پیشنهاد مدیر کل معارف در جلسه ۸ مورخ ۱۶ برج سنبله ۱۳۰۳ معارف راجع به پروگرام مدارس نسوان مطرح گردیده و مواد آن برای شور اول مورد مذاکره قرار گرفت و تا سال آخر با بعضی اصلاحات قرائت شد و بالاخره در جلسات ۹ مورخ ۲۳ سنبله ۱۳۰۳ و ۱۰ مورخ ۳۰ سنبله ۱۳۰۳ مواد پروگرام مورد بحث قرار گرفت و در خاتمه برای تمام مواد پروگرام شش ساله اخذ رأی گردیده، و تصویب شد:
دستور شش ساله ابتدایی نسوان مصوب ۱۳۰۳
سال اول:
تبصره مهمه – تعلیمات سال اول سوای فارسی که کتاب الف و باء و قرائت لازم دارد باقی همه شفاهی است و نباید از روی کتاب باشد. مواد مذکوره در پروگرام را معلمه باید در ضمن مذاکرات و صحبت شفاهی به اطفال بیاموزد و در موارد ضروری برای تفهیم مطالب از تصاویر و اشکال و نقشهها و کره و سایر آلات و ادوات مدرسه استمداد نماید و کتاب را برای تذکر و استفاده خود تخصیص دهد.
فارسی:
قرائت: حروف مفرده – ترکیبات دو حرفی – ترکیبات سه حرفی – کلمات و عبارات بسیار سهل – حکایات ساده و مختصر اخلاقی – قطعات منظومه بسیار آسان که معانی آن را بتوان به طفل فهمانید.
شرعیات:
شفاهی: آداب نماز – اطاعت خدا و پیغمبر – ثواب و گناه.
علم الاشیاء:
شفاهی: اطلاعات بسیار ساده راجع به بدن انسان – پوست – گوشت (عضله) – حواس خمسه و اعضاء آنها – دست و پا – انگشت و ناخن شناسایی راست و چپ – اسامی ایام هفته به فارسی – اسامی ماههای قمری – اسامی فصول اربعه به فارسی – حیوانات عمده اهلی و فواید آنها – نشان دادن اشجار میوه دهنده غلات و حبوبات عمده – سبزیهای خوردنی.
حفظ الصحه:
شفاهی: نصایح ساده و مختصر در فواید پاکیزگی – شستن دست و صورت و دهان – نظیف نگاهداشتن ناخن و مو و لباس – مضرات زیاد خوردن و آشامیدن – مقدار خواب در بیست و چهار ساعت و بهترین اوقات آن.
اخلاق:
مکالمات اخلاقی – مذمت از دروغگویی – بیان مضرات بی‌ادبی – وظیفه طفل نسبت به پدر و مادر و اعضاء خانواده و محبت نسبت به ایشان – تکلیف طفل نسبت به اولیاء مدرسه – محسنات راستی و درستی – و تنفر از تنبلی و بیکاری – بیان آداب معاشرت و اکل و شرب.
حساب:
اصول اولیه – شماره لفظی و خطی تا ده.
ورزش بدنی:
بازیهای منظم.
سال دوم:
تبصره مهمه: تعلیمات سال دوم سوای قرآن و قرائت فارسی تماماً شفاهی است و کتاب لازم ندارد و معلمه باید مواد پروگرام را در ضمن صحبت و مذکرات شفاهی و در موقع حاجت با استمداد از تصاویر و نقشهها و کره و سایر لوازم مدرسه بیاموزد.
قرآن مجید:
یک جزء آخر.
شرعیات:
شفاهی:
۱- اصول: اصول دین و مذهب با معانی اجمالی آنها.
۲- فروع: شماره عبادات از فروع دین – نجاسات – مطهرات – ترتیب وضو – مقدمات نماز و ترتیب بجا آوردن آن.
تبصره- معلمه مکلف است عملاً هم وضو را تعلیم نماید – معلمه باید در موقع تدریس نماز دقت نموده بجا آوردن نماز را به هر یک از شاگردان تعلیم دهد.
اخلاق:
مواد سال قبل قدری مفصلتر – تنفر از عیبگو – عیب‌جویی – فواید عفو و اغماض – محسنات خوش‌رویی و خوش‌خلقی – مضرات تندی و درشتی و مردم آزاری – اذیت نکردن حیوانات بی‌آزار (در ضمن قصص و حکایات ساده).
فارسی:
قرائت: قطعات نظم و نثر بسیار ساده با توجه به معانی آنها بطوری که نزدیک به فهم اطفال باشد.
کتابت: عبارات و حکایات خوانده شده به طریق رونویسی و غیره – جمله‌های ساده از خارج.
تمرین: مشق صحت املاء – مشق تکلم بواسطه سؤالات از دروس خوانده شده – حفظ بعضی از قطعات خوانده شده.
مشق خط: نستعلیق درشت.
علم الاشیاء:
مواد سال قبل قدری مفصلتر – بعلاوه: پوست – مو – دندان – خلل و فرج پوست – عرق – استخوانبندی – سال و ماه فصول – اسامی ماههای قمری – اسامی ماههای شمسی به عربی و فارسی – لوازم تحصیل و تحریر شاگرد مدرسه – تشخیص حیوان و نبات و جماد به اختصار – فلزات از قبیل: آهن – مس – نقره – طلا – سرب – روی – نیکل.
حفظ الصحه:
شفاهی: مواد سال قبل قدری مفصلتر – مضرات استعمال مسکرات و دخانیات مخصوصاً تریاک.
حساب:
اصول: شماره لفظی و خطی تا هزار تقسیم آن به آحاد و عشرات و مأت، جمع و تفریق در همان حدود – طریقه تشخیص ساعت – مسائل و تمرینات شفاهی و کتبی.
ورزش بدنی:
بازیهای منظم.
سال سوم:
در این سال حساب باید شفاهی تدریس شود و در مواد دیگر هم که کتاب بکار میرود معلمه باید احتراز کند از اینکه شاگردان عبارات کتاب را حفظ کنند بلکه باید مطالب را به شاگردان بفهماند بطوری که بتوانند از خارج به زبان خود بیان نمایند.
قرآن:
ده جزء آخر.
شرعیات:
۱- اصول دین و مذهب با بعضی ادله اجمالی که در خور فهم اطفال باشد.
۲- فروع: شماره عبادات از فروع دین با بیان اجمالی هر یک از آنها ذکر بعضی از معاصی کبیره از قبیل: قتل – سرقت – شرب خمر و سایر مسکرات – غیبت و نمّامی – دروغ و تهمت و توضیح قبح این معاصی در ضمن بیانات و تمثیلات نزدیک به فهم اطفال.
اخلاق:
وظایف انسان نسبت به خدای متعال – بزرگمنشی – فرومایگی – حسن خلق، سوء خلق – شجاعت – جبن – تواضع – تکبر – صدق – کذب – قناعت – اسراف – عدل – ظلم – عفو – انتقال – امانت – خیانت – آداب معاشرت،
نصایح اخلاقی در خصوص تربیت اولاد – آداب سخن گفتن در مجالس – حیا و حجاب – عفت و عصمت – اقتصاد در معیشت و امور زندگانی و تقبیح تجملات.
(و تعلیمات مزبوره باید شفاهی و بطور مکالمه و قصه‌سرایی و موعظه و تمثیلات باشد).
فارسی:
قرائت: قطعات نثر و نظم ساده با توجه به معانی لغات و فهم مقصود – آثار طبیعی از قبیل: رود – شط – دریا – کوه – دشت – جنگل – چمن و فواید آنها – قصص و روایات ساده راجع به انبیاء او الوالعزم و ائمه هدی – حکایات ساده از احوال بزرگان و حکماء و دانشمندان و سلاطین و ادباء که حاوی نکات اخلاقی و درخور فهم اطفال باشد.
کتابت: مطالب ساده از خارج و تصحیح آنها – انشاء موضوعات سهل.
تمرین: مشق صحت املاء – مشق تکلم به توسط سؤالات از دروس خوانده شده – حفظ بعضی از قطعات خوانده شده.
مشق خط: نستعلیق درشت.
علم الاشیاء:
قرائت: اطلاعات ساده از بدن انسان قدری مفصلتر از سال قبل بعلاوه: قلب (دل) رگها (شریان و ورید) – شش – معده – روده‌ها – اقسام دندان – مضرات استعمال مسکرات و دخانیات مخصوصاً تریاک – روغن – پنیر – ابریشم – عسل – موم – میوه‌جات خوراکی – قند – آرد – نشاسته – نان – هوا و فواید آن – باد – باران برف – تگرگ – آب.
حفظ الصحه:
صحت – مرض – خواب – بیداری – حرکت و سکون – هوا و آب – سرما و گرما – فصول اربعه – ساعات شبانه روز و تقسیم آن برای امور زندگانی – آب مشروب و فاسد – اغذیه و اشربه مفیده و لازمه – اغذیه و اشربه مضره – منزل و شرایط محل سکنی.
جغرافیا:
۱- جغرافیای موضعی:
فهمانیدن نقشه مدرسه – شکل و جهت امتداد کوچه و خیابان – چگونگی شهر و اطراف آن.
۲- جغرافیای عمومی:
زمین و تقسیم سطح آن فقط به آب و خاک – اصطلاحات عمده جغرافیایی از قبیل: رود – جوی – دریا – خلیج – اقیانوس – جزیره – شبه جزیره – کوه – کوه آتشفشان – جلگه – صحرا – جهات اصلیه و طریقه یافتن آنها بعمل.
حساب:
شماره لفظی و خطی تا طبقه چهارم اعداد – چهار عمل اصلی صحاح (در تقسیم به حالت اول اکتفا شود) مسایل و تمرینات مخصوصاً بطور شفاهی.
رسم:
نقش اشیاء ساده از قبیل: برگ و گل حیوانات اهلی روی کاغذ شطرنجی.
هنر یدی:
کارهای سهل راجع به دوخت و برش و بافندگی (جوراب بافی – قالی بافی، توربافی – گیوه چینی.)
سیاق:
نوشتن ارقام نقدی و جنسی تا تومان و خروار و جمع و تفریق ارقام مذکوره.
ورزش بدنی.
سال چهارم:
قرآن:
بتمامه.
شرعیات:
اول : اصول: مواد سال قبل، به اضافه صفات ثبوتیه، سلبیه با معانی اجمالی آنها.
دوم : فروع: بیان مفصلتر از سال قبل از فروع هشتگانه – شماره کاسب محلله و محرمه
– قبح معاصی ذیل:
قمار – تهمت – شهادت به دروغ – کتمان شهادت – فتنه‌جویی – عیب‌جویی.
اخلاق:
مواد سال قبل به اضافه بیان تعاون – اخوت – رعایت زیردستان – تنفر از شیادی و چاپلوسی – عفت و پرهیزکاری – حسد و بخل – کتمان سر – حفظ شرف و آبرو – وفای بعهد – خلف وعده – حفظ قول و امضاء – فروتنی و فرمان‌برداری نسبت به بزرگتر خانواده – احتراز از خودپسندی – لئامت و خسّت – اتفاق نفاق – احسان – ترحم – اتهام – افتراء – فواید شغل و کار مشروع – مضار تنبلی و بیکاری و یأس.
فارسی:
قرائت: قطعات نثر و نظم ادبی و اخلاقی با توجه به معانی لغات و فهم مقصود منشأت ساده و تحریرات مختلفه – متداوله
– مطالب تاریخی و جغرافیایی از نوع مواد سال قبل
– اطلاعات مفیده در امور راجعه به حفظ الصحه و خانه داری.
کتابت: انشاء موضوعات ساده – عبارات مختلفه از خارج.
مشق خط: مشق درشت و ریز نستعلیق.
علم الاشیاء:
قرائت: اطلاعات ساده از بدن انسان – استخوان بندی – جمجمه – بازوی ساعد – دست و انگشتان – ران – ساق – پا – مفصل – عضلات – دماغ (مخ) – اعصاب (پی ها) – عمل هضم – بزاق (آب دهان) – اقسام دندان – معده و امعاء – ریتین – حنجره – قصبه‌الریه – تنفس – خون – قلب – شریان و ورید – زمین و سیارات – هوا – میزان الحراره – میزان الهوا – تغییرات هوا – آتش – آب – ساختمان خانه و مصالح لازمه آن بخاری – ذغال چوب – ذغال سنگ – نمک – کتان – شاهدانه – پنبه – پارچه‌بافی – چراغهای معمولی – شمع گچی و پیچی – غلات – ادویه – شکلات – کاکائو، چای – قهوه – ذکر اجمالی از فرش قالی و رنگهای طبیعی و مصنوعی – بیان مضرات الوان جوهری.
حفظ الصحه:
مواد سال قبل قدری مفصلتر – تأکید در نظافت لباس و بدن و معابر و مجاری آبها.
جغرافیا:
جغرافیای عمومی:
شکل زمین و دو حرکت آن – اقیانوسها – پنج قطعه عالم
– اصطلاحات جغرافیایی مطابق سال قبل به اضافه تعریف مملکت و ایالت و ولایت و بلوک و شهر و قصه و دهکده
– جغرافیای ایران مشتمل بر ذکر بزرگترین جبال و مهمترین رودها و معتبرترین شهرها و ایالایت و لایات – و محصولات طبیعی و مصنوعی به اختصار.
حساب:
تکرار مواد سال قبل و تکمیل آنها به اضافه چهار عمل اعشار – مسائل و تمرینات شفاهی و کتبی.
طباخی:
قرائت:
– نظافت و پاکیزگی مطبخ و طباخی
– جاروب کردن
– پاک کردن شیشه‌ها
– شست‌وشوی ظروف
– ظروف مس سفید و قرمز
– مضرات ظرف مس قرمز
– احتیاط از زنگ آهن و مس مجاور با نمک و ترشی
– طریقه خیسانیدن برنج و کلیه حبوبات مدتی در آب سرد قبل از طبخ
– طریقه نگاهداشتن روغن – تخم‌مرغ – کره – شیر – پنیر – ماست – گوشت
– طبخ آبگوشت فوری
– سایر اغذیه از قبیل: چلو – پلو – اقسام آشهای ساده و ترشی‌دار – خورشها – اقسام شیرینیها
– عدم استعمال رنگهای جوهری در شیرینی‌آلات – ترشیها – مرباجات و غیره.
رسم و نقاشی:
رسم و نقاشی اشیاء ساده که در دسترس اطفال میباشد
– تقسیم خط مستقیم به اجزاء متساویه
– ترسیم صور عمده هندسی
– تقسیم زوایا.
هنر یدی:
بافندگی و خیاطی مثل سال قبل – دوخت و تزئین دستمال، حوله – پیراهن بچه‌گانه و غیره.
سیاق:
نوشتن ارقام نقدی و جنسی تا هزار تومان و هزار خروار
– جمع و تفریق در ارقام مذکوره.
ورزش بدنی.
سال پنجم:
قرآن.
شرعیات:
۱- اصول: مراجعه به اصول دین و مذهب با معانی و دلایل اجمالی آن که در خور فهم اطفال باشد.
۲- فروع: طهارت و لزوم آن
– اقسام نمازهای واجب و ترتیب بجا آوردن هر یک از آنها
– شرایط وجوب محرم و صلوه و ذکوه و خمس و حج و امر به معروف و نهی از منکر
– قبح معاصی کبیره ذیل: شرک به خدا – ریاکاری – غیبت – تفریط مال یتیم – سوگند بدروغ.
اخلاق:
وظایف انسان نسبت به باری تعالی
– تکالیف و وظایف نسبت بخود
– تعلیمات در خصوص رفتار طفل در خانواده
– تکالیف والدین نسبت به اولاد
– تکالیف متبادله برادران و خواهران
– تکالیف نسبت به آموزگار
– تکالیف نسبت به رفقای مدرسه
– وظایف راجعه به وطن و هیئت بشریه
– تحصیل علم و لزوم مداومت آن
– تعلیمات در خصوص رفتار طفل نسبت به خدمه و زیردستان
– پرهیزکاری
– سرپوش
– شرافت
– عدالت
– نجابت
– سخاوت
– امانت
– ترغیب و تحریض در حب وطن و دیانت در طی حکایات ساده
– پرستاری مرضی و مجروحین.
فارسی:
قرائت: قطعات نظم و نثر ادبی و اخلاقی با توجه به معانی لغات و فهم مقصود
– شرح حال مخترعین بزرگ دنیا و اختراعات عمده آنها
چرخ خیاطی و جوراب‌بافی و غیره
– ذکری از صنایع و هنرهای یدی نسوان
– مراسلات ساده
– تحریرات مختلفه متداوله.
دستور زبان فارسی:
اقسام عمده کلمات از اسم و صفت و فعل و ضمیر و غیره با تمرینات کتبی و شفاهی تجزیه کلمات.
تمرین: مشق صحت املاء انشاء از قبیل ساده کردن حکایات و نوشتن مراسلات ساده و شرح بعضی موضوعات آسان حفظ بعضی از قطعات خوانده شده.
مشق: مشق درشت و ریز (تحریر).
علم الاشیاء:
صفات حیوان و نبات به اختصار
– اطلاعات مختصری راجع به غلات و باغبانی و گلکاری.
حفظ الصحه:
وظایف خانه‌داری:
قرائت:
معنی حفظ الصحه
– هوای سالم
– رطوبت و حرارت و برودت منازل
– تنفس در هوای آزاد
– اثر اکسیژن و اسید کربنیک
– مدخلیت آفتاب و نور در پرورش حیوانات و نباتات و سلامت منازل
– اغذیه
– کم خوری و پرخوری
– هضم غذا
– مضرات افراط ادویه تند
– دستورالعمل حفظ الصحه دندانها و مضرات اشتراک مسواک و شانه
– لزوم اکل اغذیه سریع‌الهضم برای اشخاص ضعیف و کم بنیه
– فایده تغذیه نمودن در اوقات معینه
– شرح مختصری از مأکولات
– آب چشمه
– آب گوارا
– آب مقطر
– امتحان آب به توسط پختن سبزی و کف صابون
– آبهای کثیف
– میکروب و مضار آن
– مضرات استعمال دوا بدون تجویز طبیب
– استحمام جلد بدن
– تنفس جلدی
– عرق
– آب سرد و آب گرم
– شست‌وشوی بدن اطفال با آب گرم تا سن پنج و شش
– ناخن بلند و معایب آن
– شستن سر و صورت با آب سرد
– معایب حوض
– نظیف نگاهداشتن مو
– مضار استعمال مایعاتی که برای رنگ کردن یا تقویت مو معمول است
– کثافت و شپش
– امراض مسریه از قبیل کچلی و سودا
– محافظت گیسوان و دستورالعمل آن
– جای مزبله و مطبخ و طویله و مستراح در خانه
– اطاق خواب و تشک و متکی و لحاف و باد دادن در هوای آزاد بخصوص در آفتاب
– احتراز از سکونت در اطاقی که مبتلایان به امراض مسریه در آنها بوده‌اند
– استعمال ضدعفونی
– چراغ و مضرات نور شدید برای چشم
– دود و نفت
– مجرای بخاری برای تغییر هوا
– بادگیر
– گهواره
– هوای محبوس برای اطفال
– ضرر چراغ در اطاق خواب
– البسه
– اقسام لباسها
– لباس روز و لباس خواب
– لباس ضیافت
– و لباس خدمت
– لباس ناراحت و تنگ
– البسه زمستانی و تابستانی
– کفش راحت و تنگ
– منع استعمال کفشهای پاشنه بلند
– خاکه تنباکو و نفتالین و کافور برای رفع بید از ملبوس پشمی و خز – پارچه‌های پشمی و کتاب و ابریشمی.
تاریخ:
سلسله کیان به اختصار – سیروس – داریوش – اردشیر درازدست – اسکندر – ظهور دین مسیح – سلسله ساسانیان به اختصار: اردشیر بابکان – یزدگرد اول – شاپور دوم – قباد – انوشیروان – یزدگرد سوم – اسلام – ظهور اسلام و مختصری از سیره نبویه (ص) – ابوبکر – عمر – عثمان – حضرت امیر علی بن ابیطالب علیه‌السلام – معاویه – عمر بن عبدالعزیز – هارون الرشید – مأمون.
جغرافیا:
– ممالک مهم اروپا با ذکر پایتختهای آنها
– ممالک مهم آفریقا با ذکر پایتختهای آنها
– ممالک مهم آسیا با ذکر پایتختهای آنها
– ممالک مهم آمریکا با ذکر پایتختهای آنها
– از اقیانوسیه فقط به ذکر استرالیا و پایتخت آن اکتفا شود.
حساب:
مراجعه چهار عمل اصلی در اعداد صحاح و اعشار – تعریف کسر متعارفی – تحویل کسور به مخرج مشترک به عمل ضرب – اجزاء چهار عمل اصلی در کسور – تحویل کسر متعارفی به اعشاری بدون ذکر تناوب و اقسام آن – تعریف نسبت و تناسب عددی و هندسی بدون ذکر خواص آنها – اربعه متناسبه بقاعده تحویل به واحد مقیاسات ایران (و سلسله مطری حل مسائل فکری – تمرینات شفاهی و کتبی مخصوصاً در مقیاسات نگاهداری دفتر مخارج یومیه.
هندسه:
اصطلاحات عمده به اختصار – تعریف اشکال هندسی ذیل:
مثلث – مربع – مربع مستطیل – متوازی الاضلاع – ذوذنقه – لوزی – کثیرالاضلاع – دایره – بیضی – تمرینات.
رسم و نقاشی:
مراجعه و تکمیل مواد سال قبل.
هنر یدی:
مواد سال قبل قدری مفصلتر – شروع به گلدوزیهای مهم و سهل.
سیاق:
ارقام نقدی و جنسی تا ده هزار تومان و ده هزار خروار – جمع و تفریق.
ورزش بدنی.
سال ششم:
قرآن.
شرعیات:
اول : اصول: مراجعه به مواد سال قبل.
دوم : فروع: مراجعه به مواد سال قبل – اشاره اجمالی به حکمت هر یک از عبادات خاصه امر به معروف و نهی از منکر – قبح معاصی کبیره از قبیل: یأس از رحمت خدای متعال – قتل نفس – کذب – عاق والدین – غصب مال غیر – قطع رحم – کم‌فروشی – اعانت به ظالم در ظلم – ترک عبادات واجبه – هجو کردن مردمان – سرقت – ترک عفت – فتنه.
اخلاق:
مواد سال قبل به اضافه معنی تکلیف و تعلق آن بشخص عاقل – ادب و احترام نسبت به بزرگان – رحم و شفقت نسبت به زیردستان – حفظ ناموس و شرف – احتراز از یاوه‌گویی و خرافات – بردباری و تحمل در زحمات و مشقات خانه‌داری – اهتمام کامل در پرستاری اطفال – غیبت و نمّامی – مذمّت کید و مکر – معایب خدعه و تزویر – بطلان اقوال فالگیران و رمالان – تحریض و ترغیب به استقامت رأی و صحت قول و صدق و جد و ثبات عزم – مضرات تردید رأی – احتراز از همنشین و مصاحب بد – تشویق به معاشرت و مجالست با نیکان و اهل تقوی.
فارسی:
قرائت:
– نظم و نثر ادبی و اخلاقی با توجه به معانی لغات و فهم مقصود
– سایر مواد سال قبل قدری مفصلتر به اضافه ذکر مشاهیر رجال و نسوان عالم به اختصار.
دستور زبان فارسی:
اقسام کلمات از اسم و صفت و کتایات و عدد و فعل و غیره – متعدی و لازم – معلوم و مجهول – وجوه صنیع افعال ازمنه – جهل و اجزاء آن – تمرینات کتبی و شفاهی، تجزیه و ترکیب جمل و عبارات.
مشق خط: مطابق سال قبل.
علم الاشیاء:
هوا و بادها – آب و اشکال مختلفه آن – ابرها – باران – برف – چشمه‌ها، رودخانه‌ها – دریا و سواحل – جبال آتشفشان – میزان الحراره – میزان الهوا – حرارت و الکتریسیته به اختصار – ماشین بخار – برقگیر – تلگراف – تلفن – فلزات و املاح معمولی از قبیل نمک طعام – جوش شیرین و سولفات دوسود.
حفظ الصحه:
قرائت: حفظ الصحه امراض مسریه – احتیاط و پرهیز – میکروبهای غیرمرئی، اجتناب و دفع حشرات موذیه از قبیل کپک و ساس و شپش که اخیراً معلوم شده است اسباب سرایت و تولید بعضی از اقسام تبها و حصبه می شود.
ممانعت از شستن لباسهای مریض در آبهای جاری بخصوص در سرچشمه و قنوات
– لزوم جوشانیدن لباسهای اشخاص مبتلا به امراض مسریه
– آبله و آبله کوبی – مخملک و سرخچه – دیفتیری – تب حصبه – وبا – سل – و غیره – آداب پرستاری مریض – طبیب حاذق – لباس خادم مریض دوا – غذا – تعیین درجه – حرارت بدن – سوختگی و اقسام آن – گزیدن جانوران موذیه – مار – عقرب – زنبور و غیره – تبهای نوبه و پشه – معالجه غریق
– عقل معاش – صرفه‌جویی در امور زندگانی – تعادل خرج و دخل – قناعت – دفتر مخارج یومیه دخل و خرج ماهانه و سالیانه – رختشویی و اطوکشی – لکه‌گیری – بچه‌داری – تعیین اوقات برای شیر دادن به اطفال – ناخوشی اطفال در موقع بیرون آوردن دندان – منع از ترسانیدن بچه ها هنگام طفولیت – مفاسد و مضار طبابت جاهلانه زنان.
تاریخ:
– صفاریان، یعقوب لیث – سامانیان – اسماعیل – ذکر رودکی و فارابی
– غزنویان: سلطان محمود سبکتکین – فرودسی – عنصری – فرخی – عسجدی
دیالمه: عمادالدوله – عضدالدوله
– سلاجقه: الب ارسلان – جلالالدین ملکشاه – نظام‌الملک و عمر خیام – چنگیزخان و تیمورخان – چنگیزخان و کارهای عمده او و نتایج آن – هلاکوخان و خواجه نصیرالدین طوسی – امیر تیمور و مدت سلطنت او.
صفویه: شاه اسماعیل وقایع مهم زمان او شاه عباس کبیر – شاه سلطان حسین و انقراض آن سلسله – افشاریه – زندیه نادرشاه و ذکر اجمالی از فتوحات او – کریمخان زند
– قاجاریه: شرح حال آغامحمد خان و کارهای او – فتحعلی شاه – محمد شاه – ناصرالدین شاه – میرزا تقی خان امیرکبیر – مظفرالدین شاه – مشروطیت ایران.
جغرافیا: مراجعه و تکمیل جغرافیای عمومی و ایران سالهای قبل، ترسیم اجمالی از کلیات ۵ قطعه و مملکت ایران.
حساب: مواجعه و تکمیل مواد سال قبل به اضافه عنصری از تناسبات و ربح مفرد حل مسائل فکری و تمرینات شفاهی و کتبی.
هندسه:
مراجعه و تکمیل مواد خوانده شده با مساحت اشکال مذکوره در سال قبل مسایل و تمرینات شفاهی و کتبی.
رسم و نقاشی:
تکرار عملیات سال قبل، مشق سیاه قلم و رنگ‌آمیزی اشیاء ساده.
هنر یدی:
تکمیل برش و دوخت – اقسام گلدوزی و سایر صنایع یدی سنوات قبل.
سیاق:
مراجعه و تکمیل مواد مذکوره در سال پنجم.
ورزش بدنی.