این آیین‌نامه که برای جلوگیری از شیوع بیماری مشمشه و مبارزه با آن در تعقیب قانون بازرسی بهداشت چارپایان [قانون تفتیش صحی حیوانات] مصوبه ۲۵ شهریورماه ۱۳۱۴ تنظیم گردید مشتمل بر دو فصل است:
فصل اول – تصمیمات عمومی برای حفاظت انسان یا چارپایان سالم و جلوگیری از شیوع بیماری مشمشه:
فصل دوم – اتخاذ تصمیم قطعی نسبت بنگاهداری یا کشتن چارپایان بیمار و مشکوک از بیماری یا مشکوک از سرایت در نتیجه معاینه و تشخیص.
فصل اول- تصمیمات عمومی برای حفاظت انسان یا چارپایان سالم و جلوگیری از شیوع بیماری مشمشه
قسمت اول- طرز عمل و اقدام در مبارزه
۱- کمیسیون مبارزه با مشمشه و وظایف آن اتخاذ تصمیمات لازم در خصوص مبارزه مشمشه طبق مقررات آیین‌نامه ها و قوانین مربوطه و مسئولیت اجرای آنها بعهده کمیسیونی تفویض میشود که در هر استان یا شهرستان در موقع مبارزه تشکیل خواهد گردید.
۲- کمیسیون مزبور تحت ریاست استاندار یا فرماندار تشکیل مرکب از اشخاص پائین خواهد بود:
دکتر دامپزشک رئیس کشاورزی و دامپزشکی استان یا شهرستان رئیس اطاق بازرگانی رئیس شهربانی رئیس امنیه نماینده انجمن شهرداری رئیس دامپزشکی لشگر یا هنک پادگان محلی در صورتی که در آن محل پادگان باشد.
تبصره – تاریخ تشکیل کمیسیون فوق الذکر از طرف اداره کل کشاورزی تعیین و مستقیماً باستانداری یا فرماندار محلی اطلاع داده خواهد شد.
۳- مواد پائین و اجرای آن از وظائف کمیسیون مبارزه با مشمشه شناخته میشود:
الف – تهیه آمار عده اسبهای هر شهر و دهستان با نام و نشان صاحبان آنها و نشانی طویله ها کاروانسراها درشگه خانه ها و محل های دیگر که اسبها در آنجا مسکن دارند.
تبصره ۱- مقصود از کلمه اسب در این آیین‌نامه نوع اسب است که شامل الاغ و قاطر نیز میشود.
تبصره ۲- شهربانی هر استان یا شهرستان موظف است که آمار بالا را با مسئولیت صحت آن طبق دستور کمیسیون تهیه و تقدیم کمیسیون دارد در نقاط خارج از حوزه شهربانی بخش دارها موظفند که بوسیله اداره امنیه و در صورت نبودن امنیه بوسائل دیگر آمار بالا را تهیه و تقدیم کمیسیون نماید.
ب – تعیین یک یا چند طویله یا کاروانسرا (بسته به بزرگی شهرستان و اهمیت عده اسبهای آن) در محله هائی که عده طویله ها و اسبهای آن زیادترند برای محل تجزیه و تشخیص مشمشه.
تبصره – در نقاطی که دارای تشکیلات شهربانی و شهرداری نیستند محل معاینه و تشخیص در مرکز دهستان تعیین میشود باستثنای دهاتی که دامهای آن ها خیلی زیاد و یا اینکه صاحبان اسبها برای حاضر کردن اسبهای خود بعلت بعد مسافت بمحل معاینه زحمت داشته باشند کمیسیون تشخیص مشمشه در محل حاضر خواهد شد.
ج – تعیین یک طویله یا کاروانسرا یا محلی برای جدا کردن اسبهای بیمار و مشکوک بمشمشه در شهرها و دهستانها که معاینه و تشخیص اسبها در آنجا صورت میگیرد.
تبصره ۱- در شهرها و یا دهستانی که دولت یا شهرداری مالک کاروانسرا- طویله و یا محل دیگری است که بنظر هیئت معاینه و تشخیص بتوان برای منظور بالا از آن استفاده نمود باید برای مدت لازم به اختیار هیئت نامبرده گذارده شود.
در صورتی که دولت یا شهرداری چنین محلی را مالک نباشند و یا در اختیار نداشته باشند محلی که لازم است طبق تصویب کمیسیون برای مدت لازم اجاره خواهد شد اعتبار پرداخت مال الاجاره بتوسط اداره کشاورزی و دامپزشگی هر محل از اعتبار مبارزه با مشمشه پرداخت خواهد گردید.
تبصره ۲- هزینه نگاهداری اسبهای بیماریا مشکوک از حیث علوفه و پرستار تا قبل از تعیین تکلیف قطعی بعهده صاحبان اسبهاست.
۴- هیئت معاینه و تخشخیص – هیئت معاینه تشخیص مشمشه از طرف اداره کل کشاورزی انتخاب و بکمسیون مبارزه با مشمشه معرفی خواهد شد.
رئیس دامپزشکی هر استان سمت ریاست هیئت معاینه و تشخیص مشمشه را داشته و در کمیسیون مبارزه با مشمشه نماینده این هیئت خواهد بود.
۵- آمار مربوطه بعده اسبها و نام و نشان صاحبان و محل سکونت آنها پس از اخذ تصمیمات لازمه مندرجه در وظائف کمیسیون مبارزه با مشمشه باختیار هیئت معاینه و تشخیص مشمشه گذارده خواهد شد.
۶- هیئت معاینه و تشخیص موظف است که تاریخ شروع بمعاینه و تعیین محل معاینه از بین نقاطی که کمیسیون مبارزه با مشمشه طبق بند ب ماده ۳ انتخاب نموده است و صورت عده اسبهائی که هر روز معاینه خواهد شد تعیین و یک روز قبل به شهربانی یا بخش داری بفرستند.
تبصره ۱- در شهرهای بزرگ معاینه اسبها بترتیب محله ها و طبق آگهی قبلی خواهد بود و اداره شهربانی موظف است که بوسیله پاسبانان و مامورین خود آگهی بالا را باطلاع صاحبان نامبرده اسبها رسانده و دستور دهد و دستور دهد که فردای آن روز اسبهای خود را در ساعت معین بمحلی که برای معاینه تعیین شده حاضر نمایند.
تبصره ۲- صاحبان اسبها موظفند که اسبهای خود را در روز و ساعت معینی که توسط مأمورین شهربانی اخطار شده بمحلی که معین شده برای معاینه حاضر نموده همه گونه مساعدت و کمک در مدت معاینه بعمل آورده و دستورات دامپزشک مأمور معاینه را بموقع اجراء گذارده و در صورتی که یک یا چند عدد از اسبهایشان در معاینه مشکوک بودند بموقع در محلی که هیئت معاینه و تشخیص تعیین می نماید برای معاینه ثانوی حاضر نمایند.
۷- هیئت معاینه و تشخیص موظف است قبل از شروع بمعاینه کلیه طویله ها – کاروانسراها و محل سکونت اسبها را معاینه و دستورات لازم برای گندزدائی کردن و تمیزکردن آخورها- آبشخورها – دیوار و کف بطوری که اسبهای سالم در تهدید بیماری نباشند بدهند.
تبصره ۱- به طویله های گندزدائی شده فقط اسبهائی که سالم تشخیص داده شده اند وارد خواهند شد.
تبصره ۲- هیئت معاینه و تشخیص باید کارهای خود را طوری مرتب نماید که نواقص هر طویله قبلاً رفع و گندزدائی آن موقعی بعمل آید که اسبهای آن طویله معاینه و بیمارها از سالم ها جدا باشند.
تبصره ۳- اگر در بین اسبهای یک طویله یک یا چند اسب مبتلا و یا مشکوک بمشمشه یافت شد ورود آن اسبها بمحل سابق خود اکیداً قدغن است همچنین بستن یک اسب سالم بجای اسب بیمار و مشکوک قبل از گندزدائی کامل محل آن.
تبصره ۴- کاروانسراها و طویله های بین راه که محل سکونت اسبها در مدت مسافرت است نیز مشمول این ماده بوده و صاحبان این قبیل اماکن حق ندارند اسبی را بدون ارائه گواهینامه مبنی بر سلامت بودن آن بطویله راه دهند.
ماده ۸- برای هر طویله کاروانسرا و یا محل نگاهداری اسبها مدت معینی از طرف هیئت معاینه و تشخیص برای گندزدائی کردن و تمیزکردن و تعمیرات لازمه به مالک آن مهلت داده خواهد شد در صورتی که مالک پس از خاتمه مهلت دستورات هیئت را بموقع اجراء نگذارده باشد درب آن محل تا اجرای کامل دستورات هیئت توسط شهربانی و یا امنیه محل مسدود خواهد شد.
۹- هیئت معاینه و تشخیص و یا مأمورین دامپزشکی محل موظفند اقلاً هر سه ماه یک مرتبه محل های تعمیر شده و گندزدائی شده بالا را معاینه و مالکینی را که مخالف دستورات داده شده رفتار نموده باشند برای تعقیب بشهربانی یا بخش داری کتباً معرفی نمایند.
۱۰- اجرای مقررات بالا در شهرها بعهده اداره شهربانی و در خارج از شهرها بعهده بخشداری ها می باشد که بوسیله امنیه و در صورت نبودن امنیه به وسائل دیگر اقدام نمایند.
قسمت دوم- طریقه معاینه و تشخیص
۱۱- تشخیص مشمشه اسب در ایران به دو وسیله انجام می یابد.
الف- از راه معاینه.
ب- از راه تلقیح مالئین.
دستورات فنی مربوطه از طرف اداره کل کشاورزی چاپ شده و در دسترس هیئت معاینه و تشخیص گذارده خواهد شد.
قسمت سوم- توزیع گواهینامه و مقررات مربوطه به آن
۱۲- بتمام اسبهائی که پس از معاینه سالم شناخته شدند یک گواهینامه بهداشت طبق نمونه پیوست داده خواهد شد.
۱۳- در نقاطی که معاینه خاتمه یافته است هرگونه خرید و فروش دامهای نوع اسب باید پس از ارائه گواهینامه بهداشت انجام یابد و همینطور حمل و نقل اسبان از محلی بمحل دیگر بدون گواهینامه بهداشت بالا قدغن است و جلوگیری خواهد شد.
تبصره ۱- برای دخول دامهای نوع اسب بنقاطی که معاینه خاتمه یافته است داشتن گواهینامه بالا حتمی و ضروری است (کارت سبز) و صاحبان اسبها در موقع عزیمت به یکی از نقاط معاینه شده مجبور به مراجعه به دامپزشکی محل و تلقیح مالئین و اخذ گواهینامه بهداشت می باشند.
تبصره ۲- نقاطی که معاینه در آنجا خاتمه یافته و یا مشغول مبارزه میباشند بوسیله آگهی باطلاع عموم خواهد رسید.
۱۴- در نقاطی که معاینه خاتمه یافته است دامهای نوع اسب که دارای گواهینامه بهداشت نیستند توسط مأمورین مربوطه به پستهای دامپزشکی برای معاینه و تشخیص سوق داده خواهد شد.
۱۵- بازرسی گواهینامه بهداشت مشمشه بعهده مامورین شهربانی و مامورین دامپزشگی واگذار میگردد.
بازرسی در موقع ورود و خروج دامها بشهرها و بازارها و مراکز خرید و فروش انجام خواهد گرفت.
هر یک از مأمورین نامبرده بوظیفه خود رفتار ننمایند یعنی با اطلاع آنها دامهای نوع اسب بدون داشتن گواهینامه بهداشت خرید و فروش شوند و یا بعکس بدون مدرک صحیحی از خرید و فروش (یا دخول و خروج) اسبهائی که دارای گواهینامه هستند جلوگیری نمایند تعقیب و به کیفر قانونی خواهند رسید.
۱۶- در موقع خرید و فروش اسبها گواهینامه بهداشت از فروشنده به خریدار منتقل می شود.
فصل دوم- تعیین تکلیف اسبهای بیمار – مشکوک از بیماری یا مشکوک از سرایت در نتیجه معاینه و تشخیص
۱۷- اسبهای بیمار – هر اسبی که در معاینه علائم ظاهری مشمشه را دارا بود مبتلا به مشمشه شناخته خواهد شد.
۱۸- اسبهائی که در معاینه بواسطه وجود علائم ظاهری مشمشه مبتلا به بیماری شناخته شدند بموجب ماده چهارم قانون بازرسی بهداشت چهارپایان مصوبه ۲۵ شهریور ۱۳۱۴ کشته و مدفن خواهند شد.
۱۹- اسبهای مشکوک به بیماری – اسبهائی که در معاینه یک یا چند علائم ظاهری مشمشه را بطور ناقص و مبهم دارا بودند مشکوک به بیماری شناخته میشوند.
۲۰- عملیات پائین درباره اسبهای مشکوک به بیماری مشمشه انجام خواهد شد:
1- تمام اسبهای مشکوک از بیماری تلقیح مالئین خواهند شد.
2- اسبهائیکه در نزد آنها نتیجه تلقیح مالئین مثبت باشد کشته خواهند شد.
3- اسبهائی که در نزد آنها نتیجه تلقیح مالئین منفی و یا مشکوک باشد پس از گذشتن هشت روز تلقیح تحت جلدی مالئین خواهند شد.
4- اسبهائی که در تلقیح اولی منفی و یا مشکوک و در تلقیح تحت جلدی مثبت باشد بیمار شناخته شده اعدام خواهند شد.
5- اسبهائی که در تلقیح اولی نتیجه آن منفی و یا مشکوک و در تلقیح تحت جلدی منفی باشد سالم شناخته می شوند.
6- اسبهائی که در تلقیح تحت جلدی نتیجه آن مشکوک باشد جزو اسبهای مشکوک از سرایت شناخته شده تلقیح دیگر تحت جلدی بعمل آمده و تکلیف آنها در جزو اسبهای مشکوک از سرایت تعیین خواهد شد.
۲۱- اسبهای مشکوک از سرایت- اسبهائی که با اسبهای بیمار در یک جا منزل داشته و (با هم به یک درشگه یا گاری بسته می شوند) ولی دارای هیچیک از علائم ظاهری بیماری نمی باشند و همچنین اسبهائی که مشمول بند شش ماده ۲۰ باشند مشکوک از سرایت شناخته می شوند.
۲۲- عملیات پائین نسبت به اسبهای مشکوک از سرایت انجام خواهد شد:
1- تمام اسبهای مشکوک از سرایت تلقیح مالئین خواهند شد.
2- اسبهائی که در نزد آنها نتیجه تلقیح مالئین منفی باشد سالم شناخته شده و گواهی نامه بهداشت (به رنگ سبز) داده خواهد شد.
3- اسبهائی که در نزد آنها تلقیح مالئین مثبت و یا مشکوک باشد ۴ روز پس از تلقیح اول یک تلقیح ثانوی در پلک تحتانی چشم طرف مقابل بعمل می آورند.
4- اسبهائی که در نزد آنها تلقیح اول مثبت و نتیجه این تلقیح هم مثبت شناخته شده قویاً مشکوک شناخته شده تلقیح تحت جلدی مالئین خواهند شد.
5- اسبهائی که در تلقیح اولی نتیجه آنها مشکوک و در این تلقیح مثبت و یا مشکوک شناخته شده و یا در تلقیح اولی مثبت و نتیجه این تلقیح منفی و یا مشکوک باشد مشکوک شناخته شده و هشت روز پس از آخرین تلقیح بین پلکی تلقیح تحت جلدی مالئین بعمل خواهد آمد.
6- اسبهائی که در تلقیح اول مشکوک و در این تلقیح منفی شناخته شد سالم شناخته می شوند.
7- اسبهائی که در نزد آنها نتیجه تلقیح تحت جلدی مثبت باشد بیمار شناخته شده کشته خواهند شد.
8- اسبهائی که در نزد آنها نتیجه تلقیح تحت جلدی منفی باشد سالم شناخته میشوند.
9- اسبهائی که در نزد آنها نتیجه تلقیح تحت جلدی مشکوک باشد مشکوک از سرایت شناخته شده و گواهی نامه برنگ قرمز داده میشود که در مبارزه سال بعد مورد بازرسی و تلقیح مجدد مالئین قرار گیرد.
10- اسبهائی که مشکوک از سرایت که در مبارزه سال بعد نتیجه تلقیح مالئین مثبت و یا مشکوک باشد کشته خواهند شد.
11- اسبهائی که در تلقیح سال قبل مشکوک و در این تلقیح منفی شناخته شد سالم شناخته خواهند شد.
۲۳- بهاء اسبهای کشته شده از طرف اداره دامپزشگی از محل اعتبار مبارزه با مشمشه و با تصویب کمیسیون مبارزه با مشمشه بطریق پائین بصاحبان آنها پرداخته خواهد شد:
۱- اسبهائی که در معاینه و تشخیص طبق بند ۲ ماده ۲۰ بیمار شناخته شده و کشته شوند ۱ چهارم بهاء
۲- اسبهائی که در معاینه و تشخیص طبق بند ۷ و ۱۰ ماده ۲۲ بیمار شناخته شده و کشته شوند ۱ دوم بهاء
۳- به صاحبان اسبهائی که در معاینه و تشخیص طبق ماده ۱۸ بیمار شناخته و کشته شوند وجهی داده نخواهد شد.
تبصره – بهاء واقعی اسبهائی که در نتیجه تشخیص بیماری مشمشه کشته می شوند با حضور صاحب اسب و یک نفر دلال خرید و فروش و حکمیت هیئت معاینه و تشخیص تعیین شده صورت مجلس تنظیم و پیوست سند هزینه پرداخت وجه خواهد گردید.
تبصره – هزینه کشتن اسبها و دفن و یا از بین بردن لاشه آنها و هرگونه هزینه لازم دیگری از طرف اداره دام پزشگی از محل اعتبار مبارزه با مشمشه و با تصویب کمیسیون مبارزه با مشمشه پرداخته خواهد شد.
۲۴- هیئت معاینه و تشخیص موظف است که در موقع معاینه اسبها تشخیص و مبارزه با بیماری دورین را هم در نقاطی که وجود دارد طبق دستورات فنی جداگانه که از طرف اداره کل کشاورزی چاپ خواهد شد بموقع عمل و اجراء گذارند.
۲۵- متخلفین از مواد این آیین‌نامه طبق قانون بازرسی بهداشت دامها مجازات خواهند شد مگر آنکه بزه مشمول قوانین دیگری گردد که کیفر سختتری برای آن معین کرده باشند که در این صورت بر طبق قانون اخیر مجازات خواهند شد.