مصوب ۱۳۲۴/۸/۲۲
ماده واحده
الف – به وضعیت مشمولین یک سال قبل از اعزام بخدمت یعنی در سن 20 سالگی بوسیله دادگاه اداری نظام وظیفه که از اشخاص زیر:
فرماندار یا بخشدار یا نمایندگان آنها یا نماینده استاندار.
دو نفر نفر نماینده انجمن شهرداری.
نماینده نظام وظیفه.
دو نفر پزشک نظامی.
دادستان یا نماینده او.
تشکیل میشود رسیدگی میگردد.
در صورتی که تعداد مشمولین در حوزه‌های فرعی هر حوزه اصلی اضافه بر تعداد مورد احتیاج سالیانه افراد وظیفه باشد که باید از این نقاط گرفته شود افراد مورد احتیاج از بین حاضرین که هیچگونه مانع قانونی برای انجام خدمت ندارند بطور قرعه معین و اعزام میگردند.
مراسم قرعه‌کشی در نقاط تجمع انجام خواهد شد. مشمولینی که آماده بخدمت تشخیص شده‌اند چنانچه در تاریخ معینه در نقطه تعیین شده بدون علل و موانع قانونی حاضر نشوند غائب محسوب و در‌هر موقع که حاضر یا جلب شوند بدون استفاده از مزایای قرعه و پس از تعیین مجازات به خدمت اعزام خواهند شد. و آنانکه بعلل و موانع قانونی حاضر نشوند در مراسم استقراع بعدی شرکت خواهند جست و همچنین کسانی که معافیت موقت پزشکی بوسیله دادگاه تحصیل نموده‌اند باید در موقع قرعه‌کشی حاضر و مجددا معاینه شده و در صورت سالم بودن در قرعه شرکت نمایند و دادگاه اداری موظف است معافیت موقت پزشکی مشمولین را با تاریخ اعزام بعدی تطبیق دهد.
در صورتی که اتفاقا در یکسال عده مشمولین حاضر از عده سرباز مورد احتیاج کمتر باشد کسری عده از بین جوانترین مشمولینی که سالهای قبل در نتیجه استقراع معاف شده‌اند بقید قرعه تعیین میشود کسانی که بقید قرعه معاف شده‌اند هر گاه تا سن 26 سالگی از نظر کسری احتیاجات سالیانه ارتش بوجود آنان احتیاجی حاصل نشود در اول سن 26 سالگی جزو احتیاط منظور میگردند.
تبصره 1 – در محلهائی که نماینده استاندار – فرماندار – یا بخشدار یا نمایندگان آنها و همچنین انجمن شهرداری و یا دادستان و یا نماینده او نباشد دادگاه از نماینده نظام وظیفه و دو پزشک نظامی و کدخدای هر محل و سه نفر از معتمدین آنمحل تشکیل میگردد.
تبصره 2 – معطوفا بقسمت اخیر تبصره ماده 35 قانون خدمت نظام وظیفه مصوب 29 اسفند ماه 1321 مامورین ژاندارمری موظفند در جلب و جمع‌آوری مشمولین غائب و افراد فراری بنا بتقاضای کدخدایان مساعدت لازمه را نموده و بدون آنکه روسا دخالتی در این قسمت بنمایند آنان را تا نقطه که از طرف حوزه نظام وظیفه و یا کدخدایان تعیین میگردد بدرقه و تحویل نمایند.
ب – بوضعیت مشمولین محصل در سن 21 سالگی رسیدگی میشود. دارندگان دیپلم دوره کامل متوسطه و لیسانس و دکترا که دیگر بتحصیلات خود ادامه نمیدهند و مانع قانونی برای انجام خدمت ندارند بدانشکده افسری احتیاط اعزام و پس از طی دوره شش ماه دانشکده افسری احتیاط کسانی که از عهده امتحانات نهائی برآیند بر حسب نمره ارجحیت مطابق فصل پنجم قانون ترفیعات بدرجه افسری وظیفه نائل و شش ماه بقیه خدمت را در صف انجام میدهند و مابقی کادر گروهبانی قسمتها و ادارات را با در نظر گرفتن حرفه و تخصص و فن مربوطه تشکیل و ششماه بقیه خدمت را انجام خواهند داد. هر گاه تعداد مشمولین آماده بخدمت نامبرده که بلامانع و قابل خدمت تشخیص گردیده‌اند در هر سال اضافه بر احتیاجات آن سال ارتش باشد معادل‌عده مورد احتیاج از بین آنان بقید قرعه انتخاب و بقیه تا مدت پنجسال موقه معاف خواهند شد تا در صورتی که در سالهای بعد اتفاقاً عده این قبیل مشمولین از عده مورد احتیاج کمتر بود کسری احتیاجات از بین جوانترین مشمولین نامبرده انتخاب و اعزام گردند و هر گاه در ظرف مدت پنج سال بوجود آنان احتیاجی حاصل نشود جزو طبقات مربوطه در احتیاط ذخیره منظور خواهند شد.
کسانیکه در موقع اعزام به دانشکده افسری احتیاط خارج صف تشخیص شوند در ادارات ارتشی در حرفه خود مورد استفاده واقع و یکسال خدمت را انجام خواهند داد.
مشمولینی که بعلل مزاجی موقتا معاف شده‌اند در سال بعد احضار و در صورت عدم موانع قانونی با عده آن سال بخدمت اعزام و از مزایای قرعه‌کشی نیز بهره‌مند میشوند.
(پزشکان – دامپزشکان – دندانسازان – داروسازان – بادارات مربوطه ) پزشکان و دندانسازان و داروسازان به اداره بهداری ارتش و دامپزشکان به اداره دامپزشکی ارتش) معرفی و پس از چهار ماه تعلیمات مقدماتی و دادن امتحانات نهائی مطابق فصل پنجم قانون ترفیعات بدرجه افسری وظیفه نائل و‌هشت ماه بقیه خدمت را در قسمتها انجام خواهند داد. مشمولین نامبرده در این بند هر گاه در ظرف ده روز پس از تاریخ معینی که قبلا آگهی خواهد شد در منطقه تعیین شده بدون علل و موانع قانونی حاضر نشوند غائب محسوب و از مزایای قرعه بهره‌مند نمیگردند و در هر موقع که جلب و یا حاضر شوند پس از تعیین مجازات مانند تا بین خدمت مقرر و اضافه خدمت را باید انجام دهند. مراسم قرعه‌کشی افراد احتیاط در دانشکده افسری و مراسم قرعه‌کشی پزشکان و دامپزشکان و دندانسازان و‌داروسازان در ادارات مربوطه انجام میشود.
وزارت فرهنگ مکلف است همه‌ساله فهرست مشخصات کامل مشمولین محصل را که باخذ دیپلم کامل متوسطه و لیسانس و دکترا نائل شده‌اند در‌ظرف مدتی که از دو ماه تجاوز ننماید به اداره نظام وظیفه ارسال و همچنین اسامی کسانی را که دیگر بتحصیل خود ادامه نمیدهند با تعیین رشته و مدارج تحصیلی بلافاصله بادارۂ نظام وظیفه اعلام دارد.
افسران احتیاط که مایل بادامه خدمت داوطلب در ارتش باشند در صورت احتیاج ارتش و واجد بودن شرایط دخولی یک سال خدمت وظیفه آنان بجای تهیه محسوب و پس از طی دوره دو ساله دانشکده افسری افسر داوطلب شناخته شده و تابع مقررات عمومی ارتشی میباشند.
استخدام مشمولین بطور کلی در وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاههای ملی و دولتی و همچنین از طرف اشخاص بهر عنوان (رسمی – قراردادی - حکمی – روزمزد و غیره) قبل از انجام خدمت وظیفه و نداشتن معافیتهای قانونی ممنوع بوده و متخلفین (استخدام‌کنندگان) بسه الی شش ماه زندانی عادی محکوم خواهند شد. هر یک از مقررات قانون نظام وظیفه مصوب 29 اسفند 1321 که با ماده بالا مغایرت داشته باشد لغو خواهد بود.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه بیست و دوم آبانماه یکهزار و سیصد و بیست و چهار به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است.
رئیس مجلس شورای ملی
محمدصادق طباطبائی