جهت تسلیم به هیأت رئیسه.
ج – تهیه دستور موقت جلسات هیأت رئیسه و تسلیم پیشنهاداتی که برای اداره مؤسسه مفید تشخیص دهد به هیأت رئیسه.
د – تنظیم گزارشهای مربوط به فعالیتهای مؤسسه و تسلیم آن به هیأت رئیسه.
ه – نمایندگی مؤسسه در کلیه مراجع حقوقی و قانونی.
ماده ۸ – ترتیبات مالی
1 – درآمدهای مؤسسه عبارت خواهد بود از وجوه تخصیص یافته از طرف سازمان و دولت و کمکهای مالی ممکنه سایر دول عضو و اعضای پیوسته سازمان یا کمکهای مالی سازمان بین‌الدول مذکور در بند ۱ (قسمت د) ماده ۴ این موافقتنامه و وجوه واصله در قبال خدماتی که مؤسسه انجام می‌دهد.
2 – مؤسسه می‌تواند با موافقت هیأت رئیسه هدایا و موارثی دریافت نماید.
ماده ۹ – وضع قانونی – امتیازات و مصونیت‌ها
1 – مؤسسه در ایران از شخصیت حقوقی و اهلیت قانونی لازم برای اعمال وظائف خود – برخوردار خواهد بود.
2 – دولت سازمان و مأمورین و کارشناسان سازمان از جمله آنهایی را که در اختیار مؤسسه قرار می‌گیرند و نمایندگان دول عضو را که در جلسات هیأت رئیسه یا کمیته ثابت شرکت می‌نمایند مشمول مقررات کنوانسیون مربوط به امتیازات و مصونیتهای سازمانهای تخصصی قرار خواهد داد.
3 – اعضاء هیأت رئیسه و مدیر مؤسسه ضمن توقف خود در ایران و هنگام اعمال وظائف خویش از امتیازات و تسهیلات و مصونیتهای اعضاء مأموریتهای دیپلماتیک خارجی اکردیته در ایران برخوردار خواهند بود.
4 – مأمورینی که به موجب برنامه معاضدت عملیاتی یونسکو یا هر برنامه معادل دیگر در اختیار مؤسسه قرار می‌گیرند از همان وضع و مزایا و تسهیلات و مصونیتهایی استفاده خواهند نمود که ضمن موافقتنامه‌های منعقده به این منظور پیش‌بینی شده است.
5 – دولت ورود (با استفاده از روادید مجانی) و توقف در کشور و خروج هر شخصی را که برای شرکت در جلسات هیأت رئیسه دعوت می‌شود یا با مأموریت رسمی رهسپار محل مؤسسه می‌گردد – مجاز خواهد نمود.
6 – اجناس و دارایی و درآمد مؤسسه از کلیه مالیاتهای مستقیم معاف خواهد بود. علاوه بر این مؤسسه از پرداخت هر گونه عوارض و مالیات پروانه یا وسائل و لوازم و کالاهایی که برای استفاده رسمی وارد یا صادر گردد معاف خواهد بود.
7 – مؤسسه می‌تواند به هر ارزی برای خود حساب باز کند و می‌تواند هر نوع وجه و ارز در اختیار داشته و آزادانه به نقل و انتقال آنها بپردازد.
8 – در اجرای این موافقتنامه مسئولیت حل و فصل دعاوی اشخاص ثالث علیه سازمان یا کارمندان آن یا اشخاص دیگری که در استخدام مؤسسه هستند به عهده دولت است. دولت سازمان و اشخاص مذکور فوق را از دعاوی یا تعهداتی که از عملیات مؤسسه به موجب آن موافقتنامه پیش آید مبری خواهد داشت مگر در مواردی که سازمان و دولت توافق حاصل نمایند که چنین دعاوی یا تعهداتی ناشی از غفلت فاحش یا خلاف عمدی این قبیل اشخاص می‌باشد.
ماده ۱۰ – کمک دولت
دولت از اکتبر ۱۹۶۸ الی دسامبر ۱۹۷۰ مبلغ ۲۵۰۰۰۰ دلار که شامل خدمات کارمندان و ساختمان و اثاثه و تسهیلات و لوازم و کمک نقدی خواهد بود در اختیار مؤسسه خواهد گذارد.
ماده ۱۱ – کمک سازمان
1 – سازمان از اکتبر تا دسامبر ۱۹۶۸ کمکی معادل ۶۵۰۰۰ دلار شامل خدمات کارشناسان و لوازم و از ژانویه ۱۹۶۹ الی دسامبر ۱۹۷۰ مبلغی نقد معادل ۱۰۰۰۰۰ دلار برای ابتیاع وسائل و تهیه و نگاهداری اسناد و مدارک خرید کتب و دو دستگاه وسیله نقلیه و سایر هزینه‌های ضروری – و به شرط تصمیم پانزدهمین اجلاسیه کنفرانس عمومی مبلغی معادل ۵۳۰۰۰ دلار برای کمک هزینه تحصیلی و خدمات کارشناسان در اختیار مؤسسه خواهد گذارد. ضمناً در صورت وجود اعتبار معادل ۳۲۰۰۰ دلار دیگر کمک خواهد نمود و مجموع این مبالغ از ۲۵۰۰۰۰ دلار تجاوز نخواهد کرد.
2 – این کمک به موجب مقررات و روشهای مالی سازمان که حاکم بر برنامه‌های مربوط می‌باشد تأمین خواهد شد. جزئیات نحوه پرداخت کمک مالی سازمان به وسیله مؤسسه و سازمان تعیین خواهد شد.
3 – مؤسسه هر شش ماه یک مرتبه صورتحسابی که موارد مصرف کمکهای نقدی دریافتی را جزئاً تشریح نماید تسلیم سازمان خواهد نمود.
ماده ۱۲ – مدت کمک سازمان
کمک سازمان موضوع این موافقتنامه – بعد از ۳۱ دسامبر ۱۹۷۸ – ادامه نخواهد یافت.
ماده ۱۳ – مقررات نهایی
1 – این موافقتنامه تا ۳۱ دسامبر ۱۹۷۰ معتبر می‌باشد ولی اعتبار آن را می‌توان تا ۳۱ دسامبر ۱۹۷۸ دفعتاً واحداً و یا متدرجاً تمدید نمود.
2 – در پایان کمک سازمان به مؤسسه دولت ضمن مشورت با سایر دول عضو و اعضاء پیوسته مذکور در بند ۱ (ب) ماده ۴ تصمیم خواهد گرفت مایل است چه موادی از موافقتنامه به قوت خود باقی بماند (به استثنای آنچه که برای سازمان ایجاد تعهد می‌کند) و به علاوه برای اینکه مؤسسه بتواند کار خود را به طرزی مناسب ادامه دهد ترتیبات ضروری را اتخاذ خواهد نمود.
3 – این موافقتنامه در صورت توافق دولت و سازمان مورد تجدید نظر قرار خواهد گرفت.
4 – این موافقتنامه پس از امضاء به موقع اجرا در خواهد آمد.
بنا به مراتب امضاکنندگان زیر که دارای اختیارات لازم می‌باشند این موافقتنامه را در دو نسخه به زبان انگلیسی در پاریس به تاریخ شانزدهم دسامبر ۱۹۶۸ امضاء نمودند.
از طرف دولت از طرف سازمان
صفاری رنه‌ماهو
قائم‌مقام نماینده دائمی در یونسکو مدیر کل
16 دسامبر ۱۹۶۸ ۱۶ دسامبر ۱۹۶۸
موافقتنامه فوق مشتمل بر یک مقدمه و سیزده ماده منضم به قانون موافقتنامه بین دولت ایران و یونسکو راجع به تأسیس مؤسسه بین‌المللی روشهای تعلیم بزرگسالان می‌باشد.
رییس مجلس سنا – جعفر شریف‌امامی