ماده ۱) بمنظور ترویج کشاورزی نوین در ایران و عمران و آبادی و آشنا کردن کشاورزان به اسلوب جدید کشاورزی مکانیزه و احداث دهات نمونه و تهیه میدان عمل برای دانشجویان دانشکده کشاورزی و ازدیاد تولید و تکثیر درآمد املاک خالصه و بهبود و بالابردن سطح زندگی و بهداشت و فرهنگ کشاورزان بنگاهی بنام بنگاه خالصجات تحت نظر وزارت کشاورزی تأسیس میشود.
ماده ۲) بنگاه خالصجات دارای استقلال مالی و شخصیت حقوقی بوده و بنگاه انتفاعی محسوب و به طریق بازرگانی اداره خواهد شد.
تبصره – کارمندان دولت که بخدمت بنگاه پذیرفته می شوند از جمیع جهات تابع مقررات استخدام کشوری میباشند. کارکنان دیگر که بنا بر احتیاج بنگاه خالصه یا وزارت کشاورزی استخدام میشوند مشمول مقررات آئین‌نامه مخصوص خواهند بود که از طرف وزارت کشاورزی تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید
ماده ۳) دارائی بنگاه عبارتست از:
الف – کلیه املاک و مستغلات خالصه اعم از خالصجات سابق و املاک و مستغلاتی که بر طبق فرمان همایونی مورخ ۱۹ اردیبهشت ۳۲ به دولت واگذار شده و به خالصگی درآمده باستثناء هتل‌های بابلسر رامسر – چالوس – گچسر – دربند – آبعلی .
ب – اموال و ماشین‌آلات و موجودی‌های نقدی و جنسی در ادارات خاصه املاک مذکوره در بند الف.
ج – املاک و مستغلاتی که از محل درآمد املاک خریداری شده است.
د – سرمایه اداره سابق املاک پهلوی در بانک عمران سینشوقهای تعاونی روستائی و بانک ساختمانی شانه‌های ارزان.
ه – سهام دولت در شرکت کشاورزی خوزستان (سهام نامبرده که تا بحار بنام وزارت دارائی بوده به وزارت کشاورزی مشتمل و جزء دارائی بنگاه خالصجات محسوب میشود)
تبصره – برای ازدیاد تولید و تکثیر درآمد و اجرای برنامه‌های کشاورزی بنگاه خالصجات می‌تواند بضمانت وزارت دارائی تا مبلغ ۵۰ میلیون ریال با سود ۴% از بانک ملی وام دریافت و در ظرف ۱۰ سال متوالی در ده قسط متساوی مستهلک نماید.
ماده ۴) وظائف بنگاه خالصه بقرار زیر است:
الف – انجام کلیه وظائف و اجرای کلیه قوانین که از لحاظ مالکیت دولت قبلاً بعهده وزارت دارائی و اخیراً بعهده وزارت کشاورزی بوده است.
ب – بهره برداری از املاک خالصه به هر نحوی که مصلحت باشد.
تبصره – در صورتی که مدت اجاره از ۳ سال تجاوز نماید باید قبلاً موافقت وزارت کشاورزی تحصیل شود.
ج – فروش و واگذاری خالصجات طبق مقررات قوانینی که قبلاً به تصویب مجلس شورای ملی رسیده و هنوز بقوت خود باقی است
د – تأسیس شرکتهای تعاونی مصرف و تولید و اعتبار و ماشینهای کشاورزی بمنظور تأمین رفاه و تقویت بنیه مالی کشاورزان
ه – تعقیب دعاوی طرح شده و یا طرح دعاوی جدید در مراجع صلاحیتدار نسبت بعین یا منافع املاک خالصه (اعم از خالصجات سابق و املاک واگذاری و املاکی که بموجب فرمان مورخ ۱۹ اردیبهشت ۳۲ بخالصگی درآمده است و مدافع از دعاوی که علیه دولت یا اداره سابق املاک پهلوی در مورد خالصجات مذکور اقامه شد و یا خواهد شد.
تبصره – بنگاه موظف است از تاریخ تصویب این لایحه قانونی تا سه ماه برای انجام وظائف مذکور در بند (ه) قسمتی بنام قسمت دعاوی بنگاه خالصجات تشکیل دهد که دارای یک نفر رئیس و یک نفر نماینده قضائی و اعضاء دفتری در مرکز شهرستانها خواهد بود. رئیس و نمایندگان قسمت مذکور وکیل و نماینده بنگاه در دادگاهها میباشند و دادگاهها آنان را باین سمت خواهند پذیرفت در عرض سمت مذکور اداره دعاوی وزارت دارائی بموجب لایحه قانونی مصوب ۲۹-۹-۳۱ نسبت طرح و تعقیب و دفاع از دعاوی مربوط با خالصجات و اداره کل حقوقی وزارت دارائی نسبت به دعاوی که به استناد قانون مصوب ۲ خرداد ۱۳۳۱ طرح شده‌اند اقدام خواهند نمود. پس از انقضاء مدت نامبرده اختیاراتی که بموجب لایحه قانونی مصوب ۲۹ – ۹ – ۱۳۳۱ به اداره دعاوی وزارت دارائی داده شده ملغی است و انجام کلیه وظایفی که طبق قانون مصوب ۱۲ خرداد ۱۳۳۱ بوزارت دارائی محول گردید و یا بنگاه خالصجات خواهد بود.
و – وصول مطالبات و پرداخت دیون تعهدات اداره کل خالصه و اداره سایر املاک پهلوی.
ز – سعی و اهتمام در تبدیل تدریج وضع دهات خالصه بدهات نمونه مطابق روشهای جدید کشاورزی بطوری که همه ساله تعدادی از املاک مزروعی بدهات نمونه تبدیل شود تا پس از انقضاء مدت سال کلیه املاک ششدانگی مزروعی بصورت دهات نمونه درآمده باشد.
ماده ۵) بنگاه بوسیله هیئت مدیره مرکب از سه نفر که یکی از آنها سمت ریاست هیئت مدیره و مدیرعامل را دارد اداره خواهد شد یک نفر نیز بعنوان عضو علی‌البدل تعیین خواهد گردید. اشخاص مزبور بیشتر وزارت کشاورزی و تصویب هیئت وزیران برای مدت سه سال انتخاب میشوند.
ماده ۶) عضو علی‌البدل در غیاب یک از اعضاء هیئت مدیره در جلسات تصمیمات هیئت مدیره شرکت خواهد نمود.
ماده ۷) هیئت بازرسی بنگاه عبارت است از دو نفر که یک نفر از طرف وزارت دارائی و یک نفر دیگر از طرف وزارت کشاورزی برای مدت دو سال با تصویب هیئت وزیران انتخاب خواهند شد.
ماده ۸) ذیحساب و رئیس حسابداری بنگاه بوسیله وزارت دارائی با جلب نظر قبلی هیئت مدیره تعیین میشود و فقط در مقابل هیئت مدیره مسئول امور مالی بنگاه خواهد بود.
ماده ۹) سال زراعتی و مالی بنگاه از اول مهرماه هر سال تا آخر شهریور ماه سال بعد میباشد و بنگاه مکلف است هر ساله برنامه سال آتی را تا پانزدهم تیرماه تهیه و تسلیم وزارت کشاورزی نماید چنانچه نظر وزارت کشاورزی تا اول مرداد ابلاغ نگردید برنامه تصویب شده تلقی میگردد.
ماده ۱۰) ترازنامه بنگاه ظرف سه ماه پس از انقضاء هر سال مالی و زراعتی بوسیله هیئت مدیره تهیه و پس از امضاء بازرسان برای اظهارنظر و تصویب وزارت کشاورزی تسلیم میشود.
ماده ۱۱) درآمد حاصله بطریق ذیل بمصرف خواهد رسید:
1) پرداخت بودجه مخارج اداری و مخارج تولیدی بمنظور اجرای ماده اول این لایحه قانونی
2) آنچه باید به سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی پرداخت شود
3) باقی که از بابت درآمد خالصه باید به وزارت دارائی برسد.
ماده ۱۲) بنگاه خالصه از مخارج دادرسی و کلیه هزینه‌های ثبتی اعم از حق‌الثبت و هزینه مقدماتی و عشریه اجرائی معاف است.
ماده ۱۳) آئین‌نامه اجرای این لایحه قانونی را بنگاه خالصجات تهیه و پس از تصویب وزارت کشاورزی بموقع اجرا خواهد گذاشت.
ماده ۱۴) قانون مصوب ۲۰ تیرماه ۲۸ و مواد قانونی دیگر که با مقررات این لایحه قانونی مغایرت دارد از تاریخ تصویب این لایحه قانونی ملغا است.
ماده ۱۵) وزارت کشاورزی و دارائی و کشور مأمور اجرای این لایحه قانونی می باشند.
بر طبق قانون تمدید مدت اختیارات مصوب سی‌ام دی‌ماه ۳۱ لایحه قانونی بنگاه خالصجات مشتمل بر ۱۵ ماده و ۴ تبصره تصویب میشود.
بتاریخ ۱۱ خرداد ماه ۱۳۳۲
نخست وزیر – دکتر محمد مصدق