مصوب 1307,04,31
ماده اول – مجلس شورای ملی به دولت اجازه میدهد که امتیاز انحصاری ساختن و بکار انداختن خط تراموای بین محمره و عبادان را از تاریخ تصویب این قانون الی مدت سی سال مطابق شرایط و مواد ذیل به آقای میرزاحسین خان موقر تبعه مسلم ایران که در مواد آتیه بنام صاحب امتیاز مذکور میشوند واگذار نماید.
ماده دوم – صاحب امتیاز باید نقشه خط راه و طرز ساختمان آن را مطابق اصول فنی در ظرف شش ماه از تاریخ تصویب امتیاز منضماً به توضیحات و اطلاعات کافیه مربوطه به ایستگاهها و نقاط انتهائی و کارخانه برق را – در صورتی که قوه محرکه برقی اختیار شده باشد – به وزارت فوائد عامه تقدیم و وزارتخانه مشارالیها مکلف است پس از وصول نقشه مذکوره در ظرف مدت یک ماه موافقت یا عدم موافقت خود را کتبا اظهار دارد در صورتی که در ظرف مدت مذکوره جوابی از طرف وزارت فوائد عامه بصاحب امتیاز داده نشود صاحب امتیاز مطابق نقشه که داده میتواند شروع به اجرای عمل نماید.
ماده سوم – از تاریخ تعیین تکلیف نقشه و طرز ساختمان را مطابق مدلول ماده دوم منتهی در ظرف دو سال ساختن و به کار انداختن راه باید خاتمه پذیرفته باشد چنانچه صاحب امتیاز بدون اینکه مانع فورس ماژوری پیش آمده باشد هر یک از تعهدات مقرره در مواد دو و سه را انجام نداده باشد این امتیاز لغو و از درجه اعتبار ساقط خواهد بود.
ماده چهارم – عرض خط تراموای یعنی فاصله بین رایلها نباید از یک گز و وزن هر گز از رایلها اقلا از چهارده سنگ کمتر و خود رایل و سایر آلات و‌ادوات مربوطه به تراموای از جنس معیوب تهیه و تدارک شده باشد و قوه محرکه تراموای باید الکتریک یا بخار و یا سوخت داخلی بوده و در واگنها جای نشستن مسافرین باندازه کافی تأمین و حتی‌الامکان موجبات آسایش مسافرین متناسب با مقتضیات آب و هوا آن ناحیه فراهم و همچنین در نقاط انتهائی خط تراموای و در صورت لزوم در امتداد آن بفواصل معینه توقف گاه‌های محفوظ برای مسافرین ساخته شده و بطور کلی سرویس تراموای باید برای رفع حوایج عادی مسافرت و حمل و نقل مال‌التجاره کافی بوده و به نسبت ازدیاد احتیاجات مزبوره توسعه پیدا کند.
ماده پنجم – صاحب امتیاز میتواند از اراضی خالصه که در خط سیر تراموای واقعشده باشد برای عبور خط مزبور و ساختن توقف‌گاه‌ها و ساختمان لازمه دیگر بمقداری که بر حسب تشخیص وزارت فوائد عامه احتیاجات فنی و اداری آنرا تامین نماید در طول مدت امتیاز مجانا و‌بدون تادیه قیمت استفاده نماید و چنانچه اراضی خالصه واقعه در خط سیر تراموای دایر باشد صاحب امتیاز بایستی به بقیمت عادله که مشابه به قیمت اراضی آن حدود باشد از دولت خریداری و یا برای مدت امتیاز اجاره کند و بعلاوه صاحب امتیاز میتواند هر قدر از اراضی متعلقه به اشخاص را که برای رفع احتیاجات خود ضرور داند با جلب رضایت مالکین و با شرایط مرضی‌الطرفین خریداری نموده و یا برای تمام مدت امتیاز اجاره نماید و در صورت حدوث اختلاف در قیمت بین مالکین اراضی و صاحب امتیاز موضوع اختلاف با تصدیق اهل خبره و با رعایت خصوصیات محلی صورت انجام خواهد یافت و دولت مراقبت خواهد کرد اجحافی واقع نشود.
ماده ششم – این امتیاز بهیچ نحو از انحاء باتباع و موسسات خارجی انتقال داده نخواهد شد ولی صاحب امتیاز مجاز است بر طبق قوانین مملکتی شرکت سهامی با رعایت شرایط ذیل تشکیل داده و به میزان سرمایه لازم اسهام منتشر سازد.
الف – بیش از میزان صدی سی و سه اسهام منتشره باتباع خارجه فروخته نشده و در روی بقیه 67 درصد که قابل فروش به اتباع داخله است باید قید شود که در صورت انتقال و فروش باتباع خارجه از درجه اعتبار ساقط است
ب – مرکز شرکت مزبور در خاک ایران واقع است و از هر حیث تابع قوانین ایران خواهد بود.
ماده هفتم – موسسات صاحب امتیاز در ظرف پنج سال اول پس از اتمام راه که در ماده سوم معین شده است از تادیه هر گونه عوارض و مالیات معاف و پس از انقضای مدت مزبوره موسسات مذکوره از حیث تادیه مالیات و عوارض مشمول قوانین عمومی مملکتی خواهد بود.
ماده هشتم – صاحب امتیاز باید برای محاسبات خود دارای دفاتر قانونی منظمی باشد که در صورت احتیاج مأمورین دولتی بتواند به آنها مراجعه نموده و تفتیشات مقتضیه را بسهولت انجام بدهند.
ماده نهم – صاحب امتیاز میتواند لوازم تراموای را بدون تادیه حقوق گمرکی و مالیات راه و هر گونه عوارض دیگری وارد نماید ولی برای استفاده از این معافیت باید صورت لوازم مذکوره را قبلاً بوزارت فوائد عامه تقدیم دارد تا بر طبق آن دستور بعهده اداره گمرکات صادر گردد.
ماده دهم – این امتیاز مانع اقدامات دولت برای کارهای راه‌آهن و سدسازی و نظامی نخواهد بود و پس از انقضای مدت آن دولت مخیر خواهد بود موسسات صاحب امتیاز را بقیمت عادله با تصدیق اهل خبره خریداری نموده و یا اینکه صاحب امتیاز را مجاز بدارد که از موسسات خود آزادانه و بدون قید انحصار استفاده نماید در صورت اختیار شق ثانی هر موقعی که دولت بخواهد موضوع مذکوره را مجدداً بامتیاز انحصاری واگذار نماید چنانچه سرویس تراموای آزاد صاحب امتیاز در آنموقع دایر باشد مشارالیه با تساوی شرایط نسبت بدیگران در اخذ حق امتیاز مقدم خواهد بود.
ماده یازدهم – هرگاه صاحب امتیاز بخواهد از اتباع خارجه مهندسین استخدام نماید باید قبلا نظریات وزارت فوائد عامه را در قسمت تابعیت آنها جلب و بموجب ماده صریحی بقید فسخ کنترات و تعقیبات آنها را ملزم نماید که بهیچوجه در امور سیاسی و مذهبی مداخله ننموده و از قوانین و مقررات مملکتی تخلف ننماید.
ماده دوازدهم – هر گونه اختلاف حاصله راجعه به مواد این امتیاز بین دولت و صاحب امتیاز مطابق قانون حکمیت حل و تصفیه خواهد شد.
ماده سیزدهم – وزارت فوائد عامه مکلف است پس از تصویب این لایحه با موافقت صاحب امتیاز ترتیب نرخ کرایه راه را داده و هر سه سال یک مرتبه در تعرفه مذکور حق تجدید نظر برای دولت هست صاحب امتیاز میتواند هر موقعی که نرخ کرایه را کافی نداند ازدیاد آن را از دولت تقاضا نماید در این صورت پس از تحقیقات لازمه و مراجعه بدفاتر محاسبات و مدارک تقاضای صاحب امتیاز نرخ مذکور بمیزانی که مخارج مختلفه موسسه و منافع عادله صاحب امتیاز را تأمین کند افزایش دهد.
ماده چهاردهم – وزارتین مالیه و فوائد عامه هر یک در حدود وظیفه خود مامور اجرای این قانون هستند.
این قانون که مشتمل بر 14 ماده است در جلسه سی و یکم تیر ماه 1307 شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی – حسین پیرنیا