مقدمه
در اجرای تبصره ذیل ماده ۳ قانون تشکیل وزارت تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی اساسنامه شرکت دخانیات ایران به شرح زیر تصویب می‌گردد:
فصل اول – کلیات
ماده اول – به منظور اجرای قوانین انحصار دخانیات و انحصار کبریت و وصول حق انحصار دولت شرکت دخانیات ایران که در این اساسنامه اختصاراً شرکت نامیده می‌شود تشکیل می‌گردد.
ماده دوم – شرکت وابسته به وزارت تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی بوده و مرکز آن در تهران است و می‌تواند در نقاط دیگر اعم از داخل یا خارج کشور شعبه یا نمایندگی داشته باشد.
ماده سوم – شرکت سهامی و دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است و بر طبق اصول بازرگانی و این اساسنامه اداره می‌شود و تابع قانون محاسبات عمومی نیست و برای انجام منظور در حدود این اساسنامه دارای اختیارات لازم می‌باشد.
ماده چهارم – کلیه دارایی و حقوق و دیون و تعهدات مؤسسه انحصار دخانیات ایران به شرکت منتقل می‌شود، دارایی و حقوق مزبور که بعد از وضع دیون چهار هزار میلیون ریال برآورد شده است سرمایه شرکت را تشکیل می‌دهد و این سرمایه به چهار هزار سهم یک میلیون ریالی با نام غیر قابل انتقال متعلق به دولت تقسیم می‌شود.
سرمایه شرکت به پیشنهاد وزارت تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی و تصویب مجمع عمومی قابل تغییر خواهد بود. دارایی شرکت بر اساس قیمت‌ها در پایان سال ۱۳۴۷ به ترتیبی که وزارت تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی تعیین خواهد کرد ارزیابی شده و بر اساس ارزیابی مزبور و محاسبه مجدد سرمایه شرکت قابل تغییر خواهد بود.
ماده پنجم – در اجرای ماده اول این اساسنامه شرکت مجاز است که در مباشرت به کلیه عملیات کشت و صنعت و بازرگانی مواد دخانیه اقدام نماید و همچنین می‌تواند عملیات کشت را تحت نظارت خود به کشاورزان یا اشخاص حقوقی محول کند و عملیات صنعتی و بازرگانی مواد دخانیه را با تصویب هیأت وزیران طبق قرارداد به عاملینی واگذار نماید.
فصل دوم – ارکان
ماده ششم – ارکان شرکت عبارت است از:
الف – مجمع عمومی.
ب – هیأت مدیره.
ج – بازرس.
مجمع عمومی.
ماده هفتم – مجمع عمومی از وزیر تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی، وزیر دارایی و وزیر اقتصاد تشکیل می‌شود.
ریاست مجمع عمومی با وزیر تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی است.
در غیاب وزیران دارایی و اقتصاد مجمع با حضور معاونین معرفی شده از طرف آنان تشکیل می‌شود.
ماده هشتم – وظایف و اختیارات مجمع عمومی به شرح زیر است:
1 – تعیین خط مشی کلی شرکت.
2 – رسیدگی و تصویب گزارش سالانه و ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت.
3 – تعیین میزان اندوخته‌های شرکت.
4 – رسیدگی و تصویب بودجه سالانه شرکت.
5 – اجازه انعقاد قرارداد عاملیت صنعت و بازرگانی مواد دخانیه پس از تصویب هیأت وزیران.
6 – انتخاب اعضای هیأت مدیره و بازرسی.
7 – تصویب تشکیلات اساسی و آیین‌نامه‌های معاملاتی و استخدام و آیین‌نامه پاداش کاشفین قاچاق مواد دخانیه و وام مسکن و سایر آیین‌نامه‌های اجرایی شرکت.
8 – اتخاذ تصمیم درباره ارجاع دعوی به داوری و تعیین داور و ختم دعوی به صلح.
9 – تصویب تأسیس شعبه یا نمایندگی در خارج از کشور.
10 – رسیدگی و اتخاذ تصمیم نسبت به موضوعات دیگر که در حدود مقررات این اساسنامه جزء دستور مجمع عمومی قرار گرفته باشد.
ماده نهم – مجمع عمومی به طور عادی یا فوق‌العاده تشکیل می‌شود، مجمع عمومی عادی یک بار تا نیمه اول سال و یک بار تا پایان نیمه دوم هر سال تشکیل می‌شود.
رسیدگی به ترازنامه و حساب سود و زیان و گزارش سالانه در جلسه اول و تصویب بودجه و برنامه و تعیین خط مشی کلی سال آتی در جلسه آخر به‌عمل می‌آید.
مجمع عمومی فوق‌العاده به نظر رییس یا اعضای مجمع عمومی و یا تقاضای مدیر عامل یا بازرس تشکیل می‌گردد.
ماده دهم – دعوت اعضای مجمع عمومی با رییس مجمع است، دستور جلسه در دعوتنامه ذکر می‌شود و مدارک مربوط به دستور جلسه به ضمیمه دعوتنامه برای اعضاء ارسال می‌گردد، تصمیمات مجمع عمومی به اکثریت آراء اتخاذ می‌شود.
هیأت مدیره:
ماده یازدهم – هیأت مدیره مرکب از سه عضو اصلی و یک عضو علی‌البدل است که به پیشنهاد رییس مجمع عمومی و تصویب مجمع از بین افراد واجد صلاحیت انتخاب می‌شوند.
یکی از اعضاء اصلی هیأت مدیره به تصویب مجمع عمومی و یا حکم وزیر تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی سمت مدیر عامل و ریاست هیأت مدیره را خواهد داشت اعضای هیأت مدیره با حکم وزیر تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی قابل عزل می‌باشند.
ماده دوازدهم – وظایف و اختیارات هیأت مدیره به شرح زیر است:
1 – تهیه طرح تشکیلات و تعیین وظایف عناصر آن برای تسلیم به مجمع عمومی.
2 – تهیه طرح آیین‌نامه معاملات و امور استخدام و سایر آیین‌نامه‌های اجرایی برای تسلیم مجمع عمومی.
3 – تهیه ترازنامه و طرح بودجه و گزارش سالانه شرکت.
4 – پیشنهاد نرخ خرید مواد خام دخانیه و نرخ فروش فرآورده‌های شرکت به وزیر تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی.
5 – پیشنهاد ارجاع دعوی به داوری و تعیین داور و یا ختم دعوی به صلح به مجمع عمومی.
6 – اخذ تصمیم درباره تحصیل وام و اعتبار از بانکها و مؤسسات دولتی کشور.
7 – پیشنهاد انعقاد قرارداد عاملیت صنعتی و بازرگانی به مجمع عمومی.
8 – اتخاذ تصمیم درباره مسائلی که مدیر عامل مطرح می‌کند.
9 – تهیه طرح و پیشنهاد پرداخت پاداش به کاشفین قاچاق مواد دخانیه و وام به کشتکاران و اعطاء وام مسکن به کارکنان به مجمع عمومی.
10 – تهیه طرح و پیشنهاد به منظور حل مسائل و بهبود امور و پیشرفت شرکت برای تسلیم به مجمع عمومی.
ماده سیزدهم – تصمیمات هیأت مدیره به اکثریت آراء اتخاذ می‌شود عضو علی‌البدل می‌تواند در جلسات هیأت مدیره و مذاکرات شرکت کند ولی فقط در غیاب یک عضو اصلی حق رأی دارد.
ماده چهارده – مدیر عامل بالاترین مقام اجرایی و مسئول اداره و حسن جریان امور و حفظ حقوق و اموال شرکت می‌باشد و وظایف و اختیارات او به شرح زیر است.
1 – اجرای مصوبات مجمع عمومی و هیأت مدیره و انجام کلیه امور اداری و فنی و مالی شرکت با رعایت اساسنامه و آیین‌نامه‌های مربوط.
2 – استخدام و عزل و نصب کارکنان طبق مقررات و با رعایت بودجه و سازمان مصوب.
3 – امضاء نامه‌ها و اسناد – افتتاح حساب در بانکها – معرفی امضاهای مجاز و صدور اجازه پرداخت هزینه‌ها در حدود بودجه مصوب.
4 – نمایندگی شرکت در مقابل اشخاص و مراجع و مؤسسات خصوصی و عمومی اعم از داخلی و خارجی با حق انتخاب وکیل و اعطای حق‌وکالت در توکیل تا یک درجه.
5 – خرید مواد خام دخانیه و فروش فرآورده‌های شرکت به نرخ مصوب وزیر تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی.
6 – تنظیم گزارش‌های دوره‌ای از وضع مالی و امور جاری و عملیات انجام شده برای تسلیم به وزیر تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی.
7 – اجرای تصمیم هیأت مدیره در مورد تحصیل اعتبار و وام از بانکها و مؤسسات دولتی کشور با اجازه وزیر تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی.
8 – مدیر عامل در صورت لزوم می‌تواند به مسئولیت خود برای مدت غیبت خود تمام و در سایر موارد قسمتی از اختیارات فوق را به اعضاء هیأت‌مدیره و یا رؤسای واحدهای تابعه تفویض نماید.
9 – اسناد و اوراق بهادار و تعهدات مالی شرکت باید به امضاء مدیر عامل یا قائم‌مقام او و رییس حسابداری و یا جانشین او برسد.
بازرس.
ماده پانزدهم – شرکت دارای یک نفر بازرس خواهد بود که به پیشنهاد وزیر تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی و تصویب مجمع عمومی تعیین و با حکم وزیر تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی برای یک سال مالی منصوب می‌شود و تجدید انتخاب یا تغییر او بلامانع است.
بازرس حق دارد هر گونه اطلاعی که لازم بداند از مدیر یا سایر کارکنان شرکت به خواهد و دفاتر و اسناد و پرونده‌های شرکت را ملاحظه و مطالعه کند بدون اینکه با انجام وظایف خود موجب بروز وقفه در امور شرکت گردد.
فصل سوم – امور مالی و استخدامی
ماده شانزدهم – سال مالی شرکت از اول فروردین تا پایان اسفند ماه هر سال می‌باشد به استثنای سال اول که ابتدای آن تاریخ شروع به اجرای این اساسنامه است طرح بودجه شرکت تا آخر آذر ماه هر سال برای سال بعد تهیه و به وزیر تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی تسلیم می‌شود، حساب‌های شرکت در آخر اسفند ماه بسته می‌شود و ترازنامه و حساب سود و زیان حداکثر تا پایان تیر ماه سال بعد تنظیم و یک نسخه از آن به بازرس تسلیم می‌گردد.
بازرس ظرف یک ماه به ترازنامه و حساب سود و زیان رسیدگی کرده و نظریه خود را ضمن گزارشی جهت طرح در مجمع عمومی تسلیم وزیر تولیدات‌کشاورزی و مواد مصرفی می‌نماید.
ماده هفدهم – سود ویژه شرکت عبارت از درآمد شرکت پس از وضع هزینه‌ها و استهلاک اموال و مطالبات مشکوک‌الوصول و اندوخته‌های ضروری طبق نظر مجمع عمومی می‌باشد، سود ویژه برای منظور نمودن به درآمد عمومی به خزانه‌داری کل تحویل می‌شود تا معادل مالیات بر درآمد متعلقه به نرخ مذکور در ماده ۱۳۴ قانون مالیات‌های مستقیم به حساب مالیات و مابقی آن را به حساب سود سهام منظور دارد، با تصویب وزیر تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی پرداخت علی‌الحساب به خزانه‌داری کل از این بابت در هر موقع ممکن خواهد بود.
ماده هیجدهم – مستخدمین غیر رسمی که قبل از تصویب این اساسنامه بر طبق مقررات قانون استخدام کشوری استحقاق تبدیل به مستخدم رسمی را داشته‌اند و تا تاریخ تصویب این اساسنامه حکم تبدیل آنها صادر نشده است تبدیل وضع استخدامی آنها به رسمی در حدود مقررات قانون استخدام کشوری انجام خواهد شد.
ماده نوزدهم – این اساسنامه بعد از تصویب قابل اجرا است و طبق تبصره ماده ۳ قانون تشکیل وزارت تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی قابل تجدید نظر می‌باشد و مادام که آیین‌نامه‌های اجرایی آن به تصویب نرسیده مقررات جاری در زمان تبدیل مؤسسه دخانیات به شرکت در حدود این اساسنامه مورد عمل خواهد بود.
اساسنامه فوق مشتمل بر نوزده ماده به استناد تبصره ذیل ماده ۳ قانون تشکیل وزارت تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی در جلسه سوم مرداد ماه یک‌هزار و سیصد و چهل و هفت کمیسیونهای تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی و دارایی و در جلسه پنجم مرداد ماه ۱۳۴۷ به تصویب کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری مجلس شورای ملی رسیده و در جلسات روز سه شنبه بیست و دوم مرداد ماه و روز یکشنبه سوم شهریورماه و روز شنبه شانزدهم شهریورماه یک هزار و سیصد و چهل و هفت شمسی به ترتیب مورد تصویب کمیسیونهای تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی، دارایی و استخدام و سازمانهای اداری مجلس سنا قرار گرفت.
رییس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی