ماده واحده – قرارداد فرهنگی منعقده بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت متحده بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی که مشتمل بر یک مقدمه و بیست و دو ماده است و در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۳۸ در لندن به امضاء نمایندگان مختار طرفین رسیده است تصویب و به دولت اجازه داده می‌شود که اسناد تصویبی آن را مبادله نماید.
قانون فوق که مشتمل بر ماده واحده و یک مقدمه و متن قرارداد ضمیمه است در جلسه یکشنبه بیست و هشتم فروردین ماه یک هزار و سیصد و سی و نه به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی – رضا حکمت
قانون بالا در جلسه ۱۳۳۹/۳/۱۶ به تصویب مجلس سنا رسیده است.
قرارداد فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت متحده بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی
دولت شاهنشاهی ایران و دولت متحده بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی نظر به تمایل قراردادی که تا سر حد امکان از طریق همکاری و مقاولات دوستانه در زمینه فعالیتهای معنوی و هنری و علمی و همچنین در مورد تاریخ و طرق زندگی کشور دیگر بر حسن تفاهم در کشور خودشان بیفزاید به شرح زیر توافق نمودند:
ماده اول – هر یک از دو دولت متعاهد ایجاد کرسیهای استادی و سایر مشاغل آموزشی و دوره‌های آموزشی در رشته‌های زبان و ادبیات و تاریخ کشور دولت متعاهد دیگر و سایر موضوعات مربوط به آن کشور را حتی‌الامکان در دانشگاه‌ها و مؤسسات فرهنگی خود تشویق خواهند نمود.
ماده دوم –
الف – هر یک از دو دولت متعاهد مجاز خواهد بود که در قلمرو دولت متعاهد دیگر انجمنهای فرهنگی به منظور اجراء مقاصد مندرجه در این قرارداد تأسیس و نگهداری نماید مشروط بر این که این انجمنها با مقررات عمومی قانون محلی که نسبت به تأسیس و نگهداری آنها ارتباط دارد مطابقت داشته باشد اصطلاح “انجمنهای فرهنگی” بر سازمانها یا مؤسسات اطلاق می‌شود که هدف آنها عملی ساختن مقاصد کلی این قراردادها به‌وسیله تشکیل کلاسهای درس و مجالس سخنرانی و کنسرتها و نمایشها و تأسیس کتابخانه‌ها و مراکز جمع‌آوری صفحات گرامافون و فیلم باشد.
ب – هر یک از دو دولت متعاهد در حدود قوانین خود کلیه تسهیلات را برای وارد کردن وسایل و لوازم مورد نظر در این قرارداد از قبیل تصاویر و سایر اشیاء جهت نمایش و کتاب و فیلم و صفحات گرامافون به قلمرو خود فراهم خواهد نمود.
ج – هر یک از دو دولت متعاهد در حدود قوانین خود کلیه تسهیلات را برای وارد نمودن وسایلی از قبیل لوازم کتابخانه و گرامافون و دستگاه‌های ضبط‌صوت و دستگاه‌های گیرنده رادیو و پروژکتورهای فیلم و وسایط نقلیه به قلمرو خود که برای اداره انجمنهای فرهنگی مذکور در بند الف این ماده لازم باشد فراهم خواهد ساخت.
ماده سوم – دو دولت متعاهد مبادله اعضاء دانشگاه و معلمین مدارس و دانشجویان و کسانی که به تحقیقات علمی اشتغال دارند و کارشناسان و اعضای مؤسسات فنی را بین قلمروهای خود تشویق خواهند نمود.
ماده چهارم – هر یک از دو دولت متعاهد در قلمرو خود ترتیباتی فراهم خواهد نمود تا اتباع دولت متعاهد دیگر بتواند به تحصیل یا ادامه مطالعات خود در رشته فنی یا تحقیقاتی بپردازند.
ماده پنجم – دو دولت متعاهد تشیید همکاری بین مجامع علمی و سازمانهای تعلیماتی و حرفه‌ای قلمروهای مربوطه خود را به منظور اجراء این قرارداد تشویق خواهند نمود.
هر یک از دو دولت متعاهد تعهد می‌نمایند که دسترسی به آثار تاریخی و مجموعه‌ها و بایگانی‌ها و کتابخانه‌ها و سایر مؤسسات علمی را که تحت کنترل دولت هستند با همان شرایطی که برای دانشمندان و محصلین خود قائل می‌باشند برای دانشمندان و محصلین قلمرو دولت متعاهد دیگر تأمین نماید.
همچنین هر یک از دو دولت تعهد می‌نمایند که با محدودیتهایی که طرفین مقتضی دانسته و توافق کنند و بدون این که به قوانین و مقررات موجود آنها لطمه‌ای وارد سازد وسایلی فراهم نمایند تا این قبیل دانشمندان و دانشجویان بتوانند به عملیات و حفاری باستان شناسی مبادرت ورزند.
ماده ششم – دو دولت متعاهد حدود و شرایط تعیین معادلت درجات علمی و دانشنامه‌ها و گواهینامه‌های صادره در قلمرو یکی از طرفین را با درجات علمی و دانشنامه‌ها و گواهینامه‌های مشابهی که در قلمرو طرف دیگر صادر شده است از نظر مقاصد تحصیلی و عندالاقتضاء به منظورهای شغلی و حرفه‌ای مورد توجه قرار خواهد داد.
ماده هفتم – دو دولت متعاهد به منظور بسط همکاریهای فرهنگی و فنی و تشریک مساعی حرفه‌ای مسافرت اشخاص یا هیأتهای منتخب را به کشور یکدیگر از طریق دعوت یا پرداخت کمک هزینه سفر تشویق خواهند نمود.
ماده هشتم – دو دولت متعاهد همکاری بین سازمانهای رسمی جوانان و سازمانهای ملی تعلیم و تربیت سالمندان را در قلمروهای مربوطه خود تشویق خواهند نمود و همچنین با در نظر گرفتن اعتبارات موجوده همکاری بین سازمانهای رسمی تربیت بدنی و ورزشی قلمروهای مربوطه خود را تشویق خواهند کرد.
ماده نهم – هر یک از دو دولت متعاهد توسعه دوره‌های مطالعاتی کوتاه را که در قلمرو دولت متعاهد دیگر دایر است تشویق خواهد نمود تا اعضاء دانشگاه و معلمین و دانشجویان و دانش‌آموزان و سایر اشخاصی که فعالیتهای مذکور در مقدمه این قرارداد از قلمرو دولت دیگر اشتغال دارند در آن شرکت نمایند.
ماده دهم – دو دولت متعاهد برای این که آثار فرهنگی هر یک از آنها با استفاده از وسایل زیر در کشور دیگر به نحو بهتری شناخته شود با یکدیگر اشتراک مساعی خواهند نمود.
الف – کتب و مطبوعات و سایر نشریه‌ها.
ب – کنفرانسها و کنسرتها.
ج – هنرهای زیبا و سایر نمایشها.
د – ترتیب نمایشهای درام.
و – رادیو- فیلم – صفحات گرامافون و سایر وسایل ضبط و پخش صوت و تصویر.
ماده یازدهم – دو دولت متعاهد حتی‌المقدور با وسایلی که در اختیار دارند و با مقررات قوانین و عرف محلی آنها تطبیق می‌نماید سعی و مجاهدت به‌عمل خواهند آورد تا مطالب نادرستی که درباره هر یک از دو کشور در کتابهای درسی وجود داشته و توجه آنها بدان معطوف شود تصحیح گردد.
ماده دوازدهم – با رعایت مقررات ماده بیست هر یک از دو دولت متعاهد به منظور اجرای این قرارداد صدور اجازه به اشخاص زیر را برای ورود و اقامت در قلمرو خود تسهیل خواهد نمود.
1 – مأمورین دو دولت متعاهد یا مأمورین وابسته به سازمانهایی که به موجب مقررات ماده ۱۸ تعیین می‌گردند.
2 – معلمینی که در مراکز یا انجمنهای بریتانیا در ایران و مراکز انجمنهای ایران در کشورهای متحده بریتانیا اشتغال دارند.
3 – محققین علوم و دانشجویانی که در صدد استخدام در ایران یا در کشور متحده بریتانیا نمی‌باشند:
ماده سیزدهم – به منظور اجرای این قرارداد یک کمیسیون مختلط دائمی مرکب از شش عضو تشکیل خواهد شد.
این کمیسیون به دو شعبه تقسیم می‌شود یکی مرکب از دو عضو ایرانی و یک عضو انگلیسی که در تهران مستقر می‌گردد و دیگری مرکب از دو عضو انگلیسی و یک عضو ایرانی که در لندن مستقر می‌شود. وزارت امور خارجه ایران با موافقت ادارات صلاحیتدار ایران اعضاء ایرانی هر دو شعبه را تعیین خواهد کرد و وزارت امور خارجه انگلیس با موافقت ادارات صلاحیتدار دولت کشور متحده بریتانیا اعضاء انگلیسی هر دو شعبه را نامزد خواهد کرد هر‌یک از دو دولت متعاهد شرایط انتصاب خود را در هر دو شعبه تعیین و اختیار خواهند داشت که اعضاء علی‌البدل نیز معرفی نمایند.
ماده چهاردهم – کمیسیون مختلط پس از آن که تکمیل گردید در صورت لزوم و لااقل هر دو سال یک مرتبه به تناوب در ایران و کشور متحده بریتانیا تشکیل جلسه خواهد داد و نخستین جلسه آن در عرض دوازده ماه از تاریخ اجرای این قرارداد تشکیل خواهد شد.
ریاست جلسات این کمیسیون به عهده هفتمین عضوی خواهد بود که از طرف دولتی که کمیسیون در آن تشکیل می‌شود تعیین می‌گردد.
ماده پانزدهم – کمیسیون مختلط و هر یک از شعب آن مجاز خواهند بود که از اعضاء اضافی بدون داشتن حق رأی به عنوان مشاوره درباره مسائل خاصی دعوت نمایند.
ماده شانزدهم – کمیسیون مختلط آیین‌نامه مربوط به وظایف خود را شخصاً وضع خواهد کرد.
ماده هفدهم – یکی از نخستین وظایف کمیسیون مختلط این خواهد بود که در جلسه‌ای که با حضور کلیه اعضاء پیشنهاداتی با تفصیل و ذکر جزئیات درباره نحوه اجراء این قرارداد تنظیم نماید تا بعداً پیشنهادات مزبور از طرف دو دولت متعاهد مورد بررسی قرار گیرد.
کمیسیون مختلط در جلساتی که بعداً تشکیل خواهد داد موضوع را مورد تجدید نظر قرار داده و ممکن است نظریات دیگری را پیشنهاد یا اصلاحاتی نسبت به توصیه‌های پیشین خود جهت بررسی دو دولت متعاهد پیشنهاد نماید در فواصل بین جلساتی که کمیسیون مختلط با حضور کلیه اعضاء تشکیل می‌دهد هر یک از شعب با موافقت شعبه دیگر می‌تواند پیشنهادها یا اصلاحاتی نظیر آن چه قبلاً برای این منظور ذکر شده تنظیم یا توصیه نماید.
ماده هیجدهم – هر یک از دو دولت متعاهد می‌تواند گاه به گاه اشخاص یا سازمانهای شایسته را مأمور نماید که صحت اجرای مفاد این قرارداد را تأمین نمایند.
ماده نوزدهم – در این قرارداد:
الف – مقصود از اصطلاح “قلمرو” و “کشور” در مورد دولت ایران “قلمرو ایران” و در مورد کشور متحده بریتانیا عبارت است از کشور متحده بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی.
ب – مقصود از اصطلاح “اتباع” در مورد ایران اتباع دولت ایران و در مورد دولت کشور متحده بریتانیا عبارت است از اهالی کشور متحده و مستعمرات که معمولاً در کشور متحده بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی سکونت دارند.
ماده بیستم – هیچ یک از مفاد این قرارداد نسبت به مسئولیت اشخاص در برابر رعایت قوانین و مقررات جاریه در قلمرو هر یک از دو دولت متعاهد در باب ورود و اقامت و خروج بیگانگان تأثیر نخواهد داشت.
ماده بیست و یکم – این قرارداد به تصویب خواهد رسید و مبادله اسناد مصوبه آن در تهران صورت خواهد گرفت قرارداد پانزده روز پس از مبادله اسناد مصوبه به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
ماده بیست و دوم – این قرارداد حداقل برای مدت پنج سال معتبر خواهد بود و سپس چنان چه هیچ یک از دو دولت متعاهد در عرض مدت لااقل شش ماه قبل از تاریخ انقضاء مدت مزبور اعلام فسخ ننمایند قرارداد کماکان به اعتبار خود باقی خواهد ماند تا زمانی که مدت شش ماه از تاریخی که یکی از دو دولت متعاهد فسخ آن را به طرف دیگر اعلام نموده باشد منقضی گردد.
با توجه به مفاد مذکور در فوق امضاء‌کنندگان تام‌الاختیار زیر از طرف دول‌متبوعه خود این قرارداد را امضاء نمودند.
این قرارداد در تاریخ ۱۳۳۸.۲.۱۵ مطابق با تاریخ ۶ مه سال ۱۹۵۹ در لندن در دو نسخه به زبانهای فارسی و انگلیسی تنظیم شده و هر دو متن متساویاً معتبر می‌باشد.
از طرف دولت شاهنشاهی ایران – از طرف دولت کشور متحده بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی
علی‌اصغر حکمت – – سلوین لوید
مقدمه و متن قرارداد فوق ضمیمه قانون راجع به قرارداد فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی بوده و صحیح است.
رییس مجلس شورای ملی – رضا حکمت