ماده واحده – اساسنامه مؤسسه بین‌المللی انرژی اتمی که در تاریخ ۲۶ اکتبر ۱۹۵۶ مقر سازمان ملل متحد (نیویورک) امضاء شده و مشتمل بر ۲۳ ماده و یک ضمیمه میباشد و به امضای نماینده ایران هم رسیده است تصویب و به دولت اجازه الحاق را میدهد.
قانون فوق که مشتمل بر ماده واحده و متن اساسنامه ضمیمه است پس از تصویب مجلس سنا در جلسه روز ۳ شنبه ششم خرداد ماه یکهزار و سیصد و سی و هفت به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
نایب رئیس مجلس شورای ملی – امان‌الله اردلان
اساسنامه مؤسسه بین‌المللی انرژی اتمی
ماده اول
در تأسیس موسسه
اصحاب این اساسنامه یک مؤسسه بین‌المللی انرژی اتمی که من بعد در این اساسنامه بنام مؤسسه خوانده خواهد شد طبق مبانی و شرایط مصرحه ذیل تأسیس میکنند.
ماده دوم
در مقاصد
مؤسسه خواهد کوشید که سهم انرژی اتمی را در صلح سلامت و سعادت سراسر جهان تسریع کند و توسعه بخشد و تا جائی که بدان قادر باشد کسب اطمینان خواهد کرد که هر کمکی که بوسیله مؤسسه یا بنا بتقاضای آن و یا تحت سرپرستی و نظارت آن بعمل خواهد آمد برای پیشرفت هیچ منظور نظامی مورد استفاده قرار نگیرد.
ماده سوم
در وظائف
الف – مؤسسه مجاز است:
1- تحقیق درباره انرژی اتمی و توسعه آن و استفاده عملی از آن را برای مقاصد غیر نظامی در سراسر جهان تشویق و مساعدت نماید و در صورتی که از مؤسسه تقاضا شده باشد جهت تأمین انجام خدمات یا تهیه مواد و وسائل و تأسیسات برای یک عضو مؤسسه از طرف عضو دیگر بعنوان واسطه عمل کند و نیز جهت تحقیق در انرژی اتمی و توسعه آن و استفاده عملی از آن در مقاصد غیر نظامی هم عمل یا خدمت مفیدی را انجام دهد.
2- بمنظور تأمین وسائل تحقیق درباره انرژی اتمی و توسعه آن و استفاده عملی از آن در مقاصد غیر نظامی و از جمله تولید نیروی برق با توجه لازم به احتیاجات نواحی عقب مانده جهان طبق این اساسنامه مواد و خدمات و تجهیزات و تأسیسات ضروری را تدارک و تحویل نماید.
3- مبادله اطلاعات علمی و فنی را جهت استفاده از انرژی اتمی در مقاصد غیر نظامی تسهیل کند.
4- مبادله و تعلیم دانشمندان و کارشناسان را در زمینه استفاده غیر نظامی از انرژی اتمی تشویق نمایند.
5- جهت حصول اطمینان بر اینکه مواد شکافت پذیر (۱) مخصوص و سایر مواد و خدمات و تجهیزات و تأسیسات و‌اطلاعاتی که بوسیله موسسه یا طبق تقاضای آن و یا تحت سرپرستی و نظارت آن تدارک شده در پیشرفت هیچ منظور نظامی مورد استفاده قرار نگیرد تدابیر احتیاطی اتخاذ و اجرا کند و این تدبیر احتیاطی را طبق تقاضای اصحاب این اساس نامه بر قراردادهای دو یا چند جانبه مشمول دهد و یا بنا بر تقاضای یک دولت هر گونه فعالیت آن دولت را در زمینه انرژی اتمی مشمول این تدابیر احتیاطی سازد.
6- برای حفظ سلامتی و تقلیل مخاطرات جانی و مالی و (از جمله درباره شرایط کار) با مشورت و عنداللزوم با همکاری مقامات صالح سازمان ملل متحد و موسسات تخصصی مربوطه آن مقرراتی اساسی (استاندار) وضع و یا اقتباس نماید و جهت اجرای این مقررات اساسی چه در مورد عملیات خود موسسه و چه مورد عملیات مربوط باستعمال مواد و استفاده از خدمات و تجهیزات و تأسیسات و اطلاعاتی که بنابر تقاضای مؤسسه یا تحت نظارت و سرپرستی آن بعمل میآید تدابیر لازم اتخاذ کند و نیز ترتیب مقتضی بدهد که بر حسب تقاضای اصحاب و این اساسنامه و مقررات اساسی مزبور در مورد عملیات مربوط به قراردادهای دو یا چند جانبه و همچنین در صورت تقاضای یک دولت در مورد کلیه عملیات آن دولت در زمینه انرژی‌اتمی به موقع اجراء درآید.
7- هر گاه در یک منطقه بخصوص وسائل و تأسیسات و تجهیزات موجوده غیر کافی و یا استفاده از آن فقط تحت شرایطی میسر باشد که رضایت بخش شناخته نشود هر نوع وسائل و تأسیسات و تجهیزاتی که جهت انجام اقدامات مجاز مؤسسه مفید باشد تهیه و یا ایجاد کند.
ب – مؤسسه ضمن انجام وظائف خود:
1- در فعالیتهای خود بقسمی عمل خواهد کرد که با هدفها و اصول سازمان ملل متحد بمنظور پیشرفت صلح و تعاون بین‌المللی و یا سیاست متخذه از طرف ملل متحد بمنظور تحقق یک خلع سلاح تضمین شده در سراسر جهان و با سایر قراردادهای بین‌المللی که بمنظور اجرای چنین سیاستهائی بوجود آمده است منطبق باشد.
۲- برای حصول اطمینان از اینکه مواد شکاف پذیر مخصوصی که مؤسسه دریافت میدارد جز در مقاصد غیر نظامی بمصرف نخواهد رسید بر استعمال مواد مزبور نظارت برقرار خواهد ساخت.
۳- منابع و ذخایر خود را در سراسر جهان بقسمی توزیع خواهد کرد که استعمال مؤثر و تا حداکثر استفاده عموم از مصرف آن در جمیع مناطق جهان با توجه به احتیاجات مخصوص نواحی عقب‌افتاده جهان تأمین گردد.
۴- گزارشهای سالیانه‌ای از فعالیت های خود بمجمع عمومی سازمان ملل و عندالاقتضا بشورای امنیت تسلیم خواهد کرد و هر گاه در حدود فعالیت های مؤسسه مسائلی پیش آید که در صلاحیت شورای امنیت باشد موسسه شورای مزبور را که مسئولیت اصلی صلح و امنیت جهان را بعهده دارد از آن مستحضر خواهد ساخت و همچنین مؤسسه میتواند اقداماتی را که طبق این اساسنامه بدان مجاز میباشد و از جمله اقداماتی که در بند ۳ از ماده ۱۲ پیش‌بینی شده بعمل آورد.
۵- گزارشهائی را بشورای اقتصادی و اجتماعی و سایر مقامات ملل متحد در خصوص مسائلی که در صلاحیت آنها است تسلیم مینماید.
پ – کمکی را که مؤسسه ضمن انجام وظائف خود باعضاء خود میکند مقید بهیچ شرط سیاسی و اقتصادی و نظامی یا هر شرط دیگری که مغایر با‌مقررات این اساسنامه باشد نخواهد نمود.
ت – به شرط رعایت این اساسنامه و مقررات قراردادهائی که بین یک دولت یا دسته‌ای از دولتها طبق مقررات این اساسنامه یا موسسه منعقد شده باشد موسسه فعالیت های خود را با توجه به حق حاکمیت دولتها بعمل خواهد آورد.
ماده چهارم
در عضویت
الف – اعضاء موسس این موسسه عبارتند از دولی که عضو سازمان ملل متحد یا یکی از موسسات تخصصی آن بوده و این اساسنامه را در ظرف نود روز از تاریخی که برای امضاء آماده میشود امضاء و سند تصویب را تسلیم نموده باشند.
ب – اعضاء دیگر مؤسسه دولتهائی هستند که اعم از داشتن یا نداشتن عضویت در سازمان ملل متحد یا یکی از مؤسسات تخصصی آن عضویت آنها بنا بتوصیه هیئت مدیره از طرف کنفرانس عمومی تصویب شود و سند الحاق باین اساسنامه را تسلیم نمایند.
هنگام توضیح یا پذیرفتن دولتی بعضویت مؤسسه هیئت مدیره و کنفرانس عمومی درباره قدرت و تمایل آن دولت به ایفای تعهداتی که باعضاء مؤسسه تعلق خواهد گرفت با توجه بقدرت و تمایل آن دولت به اجرای مقاصد و اصول منشور ملل متحد اتخاذ تصمیم خواهد کرد.
پ – مؤسسه بر اصل تساوی حق حاکمیت جمیع اعضاء آن مبتنی میباشد و برای اینکه حقوق و امتیازات ناشی از عضویت مؤسسه برای کلیه اعضاء تأمین گردد جمیع اعضاء موظفند تعهداتی را که طبق این اساسنامه بعهده گرفته‌اند با حسن نیت اجرا کنند.
ماده پنجم
در کنفرانس عمومی
الف – یک کنفرانس عمومی مرکب از نمایندگان کلیه اعضاء مؤسسه یا بصورت عادی سالیانه و یا بر حسب دعوت مدیر کل که طبق تقاضای هیئت مدیره یا اکثریت اعضاء بعمل خواهد آمد بصورت فوق‌العاده انعقاد خواهد یافت. محل اجلاس این کنفرانس مقر دائمی مؤسسه خواهد بود مگر اینکه کنفرانس عمومی تصمیم دیگری اتخاذ کند.
ب – هر یک از اعضاء درین کنفرانس ها یک نفر نماینده خواهد داشت که میتواند از اعضاء علی‌البدل و مشاورینی همراه خود داشته باشد هزینه حضور هر نمایندگی بوسیله عضو ذینفع تأدیه خواهد شد.
پ – کنفرانس عمومی در آغاز هر دوره اجلاسیه یک نفر رئیس و متصدیان دیگری را که لازم باشد انتخاب خواهد کرد و این منتخبین در طول دوره اجلاسیه انجام وظیفه خواهند نمود. کنفرانس عمومی با رعایت مقررات این اساسنامه نظامنامه داخلی خود را وضع مینماید. هر عضو دارای یک رأی خواهد بود. تصمیمات مربوط به مسائلی که در بند ح از ماده ۱۴ و قسمت یک بند پ از ماده ۱۸ و بند ب از ماده ۱۹ پیش‌بینی شده باکثریت دو ثلث اعضاء حاضر و رأی دهنده اتخاذ خواهد شد تصمیمات مربوط به مسائل دیگر از جمله اینکه کدام مسائل یا کدام دسته از مسائل جدید باید به اکثریت دو ثلث آراء حل شود منوط به اکثریت آراء اعضاء حاضر و رأی دهنده خواهد بود. حد نصاب با اکثریت اعضاء حاصل میگردد.
ت – کنفرانس عمومی میتواند کلیه مسائل و اموری را که در حدود این اساسنامه بوده و یا باختیارات و عملیات یکی از مقامات پیش‌بینی شده در این اساسنامه ارتباط داشته باشد مورد بحث قرار دهد و به اعضاء مؤسسه و هیئت مدیره و یا بهر دو در باب مسائل و امور مزبور توصیه‌هائی بنماید.
ث – کنفرانس عمومی
۱- اعضاء هیئت مدیره را طبق ماده ۶ انتخاب میکند.
۲- پذیرش اعضاء جدید را طبق ماده ۴ تصویب مینماید.
۳- امتیازات و حقوق هر عضو را طبق ماده ۱۹ معلق میسازد.
۴- گزارش سالیانه هیئت مدیره را مورد مداقه قرار میدهد.
۵- طبق ماده ۱۴ بودجه مؤسسه را بنا بتوصیه هیئت مدیره تصویب مینماید و یا این که بودجه مزبور را کلاً یا جزئاً بضمیمه توصیه‌های خود به هیئت مدیره اعاده میدهد که از نو به کنفرانس تقدیم کنند.
۶- گزارش هائی که باید بسازمان ملل متحد تسلیم شود بطوری که در قرارداد مربوط بمناسبات مؤسسه با سازمان ملل پیش‌بینی شده باستثنای گزارشهای مذکوره در بند ب از ماده ۱۲ را تصویب میکند و یا آن را بضمیمه توصیه‌های خود بهیئت مدیره عودت میدهد.
۷- هر قراردادی را که بین مؤسسه و سازمان ملل یا موسسات دیگر بسته میشود بطوری که در ماده ۱۶ پیش‌بینی شده تصویب میکنند یا آن را بضمیمه توصیه‌های خود بهیئت مدیره اعاده میدهند و هیئت مدیره آن را مجدداً بکنفرانس عمومی تقدیم مینماید.
۸- قواعد و حدودی را که هیئت مدیره میتواند در حیطه آن طبق بند ج از ماده ۱۴ مبادرت به استقراض نماید و نیز شرایط قبول وجوهی که داوطلبانه بمؤسسه تقدیم میشود و همچنین طبق بند ج از ماده ۱۴ طریق مصرف وجوه عمومی مذکور در آن بند را تصویب میکند.
۹- اصلاحات در این اساس نامه را طبق بند پ از ماده ۱۸ تصویب میکند.
۱۰- انتصاب مدیر کل را طبق بند الف از ماده ۷ تصویب مینماید
ج – کنفرانس عمومی صلاحیت دارد
1- درباره هر مطلبی که هیئت مدیره بخصوص برای کسب تکلیف به کنفرانس عمومی احاله میکند اخذ تصمیم نماید.
2- موضوعاتی را برای بررسی بهیئت مدیره ارجاع و یا از هیئت مزبور تسلیم گزارشهائی را درباره هر موضوعی که به عملیات موسسه مربوط باشد درخواست کند.
ماده ششم-
در هیئت مدیره:
اول-
[اصلاحی ۱۳۵۰/۳/۳۱] –
[اصلاحی ۱۳۶۷/۱/۲۸]
هیأت مدیره‌ای که به علت انقضای دوره باید کنار رود برای عضویت در هیأت مدیره ۱۰ نفر از اعضاء را که در تکنولوژی انرژی اتمی منجمله تولید مواد خام از سایرین مجرب‌تر باشند تعیین میکند. به علاوه هر یک از مناطقی که ذیلاً ذکر میشود برای عضویت در هیأت مدیره عضوی را که در تکنولوژی انرژی اتمی و منجمله تولید مواد خام مجرب‌تر باشد به شرط آن که منطقه مزبور نماینده‌ای در میان ۱۰ عضو مذکور در فوق نداشته باشد معین مینماید.
1 – آمریکای شمالی.
2 – آمریکای لاتین.
3 – اروپای غربی.
4 – اروپای شرقی.
5 – آفریقا.
6 – خاورمیانه و آسیای جنوبی.
7 – آسیای جنوب شرقی و اقیانوس آرام.
8 – خاور دور.
دوم – کنفرانس عمومی برای عضویت در هیأت مدیره اعضای زیر را انتخاب مینماید:
الف – بیست عضو با رعایت این که مناطق مصرحه در قسمت (الف – ۱) این ماده باید در شورا به طور منصفانه نمایندگی داشته باشد به قدری که هیأت‌مدیره همواره دارای پنج نماینده از منطقه آمریکای لاتین و چهار نماینده از منطقه اروپای غربی و سه نماینده از منطقه اروپای شرقی و چهار نماینده از منطقه آفریقا و دو نماینده از منطقه خاورمیانه و آسیای جنوبی و یک نماینده از منطقه آسیای جنوب شرقی و اقیانوس آرام و یک نماینده از منطقه خاور‌دور باشد. هیچ یک از اعضای این گروه نمی‌تواند بعد از انقضای دوره خدمت به نمایندگی در همان گروه انتخاب شود.
ب – یک عضو دیگر از میان اعضاء مناطق زیر:
خاورمیانه و آسیای جنوبی.
آسیای جنوب شرقی.
اقیانوس آرام و خاور دو.
ج – یک عضو دیگر از میان اعضاء مناطق زیر:
آفریقا
خاورمیانه و آسیای جنوب شرقی.
آسیای جنوبی و اقیانوس آرام.
ب – انتخابات مصرحه در قسمت (الف – ۱) این ماده منتهای شصت روز قبل از هر اجلاس کنفرانس عمومی عادی سالانه به عمل خواهد آمد – انتخابات پیش‌بینی شده در قسمت (الف – ۱) این ماده طی دوره‌های اجلاسیه کنفرانس عمومی عادی صورت خواهد گرفت.
ج – اعضایی که طبق مقررات قسمت (الف – ۱) این ماده در هیأت مدیره عضویت یافته‌اند از پایان اجلاس کنفرانس عمومی عادی سالانه که آنها را تعیین نموده تا پایان اجلاس کنفرانس عمومی عادی سالانه آینده متصدی این سمت خواهند بود.
د – اعضایی که طبق قسمت (الف ۲) این ماده در هیأت مدیره عضویت یافته‌اند از پایان هر اجلاس هر کنفرانس عمومی عادی سالانه متصدی این سمت خواهند بود.
ه – هر یک از اعضای هیأت مدیره دارای یک رأی میباشد. تصمیمات مربوط به میزان بودجه مؤسسه طبق مقررات مندرج در بند ح از ماده ۱۴ به اکثریت دو ثلث اعضاء حاضر و رأی‌دهنده اتخاذ میگردد. تصمیمات مربوط به مسایل دیگر و منجمله این که کدام مسائل جدید باید به اکثریت دو ثلث آراء حل گردد به اکثریت آراء اعضاء حاضر و رأی‌دهنده اتخاذ خواهد شد. حد نصاب با اکثریت دو ثلث اعضاء هیأت مدیره حاصل میشود.
و – هیأت مدیره مجاز است طبق این اساسنامه و با توجه به مسئولیتهای خود در قبال کنفرانس عمومی که در این اساسنامه پیش‌بینی شده است وظایف مؤسسه را انجام دهد.
ز – هیأت مدیره در مواقعی که خود تصمیم می‌گیرد تشکیل جلسه خواهد داد. این اجلاسات در مقر دائمی مؤسسه خواهد بود مگر این که از طرف‌هیأت تصمیم دیگری اتخاذ گردد.
ح – هیأت مدیره از میان اعضاء خود رییس و متصدیان دیگر را انتخاب خواهد کرد و با توجه به مقررات این اساسنامه آیین‌نامه داخلی خود را وضع مینماید.
ط – هیأت مدیره میتواند کمیته‌هایی را که مقتضی بداند تشکیل دهد. هیأت مدیره میتواند در روابط خود با سایر سازمانهای اشخاصی را به نمایندگی خود معین کند.
ی – هیأت مدیره هر سال گزارشی در خصوص امور مؤسسه و کلیه طرح‌هایی که از طرف مؤسسه تصویب شده برای تقدیم به کنفرانس عمومی تهیه مینماید.
همچنین هیأت مدیره گزارشهایی را که مؤسسه موظف است یا ممکن است موظف گردد که به سازمان ملل یا هر سازمان دیگری که کار آن مربوط به کار مؤسسه باشد تسلیم نماید، برای تقدیم به کنفرانس عمومی تهیه خواهد نمود. این گونه گزارشها و نیز گزارش سالانه لااقل یک ماه قبل از اجلاس کنفرانس عمومی عادی به اعضاء تسلیم خواهد شد.
ماده هفتم
در کارمندان
الف – یک مدیر کل در رأس کارمندان موسسه قرار دارد این مدیر کل را هیئت مدیره با تصویب کنفرانس عمومی برای مدت چهار سال تعیین میکند. مدیر کل عالیترین مأمور اداری موسسه میباشد.
ب – مدیر کل مسئول انتصابات و سازمان و انجام وظیفه از طرف کارمندان میباشد و تحت اختیار و نظارت هیئت مدیره قرار دارد. مدیر کل وظائف خود را طبق مقرراتی انجام خواهد داد که از طرف هیئت مدیره وضع شده باشد.
پ – هیئت کارمندان مؤسسه آنگونه کارشناسان علمی و فنی و سایر افراد ذیصلاحیتی را که برای انجام مقاصد و وظائف مؤسسه لازم باشد نیز شامل خواهد بود مؤسسه این اصل را رعایت خواهد نمود که تعداد کارمندان دائمی آن بحداقل باشد.
ت – در انتخاب و استخدام و تعیین کیفیت کار بدین نکته توجه اساسی معطوف خواهد شد که کارمندانی واجد بالاترین میزان کاردانی و صلاحیت فنی و فضائل اخلاقی برگزیده و تعیین شوند، به شرط رعایت اصل مذکور در فوق به تشریک مساعی اعضاء موسسه و اهمیت استخدام بطریقی که از لحاظ جغرافیائی مظهر وسیع‌ترین منطقه ممکنه باشد نیز توجه لازم مبذول خواهد گشت.
ترتیب و شرایط استخدام و حقوق و خاتمه خدمت کارمندان طبق مقرراتی خواهد بود که هیئت مدیره بنابر مفاد این اساسنامه و همچنین با رعایت قواعد عمومی که بنا بر توصیه هیئت از طرف کنفرانس عمومی تصویب شده باشد وضع نماید.
ج – مدیر کل و کارمندان در انجام وظائف خود از هیچ مقامی غیر از مؤسسه نه کسب تکلیف و نه قبول دستور خواهند کرد و از هر اقدامی که ممکن است در وضع آنان بعنوان یک کارمند مؤسسه مؤثر باشد خودداری خواهند کرد و نظر بمسؤلیتهائی که در قبال مؤسسه دارند هیچ سر صنعتی یا اطلاعات محرمانه دیگری که در نتیجه انجام وظائف رسمی موسسه بر آن مکشوف شده افشاء نخواهند کرد. هر یک از [اعضاء] تعهد میکند که جنبه بین‌المللی و وظائف مدیر کل و کارمندان را محترم دارد و در صدد نباشد که آنان را در انجام وظائف خود تحت تأثیر قرار دهد.
چ – اصطلاح کارمندان در این ماده شامل مستحفظین نیز میگردد.
ماده هشتم
در تبادل اطلاعات:
الف – هر یک از اعضاء باید اطلاعاتی را که به تشخیص خود برای موسسه مفید می شناسد در اختیار آن بگذارد.
ب – هر یک از اعضاء تمام اطلاعات علمی را که در نتیجه کمک موسسه طبق ماده ۱۱ حاصل شده باشد در اختیار موسسه خواهد گذاشت.
پ – موسسه اطلاعاتی را که طبق بندهای الف و ب این ماده تحصیل شده است جمع‌آوری میکند و بصورتی قابل استفاده در دسترس قرار میدهد. موسسه جهت تشویق تبادل اطلاعات در خصوص اهمیت انرژی اتمی و استفاده‌های غیر نظامی از آن اقدامات مثبتی بعمل خواهد آورد و برای این مقصود بین اعضاء خود بعنوان یک رابط عمل خواهد کرد.
ماده نهم
در تدارک و تحویل مواد
الف – اعضاء میتوانند هر مقدار مواد شکافت پذیر مخصوص را که مقتضی بدانند و تحت شرایطی که با موسسه مورد توافق قرار گرفته باشد در اختیار موسسه بگذارند موادی که تحت اختیار موسسه گذاشته میشود ممکن است بنا به صوابدید عضوی که آن را تدارک میکند بوسیله همان عضو و یا با موافقت موسسه در انبارهای موسسه نگاهداری شود.
ب – اعضاء همچنین میتوانند مواد اولیه‌ای را که در ماده ۲۰ تعریف شده و نیز مواد دیگری را در اختیار موسسه بگذارند میزان اینگونه مواد را که مؤسسه طبق موافقتهای مقرر در ماده ۱۳ قبول خواهد کرد هیئت مدیره تعیین خواهد نمود.
پ – هر عضوی میزان و صورت و ترکیب مواد شکافت‌پذیر مخصوص و مواد اولیه و سایر موادی را که حاضر است با متابعت از قوانین خود بلافاصله یا در طی مدت مقرره از طرف هیئت مدیره در اختیار مؤسسه بگذارد باستحضار مؤسسه خواهد رسانید.
ت – هر عضوی بنا به تقاضای مؤسسه از موادی که در اختیار آن گذاشته است هر مقداری را که مؤسسه تعیین کند بلافاصله بعضو دیگر یا دسته از اعضاء تحویل خواهد داد و نیز هر مقدار از مواد مزبور را که واقعاً برای عملیات و تحقیقات علمی در تأسیسات مؤسسه ضروری باشد بلافاصله بخود مؤسسه تحویل خواهد نمود.
ث – میزان و صورت و ترکیب موادی که بوسیله هر عضو در اختیار مؤسسه گذاشته شده میتواند در هر موقع با موافقت هیئت مدیره تغییر یابد.
ج – اطلاع بدوی طبق بند پ این ماده باید طی سه ماه پس از تاریخ اعتبار یافتن این اساسنامه برای عضو ذینفع داده شود – هر گاه هیئت مدیره تصمیم مغایری اتخاذ نکرده باشد موادی که بدواً عرضه شده مربوط به یک دوره یک ساله خواهد بود که متعاقب سالی است که این اساسنامه درباره عضو ذینفع اعتبار میآید و همچنین هر گاه از طرف هیئت مدیره اقدام مغایری بعمل نیامده باشد اطلاعات بعدی که نباید دیرتر از اولین روز ماه نوامبر هر سال تسلیم شود مربوط بیک دوره یکساله متعاقب تسلیم اطلاع خواهد بود.
چ – از بابت موادی که یک عضو حاضر است در اختیار مؤسسه بگذارد مؤسسه محل و طریقه تحویل و بر حسب اقتضاء صورت و ترکیب موادی که تحویل آن را از عضو مزبور تقاضا نموده تعیین خواهد کرد – مؤسسه همچنین مقدار مواد تحویل شده را ممیزی و میزان آن را متناوباً به اطلاع اعضاء خواهد رسانید.
ح – مؤسسه مسئول انبار کردن و حفاظت موادی است که در تصرف دارد و باید اطمینان حاصل کند که مواد مزبور اولا از تغییرات جوی ثانیا از نقل و انتقال و یا مصارف غیر مجاز ثالثاً از لطمه و انهدام منجمله خرابکاری رابعاً از تصرف قاهرانه مصون خواهد بود.
مؤسسه در مورد انبار کردن مواد شکافت پذیر مخصوص باید مراقبت نماید که مواد مزبور از نظر جغرافیائی بقسمی توزیع گردد که مقادیر زیادی از آن در یک کشور یا در یک منطقه جهان تمرکز نیابد.
خ – مؤسسه در سریعترین مدتی که عملا میسر باشد از اقلام ذیل آنچه را که لازم بداند ایجاد و وضع خواهد کرد.
1- مراکز و تجهیزات و تأسیسات برای تحویل و انبار کردن و توزیع مواد.
2- وسائل مادی حفاظت
3- مقررات کافی برای بهداشت یا جلوگیری از مخاطرات
4- آزمایشگاههای ممیزی برای تجزیه و بازرسی مواد دریافت شده
5- منازل و اماکن اداری جهت کارمندانی که وجودشان برای انجام امور مذکور در فوق لازم است.
6- موادی که طبق مفاد این ماده تحویل شده است به تشخیص هیئت مدیره و بنابر مقررات این اساسنامه مورد استفاده قرار خواهد گرفت. هیچیک از اعضاء حق ندارد بخواهد موادی را که در اختیار مؤسسه میگذارد علیحده نگاهداری شود و یا طرح بخصوصی را جهت مواد مزبور معین نماید.
ماده دهم
در خدمات و تجهیزات و تأسیسات
اعضاء میتوانند خدمات و تجهیزات و تأسیساتی را که بتوانند به انجام مقاصد و وظائف موسسه کمک کند در اختیار مؤسسه بگذارند
ماده یازدهم
در طرح‌های مؤسسه
الف – هر عضوی یا دسته‌ای از اعضاء موسسه که مایل باجرای طرحی مربوط به تحقیق درباره انرژی اتمی یا توسعه آن یا استفاده عملی از آن جهت مقاصد غیر نظامی باشد میتواند کمک مؤسسه را در تأمین مواد شکافت‌پذیر مخصوص و خدمات و تجهیزات و وسائل و تأسیسات لازم برای این مقصود تقاضا کند. هر تقاضائی از این قبیل باید با توضیح مقصود و حدود طرح توام باشد و اینگونه تقاضاها از طرف هیئت مدیره بررسی خواهد شد.
ب – موسسه همچنین میتواند بنا بتقاضای یک عضو و یا دسته‌ای از اعضاء در انعقاد قراردادهائی جهت تأمین اعتبارات مالی از طرف منابع خارجی برای اجرای چنین طرحهائی مساعدت نماید و ضمن انجام چنین مساعدتی هیچگونه تضمین یا قبول مسئولیت مالی درباره آن طرح از موسسه تقاضا نخواهد شد.
پ – موسسه میتواند تدارک تمام مواد و خدمات و تجهیزات و تأسیسات لازم برای هر طرح را بتوسط یک یا چند عضو خود ترتیب بدهد و یا تدارک آن را بنا بر تمام عضو یا اعضائی که تقاضا کرده‌اند کلاً یا جزء بعهده بگیرد.
ت – موسسه میتواند برای بررسی هر تقاضائی شخص یا اشخاص ذیصلاحیتی را به قلمرو آن عضو و یا آن دسته از اعضاء که تقاضا کرده‌اند برای مطالعه طرح منظور اعزام دارد و در انجام این امر موسسه با موافقت آن عضو یا آن دسته از اعضاء که تقاضا کرده‌اند میتواند افرادی از کارمندان خود یا از اتباع ذیصلاحیت هر یک از اعضاء خود را مورد استفاده قرار دهد.
ث – هیئت مدیره قبل از تصویب هر طرحی بنابر مقررات این ماده بمراتب ذیل توجه لازم خواهد کرد.
1- فایده طرح و از جمله قابل اجرا بودن آن از نظر علمی و فنی.
2- کفایت نقشه‌ها و اعتبارات و کادر فنی باندازه‌ای که اجرای طرح را بصورت ثمربخشی تامین سازد.
3- پیش‌بینی مقررات اساسی بهداشت و جلوگیری از مخاطرات به قسمی که برای تماس با مواد و نقل و انتقال و انبار کردن آن و عمل و تأسیسات کافی باشد.
4- عدم توانائی آن عضو یا آن دسته از اعضاء تقاضاکننده جهت تأمین اعتبارات و مواد و تأسیسات و تجهیزات و خدمات لازم
5- توزیع عادلانه مواد و منابع دیگری که در اختیار موسسه میباشد.
6- احتیاجات مخصوص مناطق عقب مانده جهان.
7- مسائل مربوطه دیگر.
ج – پس از تصویب هر طرحی موسسه یا عضو یا دسته‌ای از اعضاء آن طرح را تسلیم کرده است قراردادی منعقد خواهد ساخت و در این قرارداد:
1- میزان هر ماه شکافت پذیر مخصوص و مواد دیگری که لازم است برای طرح تخصیص یابد پیش بینی خواهد شد.
2- انتقال مواد شکافت پذیر مخصوص از محل حفاظت آن حین تنظیم قرارداد (اعم از اینکه تحت حفاظت موسسه یا عضوی باشد که آن را جهت استفاده در طرح‌های مؤسسه تدارک کرده) بعضو یا دسته‌ای از اعضاء که طرح را تسلم نموده‌اند تحت کیفیاتی که حمل و نقل بدون مخاطره و مقررات عملی بهداشتی و صحی را تامین نموده باشد پیش‌بینی خواهد شد.
3- شرائط و کیفیات و از جمله قیمتی که طبق آن باید مواد و خدمات و تجهیزات و تأسیساتی از طرف خود مؤسسه فراهم گردد معین خواهد شد و در صورتی که اینگونه مواد و خدمات و تجهیزات و تأسیسات باید توسط یکی از اعضاء تهیه شود شرائط و کیفیات آن بقسمی که بین آن عضو یا آن دسته از اعضاء تهیه‌کننده طرح و عضو تدارک کننده مقرر شد معین خواهد گشت.
4- ضمناً از عضو یا آن دسته از اعضاء که طرح را تسلیم کرده است تعهد گرفته خواهد شد که اولا از کمک پیش‌بینی شده برای پیشرفت هیچ منظور نظامی استفاده نشود ثانیاً با وجود تصمیمات مربوطه مصرحه در قرارداد طرح موضوع قرارداد مشمول تدابیر احتیاطی مندرجه در ماده ۱۲ خواهد بود.
5- برای حفظ حقوق و منافع مؤسسه و عضو یا اعضاء ذینفع در اختراعات یا اکتشافات یا حقوق انحصاری ناشی از طرح پیش‌بینی مقتضی خواهد شد.
6- برای فیصله اختلافات پیش‌بینی مقتضی خواهد شد.
7- هر پیش‌بینی دیگر مربوط بموضوع بعمل خواهد آمد.
چ – مقررات این ماده در صورت اقتضا شامل هر گونه تقاضای مواد و خدمات و تأسیسات و تجهیزات مربوط به طرحی که در حال اجرا میباشد نیز میگردد.
ماده دوازدهم
در تدابیر احتیاطی تضمینات
الف – در مورد هر طرح مربوط بخود موسسه یا هر قراردادی که اصحاب ذینفع در آن از موسسه اجرای تدابیر احتیاطی را تقاضا کرده باشند موسسه حقوق و مسئولیت های ذیل را تا حدی که مربوط بدان طرح یا قرارداد میگردد دارا میباشد:
۱ رسیدگی به نقشه تجهیزات و تاسیسات مخصوص و از جمله راکتورهای هسته‌ای Nucleus و تصویب آن منحصراً از لحاظ حصول اطمینان بر اینکه نقشه مزبور موجب پیشرفت هیچ منظور نظامی نخواهد بود و با مقررات اساسی بهداشت و جلوگیری از مخاطرات منطبق میباشد و تدابیر احتیاطی و تصمیمات مقرر در این ماده میتواند بنحو مؤثری درباره آن اجرا شود.
۲- تقاضای اجرای هر گونه مقررات بهداشتی و تدابیر احتیاطی که موسسه وضع نماید.
۳ تقاضای نگاهداری و تهیه فهرست روشنی از سابقه عملیات که به سهولت امکان احتساب بمواد اولیه یا مواد شکافت‌پذیر مخصوص که جهت طرح یا قرارداد استعمال یا تولید شده کمک کند.
۴- مطالبه و دریافت گزارشهائی درباره پیشرفت عملیات.
۵- تصویب طرق اجرای عملیات شیمیائی روی مواد قابل تشعشع صرفاً «از لحاظ حصول اطمینان اینکه این عملیات شیمیائی باستفاده مواد در مقاصد نظامی منجر نخواهد گشت و با مقررات اساسی بهداشت و جلوگیری از مخاطرات منطبق خواهد بود و نیز تقاضای اینکه مواد شکافت‌پذیر مخصوصی که بصورت یک محصول فرعی جمع‌آوری یا تولید میشود در مقاصد غیر نظامی و تحت تضمینات مداوم مؤسسه برای تحقیقات علمی یا راکتور یا اعم از موجود یا آنچه در دست ساختمان است و از طرف عضو یا اعضاء ذیعلاقه مشخصی خواهد شد مورد استفاده قرار گیرد و نیز تقاضای اینکه هر گونه مازاد مواد شکافت پذیر مخصوص که بصورت یک محصول فرعی از آنچه برای عملیات مذکور در فوق لازم است جمع‌آوری یا تولید میشود بمنظور جلوگیری از ذخیره شدن آن نزد مؤسسه بامانت گذاشته شود مشروط بر اینکه این مواد شکافت‌پذیر مخصوص که بدین نحو نزد مؤسسه بامانت سپرده میشود بنا بتقاضای عضو یا اعضاء ذینفع بلافاصله بآن عضو یا آن اعضاء که ذینفع هستند مسترد گردد تا تحت شرایط مذکوره در فوق بمصرف برسانند.
۶- بازرسانی که از طرف مؤسسه پس از مشورت با دولت یا دولتهای دریافت کننده کمک معین خواهد شد بقلمرو آن دولت یا آن دولتها اعزام دارد و این بازرسان عنداللزوم برای احتساب مواد اولیه و مواد شکافت پذیر مخصوص تدارک شد و محصولات به دست آمده از مواد شکافت‌پذیر مخصوص و تشخیص ایفاء تعهدات مربوط بعدم استفاده برای پیشرفت منظور نظامی مندرج در قسمت ج – ۴ ماده ۱۱ و مقررات بهداشتی و تدابیر احتیاطی مندرج در قسمت الف – ۲ این ماده و نیز سایر کیفیات مصرحه در قرار بین مؤسسه و دولت یا دولتهای ذینفع در هر موقع بهر جا و هر برنامه کار و هر‌شخصی که باقتضای سمت خود با مواد و تجهیزات و تأسیساتی سر و کار دارد که طبق مقررات این اساسنامه باید حفاظت شوند حق مراجعه خواهند داشت بازرسان معین شده از طرف مؤسسه در صورت تقاضای دولت ذینفع با نمایندگانی از مقامات آن دولت همراه خواهند شد مشروط بر اینکه در اجرای وظائف این بازرسان از این جهت تأخیر و یا از جهت دیگر ممانعتی حاصل نشود.
۷- در صورتی که تعهدات و مقررات از طرف دولت یا دولتهای دریافت‌کننده کمک مراعات نشود و یا ناقص باشد و اقدامات اصلاحی نیز در مدت معقولی بعمل نیاید کمک مؤسسه را معلق کند یا خاتمه دهد و مواد و تجهیزاتی که از طرف مؤسسه یا یک عضو آن جهت اجرای طرح تدارک شده مسترد دارد.
ب – یک هیئت بازرسی بر حسب احتیاج تشکیل دهد و این هیئت بازرسی مسئول است کلیه عملیاتی که مستقیماً بوسیله موسسه اداره میشود بازرسی و اطمینان حاصل کند که موسسه آن اقدامات بهداشتی و تدابیر احتیاطی که اجرای آن را در طرحهائی که منوط به تصویب یا تحت سرپرستی و نظارت موسسه میباشد مقرر داشته خود مورد عمل قرار داده است و نیز اطمینان حاصل کند که اقدامات کافی بعمل آمده تا مواد اولیه یا مواد شکافت‌پذیر مخصوصی که در حفاظت مؤسسه میباشد و یا در عملیات خود موسسه استعمال گشته و یا تولید شده است برای پیشرفت هیچ منظور نظامی مورد استفاده قرار نگیرد. موسسه برای جبران هر عدم مطابقت یا هر منقصتی اقدامات کافی بعمل خواهد آورد.
پ – هیئت بازرسی همچنین مسئولیت دارد که حساب مندرج در قسمت الف – ۶ این ماده را بخواهد و ممیزی کند و اطمینان حاصل نماید که تعهد مصرح در قسمت ج – ۴ ماده ۱۱ و مقررات مصرحه در قسمت الف – ۲ این ماده و نیز سایر کیفیات هر طرح بi قسمی که در قرارداد بین موسسه و دولت یا دولتهای ذینفع تصریح گشته مراعات شده است.
بازرسان هر تخلف از شرطی را بمدیر کل گزارش میدهند و مشارالیه گزارش مزبور را بهیئت مدیره تسلیم میکند و هیئت مدیره بدولت یا دولتهای دریافت کننده کمک دیگر مراجعه و تقاضا خواهد کرد که فوراً هر تخلفی که هیئت بازرسی وقوع آن را تشخیص داد جبران کنند و هیئت مدیره این تخلف را بکلیه اعضا شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل گزارش خواهد داد و در صورتی که از طرف دولت یا دولت های ذینفع در مدت معقولی اقدامات اصلاحی بنحو اتم بعمل نیاید هیئت میتواند یکی از تصمیمات یک و یا هر دو را در آن واحد اتخاذ کند:
1 – تقلیل و یا تعلیق کمکی که از طرف مؤسسه یا یکی از اعضاء فراهم گشته.
2 – تقاضای اعاده مواد و تجهیزاتی که در اختیار یک عضو یا دسته از اعضاء گذاشته شده است.
همچنین موسسه میتواند طبق ماده ۱۹ استفاده از امتیازات و حقوق ناشیه از عضویت را درباره عضو متخلف معلق سازد.
ماده سیزدهم
در تأدیه مطالبات اعضاء
جز در مواردی که بین هیئت مدیره و عضوی که برای مؤسسه مواد خدمات و تجهیزات و تأسیسات تدارک میکند بصورت دیگری توافق شده باشد هیئت مدیره با عضو تدارک‌کننده قراردادی جهت ترتیب تأدیه بهای اقلام تدارک شده منعقد خواهد کرد.
ماده چهاردهم
در مقررات مالی
الف- [اصلاحی ۱۳۸۰/۳/۲۷]
هیئت مدیره بودجه دو سالانه که متضمن برآورد مخارج موسسه خواهد بود به کنفرانس عمومی تسلیم خواهد نمود و مدیر کل برای تسهیل کار هیئت طرح بودجه را بدواً تهیه مینماید و اگر کنفرانس عمومی برآورد مزبور را تصویب نکند آن را با توصیه‌هائی به هیئت مدیره باز میگرداند و در آن صورت هیئت برآورد جدیدی برای تصویب به کنفرانس عمومی تسلیم خواهد نمود.
ب – مخارج موسسه در اقلام زیر طبقه‌بندی میشود:
۱- مخارج اداری که عبارتند از:
اولا – مخارج کارمندان موسسه باستثنای مخارج کارمندانی که بعلت ارتباط با مواد و خدمات و تجهیزات و تأسیسات مصرحه در قسمت ب ۲ که ذیلا ذکر میشود استخدام شده‌اند – مخارج اجلاسات و مخارجی که جهت تهیه طرح‌های مؤسسه و توزیع اطلاعات لازم است.
ثانیا مخارج اجرای تدابیر احتیاطی و تضمینات مصرحه در ماده ۱۲ در مورد طرح‌های موسسه یا تضمینات قسمت الف – ۵ ماده ۳ در مورد هر قرارداد و یا چند جانبه و نیز مخارج نقل و انتقال و انبار کردن مواد شکافت‌پذیر مخصوص علاوه بر مخارج نقل و انتقال و انبارداری مصرحه در بند ث این ماده.
۲- مخارجی که در قسمت ب ۱ این ماده پیش‌بینی نشده و بمواد و لوازم و تأسیسات و تجهیزاتی ارتباط دارد که بوسیله موسسه جهت انجام وظائف مجاز آن تحصیل و یا ایجاد شده باشد و همچنین قیمت مواد و خدمت و تجهیزات و تأسیساتی که از طرف موسسه و بموجب قراردادها برای یک یا چند عضو تدارک شده است.
پ – هیئت مدیره ضمن تعیین مخارج مصرحه در قسمت ثانوی بند ب ۱ مذکور در فوق وجوهی را که طبق قراردادهای دو یا چند جانبه یا موسسه از‌بابت اجرای تضمینات قابل استرداد باشد کسر خواهد کرد.
ت – هیئت مدیره مخارج مصرحه در قسمت بند ب ۱ مذکور در فوق را بنا به نسبتی که باید از طرف کنفرانس عمومی تعیین شود تقسیم خواهد کرد و کنفرانس عمومی در تعیین این نسبت از اصول متخذه از طرف ملل متحد برای پرداخت سهمیه دول عضو در بودجه عمومی سازمان ملل پیروی خواهد نمود.
ث – هیئت مدیره متناوباً تعرفه‌ای برای مخارج و از جمله تعرفه واحدی برای اجرت انبارداری و نقل و انتقال مواد خدمات و تجهیزات و تأسیساتی که بوسیله مؤسسه جهت اعضاء تدارک میشود تعیین خواهد کرد. تعرفه مزبور بقسمی تنظیم خواهد شد که عایدات کافی جهت مقابله با مخارج و قیمت های مصرحه در قسمت ب – ۲ مذکور در فوق پس از وضع هدایای داوطلبانه‌ای که هیئت مدیره میتواند طبق بند ج به این منظور تخصیص دهد تأمین نماید.
وجوهی که بوسیله این تعرفه عاید میشود در اعتبار جداگانه‌ای نگاهداری خواهد شد تا بابت مواد و خدمات و تجهیزات و تأسیساتی که بوسیله اعضاء تدارک شده بآنها تأدیه گردد و یا بمصرف سایر مخارج مصرحه در قسمت ب ۲ مذکور در فوق که ممکن است بوسیله خود مؤسسه ایجاد گردد رسانیده بشود.
ج – هر نوع مازادی که عواید مصرحه در بند ث بر مخارج مندرجه در آن بند داشته باشد و کلیه وجوهی که داوطلبانه بمؤسسه اهدا شود در یک اعتبار عمومی نگاهداری خواهد شد و طبق نظر هیئت مدیره با تصویب کنفرانس عمومی بمصرف خواهد رسید.
چ – به شرط رعایت قواعد و حدودی که از طرف کنفرانس عمومی به تصویب رسیده باشد هیئت مدیره اختیار خواهد داشت که هم بنمایندگی از طرف مؤسسه باستقراض مبادرت ورزد بدون اینکه هیچگونه مسئولیتی از بابت قروض که با استفاده از این اختیار بوجود آمده بر اعضاء مؤسسه تحمیل گردد و هم وجوهی که داوطلبانه به مؤسسه اهدا میشود قبول نماید.
ح – تصمیمات کنفرانس عمومی در خصوص مسائل مالی و نیز تصمیمات هیئت مدیره درباره میزان بودجه مؤسسه به اکثریت دو ثلث از اعضاء حاضر و رأی دهنده اتخاذ خواهد شد.
ماده پانزدهم
در امتیازات و مصونیتها
الف – مؤسسه در قلمرو هر یک از اعضاء خود از شخصیت حقوقی و امتیازات و مصونیت هائی که برای انجام وظائف آن لازم باشد برخوردار خواهد شد.
ب – نمایندگان اعضاء و همچنین اعضاء علی‌البدل و مشاورین آنان و کسانی که بعضویت هیئت مدیره منصوب میشود و اعضاء علی‌البدل و مشاورین آنان و مدیر کل و کارمندان مؤسسه از امتیازات و مصونیتهائی بهره‌مند خواهند بود که برای آزادی آنان در عمل جهت انجام وظائف مربوط مؤسسه لازم باشد.
پ – شخصیت حقوقی و امتیازات و مصونیتهائی که در این ماده بدان اشاره شده بموجب قرارداد یا قراردادهای جداگانه‌ای که در انعقاد آن مدیر کل بنمایندگی از مؤسسه و طبق تعلیمات هیئت مدیره اقدام خواهد کرد بین مؤسسه و اعضاء تعیین خواهد شد.
ماده شانزدهم
در رابطه با سایر سازمانها
الف – هیئت مدیره با تصویب کنفرانس عمومی مجاز است برای ایجاد رابطه مقتضی بین مؤسسه و سازمان ملل متحد یا هر سازمان دیگری که کار آن بکار مؤسسه مربوط باشد موافقت نامه یا موافقت نامه‌هائی منعقد سازد
ب – موافقتنامه یا موافقت نامه‌هائی که رابطه بین موسسه و سازمان ملل را برقرار میسازد متضمن نکات ذیل خواهد بود:
1- اینکه از طرف موسسه گزارشهای مندرجه در قسمتهای ب – ۴ و ب – ۵ ماده ۳ به سازمان تسلیم شود.
2- این که مؤسسه قطعنامه‌های مربوط بموسسه را که در مجمع عمومی یا یکی از شوراهای آن به تصویب رسید مورد مطالعه قرار دهد در صورتی که تقاضا شده باشد درباره اقدامی که طبق مفاد این اساس نامه در نتیجه مطالعه قطعنامه از طرف موسسه یا اعضای آن بعمل آمده گزارشی به مقام صالح سازمان ملل تسلیم نماید.
ماده هفدهم
در رفع اختلافات
الف – هر مسئله یا اختلافی در باب تفسیر یا اجرای این اساس نامه که با مذاکره فیصله نیافته باشد طبق اساس نامه دیوان بین‌المللی دادگستری به آن دیوان ارجاع خواهد شد مگر اینکه طرفین ذینفع برای رفع اختلاف به طریق دیگری توافق کنند.
ب – کنفرانس عمومی و هیئت مدیره هر یک جداگانه حق دارد به شرط اجازه مجمع عمومی سازمان ملل متحد از دیوان بین‌المللی دادگستری تقاضا کند که در هر مسئله حقوقی که در حدود فعالیت موسسه پیش آید نظر مشورتی ابراز نماید.
ماده هجدهم
در اصلاحات و کناره‌گیری
الف – هر یک از اعضاء می تواند اصلاحاتی را در این اساس نامه پیشنهاد کند.
رونوشتهای مصدقی از متن هر اصلاحی که پیشنهاد شده از طرف مدیر کل تهیه و لااقل نود روز قبل از تاریخ رسیدگی کنفرانس عمومی بپیشنهاد مزبور جهت اعضاء فرستاده خواهد شد.
ب – در پنجمین اجلاس کنفرانس عمومی سالیانه بعد از تاریخ اعتبار یافتن این اساسنامه موضوع تجدید نظر عمومی در مقررات این اساسنامه در دستور آن دوره اجلاسیه گذاشته خواهد شد و در صورت تصویب اکثریت اعضاء حاضر و رأی دهنده این تجدید نظر در کنفرانس عمومی بعدی بعمل خواهد آمد و از آن ببعد پیشنهادهای مربوط بمسئله تجدید نظر عمومی در این اساسنامه میتواند طبق همین رویه برای اتخاذ تصمیم به کنفرانس عمومی تقدیم شود.
پ – اصلاحات وقتی برای اعضاء الزام‌آور میگردد که:
1- کنفرانس عمومی پس از بررسی ملاحظاتی که از طرف هیئت مدیره در مورد هر اصلاح پیشنهاد شده تقدیم گشته آنرا به اکثریت دو ثلث اعضاء حاضر و رأی دهنده تصویب کرده باشد.
2- دو ثلث از اعضاء با رعایت مقررات قانون اساسی خود آن را پذیرفته باشد قبول اصلاحات از طرف هر عضو یا تسلیم سند قبول به دولتی که طبق بند پ از ماده ۲۱ امانت دار اسناد خواهد شد صورت خواهد گرفت.
ت – هر عضوی میتواند پس از تقاضای مدت پنج سال از تاریخ اعتبار یافتن این اساس نامه در هر موقع طبق بند ث از ماده ۲۱ و همچنین در هر موقع که مایل به قبول اصلاحی در این اساس نامه باشد پس از اعلام کتبی به دولتی که طبق بند پ از ماده ۲۱ امانت دار اسناد است از عضویت موسسه کناره‌گیری کند دولت امانت دار اسناد بلافاصله این کناره‌گیری را به اطلاع هیئت مدیره و کلیه اعضاء خواهد رسانید.
ث – کناره‌گیری یک عضو از مؤسسه در الزامات ناشی از قراردادی که طبق ماده ۱۱ بعهده آن عضو میباشد یا در تعهداتی که آن عضو از لحاظ بودجه همان سال کناره‌گیری بعهده دارد تأثیری نخواهد داشت.
ماده نوزدهم
در تعلیق امتیازات
الف – هر عضوی که در پرداخت سهمیه مالی خود بموسسه تاخیر کند و مبلغی که تأدیه آن تأخیر شده مساوی یا زیادتر از مبلغی باشد که عضو مزبور ملزم بتأدیه آن در دو سال اخیر بوده است حق رأی در موسسه نخواهد داشت معذلک در صورتی که کنفرانس عمومی تشخیص دهد که تأخیر تأدیه در اثر کیفیاتی مافوق قدرت عضو مزبور بوده میتواند با آن عضو اجازه شرکت در رأی بدهد.
ب – هر گاه عضوی در نقض مقررات این اساسنامه یا هر قراردادی که طبق مقررات این اساسنامه منعقد نموده اصرار ورزد کنفرانس عمومی میتواند بنابر توصیه هیئت مدیره به اکثریت دو ثلث از اعضاء حاضر و رأی دهنده امتیازات و حقوق عضویت آن عضو را معلق سازد.
ماده بیستم
در تعاریف
در این اساسنامه:
1- منظور از اصلاح «ماده شکافت‌پذیر مخصوص» پلوتونیوم ۲۳۹ و اورانیوم غنی شده یا چند ایزتوپ ۲۳۵ و ۲۳۳ و هر محصولی که محتوی یک یا چند قلم از ایزوتوپهای مذکور در فوق و همچنین هر ماده شکافت پذیر دیگر که هیئت مدیره بمرور تعیین خواهد کرد میباشد ولی اصطلاح ماده شکافت پذیر مخصوص شامل مواد اولیه نیست.
۲- منظور از تعریف اورانیوم غنی شده با ایزوتوپ ۲۳۵ یا ۲۳۳ اورانیومی است که محتوی ایزوتوپ ۲۳۵ یا ۲۳۳ یا هر دو بمقداری باشد که نسبت بین مجموع این دو ایزتوپ بایزتوپ ۲۳۸ بیشتر از نسبت ایزتوپ ۲۳۵ به ایزتوپ ۲۳۸ که در طبیعت بدست میآید باشد.
۳- منظور از اصطلاح «مواد اولیه» اورانیومی است محتوی مخلوطی از ایزوتوپها به نسبتی که در طبیعت یافت میشود و یا اورانیومی که مقدار ایزوتوپ ۲۳۵ ان کمتر از میزان طبیعی باشد توریوم Thorium و نیز تمام مواد مذکور در فوق بشکل فلز یا آلیاژ یا ترکیبات شیمیائی مواد پر عیار شده و هر نوع ماده دیگر که یک یا چند قلم از مواد فوق را با عیاری که هیئت مدیره بمرور تعیین خواهد نمود دارا باشد و همچنین هر ماده دیگری که هیئت مدیره بمرور تعیین خواهد کرد.
ماده بیست و یکم
در امضاء و قبول و اعتبار یافتن اساسنامه:
الف – از تاریخ ۲۶ اکتبر ۱۹۵۶ امضای این اساسنامه از طرف دول عضو سازمان ملل متحد یا دول عضو هر یک از موسسات تخصصی آن آغاز خواهد شد و تا مدت نود روز امضاء آن از طرف دول مزبور میسر میباشد.
ب – دول امضاءکننده با تسلیم اسناد تصویب جزء اصحاب این اساس نامه خواهند شد.
پ – اسناد تصویب از طرف دول امضا کننده و اسناد الحاق دولت هائی که عضویت آنها طبق بند ب از ماده ۴ این اساس نامه به تصویب رسیده نزد دولت ایالات متحده امریکا که بدین وسیله بعنوان دولت امانت دار معین شده گذارده خواهد شد.
ت – تصویب یا قبولی این اساسنامه از طرف هر دولت طبق مقررات قانون اساسی آن دولت صورت خواهد گرفت.
ث – این اساسنامه باستثنای ضمیمه آن بمحض تسلیم اسناد تصویب یا قبول از طرف ۱۸ دولت طبق بند ب – ا ین ماده اعتبار خواهد یافت مشروط بر‌اینکه لااقل سه دولت از دولت های کانادا ایالات متحده امریکا فرانسه دولت متحده بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بین ۱۸ دولت مزبور باشد اسناد تصویب یا قبولی که بعداً تسلیم شود از تاریخ وصول اعتبار خواهد یافت.
ج – دولت امانت دار کلیه دول امضاء کننده را بفوریت از تاریخ تسلیم هر سند تصویب و نیز از تاریخ اعتبار یافتن این اساسنامه مستحضر خواهد داشت دولت امانت دار تاریخ عضویت دولی را که بعداً عضویت یابند به استحضار کلیه امضاء کنندگان و اعضاء خواهد رسانید.
چ – ضمیمه این اساسنامه از نخستین روزی که برای امضاء اساسنامه معین شده اعتبار خواهد یافت.
ماده بیست و دوم
در ثبت در سازمان ملل
الف این اساس نامه بوسیله دولت امانت دار طبق ماده ۱۵۲ منشور ملل متحد به ثبت خواهد رسید.
ب – قراردادهای منعقده بین مؤسسه و یا یک یا چند عضو آن یا قرارداد های بین موسسه و یک یا چند سازمان دیگر و نیز قراردادهای بین اعضا که منوط به تصویب موسسه میباشد در نزد موسسه به ثبت خواهد رسید در صورتی که ماده ۱۰۲ منشور ملل متحد ثبت اینگونه قراردادها را الزام کرده باشد موسسه آن را نزد سازمان به ثبت خواهد رسانید.
ماده بیست و سوم
در متون معتبر و رونوشتهای مصدق
این اساسنامه که به زبانهای چینی و انگلیسی و فرانسوی و روسی و اسپانیائی تنظیم شده و هر متن آن علی‌السویه معتبر میباشد در بایگانی دولت امانت دار ضبط خواهد شد و رونوشتهای مصدقی از آن بوسیله دولت امانت دار به دولتهای کشورهای امضاءکننده و نیز به دولتهای کشورهائی که طبق بند ب از ماده ۴ بعضویت پذیرفته شده‌اند تسلیم خواهد شد.
با توجه بمراتب مذکور در فوق امضاءکنندگان ذیل که دارای اختیارات لازم هستند این اساسنامه را امضاء میکنند این اقدام در بیست و ششمین روز‌اکتبر سال ۱۹۵۶ در مقر سازمان ملل انجام پذیرفت.
ضمیمه شماره یک
در کمیسیون مقدماتی
الف – در نخستین روزی که این اساسنامه برای امضاء آماده میشود یک کمیسیون مقدماتی بوجود خواهد آمد و این کمیسیون مرکب خواهد بود از یک نماینده از هر یک از کشورهای استرالیا – بلژیک – برزیل – کانادا – چکوسلواکی – فرانسه – هند – پرتقال – اتحادیه افریقای جنوبی – اتحاد‌جماهیر شوروی سوسیالیستی – کشورهای متحده بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی و ایالات متحده امریکا بعلاوه یک نماینده از هر یک از شش کشور دیگری که باید کنفرانس بین‌المللی تنظیم اساسنامه مؤسسه بین‌المللی انرژی اتمی انتخاب نماید این کمیسیون مقدماتی تا اعتبار یافتن این اساسنامه و سپس تا‌زمانی که طبق ماده ۴ کنفرانس عمومی تشکیل نشده و هیئت مدیره انتخاب نگشته است ادامه خواهد یافت.
ب – مخارج این کمیسیون مقدماتی ممکن است با وامی که از طرف سازمان ملل متحد داده میشود تأمین گردد و کمیسیون مقدماتی با مقامات صالحه سازمان ملل برای این منظور ترتیبات لازم و از جمله ترتیب تادیه این وام را از طرف مؤسسه خواهند داد و هر گاه این اعتبارات کافی نباشد کمیسیون مقدماتی میتواند مساعده‌هائی از دولتها دریافت کند و این مساعده‌ها را میتوان از بابت سهمیه‌ای که دولتهای ذینفع باید بمؤسسه تادیه کنند کسر نمود.
کمیسیون مقدماتی:
1- متصدیان امور خود را انتخاب و آئین‌نامه داخلی خود را تنظیم مینماید. بنا بضرورت تشکیل جلسه میدهد و محل اجلاسات خود را معین میکند و کمیته‌هائی را که لازم تشخیص دهد بوجود میآورد.
۲- یک دبیر مأمور اجرا و کارمندان لازم را منصوب خواهد کرد و حدود اختیارات و وظائف آنان را معین خواهد نمود.
۳- ترتیب اجلاس نخستین کنفرانس عمومی را که از جمله شامل تهیه دستور موقتی و طرح آئین‌نامه داخلی میباشد خواهد داد این اجلاس باید هر‌چه زودتر پس از اعتبار یافتن این اساسنامه بعمل آید.
۴- اعضاء نخستین هیئت مدیره را طبق قسمت های الف – ۱ و الف – ۲ و بند ب از ماده ۴ تعیین میکند.
۵- در موضوعات مربوط بمؤسسه که محتاج به بذل توجه فوری میباشد و از جمله:
الف – امور مالی مؤسسه
ب – برنامه‌ها و بودجه نخستین سال مؤسسه
پ – مسائل فنی مربوط بطرح عملیات آینده مؤسسه
ت – تشکیل هیئت کارمندان دائمی مؤسسه
ث – مقر دائمی مؤسسه مطالعه و گزارشها و توصیه‌هائی برای نخستین جلسه کنفرانس عمومی و هیئت مدیره تهیه خواهد کرد.
۶- درباره شرایط قرارداد مربوط بمقر مؤسسه و نیز درباره تعیین وضع حقوقی مؤسسه و حقوق و تعهدات آن در قبال دولت مهماندار توصیه‌هائی بنخستین جلسه هیئت مدیره تسلیم خواهد نمود.
الف – طبق ماده ۱۶ این اساسنامه مذاکرات را بمنظور تهیه طرح قرارداد با سازمان ملل شروع خواهد کرد این طرح قرارداد باید به نخستین اجلاس کنفرانس عمومی و نیز به نخستین جلسه هیئت مدیره تقدیم شود.
ب – بطوری که در ماده ۱۶ این اساسنامه پیش‌بینی شده است در باب روابط مؤسسه با سایر سازمانهای بین‌المللی به نخستین جلسه کنفرانس عمومی و هیئت مدیره توصیه‌هائی تقدیم خواهد کرد.
متن اساسنامه که مشتمل بر ۲۳ ماده و یک ضمیمه است در جلسه روز سه‌شنبه ششم خرداد ماه ۱۳۳۷ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
نایب رئیس مجلس شورای ملی – امان‌الله اردلان
قانون بالا در جلسه ۱۳۳۷.۲.۲۷ به تصویب مجلس سنا رسیده است.