ماده واحده– موافقتنامه هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری سوئیس راجع بسرویس‌های هوائی برای حمل و نقل مسافر و بار و محمولات پستی مابین دو کشور و ماوراء آنها که مشتمل بر یک مقدمه و شانزده ماده و یک ضمیمه و دو نامه میباشد و در تاریخ ششم خرداد ماه ۱۳۳۳ خورشیدی در طهران به امضا رسیده است تصویب می‌نماید و به دولت اجازه مبادله اسناد تصویبی آن را میدهد.
قانون فوق که مشتمل بر ماده واحده و متن موافقتنامه ضمیمه است پس از تصویب مجلس سنا در جلسه یک‌شنبه بیستم بهمن ماه یکهزار و سیصد و سی و شش به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی – رضا حکمت
موافقتنامه بین دولت شاهنشاهی ایران و سوئیس راجع به سرویسهای هوائی بازرگانی مابین دو کشور و ماوراء آنها
نظر به اینکه:
اعلیحضرت شاهنشاه ایران
و
شورای فدرال سوئیس
مایل هستند بمنظور برقراری و بهره‌برداری سرویسهای هوائی مابین کشورهای خود و ماوراء آنها موافقتنامه منعقد نمایند لذا نمایندگان تام‌الاختیار خود را بدین منظور بترتیب زیر تعیین نمودند:
اعلیحضرت شاهنشاه ایران.
جناب آقای عبدالله انتظام وزیر امور خارجه
شورای فدرال سوئیس
جناب آقای آلفرد . ام . اشر نماینده فوق‌العاده و وزیر مختار دولت سوئیس در ایران نمایندگان مزبور که رسماً اختیار داشتند نسبت به مواد زیر موافقت حاصل نمودند:
ماده ۱) برای اجرای این موافقتنامه جز در مواردی که در متن مخالف آن قید شده باشد.
الف – عبارت (مقامات هواپیمائی) در مورد ایران شامل (اداره کل هواپیمائی کشوری) یا هر شخص یا هیئتی که مأمور انجام وظایف فعلی آن اداره کل یا وظایف نظیر آن گردد میباشد و درباره سوئیس شامل (اداره فدرال هواپیمائی) یا هر شخص یا هیئتی که مأمور انجام وظایف فعلی آن اداره یا وظایف نظیر آن گردد خواهد بود.
ب – مقصود از کلمه (قرارداد) قرارداد مربوط به هواپیمائی کشوری بین‌المللی میباشد که در تاریخ ۷ دسامبر ۱۹۴۴ در شیکاگو بامضاء رسیده است.
ج – جملات ‹‹قلمرو›› (سرویس هوائی) سرویس هوائی بین‌المللی مؤسسه حمل و نقل هوائی (و توقف غیر بازرگانی) بترتیب همان معنی را خواهند داشت که در ماده ۲ و ۹۶ (قرارداد) بآنها داده شده است.
ماده ۲-
الف – بمنظور برقراری سرویسهای هوائی بین‌المللی که در ضمیمه قید گردیده و در زیر سرویسهای مقرره نامیده خواهد شد هر یک از طرفین متعاهدین با رعایت مقررات این موافقتنامه بمؤسسات حمل و نقل هوائی که طرف دیگر طبق مفاد ماده ۳ زیر تعیین نماید اجازه خواهد داد.
1- هواپیماهای آن بر فراز قلمرو کشور مزبور پرواز نمایند.
2) در قلمرو آن کشور حق فرود آمدن غیر بازرگانی داشته و
3) در نقاطی که در ضمیمه تعیین گردیده در قلمرو آن کشور فرود آمده بمنظور حمل و نقل بین‌المللی مسافر و بار و محمولات پستی از نقطه‌ای بنقطه دیگر نیز که در ضمیمه قید گردیده پیاده و سوار نماید.
ب – در مناطق جنگی یا اشغال نظامی یا در نقاطی که برای چنین عملیاتی اختصاص داده شده است بهره‌برداری سرویسهای مقرره باید با اجازه مقامات صالحه نظامی انجام گیرد.
ماده ۳)
الف – هر یک از طرفین متعاهدین بمنظور بهره‌برداری از سرویسهای مقرره یک یا چند مؤسسه حمل و نقل هوائی را که در زیر (مؤسسات معینه) نامیده خواهد شد کتباً بطرف متعاهد دیگر معرفی خواهد نمود.
طرف متعاهد دیگر بمحض دریافت این معرفی‌نامه با رعایت ماده ۴ زیر بدون تأخیر بمؤسسه یا مؤسسات مزبور اجازه بهره‌برداری مخصوص اعطاء خواهد نمود.
ب – در هر حال مقامات صلاحیتدار هواپیمائی میتوانند قبل از صدور اجازه برقراری سرویسهای مقرره از مؤسسات معینه درخواست ارائه پروانه نمایند که بموجب آن واجد شرایطی میباشند که طبق قوانین و مقررات معموله کشور مقامات مزبور برای بهره‌برداری از سرویسهای هوائی بین‌المللی مقرر است.
ماده ۴)
الف – هر یک از طرفین متعاهدین حق خواهند داشت از اعطاء اجازه بهره‌برداری به مؤسسه معینه خودداری یا در صورت اعطاء آن را لغو یا معلق نموده یا برای استفاده از آن اجازه شرایطی که لازم بداند تعیین کند در صورتی که قانع نشده باشد که سهم مهمی از مالکیت مؤسسه معینه و تسلط موثر آن در دست طرف متعاهد تعیین کنند مؤسسه مزبور یا اتباع آن طرف میباشد.
ب – هر یک از طرفین متعاهدین پس از مشورت با طرف دیگر همچنین حق خواهد داشت در صورتی که مؤسسه معینه مواد ۱۱ و ۱۳ قرارداد را بنحوی که فعلا تنظیم گردیده مراعات نکند یا تعهدات ناشی از موافقتنامه حاضر را ایفا نکند اعطای اجازه بهره‌برداری را که باین مؤسسه داده شده‌است معلق نموده یا استفاده از اجازه را مشروط بشرایطی که لازم میداند بنماید.
ماده ۵) این موافقتنامه نباید بنحوی تفسیر شود که حقوق انحصاری برای یکی از طرفین متعاهدین یا مؤسسات معینه آنها قائل گردیده یا شامل محرومیت یا تبعیض درباره موسسات حمل و نقل کشور ثالثی شود.
ماده ۶) این موافقتنامه نباید بنحوی تفسیر گردد که بموسسه معینه یکی از طرفین متعاهدین حق سوار کردن مسافر یا حمل بار و محمولات پستی با دریافت کرایه از نقطه‌ای به نقطه دیگر واقع در قلمرو طرف متعاهد دیگر را داشته باشد.
ماده ۷)
الف – موسسات معینه هر یک از طرفین متعاهدین در قلمرو طرف دیگر از وسائل ممکنه متساوی و عادلانه برای بهره‌برداری سرویسهای مقرره بهره‌مند خواهند بود .
ب – سرویسهای مقرره با احتیاجات عمومی کاملا منطبق بوده و هدف اصلی آنها (با رعایت ضریب مناسبی از استفاده هواپیماها) فراهم نمودن ظرفیت متناسب با احتیاجات جاری و احتیاجاتی که منطقاً برای آتیه پیش‌بینی شود از لحاظ حمل و نقل مسافر و بار و محمولات پستی بین قلمرو طرف متعاهدی که مؤسسات را تعیین نموده و کشوریکه مقصد نهائی حمل و نقل است خواهد بود.
ج – در مسیرهای مشترک مؤسسات معینه طرفین متعاهدین منافع یکدیگر را در نظر خواهند گرفت تا به مؤسسات طرفین لطمه وارد نیاورند.
د – حق سوار و پیاده کردن در قلمرو یکی از طرفین متعاهدین (غیر از آن طرف که مؤسسات را برای حمل مسافر و بار و محمولات پستی تعیین نموده است) بمقصد کشورهای ثالث و یا از مبداء آن کشورها در شرایطی انجام خواهد یافت که ظرفیت آن تطبیق نماید با:
1- احتیاجات حمل و نقل بین کشور مبداء و کشورهای مقصد.
2- احتیاجات سرویس سرتاسری.
3- احتیاجات حمل و نقل نواحی که از آن عبور میشود با در نظر گرفتن منافع سرویسهائی که در آن نواحی وجود دارد.
ماده ۸) تعرفه‌هائی که برای هر یک از سرویسهای مورد موافقت وضع میشود باید عادلانه بوده و میزان آن با رعایت کلیه عوامل مربوطه مخصوصاً صرفه‌جوئی در بهره‌برداری و نفع عادلانه و اختلاف خصوصیات هر سرویس (از قبیل میزان سرعت و وسائل راحتی) و تعرفه‌هائی که از طرف مؤسسات هواپیمائی دیگر که در مسیر یا هر قسمت از مسیر وضع شده تعیین شود نسبت بهر مسیر یا قسمتی از آن تعرفه‌ها باید در صورت امکان بین مؤسسات هواپیمائی طرفین متعاهدین پس از مشورت با مؤسسات هواپیمائی دیگر که در همان مسیر یا در قسمتی از آن عمل مینمایند تعیین گردد و‌موافقت در تعیین این تعرفه در مواردی که ممکن باشد طبق اصول تعیین تعرفه‌های انجمن بین‌المللی حمل و نقل هوائی (یاتا) انجام میگیرد اجرای تعرفه‌هائی که بدین ترتیب مورد موافقت قرار میگیرد موکول به تصویب مقامات هواپیمائی طرفین متعاهدین خواهد بود مقامات مزبور سعی خواهند نمود چنانچه مؤسسات معینه نتوانند موافقت حاصل نمایند راه حلی پیدا کنند و الا به ترتیبی که در ماده ۱۲ زیر پیش‌بینی شده عمل خواهد شد.
ماده ۹) مواد ۹ – ۱۳ – ۱۴ – ۱۵ – ۲۴ – ۲۹ – ۳۱- -۳۲ ۳۳ – ۳۵ قرارداد بصورت فعلی آنها بمنزله جزء لایتجزای این موافقتنامه در مورد هر یک از‌طرفین متعاهدین طی مدت اعتبار این موافقتنامه لازم‌الاجرا خواهد بود مگر اینکه طرفین متعاهدین که قرارداد نامبرده را امضاء نموده‌اند نسبت بمواد مذکور اصلاحاتی را که طبق ماده ۹۴ آن قرارداد بموقع اجرا گذارده خواهد شد تصویب نمایند و در این صورت موادی که باین ترتیب اصلاح شده نسبت بطرفین متعاهدین لازم‌الاجرا خواهد بود.
ماده ۱۰) مقامات صلاحیتدار هواپیمائی هر یک از طرفین متعاهدین در صورت تقاضای مقامات صلاحیتدار هواپیمائی طرف متعاهد دیگر اطلاعات و‌آماری که معقولا مورد لزوم بوده و مربوط به:
الف ) تعداد و ظرفیت سرویسهای مورد موافقت و
ب – حمل و نقل‌هائی که توسط موسسات معینه یکی از طرفین متعاهدین به مقصد نقاطی در کشور طرف متعاهد دیگر یا در نقاطی در کشور طرف مزبور‌یا از راه آن کشور انجام شده است باشد با ذکر مبداء و مقصد حمل و نقلهای مزبور تهیه و تسلیم خواهند نمود.
ماده ۱۱)
الف – هر گاه یکی از طرفین متعاهدین مقتضی بداند که مفاد این موافقتنامه را تغییر دهد میتواند تقاضای مشورت بین مقامات رسمی هواپیمائی طرفین متعاهدین را بنماید و این مشورت در ظرف شصت روز از تاریخ تقاضا شروع خواهد شد و هر موقع که مقامات رسمی نامبرده با تغییر این موافقتنامه توافق نظر حاصل نمودند تغییر مزبور پس از آنکه بوسیله مبادله یادداشت‌هائی از مجرای سیاسی تأیید گردید بموقع اجرا گذارده خواهد شد.
ب – تغییراتی که یکی از طرفین متعاهدین در خطوطی که سرویسهای مقرره مؤسسات معینه آن بهره‌برداری مینمایند میدهد تغییر در این موافقتنامه محسوب نخواهد گردید مگر آنکه مربوط بنقاطی در قلمرو متعاهد دیگر باشد که مورد بهره‌برداری موسسات مزبور است بنابراین مقامات هواپیمائی هر یک از طرفین متعاهدین میتوانند یک جانبه چنین تغییراتی بدهند مشروط بر اینکه بلافاصله مقامات هواپیمائی طرف دیگر را مستحضر سازند.
چنانچه مقامات اخیر نظر باصول مذکوره در ماده ۷ فوق معتقد باشند که بمنافع یکی از مؤسسات حمل و نقل هوائی آنها در نتیجه حمل و نقلی که بین خاک این طرف قرارداد و ایستگاه جدید در کشور ثالثی از جانب موسسات معینه طرف قرارداد اولی تأمین شده است لطمه وارد می‌آید با مقامات هواپیمائی طرف دیگر به منظور حصول موافقت رضایت‌بخش مذاکره خواهند نمود.
ماده ۱۲)
الف – چنانچه نسبت بتفسیر یا اجرای این موافقتنامه اختلافی بین طرفین متعاهدین روی دهد طرفین در وهله اول کوشش خواهند نمود که آن را مستقیماً بین خود حل نمایند.
ب – هر گاه نتوانند در مدت ۹۰ روز از تاریخی که موضوع مورد اختلاف از جانب یکی از طرفین اظهار گردیده موافقتی حاصل نمایند طرفین میتوانند مقرر دارند که اختلاف را بتصمیم یک دادگاه حکمیت یا شخص یا سازمانی که با توافق نظر طرفین تعیین شود ارجاع نمایند. چنانچه در این موضوع موافقت حاصل نشود یا در مدت سی روز نسبت بتشکیل دادگاه حکمیت توافق ننمایند هر یک از طرفین میتوانند موضوع مورد اختلاف را برای اخذ تصمیم بدادگاه صالحی که در سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری تشکیل خواهد شد واگذار کند.
هر یک از طرفین میتواند از دادگاه حکمیت یا‌دادگاه صالحه که در سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری تشکیل یافته و بآن ارجاع می‌گردد تقاضا نماید هر چه زودتر قرار موقتی که باید بمنظور تأمین حقوق طرفین متعاهدین صادر شود بدهد.
ج – طرفین متعاهدین تعهد مینمایند از کلیه تصمیمات متخذه پیروی نموده یا قراری که طبق مفاد این موافقتنامه صادر گردیده انجام دهند.
د ) چنانچه یکی از طرفین متعاهدین یا یکی از مؤسسات معینه آنها در انجام این تصمیم اهمال نماید یا اقدام لازم معمول ندارد طرف متعاهد دیگر‌می‌تواند تا مدتی که این وضع ادامه دارد اعمال هر گونه حقی را که طبق مفاد این موافقتنامه بطرف متعاهد مستنکف یا بموسسه معینه مستنکف آن اداره نقض نموده یا محدود یا معلق سازد.
ماده ۱۳) این موافقتنامه با کلیه قراردادهای چند جانبه راجع باعطاء حقوق بازرگانی بمنظور بهره‌برداری از سرویسهای هوائی بین‌المللی که طرفین متعاهدین را ملزم برعایت آن نماید تطبیق داده خواهد شد.
ماده ۱۴) این موافقتنامه یک سال پس از تاریخ وصول اعلام فسخ بوسیله یکی از طرفین متعاهدین خاتمه خواهد یافت مگر اینکه اخطار نامبرده قبل‌از انقضای این مدت با موافقت طرفین پس گرفته شود این اخطار باید در آن واحد بشورای سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری نیز ارسال گردد طرف متعاهدی که اعلام فسخ موافقتنامه را دریافت کرده است بآن پاسخ وصول خواهد داد و در صورت عدم اعلام وصول ۱۴ روز پس از وصول اخطار‌از طرف شورای سازمان اخطار نامبرده رسیده شده تلقی خواهد شد.
ماده ۱۵) موافقتنامه فعلی و ضمیمه آن و همچنین کلیه اضافات یا تغییرات بعدی آن در نزد سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری بثبت خواهد رسید.
ماده ۱۶) این موافقتنامه از روزی که تصویب آن با مبادله یادداشت سیاسی بطرفین اعلام شد معتبر خواهد گردید.
بنا علیهذا نمایندگان مختار امضاءکننده زیر این موافقتنامه را امضاء نمودند
این موافقتنامه در تاریخ ششم خرداد ماه ۱۳۳۳ در تهران در دو نسخه بزبانهای فارسی و فرانسه که هر دو متن متساویا معتبر میباشد بامضاء رسید.
بنام اعلیحضرت شاهنشاه ایران بنام شورای فدرال سویس (سوئیس)
عبدالله انتظام افرد.ام.اشر
ضمیمه
صورت (۱)
سرویسهای هوائی که از طرف مؤسسات معینه ایران مورد بهره‌برداری قرار خواهند گرفت:
(۱) ایران – بیروت – آتن – رم – ژنو – یا زوریخ و ماوراء آن در هر دو جهت.
2) ایران – دمشق – استانبول – آتن – رم – ژنو یا زوریخ و ماوراء آن در هر دو جهت.
در تمام سرویسهای معینه فوق‌الاشعار ممکن است در کلیه یا قسمتی از پرواز توقفها بنا بتمایل مؤسسات معینه ایرانی حذف گردد.
صورت (۲)
سرویسهای هوائی که از طرف مؤسسات معینه سوئیس مورد بهره‌برداری قرار خواهند گرفت:
1) سوئیس – رم – آتن – استانبول یا آنکارا – بیروت – دمشق – لیدا – تهران یا آبادان و ماوراء آن در هر دو جهت.
2- سوئیس – رم – آتن – بیروت – دمشق – لیدا – قاهره – بصره – آبادان یا تهران و ماوراء آن در هر دو جهت.
در تمام سرویسهای معینه فوق‌الاشعار ممکن است در کلیه یا قسمتی از پرواز توقفها بنا بتمایل مؤسسات معینه سوئیس حذف گردد.
تهران – ۱۸ اکتبر ۱۹۵۵
آقای وزیر
احتراماً وصول نامه جنابعالی مورخ امروز را که متن آن بقرار زیر است اعلام میدارم:
در تعقیب امضای موافقتنامه بین ایران و سویس(سوئیس) راجع به سرویسهای هوائی بازرگانی بین دو کشور و ماوراء آنها مورخ ۲۷ مه ۱۹۵۴ احتراماً باطلاع آن جناب میرساند که با تغییر قسمت آخر ماده ۱۶ دولت ایران اعلام میدارد که در صورت بروز اختلاف راجع به تفسیر مواد موافقتنامه مزبور تنها متن فرانسه معتبر خواهد بود.
این نامه و تایید جنابعالی در حکم جزئی از موافقتنامه تلقی خواهد شد. بنام دولت متبوع خود موافقت خود را با مراتب فوق اعلام و اتخاذ سند می‌نمایم.
خواهشمندم احترامات فائقه اینجانب را بپذیرد.
آنتوان رواکانز
جناب آقای عبدالله انتظام
وزیر امور خارجه ایران- تهران
18 اکتبر ۱۹۵۵
آقای وزیر مختار
در تعقیب امضای موافقتنامه بین ایران و سویس(سوئیس) راجع به سرویسهای هوائی بازرگانی بین دو کشور و ماوراء آنها مورخ ۲۷ مه ۱۹۵۴ احتراماً باطلاع آنجناب میرساند که با تغییر قسمت آخر ماده ۱۶ دولت ایران اعلام میدارد که در صورت بروز اختلاف راجع به تفسیر مواد موافقتنامه مزبور تنها متن فرانسه معتبر خواهد بود.
این نامه و تایید جنابعالی در حکم جزئی از موافقتنامه تلقی خواهد شد.
خواهشمند است احترامات فائقه اینجانب را بپذیرید.
مصطفی سمیعی
جناب آقای انتوان رواکانز
نماینده فوق‌العاده و وزیر مختار سویس(سوئیس) – تهران
موافقتنامه فوق مشتمل بر یک مقدمه و شانزده ماده و یک ضمیمه و دو نامه ضمیمه قانون مربوط بموافقت‌نامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری سوئیس راجع به سرویسهای هوائی برای حمل و نقل مسافر و بار و محمولات پستی مابین دو کشور ماوراء آنها بوده و صحیح است.
رئیس مجلس شورای ملی – رضا حکمت