ماده واحده – الحاق دولت ایران به مقاوله‌نامه بین‌المللی برای وارد کردن لوازم تربیتی و علمی و فرهنگی مشتمل بر یک مقدمه و هیجده ماده و پنج ضمیمه و یک پروتکل که در تاریخ بیستم بهمن ماه ۱۳۲۹ از طرف نماینده دائمی ایران در سازمان ملل متحد به امضاء رسیده است تصویب می‌شود.
قانون فوق مشتمل بر یک ماده که در جلسه روز چهارشنبه بیست و سوم دی ماه یک هزار و سیصد و چهل و سه به تصویب مجلس سنا رسیده بود در جلسه روز سه شنبه ششم بهمن ماه یک هزار و سیصد و چهل و سه به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی
موافقتنامه برای وارد کردن لوازم تربیتی و علمی و فرهنگی
مقدمه
دول متعاهد.
نظر به این که یقین دارند جریان آزاد افکار و معلومات و به طور کلی اشاعه مظاهر مختلف تمدن از شرایط حتمی پیشرفت تفاهم بین‌المللی و حفظ صلح در جهان می‌باشد.
نظر به این که مبادله افکار و معلومات و غیره به طور عمده به وسیله کتب و مطبوعات و لوازم تربیتی و علمی و فرهنگی انجام می‌یابد.
نظر به این که اساسنامه یونسکو همکاری بین ملتها را در مبادله مطبوعات و آثار هنری و لوازم آزمایشگاه و هر گونه اسناد مفید می‌داند و از طرف دیگر طبق آن اساسنامه لازم است یونسکو آشنایی و حسن تفاهم را بین ملتها استوار سازد و هر گونه موافقت بین‌المللی را که صلاح می‌داند تجویز نماید جریان آزاد افکار از راه لفظ و تصویر میسر گردد.
لهذا تشخیص می‌دهند که عقد یک قرارداد بین‌المللی به منظور تسهیل جریان آزاد کتب و مطبوعات و اشیاء تربیتی و علمی و فرهنگی بهترین وسیله نیل به این مقصود خواهد بود و بنا بر این در مواد ذیل توافق نظر خاص می‌نمایند:
ماده ۱ – دول متعاهد متعهد می‌شوند حقوق گمرکی و سایر عوارض را در موقع یا به مناسبت ورود اشیاء ذیل دریافت ندارند:
الف – کتاب و مطبوعات و اسناد مذکور در ضمیمه الف منضم به این موافقتنامه.
ب – اشیاء تربیتی و علمی یا فرهنگی مذکور در ضمائم (ب) و (ج) و (د) و (ه) منظم به این موافقتنامه.
در صورتی که این اشیاء واجد شرایطی باشد که در ضمائم فوق‌الذکر تشریح گردیده و محصول یکی دیگر از کشورهای متعاهد باشد.
2 – مقررات مذکور در بند اول این ماده یک دولت متعاهد را مانع نمی‌دارد از این که در موارد ذیل بابت اشیاء وارد شده وجوه را دریافت دارد.
الف – دریافت مالیات یا عوارض دیگر داخلی از هر نوع در حین ورود اشیاء یا بعداً به شرط این که این مالیاتها یا عوارض مستقیم و یا غیر مستقیم بیش از میزانی نباشد که بابت محصولات مشابه ملی اخذ می‌شود.
ب – دریافت وجوه و عوارضی غیر از صورت حقوق گمرکی که مقامات دولتی یا اداری در موقع ورود جنس و یا به مناسبت ورود آن اخذ می‌نمایند مشروط به آن که این وجوه و عوارض محدود به ارزش تقریبی خدمات باشد که مقامات دولتی یا اداری انجام داده‌اند و به منزله یک حمایت غیر‌مستقیمی از محصولات ملی و یا به عنوان عوارضی که جنبه مالیه‌ای دارد محسوب نشود.
ماده ۲ – دول متعاهد ملزم هستند که ارزهای لازم یا پروانه‌های مورد احتیاج را برای وارد کردن اشیاء ذیل در دسترس بگذارند:
الف – کتب و مطبوعاتی که مخصوص کتابخانه بوده و مجموعه‌های مؤسسات عمومی دولتی که فعالیتشان در راه تعلیمات و تحقیقات و یا فرهنگ می‌باشد.
ب – اسناد رسمی پارلمانی واداری که در کشور مبداء خود انتشار یافته است.
ج – کتب و مطبوعات سازمان ملل متحد و بنگاههای اختصاصی آن.
د – کتب و مطبوعاتی که راجع به تعلیم و تربیت و علوم و فرهنگ از سازمان ملل متحد دریافت شده و قرار است مجانا به وسیله سازمان یا تحت نظر آن توزیع شده و بدون آن که حق فروش آن را داشته باشند.
ه – مطبوعاتی که مخصوص جهانگردی در خارج از کشور واردکننده بوده و مجاناً فرستاده و توزیع شود.
و – اشیاء مخصوص نابینایان.
1 – کتب و مطبوعات و اسناد از هر قبیل که به خط برجسته مخصوص نابینایان می‌باشد.
2 – اشیاء دیگری که مخصوص توسعه تعلیمی و علمی و یا فرهنگی نابینایان بوده و مستقیماً از طرف بنگاههای نابینایان یا توسط سازمانهای کمک به نابینایان که مقامات دولتی کشور واردکننده به رسمیت شناخته باشند وارد شده باشد.
3 – دول متعاهدی که محدودیتهایی در مقدار اجناس وارده و مقررات ارزی برای خود قائل هستند ملزم می‌شوند که تا حد امکان ارزها و پروانه‌های ورودی را که برای وارد کردن سایر اشیاء تربیتی و علمی و یا فرهنگی و به خصوص اشیایی که در ضمائم این موافقتنامه ذکر گردیده در دسترس بگذارد.
ماده ۳ –
1 – دول متعاهد ملزم می‌شوند که همه گونه تسهیلات ممکنه را در مورد وارد کردن اشیایی که جنبه تربیتی و علمی و یا فرهنگی داشته و قرار است منحصراً در یک نمایشگاه عمومی که مورد قبول مقامات صلاحیتدار کشور واردکننده باشد به معرض نمایش گذارده و بعداً به کشور مبدا برگرداند قائل شوند.
این تسهیلات عبارت خواهند بود از صدور پروانه‌های لازم و معافیت حقوق گمرکی و عوارض و سایر وجوهی که در موقع وارد کردن اجناس معمولاً اخذ می‌شود به استثنای وجوهی که بابت ارزش تقریبی خدمات انجام شده باید دریافت شود.
2 – هیچیک از مقررات این ماده به هیچ وجه مقامات صالحه کشور واردکننده را منع نمی‌دارد از این که هر گونه اقدامی را که برای حصول اطمینان از برگشت اشیاء نمایش داده شده به کشور مبدأ پس از خاتمه نمایشگاه لازم بدانند عملی سازند.
ماده ۴ – دول متعاهد متعهد می‌شوند که حتی‌الامکان:
الف – فعالیت مشترک خود را ادامه داده تا به هر وسیله است جریان آزاد اشیاء تربیتی و علمی یا فرهنگی را تسهیل نموده و هر نوع تضییقات و محدودیتهایی را که مانع جریان آزاد این اشیاء است ولو آن که در این موافقتنامه هم ذکر نشده باشد از میان بردارند یا لااقل تخفیف دهند.
ب – تشریفات اداری مربوط به وارد کردن اشیاء مذکور را سهل و ساده نمایند
ج – ترخیص از گمرک اشیاء مذکور را با رعایت جمع احتیاطهای لازم تسهیل نمایند.
ماده ۵ – هیچیک از مقررات این موافقتنامه این حق را از دول متعاهد سلب نمی‌کند که طبق قوانین جاریه خود اقداماتی را برای قدغن ساختن یا محدود نمودن ورود بعضی از اشیاء مذکور یا جریان آنها پس از ورود معمول دارند مشروط به آن که این اقدامات صرفاً از جهاتی باشد که مستقیماً مربوط به امنیت ملی و اخلاق و یا نظم عمومی دولت متعاهد باشد.
ماده ۶ – به موجب این موافقتنامه به هیچ وجه مقدور نخواهد بود به قوانین و مقررات یک دولت متعاهد و یا به عهدنامه‌ها و قراردادها و موافقتنامه یا اعلامیه‌هایی که آن دولت در باب حمایت از حق مؤلف و مالکیت صنعتی به انضمام حق اختراعات و نشانهای مخصوص کارخانه تعهد سپرده است لطمه وارد آورد یا تغییراتی در آن مقررات داد.
ماده ۷ – دول متعاهد متعهد می‌شوند که در صورت بروز اختلاف در تفسیر و یا در اجرای این موافقتنامه اختلافات را از راه مذاکره و مسالمت حل نمایند بدون آن که به مقررات قانونی که ممکن است در باب تصفیه اختلافات قبلی احتمالی که بین آنها وجود داشته لطمه‌ای وارد آورد.
ماده ۸ – در صورت بروز اختلافات نظر بین دولتهای متعاهد در باب تعیین جنبه تربیتی و علمی و یا فرهنگی یک شیء به خصوصی که وارد شده طرفهای ذینفع خواهند توانست با توافق نظر رأی مشورتی مدیر کل یونسکو را در آن موضوع استفسار نمایند.
ماده ۹ –
1 – این موافقتنامه که متن انگلیسی و فرانسه آن هر دو معتبر شناخته می‌شود به تاریخ امروز بوده و برای امضاء کلیه دول عضو یونسکو دول عضو ملل متحد و دول غیر عضو دو دعوتنامه از طرف هیأت اجراییه سازمان یونسکو دریافت خواهند داشت مفتوح خواهد بود.
2 – این موافقتنامه طبق طرق معین در قانون هر کشور به تصویب دول امضاء‌کننده خواهد رسید.
3 – اسناد مصوبه در دبیرخانه یونسکو ضبط خواهد گردید.
ماده ۱۰ – دولتهایی که در بند اول ماده ۹ بدان اشاره شد می‌توانند از تاریخ… الحاق خود را به این موافقتنامه اطلاع دهند الحاق با تسلیم یک سند رسمی به دبیرخانه کل یونسکو صورت خواهد گرفت.
ماده ۱۱ – این موافقتنامه از روزی به موقع اجرا گذارده می‌شود که دبیر کل یونسکو اسناد تصویب یا الحاقنامه از طرف ده کشور دریافت داشته باشد
ماده ۱۲ –
1 – دول امضاکننده این موافقتنامه هر یک در ظرف ۶ ماه از تاریخ اجرای آن اقداماتی که برای اجرای عملی آن لازم است بجا خواهند آورد.
2 – پس از تاریخ اجرای موافقتنامه مهلت مذکور فقط ۳ ماه خواهد بود.
3 – حداکثر یک ماه پس از انقضای مهلت‌هایی که در بندهای ۱ و ۲ این ماده پیش‌بینی شده دول متعاهد گزارشی از اقدامات خود را در راه اجرای عملی موافقتنامه یونسکو خواهند داد.
4 – یونسکو گزارش مذکور را به اطلاع کلیه دول امضاکننده این موافقتنامه و سازمان بین‌المللی بازرگانی (عجالتاً به کمیسیون موقتی) خواهد رساند.
ماده ۱۳ – هر یک از دول متعاهد خواهد توانست در موقع امضاء و یا تسلیم اسناد تصویب و یا الحاقنامه و یا در آتیه در هر موقع به دبیرخانه کل سازمان ملل متحد اطلاع دهد که این موافقتنامه شامل یک یا چندین منطقه دیگری که آن دولت در روابط بین‌المللی نمایندگی آن را دارد می‌باشد.
ماده ۱۴ –
1 – پس از انقضاء مدت دو سال از تاریخ اجرای این موافقتنامه هر یک از دولتهای امضاکننده می‌توانند به نام خود و یا به نام هر منطقه‌ای که نمایندگی آن را دارد با اعلام کتبی به دبیر کل سازمان ملل متحد از این موافقتنامه انصراف حاصل نماید.
2 – انصراف از موافقتنامه یک سال پس از دریافت چنین اعلام کتبی عملی خواهد بود.
ماده ۱۵ – دبیر کل سازمان ملل متحد کلیه جریانات وصول تصویبنامه‌ها و الحاقنامه را که در مواد ۹ و ۱۰ ذکر گردیده و همچنین کلیه اظهاریه‌ها و یا‌الغانامه‌ها را که به ترتیب در مواد ۱۳ و ۱۴ پیش‌بینی شده به اطلاع دولتهای مذکور در بند اول ماده ۹ و ۱۰ ذکر گردیده و همچنین کلیه اظهاریه‌ها و یا الغانامه‌ها را به ترتیب در مواد ۱۳ و ۱۴ پیش‌بینی شده به اطلاع دولتهای مذکور در بند اول ماده ۹ و سازمان یونسکو و سازمان بازرگانی (و یا کمیسیون موقتی بازرگانی) خواهد رسانید.
ماده ۱۶ – هر وقت یک ثلث از دولتهای امضاکننده درخواست نمایند مدیر کل یونسکو موضوع احضار و تشکیل یک کنفرانس مخصوص تجدید نظر در این موافقتنامه را در دستور دوره آتیه کنفرانس عمومی یونسکو قرار خواهد داد.
ماده ۱۷ – ضمائم “الف” و “ب” و “ج” و “د” و “ه” و پروتکل منضم به این موافقتنامه جزء لایتجزای آن شمرده می‌شوند
ماده ۱۸ –
1 – طبق ماده ۱۰۲ منشور ملل متحد این موافقتنامه در تاریخ ورود به اجرا در دبیرخانه کل سازمان ملل متحد ثبت خواهد شد.
2 – بنا به مراتب فوق امضاکنندگان ذیل این موافقتنامه را به نام دولتهای مربوط خود به امضاء می‌رسانند.
به تاریخ…….. در یک نسخه که در بایگانی سازمان ملل متحد ضبط گردیده و رونوشت مصدق آن به کلیه دولتهای مورد اشاره در بند اول ماده ۹ و سازمان یونسکو و سازمان بین‌المللی بازرگانی (کمیسیون موقت) فرستاده خواهد شد.
ضمیمه الف
کتب مطبوعات و اسناد:
1 – کتاب چاپی.
2 – روزنامه‌ها و مجلات.
3 – کتب و اسنادی که به طرقی غیر از چاپ پلی‌کپی شده باشد.
4 – اسناد رسمی پارلمانی و اداری که در کشورهای مبداء خود انتشار یافته‌اند.
5 – آگهی‌های تبلیغات جهانگردی و انتشارات جهانگردی (رسالات و راهنماها و امثال آن) مصور و یا غیر مصور به ضمیمه آنهایی که از طرف مؤسسات خصوصی منتشر شده و مردم را دعوت به مسافرت به خارج از کشور می‌نمایند.
6 – انتشاراتی که مردم را دعوت به تحصیل در خارجه می‌کند.
7 – کتب خطی و اسناد ماشین شده.
8 – کاتالوک کتب و انتشارات که از طرف ناشر یا کتابفروشی که در خارج از کشور واردکننده است به فروش می‌رسد.
9 – کاتالوکها و فیلمها و صفحه‌ها یا هر نوع لوازم بصری و سماعی که جنبه تربیتی و علمی و فرهنگی داشته و جهت سازمان ملل متحد یا یکی از مؤسسات اختصاصی آن یا به دستور آن انتشار یافته باشد.
10 – موسیقی خطی چاپی که به طرقی غیر از چاپ و یا پلی‌کپی شده باشد.
11 – نقشه‌های جغرافیایی و هیدروگرافی یا سماعی.
12 – طرحها و نقشه‌های معماری یا صنعتی یا فنی و رونوشتهای آن که مخصوص مطالعه بنگاههای علمی یا تعلیماتی باشد که مقامات مربوطه کشور واردکننده آنها را به این سمت شناخته‌اند.
معافیتهای پیش‌بینی شده در ضمیمه الف شامل اشیاء ذیل نخواهد بود:
الف – کاغذ و اجناس کاغذی.
ب – کتب و مطبوعات و اسنادی که (به استثنای کاتالوک و آگهیها و انتشارات جهانگردی که فوقاً ذکر شده) اصولاً به منظور تبلیغات بازرگانی بوده و از طرف یک بنگاه بازرگانی خصوصی و یا به نفع آن انتشار یافته باشد.
ج – روزنامه‌ها و مجلاتی که اعلانات آن بیش از ۷۰% مجموع صفحات آن باشد.
د – هر گونه اشیاء دیگر (به استثنای کاتالوک‌های مذکور بالا) که اعلانات آن بیش از ۲۵% مجموع آن اشیاء باشد در مورد انتشارات و اعلانات تبلیغات جهانگردی این نسبت فقط در قسمت اعلانات بازرگانی خصوصی صدق پیدا می‌کند.
ضمیمه ب
آثار هنری و اشیاء مجموعه تربیتی و علمی و فرهنگی.
۱ – نقاشیها و رسمها به ضمیمه رونوشتهای آن که کاملاً با دست انجام یافته به استثنای اشیاء ساخته تزیین شده.
2 – چاپهای سنگی و گراورها و استامپ‌هایی که خود هنرمند آنها را امضاء و نمره گذاری نموده و به وسیله چاپ سنگی و گراور که کاملاً با دست انجام شده به دست آمده باشد.
3 – آثار ابتکاری حجاری و یا مجسمه‌سازی مدور یا برجسته یا In iotaprisبه استثنای تقلیداتی که جنبه تجاری داشته باشد.
4 – مجموعه‌ها و اشیاء هنری به خصوص موزه‌ها و گالری‌های نمایش و یا سایر جاهای عمومی که مقامات صلاحیتدار کشور واردکننده صلاح دانسته‌اند از حقوق گمرک معاف باشد به شرط آن که به معرض فروش گذارده نشود.
5 – مجموعه‌ها و اسباب مخصوص علوم به ویژه تشریح و حیوان‌شناسی و گیاه‌شناسی و معدن‌شناسی و فسیل‌شناسی و باستان‌شناسی و نژادشناسی که جنبه تجارتی نداشته باشد.
6 – اشیاء قدیمی که بیش از صد سال داشته باشد.
ضمیمه ج
لوازم بصری و سماعی دارای جنبه تربیتی و علمی و یا فرهنگی.
۱ – فیلمها – فیلمهای ثابت – میکروفیلمها و عکسهای ثبت روی شیشه (Diapasitiyes) که دارای جنبه تربیتی و علمی و یا فرهنگی بوده از طرف سازمانهایی که دولت آنها را قبول دارد وارد شده باشد (در صورت تمایل دولتها مؤسسات پخش رادیو هم مشمول آن خواهند بود).
2 – فیلمهای وقایع جاری صدادار یا صامت که در موقع ورود به کشور جنبه وقایع جاری آن محرز است به این منظور وارد شده که از روی آن خواه به صورت نگاتیو و یا چاپی و یا ظاهر کردن نسخه‌برداری کنند و خواه به صورت پزیتیف به معرض نمایش گذارده شود ولی حق معافیت فقط برای دو نسخه خواهد بود. فقط آن گونه فیلمهای وقایع جاری معافیت خواهند داشت که به وسیله سازمانهای مجاز از طرف دولت (ممکن است مؤسسات پخش رادیو هم مشمول آن باشند) وارد شده باشد.
3 – صفحه‌های صدادار دارای جنبه تربیتی و علمی و یا فرهنگی مخصوص مؤسساتی که دولت آنها را مجاز دانسته (ممکن است در صورت تمایل دولتها مؤسسات پخش رادیو هم مشمول آن باشد).
4 – فیلمها – فیلمهای ثابت و میکروفیلمها و صفحات ضبط شده صدادار که دارای جنبه تربیتی و علمی و یا فرهنگی بوده و توسط سازمان ملل متحد یا یکی از مؤسسات اختصاصی آن تهیه شده باشد.
5 – مدلها و نمونه‌ها و ماکتها و تابلوهای دیواری مخصوص نمایش و تدریس در بنگاههای تربیتی و علمی و فرهنگی دولتی و یا غیر دولتی که مقامات رسمی صلاحیت آنها را محرز دانسته باشند.
ضمیمه د
آلات و ادوات علمی.
آلات و ادوات علمی منحصراً مخصوص تدریس و یا تحقیق علمی خالص به شرط آنکه:
الف – این آلات و ادوات مخصوص بنگاههای علمی و یا تعلیماتی دولتی و یا غیر دولتی مجاز وارد شده و تحت نظر و مسئولیت آنها از آن استفاده شود.
ب – و نیز به شرط آن که کشور واردکننده معادل این آلات و ادوات را از لحاظ ارزش علمی در موقع ورود نتواند بسازد.
ضمیمه ه
اشیاء مخصوص نابینایان:
۱ – کتب و انتشارات و اسناد از هر نوع به شکل برجسته برای نابینایان.
2 – اشیاء دیگری که مخصوصاً تشخیص داده شود برای پیشرفت تربیتی و علمی و فرهنگی نابینایان مفید بوده و مستقیماً از طرف سازمانهای نابینایان و یا سازمانهای کمک به نابینایان که مورد قبول مقامات صلاحیتدار باشد وارد شده باشد.
پروتکل ضمیمه موافقتنامه ورود اشیاء تربیتی و علمی و فرهنگی
دول متعاهد نظر به این که علاقه دارند دسترسی دول متحده آمریکا را به آن موافقتنامه سهل نمایند قبول می‌نمایند که :
۱ – دول متحده آمریکا اختیار خواهد داشت این موافقتنامه را طبق مفاد ماده ۹ به تصویب رسانده و یا آن که طبق شرایط ماده ۱۰ که متن شرط ذیل نیز به آن اضافه شود بدان ملحق گردد.
۲ – در صورتی که دول متحده آمریکا با رعایت شرطی که در بند یک پیش‌بینی شده جزء دول متعاهد موافقتنامه درآید مقررات همان شرط ممکن است از طرف دول متحده آمریکا در حق هر یک از دولتهای دیگر متعاهد و یا از طرف هر یک از این دولتها در حق دول متحده آمریکا رعایت شود و به هیچ‌وجه جنبه تبعیضی در کار نباشد.
متن شرط
الف – هر گاه در اثر تعهداتی که یک دولت متعاهد نمود واردات یکی از اشیاء مذکور در این موافقتنامه به قدری زیاد شود که لطمه به تولیدکنندگان محصولات مشابه آن وارد آورد و با آنها رقابت نماید آن دولت مجاز خواهد بود در مدتی که صلاح بداند ورود آن شیء را جزئی یا کلی قطع نماید.
ب – قبل از آن که دولت متعاهد اقدامی در اجرای بند (الف) بنماید باید مراتب را به سازمان یونسکو اطلاع دهد و به یونسکو و سایر دول متعاهد مجال خواهد داد که درباره آن اقدام با او مذاکره نمایند.
ج – در موارد بحرانی و موقعی که تأخیر در اجرای مفاد بند الف خسارات جبران‌ناپذیری را در بر دارد و دولت متعاهد می‌تواند به طور موقت اقدامات مذکور در آن بند را بدون مشورت قبلی عملی نماید به شرط آن که پس از اجرای آن بلافاصله مشورتهای لازم را به عمل آورد.
مقاوله‌نامه فوق مشتمل بر یک مقدمه و هیجده ماده و پنج ضمیمه و یک پروتکل ضمیمه قانون الحاق دولت ایران به مقاوله‌نامه بین‌المللی برای وارد‌کردن لوازم تربیتی و علمی و فرهنگی می‌باشد.
رییس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی