وزارت دادگستری نظر به مواد ۱۶ و ۱۷ و ۱۸ قانون تجارت مصوب اردیبهشت ۱۳۱۱ مقرر میدارد.
ماده ۱ ـ در هر محلی که اداره یا دائره یا شعبه ثبت تشکیل شده یا میشود بمنظور ثبت نام بازرگانان و بنگاههای بازرگانی و شرکتهای تجارتی دفتر مخصوصی بنام دفتر ثبت تجارتی تأسیس خواهد شد.
تبصره ۱ ـ صفحات دفاتر مزبور را باید در بدو امر دادستان محل یا نماینده او شماره گذاری کرده و بامضای خود و مهر دادسرا ممهور و مجموع عده صفحات را با تمام حروف در اول و آخر هر دفتر با ذکر تاریخ قید کند.
تبصره ۲ ـ در دفتر مزبور برای ثبت هر شماره یک صفحه تخصیص داده خواهد شد.
ماده ۲ ـ کلیه بازرگانان و بنگاههای بازرگانی و شرکتهای تجارتی ایرانی و خارجی که مرکز اصلی آنها یا تجارتخانه آنها در ایران بوده و یا اینکه در خارجه باشد ولی در ایران شعبه یا شعبی دارند باید نام خود را طبق مقررات این آییننامه در دفتر مذکور در ماده یک بثبت برسانند.
ماده ۳ ـ کلیه بازرگانان و بنگاههای بازرگانی و شرکتهای تجارتی مذکور در ماده ۲ که در تاریخ اجرای این آئین نامه در هر محل بشغل بازرگانی اشتغال دارند مکلفند در ظرف ۳ ماه از تاریخ نشر آگهی مذکور اظـهارنامة خود را طبق ماده ۶ این آئیـن نامه تنظیم و به ثـبت محل تسلیم نماید.
ماده ۴ ـ بازرگانان و بنگاههای بازرگانی و شرکتهای تجارتی که پس از مدت سه ماه مذکور در ماده ۳ بشغل بازرگانی اشتغال ورزیده یا تأسیس میشوند در ظرف یک ماه از تاریخ شروع بکار یا تاسیس مکلف به تسلیم اظهارنامة مذکور در ماده فوق میباشد.
ماده ۵ ـ اظهارنامه باید در سه نسخه روی نمونه های چاپی مخصوص که از متصدی دفتر ثبت تجارتی محل گرفته میشود تنظیم و بهمان دفتر تسلیم و رسید گرفته شود.
ماده ۶ ـ در اظهارنامه باید نکات زیر بترتیبی که شماره گزاری شده نوشته شود.
۱ ـ نام شخصی و نام خانوادگی بازرگان و رئیس بنگاه و مدیران شرکت و اسم تجارتخانه یا بنگاه یا شرکت.
۲ ـ تاریخ و محل تولد و شماره شناسنامه و محل صدور آن.
۳ ـ تابعیت اصلی و تابعیت فعلی در صورتی که تابعیت دیگری را تحصیل نموده باشد. تاریخ و طرز تحصیل تابعیت ثانوی باید قید شود.
4 ـ تاریخ ورود بایران و شماره و محل صدور پروانه اقامت (اگر اظهارکننده تبعة خارجی باشد)
۵ ـ محل اقامت شخصی محل تجارتخانه یا بنگاه (نشانی کامل) محل مرکز اصلی شرکت و شعبات آن.
6- [اصلاحی 10ˏ07ˏ1325]
میزان سرمایه در شرکتهای تجارتی
7 ـ شماره ثبت منگنه و پلمپ دفاتر تجارتی که بموجب مواد ۶ و ۱۲ قانون تجارت بعمل آمده است.
۸ ـ شماره تلفن. عنوان تلگرافی. کتاب رمز تجارتی (اگر داشته باشد).
۹ ـ رشته تجارت (تجارت داخلی یا تجارت خارجی یا هر دو).
۱۰ ـ قید شماره ثبت علائم تجارتی (چنانچه داشته باشد).
تبصره ۱ ـ در اظهارنامه شرکت یا تجارتخانه و یا بنگاهیکه بتجارت خارجی اشتغال دارد باید تعیین شود که واردکننده است یا صادرکننده یا حق العمل کار یا هر سه و حتی الامکان ارقام کالاهای عمده ای که اختصاصاً صادر یا وارد مینماید باید معین گردد.
تبصره ۲ ـ در اظهارنامه شرکت یا تجارت خانه یا بنگاهی که منحصراً بمعاملات داخلی اشتغال دارد باید نوع معاملات و ارقام کالاهائی که معمولا مورد معامله میباشد تعیین شود.
ماده ۷ ـ متصدی دفتر ثبت تجارتی مکلف است مفاد اظهارنامه را ظرف ده روز در دفتر خود ثبت و ذیل هر ۳ نسخه شماره ثبت و تاریخ و اسم دفتر ثبت تجارتی محل را قید و یک نسخه را با تصدیق به اینکه اظهارنامه مزبور ثبت شده است امضاء و مهر نموده به اظهارکننده تسلیم نماید و نسخه دیگر را بوزارت بازرگانی و پیشه و هنر ارسال دارد.
ماده ۸ ـ هر نوع تغییر و تبدیلی که در هر یک از بندهای ماده ۶ این آئین نامه پس از ثبت اظهارنامه بعمل آید و همچنین در صورت توقف و انحلال اظهارکننده مکلف است تغییرات حاصله را در ۳ نسخه تهیه و بدفتر ثبت محلی که شرکت یا بنگاه و یا تجارتخانه در آن ثبت شده است تسلیم نماید که در دفتر ثبت تجارتی قید و مراتب بوزارت بازرگانی و پیشه و هنر اعلام کردد.
تبصره ـ در صورت تغییر محل مرکز اصلی شرکت یا شعبه آن و محل تجارتخانه و یا بنگاه باید تغییر مزبور بدفتر ثبت تجارتی مربوطه اطلاع داده شود و متصدی دفتر مزبور پس از ثبت تغییر در ذیل ثبت اصلی گواهی نامه شامل اطلاعات مربوط بثبت مزبور به اظهارکننده تسلیم مینماید که بدفتر ثبت تجارتی محل منتقل الیه داده و در دفتر ثبت تجارتی محل جدید ثبت نماید ضمناً متصدی دفتر وزارت بازرگانی و پیشه و هنر را هم از آن تغییر آگاه خواهد نمود.
ماده ۹ ـ در صورتی که مدیر شرکت یا بازرگان یا رئیس بنگاه فوت نماید قائمقام او مکلف است منتهی در ظرف ششماه مراتب را بدفتر ثبت تجارتی مربوط اطلاع دهد در این اطلاعنامه باید وضعیت شرکت یا تجارتخانه یا بنگاه بعد از فوت تصریح و معیین شود که در اثر فوت نسبت بهیئت مدیره چه تصمیمی اتخاذ گردیده و آیا تجارتخانه برچیده شده یا اینکه عملیات بوسیله وراث یا قائم مقام متوفی تعقیب خواهد شد در این صورت قائم مقام متوفی باید خود را معرفی و اطلاعاتی را که در بندهای ۱ تا ۶ ماده ۶ این آئین نامه تصریح شده است در اظهارنامه خود توضیح دهد.
متصدی دفتر ثبت تجارتی مراتب را ذیل ثبت اولیه تجارتخانه ثبت کرده و یک نسخه از اظهارنامه را طبق ماده ۷ این آئین نامه به اظهارکننده تسلیم نموده نسخ دیگر را بوزارت بازرگانی و پیشه و هنر ارسال میدارد.
ماده ۱۰ ـ هر بازرگان و یا رئیس بنگاه بازرگانی و یا شرکتی که طبق مقررات این آئین نامه اسم خود را ثبت مینماید مکلف است در سرلوحه کاغذهای تجارتی و سیاهه های فروش و یادداشتها و برگهای سفارش و هر نوع اسناد و مطبوعات تجارتی که بکار میبرد ضمن درج عنوان تجارتی شماره ثبت دفتر ثبت تجارتی را نیز قید نماید.
ماده ۱۱ ـ در هر محل که وزارت دادگستری مقتضی بداند دستور اجرای این آئین نامه را خواهد داد و اجرای آن بوسیله نشر آگهی در روزنامة رسمی کشور و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار محل باطلاع عموم خواهد رسید.
ماده ۱۲ ـ اجرای این آئین نامه در تهران بعهده دائره ثبت شرکتها و در شهرستان ها بعهده ادارات ثبت میباشد.
وزیر دادگستری