مصوب ۸ خرداد ماه ۱۳۰۷ شمسی
ماده واحده – مجلس شورای ملی عهدنامه و دادیه و تأمینیه منعقده بین دولتین ایران و افغانستان را که مشتمل بر نه فصل و یک پروتکل ضمیمه است و در ششم آذر ماه ۱۳۰۶ در کابل به امضاء رسیده است و همچنین مراسله نمره ۸۴۷ وزیر مختار ایران در کابل و مراسله جوابیه کفیل وزارتخارجه افغانستان نمره ۲۶۹۱ را تصویب مینماید.
این قانون که مشتمل بر یک ماده و متن عهدنامه ضمیمه است در جلسه هشتم خرداد ماه یکهزار و سیصد و هفت شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی – حسین پیرنیا
متن عهدنامه و دادیه و تأمینیه منعقده بین دولتین ایران و افغانستان
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
دولتین علیتین ایران و افغانستان نظر بمناسبات و ارتباطات مادی و معنوی و نظر به وضعیت جغرافی و نیز از یگانگی دینی و حسی و دیگر احتیاجات وظایفی را که عصر حاضر برای ملتین روز بروز ایجاد و ایجاب مینماید در زیر نظر ملاحظه آورده خواستند به اعتقاد جازم رشته دوستی و برادری موجوده را که در بینشان ثابت و پایدار است روشن‌تر و روابط صمیمی خود را متین‌تر و امین‌تر نمایند. برای استحصال این مطلب انعقاد یک عهدنامه ودادیه و تأمینیه را لازم شمرده از طرف دولت شاهنشاهی ایران جناب میرزا سید مهدیخان فرخ وزیر مختار و ایلچی مخصوص اعلیحضرت شاهنشاه ایران و از طرف دولت شاهی افغانستان عالیقدر جلالتمآب سردار اعلی غلام صدیق‌خان کفیل وزارت خارجه وکلای مختار معین شدند وکلای مختار مشارالیهما پس از ارائه اعتبارنامه‌های خودشان که آن را موافق باصول جاریه یافتند به عقد فصول آتی موافقت کردند:
فصل اول – اساس روابط ایران و افغانستان عهدنامه مورخ اول سرطان ۱۳۰۰ است که تمام مواد و مقررات آن دارای اعتبار میباشد.
فصل دوم – هر یک از طرفین متعاهدین تقبل میکند که از حمله و تجاوزات بطرف مقابل و یا وارد کردن قوای مسلحة خود به خاک طرف مقابل خودداری بکند.
در صورتی که یکی از متعاهدین مورد حمله یک یا چند دولت ثالث بشود طرف متعاهد دیگر تقبل میکند که بیطرفی را در تمام مدت جنگ محفوظ بدارد و ضمناً طرفی که مورد حمله واقع شده از طرف خود بر فرض موجود بودن هر نوع منافع سیاسی و سوق‌الجیشی و تاکتیکی نباید این بیطرفی را نقض کند.
فصل سوم – هر یک از طرفین متعاهدین تقبل میکند که در هیچ نوع عملیات خصمانه که از طرف یک یا چند دولت ثالث بر ضد طرف متعاهد وقوع یابد و همچنین در اتحادها و ائتلافهای سیاسی و نظامی که بر خلاف استقلال و یا مصونیت و یا اقتدارات متعاهد دیگر و یا موجب ضرر سیاسی و یا نظامی او باشد نه رسماً و نه عملاً شرکت ننماید.
و همچنین طرفین متعاهدین از مشارکت در محاصره و یا بایکت اقتصادی که بر ضد یکی از متعاهدین بعمل آمده باشد خودداری خواهند نمود.
فصل چهارم – در صورتی که یک یا چند دولت ثالث در موقع جنگ با یکی از متعاهدین بیطرفی متعاهد دیگر را نقض کرده و از خاک آن مملکت قشون و اسلحه و مهمات جنگی عبور دهد و یا بخواهد نفرات و آذوقه و چهارپایان و کلیه هر چیزی که برای جنگ لازم باشد از آن مملکت تهیه نماید و یا قشون خود را که عقب نشینی مینماید از آنجا عبور دهد و یا سکنه مملکت بیطرف را برای مقاصد نظامی خود تشویق و وادار بقیام بکند و یا در خاک مملکت بیطرف استکشافات نظامی بعمل آورد متعاهد بیطرف ملزم است که با قوای مسلح خود از عملیات مزبور جلوگیری کرده و بیطرفی خود را حفظ نماید.
فصل پنجم – طرفین متعاهدین موافقت مینمایند که اختیارداران خود را در ظرف مدتی که بیش از نه ماه پس از مبادله نسخ صحه شده این قرارداد نباشد در طهران مجتمع کرده و قراردادهای تجارتی و اقامت و قنسولی و پستی و تلگرافی و اعادة مجرمین را مبنی بر اصول تساوی طرفین منعقد نمایند.
فصل ششم – طرفین متعاهدین توافق نمودند که برای تصفیه و تسویه اختلافاتی که ممکن است فیمابین بروز کند و بطریق عادی دیپلوماتیک حل نشود بطریق مخصوصی که در پروتکل ضمیمه توضیح شده است حل خواهند نمود.
فصل هفتم – محتاج بتوضیح نیست که در خارج از حدود تقبلاتی که طرفین متعاهدین نسبت بهمدیگر دارند هر یک از طرفین در روابط بین‌المللی خود آزادی مطلق خواهند داشت.
فصل هشتم – قرارداد حاضر برای مدت شش سال منعقد شده و پس از رسیدن به تصویب و صحه مقامات مقننه مملکتین دارای اعتبار خواهد بود هرگاه یکی از طرفین متعاهدین تا شش ماه به انقضای مدت اعتبار این قرارداد مانده میل خود را در باب خاتمه دادن به آن اعلان ننماید قرارداد بخودی خود برای مدت یک ساله تجدید شده محسوب خواهد شد تا وقتی که اقلاً تا شش ماه قبل از انقضای سال عدم تجدید آن در آخر آن سال از یکی از طرفین اخطار شود.
اخطار ـ تصمیم به خاتمه دادن بقرارداد حاضر پس از انقضای شش سال اول در موقعی که کمتر از شش ماه بانقضای مدت آن مانده باشد مؤثر نخواهد بود.
فصل نهم – قرارداد حاضر در دو نسخه اصلی به زبان فارسی نوشته شده و نسخ صحه شده در کابل مبادله خواهد شد. برای تصدیق مراتب مذکوره در این قرارداد اختیارداران طرفین آن را در دو نسخه امضاء و مهر نمودند.
ـ بتاریخ ششم آذر ماه یکهزار و سیصد و شش مطابق ششم قوس یک هزار و‌سیصد و شش شمسی هجری ۱۳۰۶
محل امضاء وزیر مختار و ایلچی مخصوص اعلیحضرت شاهنشاه ایران.
مهدی فرخ
محل امضاء: وکیل وزیر خارجه
غلام صدیق
پروتکل ضمیمه
نظر به فصل ششم قرارداد و دادیه و تأمینیه منعقده بین دولتین ایران و افغانستان طرفین متعاهدین برای طرز ارجاع بحکمیت اینطور موافقت نمودند که در صورت ظهور اختلاف مابین طرفین متعاهدین هر گاه از مجرای سیاسی حل قضیه نشود هر یک از طرفین یکی از رجال مهم مملکت خود را بطور تفویض انتخاب مینمایند. در صورت عدم موافقت رأی مابین آنها دو حکم مزبور متفقاً یکی از رجال مهم مملکت بیطرف ثالثی را انتخاب خواهند نمود و رأی آن حکم ثالث در باب مابه‌الاختلاف قطعی‌الاجرا خواهد بود.
بتاریخ ششم ماه آذر یکهزار و سیصد و شش مطابق ششم قوس یک هزار و سیصد و شش شمسی هجری ۱۳۰۶
محل امضاء: وزیر مختار و ایلچی مخصوص اعلیحضرت شاهنشاه ایران.
مهدی فرخ
محل امضاء: وکیل وزیر خارجه
غلام صدیق
نظر به موجود بودن روابط مادی و معنوی و شتهای الفت و برادری بین مملکتین ایران و افغانستان که خوشبختانه بوسیله عهد نامه ودادیه اول سرطان ۱۳۰۰ و عهد نامه ودادیه و تامینیه ششم آذر ماه ۱۳۰۶ برقرار و تکمیل شده است و برای تشیید و تتمیم روابط مزبوره اعلیحضرت شاهنشاه ایران و اعلیحضرت پادشاه افغانستان انعقاد پروتکل حاضر را در تکمیل عهد نامه های مذکوره لازم شمرده و برای امضاء آن اختیارداران خود را بترتیب ذیل معین نمودند:
اعلیحضرت شاهنشاه ایران جناب میرزا فتح‌الله خان پاک روان کفیل وزارت امور خارجه.
اعلیحضرت پادشاه افغانستان عالی قدر جلالت ماب سردار اعلی غلام صدیق خان کفیل وزارت امور خارجه.
اختیار داران مزبور پس از ارائه اختیارنامه‌های خود که دارای شرایط و اعتبار لازمه بود در موارد ذیل موافقت حاصل کردند:
ماده اول- (الحاقی ۱۶ˏ۱۰ˏ۱۳۰۷)-
در صورتی که یکی از مملکتین ایران و افغانستان مورد عملیات خصمانه یک یا چند دولت ثالث بشود متعاهد دیگر مکلف است که تمام کوشش خود را بعمل آورد که وضعیت مذکوره را اصلاح نماید. اگر با وجود تمام مساعی مبذوله معذلک وقوع جنگ حتمی و ناگزیر شود متعاهدین تقبل میکنند که وضعیت را به دقت و با روح یگانگی و محبت و خیرخواهی تحت مطالعه درآورند تا اینکه راه حلی که موافق منافع عالیه آنها و متناسب با وضعیت باشد پیدا نمایند.
ماده دوم- (الحاقی ۱۶ˏ۱۰ˏ۱۳۰۷)-
دولتین متعاهدین قبول میکنند که جهة ترقی و تعالی مملکتین و ملتین هر گونه وسائل و وسائطی را که برای طرف دیگر نافع و مورد‌احتیاج بوده و در مملکت طرف مقابل موجود باشد اعم از وسائل مادی و متخصص فنی و غیره باختیار طرف مقابل واگذار و طرف مقابل را بان معاونت نماید ترتیب واگذاری و معاونت مذکور را بر طبق مقاولات مخصوص معین خواهند کرد. هم چنین طرفین متعاهدین معظمین توافق نظر حاصل نمودند که با هم دیگر تشریک مساعی اقتصادی بنمایند و قبول نمودند که در اسرع اوقات متخصصین فنی طرفین مجتمعاً شرائط و وسایل تشریک مساعی اقتصادی مزبور را بطور کلی و بالخصوص شرایط و ترتیب ایجاد و تکمیل و وسائل ارتباطیه بین مملکتین را اعم از اتصال راههای مملکتین و ایجاد و اتصال پست زمینی و هوائی و خطوط تلگرافی با سیم و بی‌سیم و شرائط دادن ترانزیت آزاد و استفاده تجارت در سرتاسر خاک یک دیگر و دادن مزایا و تسهیلات گمرکی و امثال آن را تحت مطالعه دقیق قرار دهند تا پس از تصویب بموقع عمل گذارده شود.
ماده سوم- (الحاقی ۱۶ˏ۱۰ˏ۱۳۰۷)-
اتباع طرفین متعاهدین در خاک یکدیگر در مسائل عمومی مورد معامله ملت کاملة‌الوداد خواهند بود. در قراردادهای تجارتی و گمرکی و اقامت که باید در اسرع اوقات بین طرفین منعقد شود طرفین متعاهدین نسبت به همدیگر معامله را که غیر‌مساعدتر از معامله‌ای هر یک از آنها با هر دولت ثالثی نباشند خواهند نمود.
ماده چهارم (الحاقی ۱۶ˏ۱۰ˏ۱۳۰۷)-
مدت اعتبار این پروتکل که پس از رسیدن به تصویب و صحه مقامات صلاحیت دار مملکتین دارای اعتبار خواهد بود تا آخر مدت اعتبار عهدنامه ودادیه و تامینیه منعقده در تاریخ ۶ آذر ماه ۱۳۰۶ خواهد بود.
– اختیارداران طرفین این پروتکل را که مکمل عهدنامه ودادیه و تامینیه ششم آذر ماه ۱۳۰۶ میباشد در دو نسخه اصلی فارسی امضاء نمودند.
طهران بتاریخ ۲۵ خرداد ۱۳۰۷ مطابق ۱۵ ژوئن ۱۹۲۸
امضاء: پاک روان
امضاء: غلام صدیق
پروتکل راجعه به اعاده مجرمین و متهمین به جرم بین دولتین ایران و افغانستان
در تعقیب فصل هفتم عهدنامه مودت منعقده بین ایران و افغانستان در تاریخ اول سرطان ۱۳۰۰ در باب اعاده مجرمین اختیارداران طرفین این پروتکل را امضاء مینمایند:
کلیه مجرمین غیر سیاسی و متهمین بجرم‌های غیر سیاسی که پس از ارتکاب جرمی در خاک یک طرف به خاک طرف دیگر رفته باشند و تقاضای استرداد آنها بشود به مأمورین طرفی که جرم در خاک آن واقع شده تسلیم خواهند شد.
تقاضانامه استرداد باید به وزارت امور خارجه داده شده و ورقه جلب یا حکمی که به امضاء مقامات صلاحیت‌دار قضائی رسیده بان ضمیمه باشد. بطوری که واضح است در ورقه جلب یا حکم محکمه باید جرم صریحا ذکر شده و ماده قانونی که مجازات آن جرم را معین میکند تصریح گردد.
هرگاه متهم یا مجرم از اتباع مملکتی باشد که بانجا پناه برده مسترد نخواهد شد و مملکتی که جرم در آنجا واقع شده حق دارد وقوع جرم را با دلایل و مدارک به مملکت طرف دیگر داده و تقاضای تعقیب یا مجازات متهم یا مجرم را مطابق قانون آن مملکت بنماید.
اعتبار این پروتکل تا مدت دو سال باقی است هر گاه در موقع انقضاء دو سال هیچیک از طرفین آن را فسخ نکرد برای مدت دو سال دیگر دارای اعتبار خواهد بود.
طهران بتاریخ ۲۵ خرداد ۱۳۰۷ مطابق ۱۵ ژوئن ۱۹۲۸
امضاء: پاک روان
امضاء: غلام صدیق
مراسله ضمیمه عهدنامه ودادیه و تأمینیه ایران و افغانستان
نمرة ۸۴۷ مورخة ۲۹ آذر ماه ۱۳۰۶
آقای کفیل وزارت خارجه
نظر به عقد قرارداد و دادیه و تأمینیه بین دولتین ایران و افغانستان افتخار دارم به اطلاع جناب مستطاب اجل عالی برسانم که چون دولت شاهنشاهی ایران همواره اهتمام دارد که تعهدات خود را انجام دهد و تعهدات عهدنامة مذکور را با تعهداتی که در مقابل جامعة ملل دارد منافی نمی‌شمارد علیهذا دولت شاهنشاهی ایران به دولت علیه افغانستان اعلام میدارد که تعهداتی را که از عضویت خود در جامعة ملل دارد بنوبة خود محترم و مجرا خواهد داشت.
موقع را برای تجدید احترامات فائقه مغتنم میشمارد.
محل امضای مهدی فرخ
مراسله کفیل وزارت امور خارجه افغانستان مورخه ۶ جدی ۱۳۰۶
نمرة ۲۶۹۱
آقای وزیر مختار
مراسلة تمبر ۸۴۷ مورخه ۲۹ آذر جلالتمآب در موضوع عقد قرارداد ودادیه و تأمینیه بین دولتین افغانستان و ایران دائر باینکه دولت علیة ایران مواد قرارداد مذکور را منافی با تعهداتی که در مقابل جامعة ملل دارد نمیداند و اصل دست مودت گردیده استحضار حاصل شد.
محل امضاء: وکیل وزارت خارجه محمد ولی
عهدنامه و دادیه و تأمینیه منعقده بین دولتین ایران و افغانستان مشتمل بر نه فصل و یک پروتکل و دو فقره مراسله منضمه بشرح فوق در جلسة هشتم خرداد ماه یکهزار و سیصد و هفت شمسی تصویب شده است.
رئیس مجلس شورای ملی – حسین پیرنیا