ماده واحده – به دولت اجازه داده می‌شود قرارداد همکاریهای فنی در مورد هنرستانهای تهران – تبریز را که ضمیمه است شامل ۱۲ ماده و یک پروتکل حاوی ۶ بند بین وزارت فرهنگ به نمایندگی دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری فدرال آلمان غربی امضاء و مبادله کند.
قانون بالا مشتمل بر یک ماده که لایحه آن به موجب ماده واحده مصوب بیستم آذر ماه یک هزار و سیصد و چهل و دو تقدیم شده بود در جلسه روز سه‌شنبه دوازدهم خردادماه یک هزار و سیصد و چهل و سه به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی
قانون فوق در جلسه روز دوشنبه ۱۳۴۳/۹/۲ به تصویب مجلس سنا رسیده است.
موافقتنامه بین دولت جمهوری فدرال آلمان و دولت شاهنشاهی ایران راجع به مدارس فنی در تهران و تبریز
دولت جمهوری فدرال آلمان و
دولت شاهنشاهی ایران.
نظر به علاقه‌ای که به تحکیم روابط دوستانه موجود بین دو کشور دارند و مایل‌اند در زمینه تربیت فنی همکاری نمایند.
در مورد مقررات مشروحه زیر موافقت حاصل نمودند:
ماده ۱ –
(۱) – دولت جمهوری فدرال آلمان به مدارس فنی حرفه‌ای (هنرستان که پس از این “مدارس” نامیده خواهد شد) در تهران و تبریز مساعدت خواهد کرد.
(۲) – نوع و دامنه این مساعدت و همچنین تعهدات دولت شاهنشاهی ایران در قبال همکاری با دولت جمهوری آلمان از مقررات مشروحه زیر ناشی می‌شود.
ماده ۲ –
(۱) – وظیفه مدارس مورد بحث عبارت خواهد بود از این که جوانان ایرانی را به منظور تهیه تکنیسین درجه دو (facharbeiter) و تکنیسین درجه اول به معنایی که در بند ۴ این ماده تصریح گردیده تربیت نمایند.
2 – تربیت تکنیسینهای درجه ۲ (facharbeiter) مدت سه سال طول خواهد کشید.
در کلاسهای تکنیسینهای درجه ۲ (facharbeiter) تا ۸۰۰ شاگرد در تهران و تا ۳۰۰ شاگرد در تبریز پذیرفته خواهند شد.
3 – در کلاسهای تربیت تکنیسینهای درجه ۱ فقط کسانی پذیرفته خواهند شد که کلاسهای تربیت تکنیسینهای درجه ۲ را با موفقیت تعقیب کرده و بعداً علی‌الاصول لااقل دو سال در مؤسسه‌ای کار کرده باشند.
تعلیم و تربیت تکنیسینهای درجه ۱ به وسیله دروس روزانه یا شبانه در طی قریب ۶۰۰ ساعت کلاس درس به عمل خواهد آمد تعداد جاهای آماده برای پذیرش شاگردان در تهران ۶۰ و در تبریز ۲۰ خواهد بود.
4 – روش‌های تربیت حرفه‌ای که در جمهوری فدرال آلمان معمول است و بالاخص نمونه‌های حرفه‌ای (prototypes) و نقشه‌های تربیت حرفه‌ای در‌مورد آموزش تکنیسینهای درجه دو (facharbeiter) و تکنیسینهای درجه ۱ ایرانی به مورد اجرا گذاشته خواهد شد.
5 – تکنیسینهای درجه ۲ (facharbeiter) در رشته‌های زیر تربیت خواهند شد.
الف – در تهران:
فلزکاری.
مکانیک اتومبیل.
برق.
نجاری.
ساختمان.
ب – در تبریز:
فلزکاری.
مکانیک اتومبیل.
برق.
نجاری.
6 – در ضمن کارهایی که به منظور تربیت در کارگاه انجام می‌شود کارهای تولیدی نیز که موجب تکمیل تربیت و معلومات می‌گردد و با فعالیت‌های حرفه‌ای آینده شاگردان مطابقت خواهد داشت باید انجام گیرد.
7 – تربیت شاگردان با گذراندن امتحانی به منظور تشخیص معلومات نظری و عملی تکنیسینهای درجه ۲ (facharbeiter) و صفات لازمه استادکاران خاتمه خواهد پذیرفت.
ماده ۳ –
(۱) – دولت جمهوری فدرال آلمان اشخاص زیر را به هزینه خود برای مدت سه سال تهیه خواهد کرد:
الف – برای مدرسه تهران:
یک مدیر آلمانی.
15 نفر معلم فنی.
یک نفر معلم زبان آلمانی.
ب – برای مدرسه تبریز:
یک مدیر آلمانی.
8 نفر معلم زبان فنی.
یک نفر معلم زبان آلمانی.
2 – الف – تعداد معلمان فنی آلمانی در مدتی که این موافقتنامه معتبر است به طریق زیر تقلیل خواهد یافت:
الف – (الف) – در مدرسه تهران.
7 نفر معلم در پایان سال دوم.
ب – (ب) – در مدرسه تبریز.
5 نفر معلم در پایان سال دوم.
ب – پس از گذشتن سه سال مدیران آلمانی و معلمان زبان آلمانی و معلمان فنی آلمانی که باقی مانده‌اند به فعالیت خود در مدارس خاتمه خواهند داد.
ج – به جای معلمان آلمانی که مدارس را ترک می‌کنند معلمان ایرانی منصوب خواهند شد.
3 –
الف – دولت جمهوری فدرال آلمان آمادگی خود را برای تربیت ۲۵ نفر تبعه ایران در مدت سه سال آینده به خرج خود در آلمان به منظور فعالیت آینده آنها به عنوان معلم مدارس تهران و تبریز اعلام می‌دارد.
ب – انتخاب ابتدایی اتباع ایرانی در مدارس بین شاگردانی که دارای بهترین نمرات در کارهای عملی و زبان آلمانی باشند به عمل خواهد آمد. بعلاوه این عده باید مقررات انضباطی مدارس را در تمام دوره تحصیل خود مراعات کرده و استعداد آموزش و پرورش از خود نشان داده باشند.
انتخاب قطعی این عده با موافقت مشترک طرفین قرارداد به عمل خواهد آمد.
4 – دولت جمهوری فدرال آلمان مخارج حمل کلیه لوازم احتمالی تجهیزاتی را که از طرف دولت جمهوری فدرال آلمان برای این مدارس تهیه خواهد شد تا مقصد قبول می‌نماید.
ماده ۴ – ۱ – دولت شاهنشاهی ایران به هزینه خود مدیر ایرانی و معلمان ایرانی و کارمندان اداری و کارمندان جزء مورد لزوم را تهیه خواهد کرد.
2 – با توجه به تعداد مقرر شاگردان حداقل ۷۵ معلم فنی ایرانی با پرداخت حقوق آنها (که ۵۰ نفرشان باید معلم کارگاه باشند) حداکثر تا سه سال دیگر باید در اختیار مدرسه تهران و حداقل ۲۵ نفر معلم فنی (که ۱۸ نفر آنها باید معلم کارگاه باشند) در اختیار مدرسه تبریز گذاشته شوند.
3 – برای این منظور فرض می‌شود که در تاریخ انعقاد این موافقتنامه ۸ معلم ایرانی کاملاً آماده (۸ نفر آنها باید معلم کارگاه باشند) در مدرسه تهران و سه معلم (که ۲ نفر آنها باید معلم کارگاه باشند) در مدرسه تبریز مشغول انجام وظیفه هستند.
4 – الف – اتباع ایرانی که در جمهوری فدرال آلمان به عنوان معلم مدارس فنی تهران و تبریز تربیت می‌شوند باید پس از تعلیم یافتن حداقل مدت ۵ سال در مدارس مزبور تدریس نمایند. مقررات مزبور در مورد ۲۲ نفر تبعه ایران نیز که در سالهای ۱۹۶۲-۱۹۶۳ در جمهوری فدرال آلمان تعلیم یافته‌اند به مورد اجرا گذاشته خواهد شد.
ب – از این پس اتباع ایرانی قبل از شروع دوره تعلیم خود در جمهوری فدرال آلمان باید در مقابل دولت شاهنشاهی ایران تعهد نمایند که حداقل ۵ سال در مدارس مزبور تدریس نمایند.
دولت شاهنشاهی ایران به وسیله اقدامات لازم و بخصوص از طریق پرداخت حقوق مناسب به معلمان مزبور مراقبت خواهد نمود که تعهدات آنها به‌مورد اجرا گذاشته شود.
ماده ۵ –
1 – دولت شاهنشاهی ایران هزینه‌های جاری مدارس و هزینه نگاهداری آنها را تأمین خواهد کرد و بخصوص هزینه مواد زیر را تا حدود لازم فراهم خواهد آورد:
الف – اراضی و ابنیه به انضمام راه دسترسی به آنها.
ب – آب و برق.
ج – اثاثیه و تجهیزات (به خصوص اثاثیه مورد لزوم کلاسها و اتاقهای دفتر و اتاقهای مدیران و معلمان) تا حدودی که از طرف دولت جمهوری فدرال تهیه نشده باشد یا در آینده تهیه نشود.
د – مواد اولیه لازم برای کارگاهها و سایر مصالح لازم برای حسن جریان کار مدارس.
2 – دولت شاهنشاهی ایران هزینه‌های زیر را تعهد می‌نماید:
الف – هزینه مسافرت رفت و برگشت اتباع ایرانی مندرج در بند ۲ ماده ۳ موافقتنامه از مبداء مسافرت آنها تا مقصد در جمهوری فدرال آلمان.
ب – مال‌الاجاره و هزینه تعمیرات آپارتمان‌های مبله برای معلمان و متخصصان آلمانی که به موجب این موافقتنامه در مدارس کار خواهند کرد و همچنین همسران و اطفال آنها.
یا این که دولت شاهنشاهی ایران چنین آپارتمان‌هایی را در اختیار آنها خواهد گذاشت.
ج – صرفنظر از موضوع‌های اداری هزینه مسافرتهای معلمان و متخصصان آلمانی در صورتی که چنین مسافرت‌هایی برای حسن جریان کار مدارس ضرورت پیدا کند.
پرداخت فوق‌العاده‌های روزانه مخصوص نیز در حدود هزینه‌های مزبور پیش‌بینی خواهد شد.
3 – لوازم و تجهیزاتی که به وسیله دولت جمهوری آلمان تهیه می‌شود پس از ورود آنها به خاک ایران به دولت ایرانی تعلق خواهد داشت. معذلک لوازم مزبور در تمام مدتی که معلمان و متخصصان آلمانی در مدارس انجام وظیفه می‌نمایند در اختیار کامل آنها خواهد بود.
ماده ۶ –
1 – الف – هر یک از مدارس مشترکاً توسط یک مدیر آلمانی و یک مدیر ایرانی اداره خواهد شد مگر در مواردی که در بند ۲ و بند ۳ این ماده پیش‌بینی شده است.
ب – در صورتی که در مورد یک امر مهم مربوط به اداره مدرسه مدیر آلمانی و مدیر ایرانی نتوانند توافق حاصل نمایند مدیر کل فنی و کشاورزی وزارت فرهنگ اختلاف را با مسالمت حل خواهند کرد در صورتی که یکی از مدیران در مورد مخصوص عقیده داشته باشد که تصمیمی که به موجب ترتیب پیش‌بینی شده در جمله قبل گرفته شده به حسن اداره مدرسه لطمه می‌زند می‌تواند اختلاف را در برابر یک کمیسیون مشترک که در مورد هر مدرسه از‌دو مدیر مدرسه و دو عضو منتخب از طرف عاقدین قرارداد تشکیل شده است مطرح نماید.
2 – مدیر آلمانی مسئول تربیت فنی نظری و عملی و تعلیم زبان آلمانی و کلیه امور مربوط به معلمین آلمانی خواهد بود در مورد معلمین ایرانی مدیر آلمانی می‌تواند در کارگاهها مستقیماً دستورات خود را صادر نماید و در خارج از کارگاه این دستورات را توسط مدیر ایرانی صادر خواهد کرد مگر این که‌جنبه فوریت داشته باشد.
3 – مدیر ایرانی مسئول تعلیمات غیر فنی و اداره مدرسه و کارمندان تعلیماتی و اداری و کارمندان جزء ایرانی خواهد بود و در انجام وظایف مربوطه به‌مدیر آلمانی کمک خواهد کرد.
4 – تصمیمات مربوط به قبول شاگردان و کارآموزان و خروج آنها از طرف مدیر آلمانی و مدیر ایرانی متفقاً گرفته خواهد شد.
5 – استخدام و اخراج و انتقال معلمین ایرانی با موافقت مدیر آلمانی مدرسه صورت خواهد گرفت.
ماده ۷ –
1 – برای حسن اداره مدارس در مسائل مالی کمیته‌ای مرکب از مدیر آلمانی و مدیر ایرانی هر مدرسه و یک عضو که از طرف وزارت دارایی ایران منصوب خواهد شد تشکیل می‌گردد.
2 – برای تأمین مخارج اداره و چرخاندن مدرسه و هزینه‌های پیش‌بینی شده در بند ب و بند ج قسمت دوم ماده پنجم این قرارداد در مورد هر مدرسه اقدام به تهیه اعتبار مخصوص خواهد شد. حقوق کارمندان تعلیماتی و کارمندان جزء ایرانی که در این مدارس مشغول کار هستند و هزینه سفر اتباع ایران که در بند ب قسمت دوم ماده ۵ این قرار داد پیش‌بینی شده از محل این اعتبار قابل پرداخت نخواهد بود.
3 –
الف – اعتبارات مذکور در فوق برای هر مدرسه به طور جداگانه در حسابهای معین در بانک ملی ایران در تهران نگاهداری می‌شود و پرداختهای دولت شاهنشاهی ایران و درآمدهای احتمالی این مدارس و از جمله بهای تولیدات آنها به این حسابها ریخته خواهد شد.
ب – برای تأمین هزینه‌های پیش‌بینی شده در قسمت دوم این قرارداد باید وجوه لازم مرتباً به این حسابها ریخته شود – به این منظور دولت شاهنشاهی ایران بودجه لازم هر سال را قبلاً معین خواهد کرد – پرداخت وجوه به حسابهای مورد بحث هر سه ماه به سه ماه قبلاً صورت خواهد گرفت.
ج – مدیر آلمانی و مدیر ایرانی متفقاً در موقع خود و قبل از شروع سال هزینه‌های احتمالی لازم را معین نموده و به دولت شاهنشاهی ایران اطلاع خواهند داد هنگام تنظیم صورت این هزینه‌ها درآمدهای احتمالی مدرسه و مخصوصاً بهای تولیدات آن در نظر گرفته خواهد شد.
4 – هر نوع استفاده از اعتبار مورد بحث باید متفقاً در مورد هر مدرسه از طرف اعضای کمیته پیش‌بینی شده در قسمت اول این ماده تصویب شود.
5 – اعضایی که از طرف وزارت دارایی ایران به موجب مفاد قسمت اول این ماده منصوب می‌شوند در برابر دولت شاهنشاهی مسئول پس دادن حسابها خواهند بود.
ماده ۸ –
(۱) – دولت شاهنشاهی ایران تا آنجایی که امکانات اجازه می‌دهد فارغ‌التحصیلان این مدارس را تشویق خواهد کرد که به شغلهای مناسب با معلومات خود اشتغال ورزند.
2 – مدیران آلمانی حق خواهند داشت توسط مدیران ایرانی درباره شغلهایی که فارغ‌التحصیلان این مدارس به دست آورده‌اند اطلاعاتی کسب نمایند.
ماده ۹ – دولت شاهنشاهی ایران:
1 – بدون دریافت حقوق یا عوارض در هر موقع ورود و خروج استادان و کارشناسان آلمانی و زن و فرزندان و در صورت لزوم یک نفر پرستار را که وابسته به این خانواده‌ها باشد و همچنین پروانه‌هایی را که برای کار و اقامت در ایران لازم است به تناسب اجرای این طرح تأمین خواهد کرد.
2 – استادان و کارشناسان آلمانی را از پرداخت مالیات و عوارض مالیاتی دیگر از بابت حقوق که از طرف دولت آلمان به ایشان پرداخت می‌شود معاف خواهد داشت.
3 – اشیایی را که از طرف دولت جمهوری فدرال آلمان اهدا می‌شود از هر گونه عوارض وارداتی و سایر عوارض مالیاتی معاف خواهد داشت. اشیایی که به طور موقت تحویل شده نیز در موقع خروج بر طبق فرمول ورود موقت admission temforeure از کلیه عوارض معاف خواهد بود.
4 – استادان و کارشناسان آلمانی و همچنین زن و فرزندان آنان و در صورت لزوم یک نفر پرستار وابسته را از پرداخت هر گونه عوارض وارداتی و صادراتی و سایر عوارض مالیاتی از بابت اسباب و اثاثیه شخصی که به توسط ایشان وارد ایران می‌شود به شرط صدور و خروج مجدد این اشیاء معاف خواهد داشت.
همچنین اتومبیل و یخچال خانوادگی (یخچال‌های بزرگ و صندوق مانندی که گوشت و چیزهای دیگر در آن نگهداری می‌شود) و یک دستگاه رادیو‌گیرنده گرامافون – ضبط صوت و یک دستگاه تلویزیون و وسائل کوچک برقی عادی مورد لزوم برای هر خانواده و تا میزان سه دستگاه وسایل تهویه مطبوع و تجهیزات مربوط به دوربین عکاسی و فیلم‌برداری نیز برای هر شخص جزء وسائل و اسباب و اثاثیه شخصی شمرده خواهد شد.
5 – به استادان و کارشناسان آلمانی و همچنین به خانواده‌های ایشان اجازه خواهد داد که بدون پرداخت هر گونه عوارض وارداتی و سایر عوارض مالیاتی دارو و مواد غذایی و مشروبات و سایر موادی که مصرف روزانه دارد به میزان احتیاجات شخصی وارد کنند.
(۶) به استادان و کارشناسان آلمانی ورقه‌ای خواهند داد که به موجب آن پشتیبانی کامل مراجع صلاحیتدار ایرانی در اجرای وظیفه‌ای که به استادان و کارشناسان آلمانی واگذار شده است تضمین شده باشد.
ماده ۱۰ –
(۱) هر گاه یکی از استادان و کارشناسان آلمانی به مناسبت وظیفه‌ای که به موجب این موافقتنامه به عهده گرفته است ضرر و خساراتی به شخص ثالثی بزند مسئولیت حقوقی این پیشامد به عوض آن استاد یا کارشناس آلمانی به عهده شرکت بیمه ایران خواهد بود و برای اجرای این منظور دولت شاهنشاهی ایران با شرکت سهامی بیمه ایران یک قرارداد عمومی منعقد خواهد نمود این قرارداد شامل کلیه مسئولیت‌های حقوقی ناشی از‌پیشامدهای مذکور در فوق خواهد بود و در ضمن کلیه مسئولیت‌های حقوقی ناشی از یک جرم جزایی نیز مشمول این قرارداد می‌شود بنابراین هر نوع‌دعوای حقوقی علیه کارشناسان و معلمین علیه شرکت سهامی بیمه ایران اقامه خواهد شد.
2 – شرکت سهامی بیمه ایران نمی‌تواند به استناد روابط مبتنی بر قراردادهایی که با دولت ایران دارد در تعهداتی که از مفاد بند ۱ این ماده حاصل می‌شود تغییر قائل شود.
3 – دعوی استرداد وجوه پرداختی از طرف شرکت سهامی بیمه ایران علیه معلم یا کارشناس آلمانی جز در صورت تقلب و خدعه یا اهمال و مسامحه به ارز امکان‌پذیر نخواهد بود.
ماده ۱۱ – این موافقتنامه در منطقه برلین نیز اجرا خواهد شد مگر این که دولت جمهوری فدرال آلمان تا سه ماه پس از اجرای این موافقتنامه خلاف این نکته را به دولت شاهنشاهی اعلام دارد.
ماده ۱۲ –
1 – این موافقتنامه از تاریخ امضاء معتبر خواهد بود.
2 – این موافقتنامه ممکن است با اعلام کتبی از طرف هر یک از دو طرف قرارداد لغو گردد به شرط آنکه خاتمه قرارداد آخر سال تحصیلی ایرانی باشد.
این قرارداد در تهران در تاریخ ۰۰۰ در شش نسخه که دو نسخه آن به زبان آلمانی و دو نسخه به زبان فارسی و دو نسخه به زبان فرانسه است تنظیم شده و در صورت بروز اختلاف متن فرانسه معتبر خواهد بود.
از طرف دولت جمهوری فدرال آلمان – از طرف دولت شاهنشاهی ایران
پروتکل
هنگام امضاء قرارداد بین دولت جمهوری فدرال آلمان و دولت شاهنشاهی ایران درباره مدارس فنی تهران و تبریز در موارد زیر بین طرفین متعاهدین توافق حاصل گردید:
۱ – مربوط به ماده ۲ قسمت ۵
در صورتی که دولت شاهنشاهی ایران مایل باشد یک رشته اضافی در یک مدرسه تأسیس نماید این کار را می‌تواند انجام دهد بدون این که به حسن جریان امور مدرسه در رشته‌های دیگر لطمه‌ای وارد شود.
۲ – مربوط به ماده ۳ قسمت ۴
هزینه حمل از بندر ورودی تا مقصد استثنائاً به عهده دولت جمهوری فدرال آلمان می‌باشد در طرح‌های آینده کمکهای فنی از طرف دولت جمهوری فدرال آلمان به دولت شاهنشاهی ایران این هزینه‌ها به عهده دولت شاهنشاهی خواهد بود.
۳ – مربوط به ماده ۵ قسمت ۲ بند الف
دولت شاهنشاهی ایران حتی‌الامکان حق استرداد هزینه سفر اتباع خود را جهت خود محفوظ می‌دارد ولی اختلافاتی که در این زمینه بروز می‌کند نباید سبب تأخیر سفر اتباع ایران بشود.
۴ – مربوط به ماده ۶ قسمت ۵
مدیر کل تعلیمات فنی و کشاورزی ایران در مورد ارتقاء مقام می‌تواند در موارد استثنایی یک معلم ایرانی را پس از مشورت با مدیر آلمانی مدرسه منتقل نماید مگر در مورد معلمین ایرانی که در جمهوری فدرال آلمان به موجب بند الف قسمت سوم ماده ۳ این قرارداد تعلیم یافته‌اند.
۵ – مربوط به ماده ۹
مقامات ایرانی موافقت خواهند کرد که در موارد استثنایی مفاد این ماده را درباره اشخاص دیگری که جزء خانواده معلمین و متخصصین آلمانی باشند و در یک منزل زندگی می‌کنند نیز معمول دارند.
۶ – مربوط به ماده ۹ قسمت ۳
در صورتی که حقوقی به این قبیل لوازم معلق بگیرد به عهده وزارت فرهنگ ایران خواهد بود.
این قرارداد در تهران در تاریخ ……………… در شش نسخه تنظیم گردید دو نسخه به زبان آلمانی دو نسخه به فارسی و دو نسخه به زبان فرانسه – در صورت بروز اختلاف نسخه فرانسه معتبر خواهد بود.
از طرف دولت جمهوری فدرال آلمان – از طرف دولت شاهنشاهی ایران
متن قرارداد همکاریهای فنی در مورد هنرستانهای تهران و تبریز که شامل دوازده ماده و یک پروتکل حاوی شش بند می‌باشد اجازه امضاء و مبادله آن در‌جلسه روز سه شنبه دوازدهم خرداد ماه یک هزار و سیصد و چهل و سه به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی