ماده واحده – مجلس شورای ملی مقاوله‌نامه پستی را که در مسکو بین نمایندگان دولتین ایران و اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی منعقد و امضاء شده است بجزو ذیل تصویب مینماید:
1) مقاوله‌نامه پستی مورخه ۲۵ آوریل ۱۹۲۳ مسیحی دارای سیزده ماده.
2) اظهارنامه راجع به مقاوله‌نامه پستی مورخه ۲۵ آوریل ۱۹۲۳ مسیحی یک ورقه.
3) پروتکل ضمیمه مورخه ۷ اکتبر ۱۹۲۴ که بین وزارت خارجه دولت ایران و سفارت دولت اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی در تهران امضا شده است.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه چهاردهم برج دلو یکهزار و سیصد و سه شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی – مؤتمن‌الملک
ترجمه قرارداد پستی منعقده فیمابین ایران و روسیه
دولت ایران و جمهوری اجتماعی متحده سویتی روسیه برای توسعه مناسبات ودادیه و بسط روابط اقتصادی مابین دو مملکت تصمیم گرفتند بر طبق ماده ۲۱ معاهده منعقده مسکو در تاریخ ۲۶ فوریه ۱۹۲۱ شرایط مبادله پستی فیمابین دو مملکت را بوسیله قرارداد مخصوصی تعیین و برقرار نمایند. جهت نیل بدین مقصود آقای آقا سید حسن تقی‌زاده رئیس هیئت اعزامیه تجارتی ایران در روسیه از طرف دولت ایران و آقای ل. م. کاراخان معاون کمیسر‌ملی امور خارجه از طرف جمهوری اجتماعی متحده سویتی روسیه بعنوان نمایندگی مختار انتخاب گردیدند.
نمایندگان مختار فوق‌الذکر پس از اطلاع از اختیارات یکدیگر و صحت آن مواد ذیل را مقرر داشتند:
ماده اول –
اولا- مابین ایران و روسیه مبادله منظم و متناوبی جهت مراسلات معمولی و سفارشی (پاکت‌ها – کارت‌های پستی – اوراق کار مطبوعات- و مستوره مال‌التجاره) ارسالی از یکی از مملکتین فوق‌الذکر و همچنین مراسلاتی که مبداء یا مقصد آنها ممالک خارجه باشند که مملکتین متعاهدتین بتوانند بین آنها واسطه واقع شوند برقرار خواهد گردید.
ثانیاً – مبادله فوق‌الذکر مستقیماً از طریق بری در سرحدات مشترک مابین دو مملکت و از طریق بحری توسط کشتیهائی که جهت این سرویس تعیین گردیده‌اند انجام خواهد گرفت.
ماده دوم –
اولا – اداره پست هر مملکت پست‌ها را به مخارج و تحت مراقبت خود از طریق بری تا دفتر مبادله مملکت دیگر حمل مینماید در صورتی که ادارات پستی مملکتین متعاهدتین با موافقت یکدیگر صلاح بدانند که حمل و نقل پست‌ها را از دو طرف بیک نفر با یک مؤسسه یا یک شرکتی واگذار نمایند مخارج حمل و نقل فوق‌الذکر بین آنها به دو سهم متساوی تقسیم خواهد گردید.
ثانیاً – راجع به مرابطه از طریق بحری هر یک از ادارات طرفین متعاهد میتواند پست‌ها را توسط کشتیهای مملکت متبوعه خود تا دفاتر مبادله مملکت دیگر حمل نماید و یا آنکه آنها را در بنادر به مأمورین کشتیهای مملکت اخیر تحویل دهد در این صورت سهم ادارات پستی راجع بمخارج حمل و‌نقل از روی وزن حقیقی معینه جهت هر مسافت تعیین میشود و برای هر کیلو گارام از یک فرانک طلا تجاوز نخواهد نمود بدیهی است که این طریق معامله راجع بمرسولاتی است که مابین دو مملکت مبادله میشود و بمرسولات سرویس ترانزیت تعلق نخواهد گرفت.
ماده سوم – در صورت دائر شدن یک سرویس پستی هواپیمائی با توافق نظر بین دو مملکت جزئیات آن بوسیله مقررات مخصوصی که بعد منعقد خواهد شد تعیین میگردد.
ماده چهارم – مرسولات عندالتأدیه و مرسولات مخصوصه فوری موقتاً قبول نمیشود و شرایط مبادله این قبیل مرسولات و تاریخ اجرای آن با توافق نظر ادارات پستی مملکتین متعاهدتین برقرار خواهد شد.
ماده پنجم –
اولا – کلیه مراسلات اداری بین ادارات یا دفاتر پستی دو مملکت بزبان فرانسه نوشته خواهد شد.
ثانیاً – مکاتبه راجع به تحقیقات محمولات پستی بین دفاتر مبادله رد و بدل خواهد گردید.
ماده ششم – نرخهای متعلقه بمرسولات معینه در ماده (۱) مطابق نرخهائی است که در معاهده پستی عمومی تعیین گردیده است.
ماده هفتم – معادله نرخهای متعلقه بمرسولات معینه در ماده (۱) در سرویسهای هر یک از مملکتین متعاهدتین و نقاط مبادله و ترتیب و طریق ارسال مراسلات و همچنین کلیه جزئیات سرویس بموجب نظامنامه اجرائی که با توافق نظر مملکتین متعاهدتین تشکیل خواهد گردید تعیین میشود.
ماده هشتم –
اولا – مراسلات اداری معمولی یا سفارشی راجع بسرویس پست و تلگراف و تلگراف بی‌سیم مبادله بین ادارات مرکزی پست و تلگراف دو مملکت و همچنین مراسلات سرویس متبادله بین دفاتر پست مجاناً قبول و حمل میشوند.
ثانیاً – سایر مراسلات عموماً از طرف هر کس برای هر کس که باشد باید مطابق مندرجات معاهده پستی عمومی که فعلاً مجری است بمیزان مقرره تمبر زده شود.
ماده نهم –
اولا – هر یک از ادارات پستی مراسلات معمولی و سفارشی که مبداء یا مقصد آنها ممالک یا نقاطی باشند که با آنها بطور مستقیم یا غیر‌مستقیم دارای مبادلات پستی است جهت مبادله ترانزیت را در خاک خود خواه بطور سرویس و خواه در کیسه‌های سر بمهر قبول خواهد نمود.
ثانیاً – ادارات پستی که عهده‌دار حمل مرسولات فوق‌الذکر میباشند مخارج حق‌العبوری که در معاهده پستی عمومی معین شده است دریافت خواهند نمود.
ماده دهم –
اولا – در صورت فقدان یک مرسوله سفارشی فرستنده حق اخذ غرامتی که میزان آن پنجاه فرانک طلا میباشد خواهد داشت. معادل مبلغ فوق به پول مملکتی که در آنجا غرامت تأدیه میشود بصاحب آن داده خواهد شد.
ثانیاً – هر گاه غرامت از طرف اداره پست مملکتی به حساب اداره مملکت دیگر که مسئول فقدان است تأدیه شود اداره پست مملکت اخیر باید معادل آن را تا مدتی که منتهای آن از تاریخ اعلان تأدیه غرامت دو ماه خواهد بود مسترد دارد.
ثالثاً – تا دایر شدن سرویس مانداپست مبالغی که باید بموجب قسمت ۲ این ماده تأدیه شود توسط نماینده سیاسی مملکت مسئول فقدان که در پایتخت مملکت دیگر مقیم میباشد و بدون اینکه هیچ مخارجی بادارات پست داین یا مدیون تعلق گیرد پرداخته خواهد شد.
رابعاً – ادارات پست متعاهدتین مسئولیت راجع بفقدان در مواقع فورس ماژور را عهده‌دار نخواهند بود.
ماده یازدهم – در کلیه موارد پیش‌بینی نشده راجعه بمرسولات پستی که موضوع این قرارداد است مندرجات قرارداد پستی عمومی که فعلاً مجری است و اظهارنامه متمم و نظامنامه اجرای آن مجری خواهد بود.
ماده دوازدهم – این قرارداد بعد از سه ماه از تاریخ امضای آن بموقع اجرا گذارده خواهد شد و مدت اعتبار آن تا موقعی است که یکی از طرفین متعاهد قصد و نیت خود را راجع بعدم اجرای آن یکسال قبل بطرف دیگر اطلاع دهد.
ماده سیزدهم – این قرارداد هر چه زودتر و در هر صورت تا مدت شش ماه از تاریخ امضای آن بتصدیق خواهد رسید. مبادله تصدیقنامه این قرارداد در شهر مسکو بعمل خواهد آمد.
بنابر مراتب فوق نمایندگان مختار دولتین متعاهدتین این قرارداد را که به نسختین نوشته شده در شهر مسکو در تاریخ ۲۵ آوریل ۱۹۲۳ مهر و امضا نمودند.
محل امضاء سید حسن تقی‌زاده
محل امضاء ل. م. کاراخان
اظهارنامه
در موقع امضاء قرارداد پستی بین ایران و روسیه در تاریخ امروز مطالب ذیل از طرف متعاهدین اظهار گردید:
نظر به وحدت اداری موجوده در امور پستی مابین جمهوریهای متحده ماوراء قفقاز و روسیه چنین مقرر شد که مندرجات این قرارداد شامل جمهوریهای متحده مذکوره خواهد بود و بنابراین کلیه جمهوریهای متحده مذکوره با دولت روسیه تشکیل یک منطقه پستی به نمایندگی یک اداره واحده میدهند.
بنا بر مراتب فوق نمایندگان مختار مملکتین متعاهدتین این اظهارنامه را مهر و امضا نمودند.
در شهر مسکو در تاریخ ۲۵ آوریل ۱۹۲۳ به نسختین نوشته شد.
محل امضاء سید حسن تقی‌زاده
محل امضاء ل. م. کاراخان
پروتوکل شهر طهران
7 اکتبر ۱۹۲۴ مطابق ۱۵ میزان ۱۳۰۳
جناب مستطاب اجل آقای مشارالملک وزیر امور خارجه دولت علیه ایران از یک طرف و سیتواین باریس شومیاتسکی نماینده مختار دولت اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی از طرف دیگر این پروتکل را راجع بمطالب ذیل بدین ترتیب منعقد داشته امضاء نمودند:
اول – زبان رسمی قراردادهای پستی و تلگرافی مورخ ۲۵ و ۲۷ آوریل ۱۹۲۳ منعقد فیمابین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی زبان فرانسه محسوب است.
دوم – قراردادهای مزبوره پس از تصویب آنها در مجالس مقننه مملکتین قطعاً بموقع اجرا گذارده خواهد شد.
این پروتکل به زبان روسی و فارسی تحریر شده و در موقع تعبیر هر دو متن معتبر میباشد.
مقاوله‌نامه و اظهارنامه و پروتکل مسطوره در فوق مشمول ماده واحده مصوبه چهاردهم دلو ۱۳۰۳ بوده و صحیح است.
رئیس مجلس شورای ملی – مؤتمن‌الملک