ماده واحده – مجلس شورای ملی به دولت اجازه میدهد عهدنامه حکمیت منعقده بین دولت علیه ایران و دولت جمهوری اتازونی مورخه هشتم ربیعالاول ۱۳۳۳ که مشتمل بر چهار ماده و منضم به این لایحه است مبادله نماید.
متن عهدنامه
چون اعلیحضرت همایونی پادشاه ایران و رئیس جمهوری آمریکا به تشیید روابط ودادیه که اسباب اتحاد ایشان گردیده است مایل میباشند و نیز برای پیشرفت کار صلح اهتمامی دارند مصمم گردیدهاند که برای این مقصود معاهده منعقد دارند و برای این کار نمایندگان خود را از این قرار معین داشتهاند از طرف اعلیحضرت همایونی پادشاه ایران، جناب میرزا حسن خان وثوقالدوله وزیر امور خارجه آن دولت و از طرف رئیس جمهوری اتازونی مستر چارلس ولز رسل وزیر مختار و ایلچی مخصوص آن دولت در دربار ایران مشارالیهما بعد از اینکه وکالتنامههای خود را مبادله کرده و شرایط صحت را در آن یافتند فصول ذیل را مقرر داشتند:
ماده اول – طرفین متعاهدتین معظم تقبل مینمایند که کلیه اختلافات حاصله بین خود را از هر قبیل که باشد در صورتی که وسایل دیپلماتیکی به حل آنها موفق نگردد برای تحقیق و تهیه راپورت به کمیسیون بینالمللی که بطریق مذکور در ماده بعد باید تشکیل شود رجوع نمایند. و نیز متعهد میشوند در مدتی که کمیسیون مشغول تحقیق و تهیه راپورت است اعلان جنگ ننموده آغاز مخاصمت نکنند.
ماده دوم – کمیسیون بینالمللی باید مرکب از پنج عضو باشد که بطریق ذیل انتخاب خواهند گردید هر یک از دولتین یک عضو از مملکت خود معین نموده و یک عضو نیز از مملکت ثالثی تعیین خواهد کرد عضو پنجم بموافقت مشترکه دولتین انتخاب خواهد شد. مخارج کمیسیون را دولتین لدیالاقتضا بطور متساوی خواهند پرداخت.
کمیسیون بینالملل باید در ظرف چهار ماه پس از مبادله تصدیقنامههای این معاهده تشکیل شود و هر گاه بجهتی یکی از اعضاء کمیسیون از میان برود تکمیل اعضاء بطریق انتخاب اصلی بعمل خواهد آمد.
ماده سوم – در صورتی که طرفین متعاهدتین معظم نتوانند بطریق دیپلوماتیکی حل اختلاف نمایند باید بلاتأخیر اختلاف مزبوره را برای تحقیق و تهیه راپورت به کمیسیون بینالملل رجوع نمایند. کمیسیون بینالملل نیز میتواند متبادراً اقدام نماید و در این صورت باید به دولتین اطلاع داده و معاضدت آنها را در این تحقیقات درخواست کند.
راپورت کمیسیون بینالملل در ظرف یک سال پس از تاریخی که کمیسیون شروع تحقیقات خود را اعلام نموده است باید تهیه و تدارک شود مگر اینکه طرفین متعاهدتین معظم بالاتفاق مدت مزبوره را توسعه دهند.
راپورت مزبوره باید در سه نسخه تهیه شود. یک نسخه از آن باید بهر یک از دولتین تقدیم گردیده و نسخه سیم را خود کمیسیون برای دفتر خویش حفظ خواهد نمود.
طرفین متعاهدتین به خویشتن حق میدهند که پس از تقدیم راپرت کمیسیون در مسئله مختلففیها هر یک موافق نظریات شخصی خود رفتار نمایند.
ماده چهارم – این معاهده باید از طرف اعلیحضرت همایونی پادشاه ایران با تصویب مجلس ملی و از طرف رئیس جمهوری اتازونی با موافقت و تصویب سنای آن مملکت تصدیق و امضاء شده تصدیقنامههای راجعه به آن هر چه زودتر مبادله گردد.
این معاهده بلافاصله پس از مبادله تصدیقنامهها اعتبار پیدا نموده تا مدت پنج سال باعتبار خود باقی خواهد بود و بعد از انقضاء مدت پنج سال هر گاه یکی از طرفین متعاهدتین بطرف دیگر اعلام نماید که میخواهد به این معاهده خاتمه دهد از تاریخ این اعلام تا مدت دوازده ماه دیگر باز معاهده باعتبار خود باقی خواهد بود.
تصدیقاً لما قیل، نمایندگان این معاهده را امضاء نموده و بمهر خود ممهور ساختند.
در طهران در هشتم ماه ربیعالاول ۱۳۳۲ هجری مطابق با چهارم فوریه ۱۹۱۴ مسیحی در دو نسخه نوشته شد.
امضاء وثوقالدوله – مهر وثوقالدوله
امضاء شارل ولزرسل – مهر شارل ولزرسل