۹۷۸۵ – 1318/08/24
هیئت وزیران در جلسه 23 آبانماه 1318 نظر به پیشنهاد شماره 32552/12414م مورخ1/8/81 وزارت پیشه و هنر آئین نامه فنی معادن را که حاوی 48 ماده است بشرح زیر تصویب نمودند:
بهره‌برداری
ماده 1ـ استخراج کننده مکلف است در قسمتهای فنی بهره‌برداری دقت کامل نموده در تعیین محل حفرتونلها و چاهها و تقسیم‌بندی معدن به طبقات و طرز کندن سنگ معدن و حمل آن به خارج معدن و همچنین انتخاب وسایل و ادوات لازم طوری عمل نماید که حداکثر مواد معدنی را بتواند استخراج کند و جز قسمت‌هائی که از نظر فنی ضرورت یا برای استحکام لازم است پس از استخراج چیزی از سنگ معدن در زمین باقی نگذارد.
ماده 2ـ اداره کل معادن مجاز است بوسیله مهندسین خود معادن بازدید و بازرسی نموده هر نوع اطلاعی را که لازم داشته باشد از بنگاههای معدنی مطالبه نماید و اکتشاف کنندگان و استخراج کنندگان مکلفند کلیه نقشه‌ها و اسناد و دفاتر مربوطه بمعدن را برای بازرسی به اختیار مهندسین اداره کل معادن بگذارند.
ماده 3 ـ دارنده پروانه استخراج مکلف است هر سال گزارشی از عملکرد سال گذشته معدن و وضعیت عملیات و کیفیات معدن به پیوست نقشجات مربوطه به اداره کل معادن بفرستد.
نقشه
ماده 4 ـ استخراج کننده مکلف است نقشجات صحیح از قسمتهای مختلف معدن را مرتباً تهیه و بایگانی نماید نقشه‌های مزبور باید اطلاعات لازم راجع بموقعیت معدن و طرز استخراج آن را بطور روشن تعیین کند.
چاه و تونل
ماده 5 ـ عملیات زیرزمینی باید بوسیله دو مدخل مختلف بشکل چاه یا تونل بسطح زمین مربوط باشد. این دو مدخل باندازه کافی از یکدیگر فاصله داشته و از هر یک از آنها بایستی عملجات بتواند به آسانی عبور نمایند.
ماده 6 ـ مدخل هر چاه دارای درب یا نرده‌ای خواهد بود که مانع از افتادن اشخاص یا چیزی بداخل چاه شود.
ماده 7ـ هر چاه استخراج که در آن صدای کارگران بالا و پائین چاه بطور وضوح بیکدیگر نرسد دارای دستگاهی خواهد بود که بوسیله علائم مخصوص رابطة بین کارگران بالا و پائین چاه را تأمین نماید.
ماده 8 ـ نردبامهای داخل چاه باید بقطعات کوچکتر از 10 متر تقسیم و طوری قرارداده شوند که دنبال یکدیگر واقع نگردند بین هر دو قطعه متوالی یک سکو باید ساخته شود انتهای نردبام زیری باید اقلا 80 سانتیمتر از سطح سکو بالاتر باشد.
ماده 9ـ چاه و وسائل رفت و آمد و حمل مواد معدنی باید اقلا روزی یکمرتبه بازرسی شود.
طبقه‌بندی معادن
ماده 10ـ از نظر تهویه و روشنائی و استعمال مواد محترقه معادن به طبقات ذیل تقسیم میشوند:
طبقة اول ـ معادنی که هیچگونه گاز قابل احتراق یا سمی در آن وجود نداشته باشد این طبقه موسوم بمعادن بدون گاز است.
طبقة دوم ـ معادنی که دارای گاز قابل احتراق یا گاز سمی هستند و موسوم بمعادن گازدار میباشند.
طبقة سوم ـ معادنی که دارای گرد قابل احتراق میباشند تشخیص این طبقات به اداره کل معادن است.
تهویه معادن
ماده 11ـ در قسمتهای زیر زمینی که عملجات کار میکنند یا رفت و آمد مینمایند جریان هوا باید بحد کفایت وجود داشته باشد.
ماده 12ـ میزان جریان هوا در هر نقطه منوط بتعداد عملجات آن است و مقطع تونلها باید طوری اختیار شوند که مقدار هوای لازم با سرعت مناسب عبور کند.
در مواردی که تهویه طبیعی کافی نیست وسایل تهویه مصنوعی را باید فراهم نمود.
ماده 13ـ هوائی که در نتیجه گذشتن از کارگاهها قابل احتراق یا مسموم شده باشد بایستی مستقیما بخارج برود و از کارگاه دیگری عبور ننماید. در صورت لزوم بایستی عده نفرات کارگر را کم نموده بطوری که هوای آن کارگاه قابل تنفس گردد.
ماده 14ـ در معادن گازدار باید طریقه استخراج را بطوری انتخاب نمود که طبقه بالا قبل از طبقه زیر استخراج شود.
ماده 15ـ هوائی که از معادن گازدار خارج میشود باید دور از هر نوع شعله باشد.
ماده 16ـ در داخل معدن جریان هوای مخلوط با گاز قابل احتراق باید همیشه رو ببالا باشد.
ماده 17ـ برای حفر تونل جدید بایستی قبلا وسایل تهویه آن را فراهم نمود.
روشنائی
ماده 18ـ استعمال هر نوع چراغ در معادن بدون گاز آزاد است.
ماده 19ـ در معادن بدون گاز که مواد استخراج شده از آنها قابل احتراق است بایستی شعله چراغ را بوسیله لوله یا چیز دیگر حفظ نمود که باعث احتراق مواد معدنی نگردد.
ماده 20ـ در معدن گازدار یا گرددار باید چراغ اطمینان طبق نظریه اداره کل معادن استعمال نمود و بکاربردن شعله آزاد بکلی ممنوع است.
ماده 21ـ باز کردن چراغ اطمینان در داخل معدن ممنوع است.
ماده 22ـ بردن کبریت. فندک یا هر چیز دیگری که بتواند شعله تولید نماید به داخل معادن گازدار بکلی ممنوع است
ماده 23ـ هر موقع که مقدار گاز در کارگاهی زیاد شود باید آن کارگاه را فوری تخلیه نمود.
مواد محترقه
ماده 24ـ حمل و نقل و استعمال مواد محترقه فقط بایستی بتوسط اشخاص خبره و با تجربه قابل اطمینان انجام گیرد. استخراج کننده یا اکتشاف کننده مکلف است در هر معدن یک یا چند نفر کارکر مخصوص برای این کار بکمارد کارگران مزبور باید مراعات آئیننامه طرز نگاهداری، حمل و نقل و استعمال مواد محترقه را بنمایند.
ماده 25ـ کذاشتن مواد محترقه و چاشنی در یک صندوق ممنوع است.
ماده 26ـ بردن دینامیت یخ زده به داخل معدن ممنوع است.
ماده 27ـ مقدار مواد محترقه که به یک کارگاه برده میشود نباید از حوائج یک نوبت کار زیادتر باشد.
ماده 28ـ مواد محترقه که در آخر هر نوبت پس از آتش‌بازی زیاد مینماید باید فوراً از معدن خارج شود.
ماده 29ـ پس از آتش‌بازی هرگاه در یکی از چالها اثری از مواد محترقه مشاهد شود دوباره کارکردن در آن چال ممنوع است.
ماده 30ـ آتش دادن مواد محترقه موقعی مجاز است که کلیه کارگران در پناه قرار گرفته باشند و از رفت و آمد در راههای مجاور به محل آتش جلوگیری شده باشد پس از خاتمه عمل آتش بار مکلف است بیش از سایرین کارگاه آتش داده را معاینه و بازرسی نماید.
ماده 31ـ خالی کردن چالی که دارای مواد محترقه باشد اعم از اینکه به آن آتش زده یا نزده باشند ممنوع است.
ماده 32ـ نسبت به چالی که آتش نگرفته باشد طبق ماده 52 آئیننامه مواد محترقه عمل میشود و در صورتی که مجبور شوند نزدیک آن چال دیگری حفر کننده فاصله آن بایستی اقلا تا چال آتش نگرفته 20 سانتیمتر باشد.
ماده 33ـ در صورتی که استعمال فتیله معمولی برای آتش زدن چال طول فتیله اقلا بایستی یک متر باشد و بیست سانتیمتر آن از چال خارج شود.
ماده 34ـ انبار مواد محترقه در حوزه معدن باید مطابق دستور و نقشه ادارة کل معادن ساخته شود.
آب
ماده 35ـ استخراج کننده یا اکتشـاف کننـدة معدن مکلف اسـت اطلاعات لازم راجع بوضعیت آبهای زیرزمینی مجاور محل عملیات خود بدست آورد.
ماده 36ـ هرگاه برحسب اطلاعات و قراین وجود انبارآب زیرزمینی در نزدیکی گارگاه پیش‌بینی شود باید بوسیله چالهای عمیق از وضعیت پشت کارگاه اطلاع حاصل نمود و پس از اطمینان از نبودن خطر عملیات پیشروی کارگاه را ادامه داد.
ماده 37ـ هنگام حفر چالهای عمیق مذکور در بالا باید وسائل لازم برای مسدود کردن سوراخ چال و جلوکیری از خروج آب مهیا باشد.
ماده 38ـ هرگاه خالی کردن انبارآب مجاور معدن ضرورت داشته باشد باید کلیه وسایل لازم برای محافظت کارگران قبلا آماده گردد.
بهداری و بهداشت کارگران
ماده 39ـ اکتشاف کننده باید مقررات و نظارت راجع ببهداشت عمومی و نیز دستورهای بهداشتی که از طرف بهداری وزارت پیشه و هنر برای حفظ کارکران از امراض داده میشود رعایت نماید و نیز در صورت بیماری یا حادثه که در ضمن کار رخ دهد به آنها معاونت نماید باین معنی که پزشک و پرستار برای آنها تعیین نموده و داروهای لازم را تهیه کرده و در دسترس آنها بگذارد و در صورت لزوم وسائل انتقال و معالجه آنها را در نزدیکترین بیمارستان بشهرستان تأمین نماید.
ماده 40ـ استخراج کننده یا اکتشاف کننده مکلف است که بدون فوت وقت پرستاری اولیه را نسبت به مجروح بنماید و در صورت مهم بودن جراحت او را بمحل مناسب برای معالجه بفرستد.
ماده 41ـ هرگاه عده کارگران یک معدن بهزار نفر برسد استخراج کننده مکلف است بطور دائم یک طبیب و جراح در معدن داشته باشد.
ماده 42ـ در معادنی که عده کارگران بسیصد نفرمی‌رسد یکنفر معین پزشک و در معادنیکه عده کارگر کمتر از سیصد نفر است یکنفر پرستار بطور دائم بایستی در معدن متوقف باشند.
ماده 43ـ در هر معدن باید لااقل یک اطاق پرستاری برای مواظبت‌های اولیه مجروحین با وسایل لازم مانند تختخواب میز ـ ظرف آب و لوازم زخم‌بندی و غیره مهیا باشد.
ماده 44ـ استخراج کننده یا اکتشاف کننده مکلف است برای تأمین بهداشت کارگران خود مواد زیر را بموقع اجراء بگذارد:
الف ـ ترتیب دادن منازل موقتی برای سکونت کارکران و حفظ آنها از باران و سرما در نقاطیکه منازل مسکونی نیست و مراقبت در پاکیزگی آنها.
ب ـ تهیه آب پاکیزه و قابل شرب در مراکز کار جهت مصرف کارگران و بعمل آوردن اقدامات لازم برای بازداشتن کارگران از مصرف کردن آب نهرها و سایر آبهای آلوده و غیرمطمئن و جلوگیری از آلوده‌شدن مجاری آنها.
ج ـ فراهم ساختن خوارو بار کافی و خوب و سایر مایحتاج جهت مصرف کارکران بترتیبی که اکتشاف کننده یا استخراج کننده مقتضی بداند مانند دایر کردن مغازه فروش و غیره قیمت خواربار نباید از نرخ معمولی نزدیکترین قصبه یا شهر به اضافه کرایه حمل آنها به مرکز کار تجاوز کند و هرگاه در نتیجه رسیدگی معلوم شود خوارباری که بکارگران فروخته میشود تقلبی است و یا فاسد و مضر بسلامتی آنها است از طرف بازرسان وزارت پیشه و هنر توقیف و دور ریخته خواهد شد.
دـ معاینه کارگران بتوسط پزشک و خودداری از استخدام مبتلایان بامراض مسریه و مرخص کردن کارگرانی که از اجرای دستورهای بهداری سرپیچی کنند.
هـ ـ مراعات دقیق تمام احتیاطهای لازم در بکاربردن ادوات و مواد محترقه و ماشین‌آلات و آموختن طرز اجراء احتیاطهای مزبور به کارگران و به عمل‌آوردن اقدامات لازم برای جلوگیری از رخ دادن اتفاقات و آسیب‌دیدن و مجروح شدن کارگران.
ماده 45ـ اکتشاف کننده یا استخراج کننده باید مقررات نظامنامه صندوق احتیاط را بموقع اجراء بگذارد.
کارگران
ماده 46ـ عده و اسامی کارگرانی که در معدن کار میکنند بایستی روزانه ثبت و معلوم باشد.
ماده 47ـ کارزیرزمینی برای کودکان کمتر از 14سال و زنان ممنوع باشد.
ماده 48ـ در هر معدن مراقبت کارهای فنی و بازرسی تهویه و روشنائی و آتش‌بازی بایستی تحت نظر یک یا چندنفر استاد معدن با تجربه صورت گیرد.
نخست‌وزیر ـ دکترمتین دفتری