فصل اول
ماده اول – به موجب بند چهارم قانون بودجه سال ۱۳۲۱ و در اجرای تبصره ۳۰ قانون بودجه سال ۱۳۴۴ بنگاه شیمیایی که در این اساسنامه اختصاراً بنگاه نامیده می‌شود بر اساس مقررات زیر اداره خواهد شد.
ماده دوم – بنگاه دارای شخصیت حقوقی بوده و وابسته به وزارت کشاورزی است، مرکز آن در تهران می‌باشد و می‌تواند شعب یا نمایندگیهایی در‌نقاط دیگر داشته باشد.
ماده سوم – وزارت کشاورزی مکلف است تا پایان مهر ماه سال ۱۳۴۶ دارایی بنگاه را به وسیله کارشناسان منتخب خود با حضور نماینده وزارت دارایی طبق اصول و عرف بازرگانی ارزیابی و آن را به عنوان سرمایه بنگاه منظور نماید. سرمایه بنگاه عبارت خواهد بود از جمع بهای اموال منقول و غیرمنقول بنگاه به قیمت ارزیابی شده به اضافه مطالبات و موجودی نقدی پس از وضع دیون و تعهدات.
فصل دوم – ارکان
ماده چهارم – ارکان بنگاه عبارتند از:
الف – شورای عالی.
ب – رییس کل.
ج – بازرس
الف – شورای عالی
ماده پنجم – شورای عالی تشکیل می‌شود از دو نفر معاونین وزارت کشاورزی به انتخاب وزیر کشاورزی و یکی از معاونین وزارت دارایی به تعیین وزیر دارایی.
تبصره – علاوه بر اعضای اصلی شورای عالی یک نفر عضو علی‌البدل به پیشنهاد وزیر کشاورزی و موافقت وزیر دارایی منصوب می‌شود. ریاست شورای عالی به انتخاب وزیر کشاورزی خواهد بود.
ماده ششم – وظایف شورای عالی عبارت است از:
1 – تعیین خط مشی بنگاه.
2 – تصویب بودجه سالانه و ترازنامه و حساب سود و زیان بنگاه.
3 – تصویب مقررات مربوط به تشکیلات و اداره امور بنگاه.
4 – رسیدگی و تشخیص مطالبات مشکوک‌الوصول هر سال.
5 – تصویب حداکثر وام و اعتبارات مورد احتیاج سالیانه بنگاه از مؤسسات و بانکها بر اساس قوانین مربوط.
6 – اخذ تصمیم نسبت به پیشنهاد ارجاع به داوری و تعیین داور و تفویض اختیار صلح و سازش و اصلاح دعاوی.
7 – رسیدگی و اظهار نظر نسبت به مسائلی که از طرف وزیر کشاورزی یا رییس کل یا بازرس به شورای عالی احاله می‌شود.
ماده هفتم – شورای عالی با حضور سه نفر رسمیت خواهد یافت و تصمیمات متخذه به اکثریت آراء معتبر خواهد بود، شورای عالی عادی سالی دو بار تشکیل می‌گردد یک بار اوائل سال و حداکثر تا پایان مرداد ماه برای رسیدگی به ترازنامه و حساب عملکرد بنگاه و یک بار در نیمه دوم سال حداکثر تا پایان بهمن ماه برای رسیدگی و تصویب بودجه پیشنهادی رییس کل. شورای عالی فوق‌العاده به دستور وزیر کشاورزی و همچنین به پیشنهاد رییس شورا تشکیل می‌گردد. رییس کل و بازرس با موافقت رییس شورای عالی در جلسه شورا حق حضور خواهند داشت.
ماده هشتم – دستور جلسه شورای عالی اعم از عادی و یا فوق‌العاده از طرف رییس شورای عالی در دعوت‌نامه ذکر می‌شود.
ب – رییس کل
ماده نهم – بنگاه تحت نظر یک رییس کل اداره می‌شود که از بین کارمندان عالی مقامی که لااقل پانزده سال سابقه خدمت در وزارت کشاورزی داشته باشند از طرف وزیر کشاورزی برای مدت سه سال انتخاب می‌شود و تجدید انتخاب او از طرف وزیر کشاورزی بلامانع می‌باشد. مسئولیت و اختیارات رییس کل به قرار زیر است:
1 – اداره امور بنگاه بر اساس وظائفی که مقررات و قوانین مربوط و این اساسنامه به عهده بنگاه محول نموده است.
2 – استخدام و عزل و نصب کارمندان رسمی طبق مقررات استخدامی کشوری و سایر کارمندان طبق مقررات مربوطه با توجه به بودجه مصوب.
3 – امضاء اسناد اوراق بهادار و نامه‌ها و عقد قراردادها و افتتاح حساب در بانکهای دولتی و معرفی امضاهای مجاز.
4 – دریافت وام و اعتبارات از مؤسسات و بانکها در حدود مصوبات شورای عالی.
5 – نمایندگی بنگاه در مقابل وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و افراد و مؤسسات خصوصی داخلی و خارجی و محاکم با حق انتخاب وکیل و اعطای حق وکالت در توکیل تا یک درجه.
6 – ارجاع دعاوی به داوری پس از تصویب شورای عالی و هیأت وزیران.
7 – پایان دادن به دعاوی از طریق صلح پس از تصویب شورای عالی.
8 – تنظیم گزارشهای چهارماهه از وضع مالی و امور جاری بنگاه و تسلیم آن به شورای عالی و وزارت کشاورزی.
9 – تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان و تهیه گزارش سالانه برای تصویب شورای عالی بنگاه و ارسال یک نسخه مصوب از آن به وزارت دارایی برای درج در لایحه تفریغ بودجه.
10 – تهیه و تنظیم مقررات مالی و محاسباتی و معاملاتی با نظر وزارت دارایی و اجرای آنها پس از تصویب شورای عالی.
تبصره ۱ – در مورد معاملاتی که فوریت دارد و یا مصلحت ایجاب کند ترک مناقصه و یا مزایده شود تا مبلغ پانصد هزار ریال به تصویب رییس کل و پیش از مبلغ مذکور در هر مورد به پیشنهاد رییس کل و تصویب شورای عالی خواهد بود.
تبصره ۲ – رییس کل می‌تواند قسمتی از اختیارات خود را به مسئولیت خود و به ترتیبی که در سازمان و شرح وظائف پیش‌بینی می‌شود به هر یک از معاونین یا رؤسای واحدهای تابعه و یا سایر کارکنان بنگاه تفویض نماید.
تبصره ۳ – کلیه اسناد مالی و چک علاوه بر امضای رییس کل یا نماینده او باید به امضاء رییس حسابداری بنگاه برسد.
تبصره ۴ – رییس حسابداری بنگاه از طرف وزیر دارایی و با موافقت وزیر کشاورزی منصوب می‌گردد.
ج – بازرس
ماده دهم – بنگاه دارای یک نفر بازرس خواهد بود که از میان حسابرسان مطلع وزارت دارایی از طرف وزیر دارایی برای مدت سه سال انتخاب می‌گردد و تجدید انتخاب او بلامانع است. بازرس موظف است مراقبت نماید که امور بنگاه بر طبق این اساسنامه و مقررات مربوطه انجام گیرد و برای اعمال این نظارت می‌تواند هر گونه اطلاعی را که لازم بداند کتباً از رییس کل تقاضا نماید و رییس کل موظف است ظرف یک ماه اطلاعات لازم را در‌اختیار او بگذارد همچنین بازرس می‌تواند با اطلاع رییس کل به دفاتر و حسابها و پرونده‌ها و اسناد بنگاه مراجعه نماید و نیز ترازنامه و حساب سود و‌زیان سالیانه بنگاه را بر طبق این اساسنامه رسیدگی و گزارش لازم که حاوی نظر صریح او باشد برای شورای عالی تهیه نماید.
تبصره ۱ – عملیات بازرس نباید به هیچ وجه موجب بروز وقفه در امور بنگاه گردد ولی هر موقع که تغییرات یا اصلاحات و یا رسیدگی به موضوعی را ضروری بداند باید نظریه خود را صریحاً و مستقیماً به رییس کل اعلام نماید. هرگاه ظرف یک ماه به نظرات او توجه نشد می‌تواند مراتب را به شورای عالی گزارش کرده و تقاضای تشکیل شورا را به طور فوق‌العاده بنماید.
تبصره ۲ – کارکنان لازم برای دفتر بازرس بنگاه از لحاظ فنی و اداری باید در سازمان و بودجه سالانه بنگاه منظور گردد. کارکنان دفتر بازرس بنگاه تحت نظر بازرس انجام وظیفه خواهند نمود و در مواردی که بازرس برای رسیدگی به امری انتخاب یک یا چند کارشناس را ضروری تشخیص دهد موضوع را به شورای عالی پیشنهاد می‌نماید رییس کل موظف است طبق تصمیم شوری هزینه‌های لازم را در حدود بودجه مصوب تأمین نماید.
فصل سوم – ترازنامه و حساب سود و زیان
ماده یازدهم – سال مالی بنگاه از اول فروردین تا پایان اسفند ماه هر سال خواهد بود (به استثنای سال اول که سال مالی آن از تاریخ اجرای این اساسنامه شروع می‌شود) و حسابهای بنگاه در آخر اسفند ماه بسته می‌شود و ترازنامه و حساب سود و زیان حداکثر تا پایان خرداد ماه سال بعد به بازرس تسلیم می‌شود. بازرس مکلف است حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ دریافت ترازنامه و حساب سود و زیان نظرات خود را ضمن گزارشی تسلیم رییس شورای عالی بنماید، در غیر این صورت شورای عالی مستقیماً ترازنامه و حساب سود و زیان را مورد رسیدگی و تصویب قرار خواهد داد. تصویب ترازنامه توسط شورای عالی به منزله مفاصا حساب برای رییس کل خواهد بود.
ماده دوازدهم – بودجه تفصیلی سالیانه بنگاه طبق دستورالعمل تهیه بودجه برنامه‌ای مؤسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته به دولت توسط رییس کل تهیه و پس از تصویب شورای عالی اجراء خواهد شد.
ماده سیزدهم – سود ویژه بنگاه به حساب درآمد عمومی کشور به خزانه‌داری کل پرداخت خواهد شد.
فصل چهارم – متفرقه
ماده چهاردهم – رییس کل و بازرس حق ندارند هیچگونه شغل یا سمت دولتی یا غیر دولتی دیگر داشته باشند به استثنای اشتغال در مؤسسات خیریه آنهم به طور غیر موظف یا تدریس در مؤسسات فرهنگی در غیر ساعات اداری.
ماده پانزدهم – رییس کل موظف است از تاریخ اجرای این اساسنامه موجودی نقدی بنگاه را در حساب جدیدی به بانک کشاورزی ایران منتقل و نسبت به تنظیم مقررات پیش‌بینی شده در این اساسنامه ظرف چهار ماه اقدام نماید. مادام که مقررات مذکور تصویب و اجراء نشده طبق مقرراتی که قبل از تصویب این اساسنامه نافذ بوده عمل خواهد شد.
ماده شانزدهم – کارمندان بنگاه مشمول مقررات قوانین استخدامی و مقررات مربوط می‌باشند.
اساسنامه فوق مشتمل بر شانزده ماده و هفت تبصره در تاریخ روز شنبه سی‌ام اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد و چهل و شش شمسی به استناد تبصره ۳۰ قانون بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور به تصویب کمیسیون مشترک دارایی مجلسین رسیده و قابل اجراست.
نایب رییس مجلس شورای ملی – نایب رییس مجلس سنا
دکتر شفیع امین – دکتر سید محمد سجادی