قانون واگذاری انحصار عراده‌رانی از مشهدسر الی بارفروش [بابل]

تاریخ انتشار: ۱۲۸۹/۰۴/۱۳

مصوب ۲۴ جمادی‌الاخر ۱۳۲۸

ماده اول – انحصار عراده‌رانی از مشهدسر الی بارفروش [بابل] از قرار شروط مفصله در ذیل به شهریار خداداد پارسی معروف به ساسانی تبعه دولت علیه‌ ایران واگذار میشود‌.

ماده دوم – خط راه همان راهی است که تا کنون محمولات بتوسط قاطر و یابو از بارفروش به مشهدسر و از مشهدسر به بارفروش حمل و نقل‌ میشود و ابتداء آن از لب دریای بندر مشهدسر یعنی از آن نقطه است که مال‌التجاره و غیره از دریا نقل به خشکی میشود و انتهای آن شهر بارفروش‌ است. ‌

ماده سوم – ساسانی تعهد میکند قطعه راه مذکور در فوق را بخرج خود تعمیر و عراده رو نماید یعنی امتداد سه فرسخ راه را شوسه ساخته بعرض پنج ذرع و هر کجا که خط راه کمتر از پنج ذرع باشد باید اراضی طرفین راه را برضای مالک و تصدیق خبره خریداری نموده بر عرض راه بیفزاید‌ که هیچ نقطه راه کمتر از پنج ذرع نباشد و دو نهر جنبین خط راه باید خارج و اضافه بر عرض راه و هر کدام یک ذرع باشد.

ماده چهارم – ساسانی متعهد است از مکاریها و اشخاصی که در این خط راه بتوسط چهارپایان مسافرت می‌نمایند و حمل و نقل مال‌التجاره و سایر‌ محمولات میکنند به هیچ اسم و رسم حق‌العبور مطالبه نکند و کمافی‌السابق در مسافرت و حمل و نقل محمولات آزاد باشند. ‌

ماده پنجم – اتباع خارجه بهیچ قسم مداخله و شرکت در این قرارداد نباید داشته باشند یعنی ساسانی حق هر نوع بیع و شرا و نقل و انتقال و اجاره‌ و وثیقه دادن و شرکت در این راه را با اتباع خارجه یا کسی که در حمایت خارجه باشد ندارد و هر گاه یکی از شرکاء تبعه یکی از دول خارجه شد حق‌ شرکت از او سلب خواهد شد باین معنی که سهم خود را باید بیکی از تبعه داخله بقیمت عادله انتقال بدهد ولی شرکت با تبعه داخله را مجاز است. ‌

ماده ششم – ساسانی مجاز است که هر قسم عراده از قبیل چهارچرخه و غیره در این راه بکار بیندازد و اگر دیگران خواسته باشند عراده از هر قبیل‌ راه بیندازند ذهاباً و ایاباً مبلغ پنج هزار دینار باید به ساسانی بپردازند ذهاباً دو هزار و پانصد دینار ایاباً دو هزار و پانصد دینار. ‌

ماده هفتم – مدت این امتیاز از تاریخ امضای آن لغایت (۱۸) سال شمسی تمام است. ‌

ماده هشتم – صاحب امتیاز باید بعد از انقضاء مدت امتیاز تمام خط راه را دائر و آباد و عراده و آنچه متعلق براه و ملزومات عراده‌رانی است تعمیر‌شده و بی عیب بکارگذاران دولت واگذار نموده تحویل بدهد و دو توقفگاه در دو محل مقصد و مرکز ساخته و بعد از ختم مدت بدولت واگذار نماید. ‌

ماده نهم – هر گاه در زمان امتیاز ساسانی کارگذاران دولت علیه خواسته باشند امتیاز راه‌آهن این خط را بیکی از اتباع دول خارجه یا داخله بدهند یا‌ خود دولت بخواهد بسازد ساسانی حق خواهد داشت که آنچه را برای ساختن راه خرج کرده از قیمت عراده و غیره از روی ثبت و صورت دفتر تجارت‌ خود به تقسیم ۱۸‌ساله مدت امتیاز از دولت یا از کسی که میخواهد این امتیاز را بگیرد دریافت داشته راه و عراده‌های خود را واگذار نماید (۲) یعنی باید‌ خرجی که از برای ساختن راه و عرابه نموده است به هیجده قسمت نموده هر چند سالی که از مدت امتیاز گذشته است حقی نخواهد داشت و هر چند‌ سالی که باقی مانده است باید بهمان نسبت باو بپردازند. ‌

ماده دهم – هر گاه ساسانی از تاریخ امضاء قرارنامه الی شش ماه شروع بکار کرد و تا دو سال راه را ساخت و تمام کرد که همه جا عراده‌رو باشد‌ قرارنامه منفسخ خواهد شد.

ماده یازدهم – ساسانی وقتی میتواند اخذ حق‌العبور نماید که راه از هر حیث تمام شده باشد و اتمام راه وقتی مصدق خواهد شد که از طرف‌ مأمورین وزارت فوائد عامه بازدید شده و راپورت آن بوزارتخانه رسیده تصدیق‌نامه در دست صاحب امتیاز بوده باشد بدون داشتن این تصدیق‌نامه‌ دیناری باسم حق‌العبور از مترددین حق اخذ نخواهد داشت. ‌

ماده دوازدهم – ساسانی متعهد است عمله‌جاتی که در این راه خواهد گذاشت تبعه دولت علیه باشند. ‌

ماده سیزدهم – هر گاه در طول مدت امتیاز در حسن ترتیب و دوران راه از طرف صاحب امتیاز قصوری شود و خرابی در راه بهم رسد که ساسانی‌ در اصلاح آن مسامحه نماید کارگذاران دولت خود آن اصلاحات را مرمت نموده مصارف مزبوره را باضافه خرج مأمور از صاحب امتیاز دریافت‌ خواهند کرد.