ماده ۱ – افسران در موارد زیر فاقد استعداد و توانایی لازم برای انجام وظایف متناسب با درجه و تخصص مربوطه شناخته شده و با رعایت مقررات این آیین‌نامه هرگاه بیست سال تمام یا بیشتر سابقه خدمت داشته باشند بازنشسته گردیده و در صورتی که کمتر از بیست سال تمام سابقه خدمت داشته باشند سوابق خدمتی آنان بازخرید خواهد شد.
الف – برابر تعرفه‌های پرسنلی (ن ب ۲ و یا ن ب ۳) سالانه مربوطه “ارزش کلی” آنان در دو سال متوالی “غیر مفید” و یا در سه سال متوالی “قابل‌قبول” و یا ترکیبی از “غیر مفید” و “قابل قبول” باشد.
ب – برابر گزارشهای فرماندهان یا رؤسای مربوط غیر مفید تشخیص داده شوند.
پ – در آزمایشهای نهایی دوره مقدماتی رسته‌ای بدون داشتن عذر موجه مردود گردند.
ت – در نتیجه بازرسیهای متوالی انجام شده در طول یک سال تقویمی عدم استعداد و توانایی آنان برای انجام وظایف متناسب با درجه و تخصص مربوطه محرز گردد.
تبصره ۱ – در مورد اجرای مقررات بند (ب) این ماده رعایت نکات زیر ضروری است:
1 – فاصله زمانی بین دو گزارش متوالی مبنی بر غیر مفید بودن افسر و یا یک گزارش و یک تعرفه پرسنلی سالانه با ارزش کلی “غیرمفید” یا “قابل قبول” حداقل باید سه ماه تمام باشد.
2 – دو گزارش متوالی مبنی بر غیر مفید بودن افسر در حکم یک تعرفه پرسنلی سالانه با ارزش کلی “غیر مفید” و چهار گزارش متوالی دایر بر غیرمفید بودن افسر در حکم دو تعرفه پرسنلی سالانه با ارزش کلی “غیر مفید” خواهد بود.
تبصره ۲ – در صورتی که “ارزش کلی” افسری در یک سال “غیر مفید” یا “قابل قبول” باشد و همچنین در مواردی که از طرف فرماندهان یا رؤسای مربوط گزارشی مبنی بر غیر مفید بودن افسری تنظیم و به مقامات بالاتر ارسال می‌شود باید مراتب به افسر مورد نظر ابلاغ گردد تا نسبت به اصلاح طرز خدمت خود اقدام نماید.
تبصره ۳ – در مورد تعرفه‌های پرسنلی سابق که نمره‌های مربوطه به طبقات “قابل قبول” و “غیر مفید” در جداول آنها مشخص نمی‌باشد از طریق مقایسه جمع نمره‌های تعرفه‌های مزبور با جمع نمره‌های تعرفه‌های جدید نمره‌های مربوط به طبقات مورد نظر تعیین و مبنای اقدام قرار خواهد گرفت.
ماده ۲ – سازمانهای مشروحه زیر موظفند صورت اسامی افسرانی را که برابر سوابق و مدارک مربوطه مشمول مقررات ماده یک این آیین‌نامه هستند تهیه و با کلیه سوابق خدمتی آنان به کمیسیونی مرکب از پنج نفر افسر که با رعایت مقررات مواد بعد در همان قسمت تشکیل می‌شود ارسال دارند.
الف – اداره آجودانی کل ارتش شاهنشاهی ایران در مورد افسرانی که جمعی هیچیک از نیروها نبوده و یا اینکه عملیات پرسنلی آنان به وسیله اداره آجودانی کل ارتش شاهنشاهی ایران انجام می‌شود.
ب – آجودانی کل هر نیرو در مورد افسران مربوطه با رعایت قسمت اخیر بند الف بالا.
پ – آجودانی کل ژاندارمری کل کشور در مورد افسران مربوط.
ث – کارگزینی شهربانی کل کشور در مورد افسران مربوط.
ماده ۳ – اعضای کمیسیونهای مذکور در ماده قبل به ترتیب زیر انتخاب می‌شوند:
الف – در مورد افسران ارتش شاهنشاهی ایران.
1 – سرهنگهای در محل امیری و درجات بالاتر در صورتی که جمعی هیچیک از نیروها نباشند با انتخاب رییس ستاد بزرگ ارتشتاران و در غیر این صورت دو نفر رییس کمیسیون و یکی از اعضاء با انتخاب رییس ستاد بزرگ ارتشتاران و سه نفر دیگر از طرف فرمانده نیروی مربوطه.
2 – نسبت به سایر افسران چنانچه جمعی هیچیک از نیروها نباشند با انتخاب رییس ستاد بزرگ ارتشتاران و در غیر این صورت از طرف فرمانده نیروی مربوطه.
تبصره – در مورد افسران جمعی وزارت جنگ و ادارات تابعه اعضای کمیسیون با نظر وزیر جنگ انتخاب می‌شوند.
ب – در مورد افسران ژاندارمری با انتخاب فرمانده ژاندارمری کل کشور.
ت – در مورد افسران شهربانی با انتخاب رییس شهربانی کل کشور.
ماده ۴ – در مورد انتخاب اعضای کمیسیونهای مذکور در ماده ۲ رعایت نکات زیر ضروری است:
الف – حداقل باید یک نفر از اعضای کمیسیون امیر و بقیه افسر ارشد باشند و در هر حال باید درجه اعضای کمیسیون از درجه افسری که به وضع خدمتی او رسیدگی می‌شود بالاتر باشد.
ب – اعضای کمیسیون باید سابقه محکومیت کیفری نداشته یا پرونده جزایی در دادگاه‌های نظامی یا دادگستری نداشته باشند.
پ – اعضای کمیسیون و افسری که به وضع خدمتی او رسیدگی می‌شود باید با یکدیگر سابقه دعوای جزایی یا حقوقی نداشته و یا از لحاظ امور جزایی پرسنلی و خدمتی نسبت به یکدیگر اظهار نظر منفی ننموده باشند.
ت – اعضای کمیسیون و افسری که به وضع خدمتی او رسیدگی می‌شود باید نسبت به یکدیگر قرابت نسبی یا سببی تا درجه سوم نداشته باشند.
ث – حداقل یکی از اعضای کمیسیون باید هم رسته افسری که به وضعیت خدمتی او رسیدگی می‌شود بوده و یا اینکه دارای تخصص یا شغل مشابه او باشد.
ج – اگر افسری که به وضع خدمتی او رسیدگی می‌شود از طبقه نسوان باشد حتی‌الامکان باید یکی از اعضای کمیسیون از همان طبقه و دارای شغل یا تخصص مشابه وی باشد.
چ – اعضای کمیسیونها باید از مقامات عضو هیأت رسیدگی پنج نفری مصرح در ماده ۱۱۳ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی نباشند.
ماده ۵ – مقارن تشکیل کمیسیون مذکور در ماده ۲ باید افسرانی که سوابق آنها برای رسیدگی به وضع خدمتی مربوطه به کمیسیون احاله می‌شود از قسمت مربوطه احضار و تا خاتمه رسیدگی به وضعیت آنها در اختیار آجودانی کل نیروی متبوعه یا اداره آجودانی کل ارتش شاهنشاهی ایران یا آجودانی کل ژاندارمری کل کشور یا کارگزینی شهربانی کل کشور قرار گیرند و چنانچه از قسمتهای خارج از مرکز احضار می‌شوند باید برابر مقررات مواد ۱۴ و ۲۰ آیین‌نامه فوق‌العاده و هزینه سفر به آنان کرایه ایاب و ذهاب و فوق‌العاده روزانه پرداخت شود.
ماده ۶ – کمیسیونهایی که به ترتیب مذکور در مواد قبل در اداره آجودانی کل ارتش شاهنشاهی ایران نیروها – ژاندارمری و شهربانی کل کشور تشکیل می‌شوند موظفند کلیه سوابق هر یک از افسرانی را که نام آنها در صورت ارسالی به کمیسیون ذکر شده است دقیقاً بررسی نموده و هر گونه اطلاعاتی در مورد هر یک از آنها لازم دارند از متصدیان مربوطه کسب و با احضار هر یک از افسران مذکور به طور جداگانه به کمیسیون اظهارات آنان را‌استماع نموده و پس از مشاوره و دقتهای لازم با تنظیم صورت جلسه جداگانه‌ای در مورد هر نفر نظر خود را با ذکر دلایل مربوطه مبنی بر ابقاء در خدمت یا بر کناری از خدمت آنان اعلام دارند و عین صورت جلسه را به انضمام کلیه سوابق مربوطه به آجودانی کل یا کارگزینی مربوط اعاده دهند.
تبصره – افسرانی که برای رسیدگی به وضع خدمتی مربوطه به کمیسیون احضار می‌شوند می‌توانند در صورت تمایل به اتفاق یک نفر مشاور از افسران حاضر به خدمت یا بازنشسته در جلسات کمیسیون حضور یافته و با راهنماییهای مشاور مزبور مطالب خود را اظهار دارند.
ماده ۷ – نظریه کمیسیون مبنی بر ابقاء در خدمت افسر قطعی بوده و موجب متوقف ماندن اقدامات مربوط به برکناری از خدمت او خواهد شد و در چنین صورتی افسر مورد نظر باید به قسمت دیگری منتقل شود.
ماده ۸ – چنانچه نظریه کمیسیون مبنی بر برکناری از خدمت افسر باشد بلافاصله نتیجه به طور کتبی به او ابلاغ خواهد شد تا حداکثر در مدت یک هفته از تاریخ ابلاغ هر گونه نظری نسبت به تصمیم کمیسیون دارد به طور کتبی گزارش دهد.
ماده ۹ – چنانچه افسر در مهلت مقرر در ماده قبل به نظر کمیسیون اعتراض ننماید نظریه کمیسیون قطعی تلقی و برابر مقررات مواد بعد در مورد بازنشستگی یا بازخرید سوابق خدمتی او باید اقدام شود.
ماده ۱۰ – چنانچه افسر در مهلت مقرر در ماده ۸ به رأی کمیسیون اعتراض نماید کلیه سوابق او به انضمام نظریه کمیسیون مزبور و گزارش خود افسر برای رسیدگی ثانوی به هیأت رسیدگی موضوع ماده ۱۱۳ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی ارجاع خواهد شد.
ماده ۱۱ – تصمیمات هیأت رسیدگی مذکور در ماده قبل چنانچه مبنی بر تأیید نظریه کمیسیون بدوی در مورد بازنشستگی یا بازخرید سوابق خدمت افسر باشد و همچنین در موقعی که برابر مقررات ماده ۹ نظریه کمیسیون بدوی قطعی می‌گردد به پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه بزرگ ارتشتاران گزارش و در صورت تصویب و استقرار اراده سنیه شاهانه به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
ماده ۱۲ – چنانچه افسری که به وضع خدمتی او در کمیسیونهای مندرج در این آیین‌نامه رسیدگی می‌شود بر طبق نظر قطعی هر یک از کمیسیونها در‌خدمت ابقاء شود آن تعداد از تعرفه‌ها و گزارشهای بررسی شده در کمیسیون که صحت مندرجات آنها مورد تردید اعضاء کمیسیون واقع شده و بالنتیجه مورد قبول قرار نگرفته است در وضع خدمتی آتی افسر مورد نظر بلااثر بوده و چنانچه این قبیل افسران بلافاصله برابر گزارشهای فرماندهان یا رؤسای‌مربوط و یا به موجب تعرفه‌های پرسنلی سالانه مجدداً “غیر مفید” یا “قابل قبول” تشخیص داده شوند با احتساب گزارشها یا تعرفه‌های سالانه قبلی که مورد تأیید کمیسیون بوده است مشمول مقررات ماده یک این آیین‌نامه خواهند شد.
ماده ۱۳ – به افسرانی که سوابق خدمت آنان باید بازخرید شود وجوه زیر از محلهای مصرحه پرداخت خواهد شد:
الف – معادل یک برابر و نیم آخرین حقوق بدون برداشت کسور مربوط و مزایای نقدی ماهانه زمان اشتغال به خدمت ضربدر سنوات خدمت افسری از بودجه وزارت جنگ در مورد کادر ارتش شاهنشاهی و از بودجه ژاندارمری و شهربانی کل کشور به ترتیب در مورد کادر مربوط.
تبصره – چنانچه افسر سابقه خدمت درجه‌داری داشته باشد مدت خدمت درجه‌داری او نیز از لحاظ اجرای مقررات این بند محاسبه خواهد شد.
ب – معادل چهار ماه آخرین حقوق بدون برداشت کسور مربوطه و مزایای نقدی زمان اشتغال به خدمت بابت مرخصی استحقاقی استفاده نشده در طول مدت خدمت از بودجه وزارت جنگ در مورد کادر ارتش شاهنشاهی ایران و از بودجه ژاندارمری و شهربانی کل کشور (به ترتیب در مورد کادر مربوط).
پ – معادل مبالغ جمع شده بابت هر یک از آنان از نظر اجرای مقررات بندهای الف و ب و ج ماده ۸۱ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و قوانین مشابه که قبل از اجرای قانون اخیرالذکر مورد عمل بوده است از صندوق بازنشستگی مربوطه.
ت – معادل مبلغ مصرح در ماده ۱۷ آیین‌نامه قانون بیمه افسران و کارمندان نیروهای مسلح شاهنشاهی و ژاندارمری کل کشور از صندوق بیمه مربوط.
ماده ۱۴ – همردیف افسران نیز مشمول مقررات این آیین‌نامه هستند.
ماده ۱۵ – این آیین‌نامه که مشتمل بر پانزده ماده و شش تبصره است از تاریخ تصویب قابل اجرا می‌باشد.
آیین‌نامه فوق مشتمل بر پانزده ماده و شش تبصره به استناد قانون الحاق ماده واحده به قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی که به ترتیب در تاریخ ششم و هفتم و هشتم تیرماه یک هزار و‌سیصد و چهل و شش به تصویب کمیسیونهای نظام و دادگستری و امور استخدام و سازمانهای اداری مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی
آیین‌نامه فوق به ترتیب در تاریخ روز چهارشنبه ۱۳۴۶.۴.۲۱ و ۱۳۴۶.۴.۲۴ به تصویب کمیسیونهای شماره ۲ و ۳ مجلس سنا رسیده است.