هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۶۶/۶/۲۹ بنا به پیشنهاد شماره ۷۲۸۷ / ۱۹۳۹/ ۷۲ مورخ ۱۳۶۶/۳/۳۰ وزارت فرهنگ و آموزش عالی، اساسنامه کمیسیون یونسکو در ایران موضوع تصویبنامه شماره ۱۵۱/۲۱۰۵ مورخ ۱۳۲۸/۳/۱۴ را بشرح زیر اصلاح و تصویب نمودند:
ماده ۱ – بموجب ماده هفتم اساسنامه سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی ملل متحد مصوب ۱۳۲۷/۴/۱۵، کمیسیون ملی تربیتی علمی و فرهنگی (کمیسیون ملی یونسکو) که در این اساسنامه کمیسیون نامیده میشود مرکز عمل و اداره امور مربوط به برنامه یونسکو در ایران است.
ماده ۲ – کمیسیون دارای شخصیت حقوقی است و اهداف و وظایف آن به شرح زیر است:
۱ – مشارکت در فعالیتهای یونسکو بمنظور استقرار صلح و ایجاد تفاهم متقابل میان ملتها از طریق اشاعه دانش و معرفت و اهتمام در امر نشر فرهنگ و آموزش.
۲ – تلاش در جهت برقراری، حفظ و بسط عدالت، آزادی و حقوق اساسی افراد انسانی با الهام از اصول اسلامی و اهداف یونسکو از طریق همکاری با سازمان مرکزی یونسکو و مؤسسات تابعه آن.
۳ – تلاش برای اعتلای فرهنگ و اشاعه ارزشهای انسانی و مبارزه با مفاسد اخلاقی، از راه تبادل فکری با صاحب نظران در قلمرو ادیان و مذاهب، تعلیم و تربیت و علم اخلاق.
۴ – کوشش در غنی کردن اندیشه بشری از راه نشر و بسط دانش بمنظور اکمال فضلیتهای انسانی.
۵ – شناخت فرهنگهای گوناگون جوامع و معرفی فرهنگ اسلامی و میراث فرهنگی ایران.
۶ – تعمیم آموزش نیز مبارزه با بیسوادی بعنوان مانع عمده تعالی فکری و بسط توسعه فرهنگی، از طریق همکاری با یونسکو و مؤسسات تابعه.
۷ – همکاری و همگامی در ایجاد نظام نوین ارتباطات بمنظور مبادله گسترده اطلاعات در مقیاس جهانی و مقابله با انحصارطلبی قدرتهای سلطه جوی جهانی در این زمینه.
۸ – ایجاد ارتباط بین سازمان یونسکو و سازمانهای دولتی و غیردولتی کشور که در زمینه های آموزشی، تربیتی، علمی، فرهنگی و ارتباطات فعالیت دارند.
۹ – تسهیل و توسعه ارتباط با کمیسیونهای ملی یونسکو در کشورهای دیگر، بویژه کشورهای منطقه، بمنظور همکاری در اجرای برنامه ها و انجام مطالعات مشترک.
۱۰ – همکاری در اجرای طرحها و برنامه هائی که در چهارچوب فعالیتهای یونسکو از سوی دولت ارائه میگردد.
۱۱ – پیشنهاد بودجه سالانه کمیسیون به وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
۱۲ – تعیین مصرف وجوه و اموالی که بعنوان هدیه برای پیشرفت مقاصد یونسکو به کمیسیون ملی تقدیم میشود و نظارت در مصرف آنها.
ماده ۳ – کمیسیون ملی یونسکو در ایران دارای ارکان زیر است:
1 – شورا یعالی کمیسیون ملی یونسکو.
2 – شورای اجرائی.
3 – دبیرخانه.
ماده ۴ – شورای عالی کمیسیون ملی یونسکو در ایران عالیترین مرجع تصمیم گیری کمیسیون است و دارای ۱۴ عضو بدین شرح میباشد:
۱ – وزیر فرهنگ و آموزش عالی.
۲ – وزیر امور خارجه
۳- وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
۴ – وزیر آموزش و پرورش
۵ – دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو
۶ – رئیس سازمان حفاظت محیط زیست
۷ – مدیرعامل سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
۸ – هفت تن از شخصیتهای علمی و فرهنگی کشور این گروه از میان مدرسان و اعضاء هیأت علمی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و محققان و هنرمندانی انتخاب میشوند که در زمینه های علمی، فرهنگی، ارتباطی و تعلیم و تربیت دارای تجربه باشند.
ماده ۵ – ریاست شورای عالی با وزیر فرهنگ و آموزش عالی است.
ماده ۶ – شخصیتهای علمی و فرهنگی مذکور در بند ۸ ماده ۴ برای اولین دوره توسط وزیر فرهنگ و آموزش عالی برای مدت سه سال تعیین میگردند و در دوره های بعد از میان دو برابر افرادیکه وزیر فرهنگ و آموزش عالی به کمیسیون پیشنهاد مینماید با رأی مخفی اکثریت اعضاء انتخاب میگردند.
ماده ۷ – شورای عالی کمیسیون با دعوت رئیس کمیسیون حداقل دو بار در سال تشکیل جلسه میدهد. جلسات با حضور ده تن از اعضاء رسمیت می یابد و تصمیمات آن با حداقل ۸ رأی معتبر خواهد بود. جلسات فوق العاده شورای عالی با دعوت رئیس کمیسیون یا درخواست اکثریت اعضاء تشکیل میشود.
ماده ۸ – وظائف شورای عالی کمیسیون بدین شرح است:
۱ – تعیین سیاستها و تصویب برنامه های اصولی کمیسیون ملی در قالب برنامه ها و فعالیتهای عمومی یونسکو.
۲ – استماع و تصویب گزارش سالانه کمیسیون که دبیرخانه تهیه و ارائه مینماید.
۳ – اظهارنظر و توصیه پیرامون تأمین بودجه سالانه کمیسیون و تصویب آن.
۴ – تأیید اعضای هیأتهای نمایندگی اعزامی به کنفرانس عمومی که شورای اجرائی پیشنهاد مینماید.
۵ – اظهارنظر درباره توسعه فعالیتهای کمیسیون ملی.
۶ – ایجاد ارتباط میان کمیسیون و سازمانهای ذیربط دولتی و غیردولتی.
۷ – فراهم آوردن وسائل کمک به کسانی که طرحها و برنامه های مناسب با فعالیتهای یونسکو و منطبق با نیازها ارائه می نمایند.
۸ – اظهارنظر درباره نشریه های ادواری و دیگر انتشارات کمیسیون ملی یونسکو و برنامه ریزی جهت توسعه و تکمیل آنها.
ماده ۹ – بمنظور تهیه طرح‌های ارجاعی برنامه های کمیسیون ملی و مصوبات شورای عالی و پیگیری آنها شورای اجرائی کمیسیون با ترکیب زیر تشکیل میشود:
۱ – رئیس کمیسیون ملی (وزیر فرهنگ و آموزش عالی)
۲ – دبیرکل کمیسیون.
۳ – نماینده تام الاختیار وزیر آموزش و پرورش
۴ – نماینده تام الاختیار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
۵ – معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
۶ – رئیس سازمان میراث فرهنگی
۷ – مدیرکل امور بین المللی وزارت امور خارجه
۸ – نماینده تام الاختیار صدا و سیما
۹ – نماینده تام الاختیار سازمان محیط زیست
۱۰ – یک نفر از اعضاء شورای عالی کمیسیون از میان شخصیتهای علمی و فرهنگی مذکور در بند ۸ ماده ۴، به انتخاب رئیس کمیسیون برای مدت سه سال تجدید انتخاب این عضو بلامانع است.
تبصره – شورای اجرائی هر ماه یکبار با حضور حداقل ۷ نفر تشکیل میشود و تصمیمات آن با اکثریت مطلق اعضاء حاضر معتبر است.
ماده ۱۰ – وظائف شورای اجرائی بدین شرح است:
۱ – کسب نظر از دولت در خصوص مشارکت در برنامه ریزی، اجراء یا ارزیابی برنامه ها و فعالیتهای بین المللی منطقه ای و ملی یونسکو و پیشنهاد در این زمینه ها به دولت.
۲ – پیگیری نظرات و پیشنهادهای دولت در مورد اجرای تصمیمات و توصیه های یونسکو.
۳ – طرح و تعقیب نظرات و پیشنهادهای جمهوری اسلامی ایران در کنفرانس عمومی و سایر مجامع یونسکو.
۴ – مراقبت در اجرای تصمیمات و توصیه های شورای عالی کمیسیون.
۵ – پیشنهاد برنامه و بودجه کمیسیون به شورای عالی با نظر و همکاری دبیرخانه.
۶ – پیشنهاد اعضای هیأت اعزامی به کنفرانس عمومی به شورای عالی کمیسیون.
۷ – همفکری با دبیرکل درباره تعیین اعضاء هیأتهای اعزامی به کنفرانسهای منطقه ای و بین الدول.
۸ – همکاری مستمر با دبیرخانه جهت حسن اجرای وظائف محوله به دبیرخانه.
۹ – تصویب شرح وظائف کمیته های تخصصی.
ماده ۱۱- [اصلاحی ۱۳۹۹/۱/۲۰]
کمیسیون ملی یونسکو در ایران دارای یک دبیرخانه دایمی است که زیر نظر دبیر کل انجام وظیفه می‌کند و یکی از سازمان های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری محسوب می شود.
ماده ۱۲ – دبیرکل از میان شخصیتهای علمی و فرهنگی به پیشنهاد وزیر فرهنگ و آموزش عالی و تأیید هیأت دولت و با حکم وزیر فرهنگ و آموزش عالی منصوب میشود .
ماده ۱۳ – وظائف دبیرخانه دائمی کمیسیون بشرح زیر است:
۱ – تهیه طرح برنامه و بودجه سالانه کمیسیون با مشورت شورای اجرائی.
۲ – تدوین گزارش سالانه فعالیتهای کمیسیون.
۳ – برقراری رابطه میان کمیسیون و سایر مراکز مؤسسات و ارگانهای دولتی و انجام مشورتهای لازم.
۴ – تسهیل و توسعه ارتباط با سایر کمیسیونهای ملی بویژه کشورهای منطقه بمنظور همکاری در اجرای برنامه ها و مطالعات مشترک مربوط به فعالیتهای یونسکو.
۵ – انجام مطالعات و تهیه طرح‌های متناسب با نیازهای کشور در مورد تعلیم و تربیت، علوم، فرهنگ و ارتباطات با همکاری کمیته های تخصصی.
۶ – نظارت بر اجرای برنامه های یونسکو و تهیه اسناد و مدارک لازم در این مورد و پیگیری این امور.
۷ – برقراری ارتباط منظم با نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در یونسکو.
۸ – تهیه و ترجمه و انتشار کتب و نشریات ادواری یونسکو و مؤسسات دیگر علمی و فرهنگی و تربیتی.
۹ – پیگیری وظائفی که توسط شورایعالی به دبیرخانه محول میشود.
ماده ۱۴ – دبیرخانه دارای گروهها یا ادارات زیر است:
– آموزش و پرورش.
– علوم.
– علوم اجتماعی و انسانی.
– ارتباطات.
– فرهنگ.
تبصره – رؤسای گروهها یا ادارات فوق از میان صاحبنظران و متخصصان مربوط بوسیله دبیرکل منصوب میشوند.
ماده ۱۵ – هر یک از گروهها یا ادارات موضوع ماده ۱۴ دارای کمیته های تخصصی متشکل از نمایندگان مؤسسات و سازمانهای دولتی ذیربط و متخصصان دانشگاهی و صاحبنظران میباشد. ارتباط این کمیته ها با یونسکو و مؤسسات تابعه آن از طریق دبیرخانه به کمیسیون ملی انجام می یابد.
ماده ۱۶ – اعضاء کمیته های تخصصی با پیشنهاد دبیرکل و حکم وزیر فرهنگ و آموزش عالی برای مدت دو سال منصوب میشوند.
تبصره ۱ – رئیس هر گروه یا اداره بعنوان دبیر و نماینده کمیسیون ملی با داشتن حق رأی در کمیته های تخصصی ذیربط شرکت مینماید.
تبصره ۲ – هر یک از کمیته های تخصصی شرح وظائف خود را تدوین و به شورای اجرائی کمیسیون جهت تصویب پیشنهاد مینماید.
ماده ۱۷ – بودجه کمیسیون از طرق زیر تأمین میشود:
1 – وجوهی که هر ساله در اعتبارات وزارت فرهنگ و آموزش عالی پیش بینی میشود و بصورت کمک در اختیار دبیرخانه قرار میگیرد.
2 – کمکهای دیگر دولت و وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی.
3 – کمک و هدایای سازمانهای غیردولتی و مردم.
4 – درآمدهای اختصاصی.
نخست وزیر – میرحسین موسوی