[به موجب ماده ۲۵ آیین‌نامه چگونگی تشکیل، حدود وظایف و اختیارات و چگونگی عملکرد انجمنهای صنفی و کانونهای مربوط، مصوب ۱۳۸۹ لغو شده است.]
شماره: 52251/ت513ه – ۱۳۷۱/۱۱/۱۴
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۱/۱۰/۶ بنا به پیشنهاد شماره ۶۳۱۵۹ مورخ ۸ /۷ /۱۳۷۰ وزارت کار و امور اجتماعی، به استناد تبصره (۵) ماده (۱۳۱) قانون کار جمهوری اسلامی ایران – مصوب ۱۳۶۹ – آیین نامه زیر را تصویب نمودند:
فصل اول – چگونگی تشکیل انجمنهای صنفی و کانونهای مربوط
ماده ۱ – در اجرای ماده (۱۳۱) قانون کار جمهوری اسلامی ایران، به منظور حفظ حقوق و منافع مشروع و قانونی و بهبود وضع اقتصادی کارگران و کارفرمایان، که خود متضمن حفظ منافع جامعه نیز باشد، کارگران مشمول قانون کار و کارفرمایان هر حرفه یا صنعت می توانند با رعایت مقررات قانونی و این آیین نامه مبادرت به تشکیل انجمن صنفی نمایند.
ماده ۲ – کمترین نصاب لازم برای تشکیل انجمن صنفی کارگری در سطح کارگاه ده نفر و در صنف، دست کم پنجاه عضو از صنف مربوط، از کارگاههای مختلف می باشد. انجمن صنفی کارفرمایی، دست کم با عضویت ده شخصیت حقوقی یا حقیقی تشکیل می شود.
تبصره – عضویت کارگران و کارفرمایان به اعتبار شغل و فعالیتهای مختلف در انجمنهای صنفی متفاوت مجاز است، ولی آنها نمی توانند در بیش از یک انجمن صنفی کارگری یا کارفرمایی به عنوان عضو هیأت مدیره یا بازرس انتخاب شوند.
ماده ۳ – به منظور هماهنگی در انجام وظایف محول شده و قانونی، انجمنهای صنفی کارگری و کارفرمایی هر صنعت یا حرفه یک استان می توانند مطابق این آیین نامه نسبت به تشکیل کانون انجمنهای صنفی آن صنعت یا حرفه در آن استان اقدام نمایند.
تبصره ۱ – [اصلاحی ۱۳۷۷/۵/۱۱]
کانونهای انجمنهای صنفی حرفه یا صنعت خاص در استانها از اجتماع اعضای اصلی هیأت مدیره دست کم پنج انجمن صنفی مربوط تشکیل می شود. (این کانونها می توانند دارای تشکیلات مرکزی در سطح کشور باشند.)
تبصره ۲- [الحاقی ۱۳۷۷/۵/۱۱]
تا زمانی که تعداد انجمنهای صنفی خاص حرفه یا صنعت یک استان جهت تشکیل کانون انجمنهای صنفی خاص استان مربوط به حد نصاب لازم نرسیده باشد، بر اساس تبصره (۱) این ماده انجمنهای صنفی خاص حرفه یا صنعت حداقل پنج استان می‌توانند به طور مجزا نسبت به تشکیل کانون انجمنهای صنفی صنعت یا حرفه خاص سراسر کشور اقدام کنند.
تبصره ۳- [الحاقی ۱۳۷۷/۵/۱۱]
مجمع کانون عالی انجمنهای صنفی کارگری یا کارفرمایی توسط نمایندگان معرفی شده از سوی کانونهای انجمنهای صنفی حرفه یا صنعت خاص سراسر کشور به تعداد انجمنهای صنفی عضو و نمایندگان معرفی شده از طرف انجمنهای صنفی حرفه یا صنعت که موفق به تشکیل کانون سراسری مربوط نشده‌اند تشکیل می‌شود.
تبصره ۴- [الحاقی ۱۳۷۷/۵/۱۱]
تعداد (۵) نفر از (۹) نفر اعضای اصلی و دو نفر از چهار نفر اعضای علی البدل هیأت مدیره کانون عالی انجمنهای صنفی را کانون انجمنهای صنفی صنایع انتخاب و معرفی می‌کند. هر کانون انجمنهای صنفی حرفه یا صنعت خاص حداکثر میتواند یک نفر از اعضای هیأت مدیره کانون عالی انجمنهای صنفی کارگری یا کارفرمایی را انتخاب کند.
تبصره ۵- [الحاقی ۱۳۷۷/۵/۱۱]
در صورتی که در یک استان بیش از یک انجمن صنفی در یک صنعت یا حرفه تشکیل شود، یا توجه به تعداد اعضا، کلیه انجمنهای صنفی دارای حق رأی بوده و نماینده استان با نظر و انتخاب اعضای انجمنها در کانون عالی انتخاب می‌شوند.
ماده ۴ – کانونهای انجمنهای صنفی صنعت یا حرفه خاص در هر استان می توانند جداگانه نسبت به تشکیل کانون انجمنهای صنفی صنایع و کانون انجمنهای صنفی حرف آن استان اقدام نمایند.
تبصره – کانون انجمنهای صنفی صنایع یا حرف در هر استان توسط نمایندگان معرفی شده از سوی کانونهای انجمنهای صنفی صنعت یا حرفه خاص آن استان به تعداد انجمنهای صنفی عضو و نمایندگان معرفی شده از طرف انجمنهای صنفی که کانون مربوط را ندارند، تشکیل می شود.
ماده ۵ – کانون انجمنهای صنفی هر استان از نمایندگانی که کانون انجمنهای صنفی صنایع و کانون انجمنهای نصفی حرف آن استان معرفی می کنند، تشکیل می شود.
تبصره – تعداد پنج نفر از نه نفر اعضای اصلی و دو نفر از چهار نفر اعضای علی البدل هیأت مدیره کانون استان را، کانون انجمنهای صنفی صنایع انتخاب و معرفی می کند.
ماده ۶ – کانون عالی انجمنهای صنفی سراسر کشور توسط هیأت مدیره کانون انجمن های صنفی دست کم پنج استان تشکیل می شود.
فصل دوم – هیأت مؤسس و ارکان انجمنهای صنفی و کانونهای مربوط
ماده ۷ – به منظور تأسیس انجمنهای صنفی و کانونهای مربوط، هیأتی به نام هیأت مؤسس مرکب از دست کم سه نفر از افراد ذی‌ربط با توجه به نوع تشکل، انجمنهای صنفی و کانونهای مربوط، برای فراهم آوردن مقدمات لازم تشکیل می شود.
تبصره – وظایف هیأت مؤسس عبارتند از:
1 – تهیه پیش نویس اساسنامه با رعایت مواد (12) و (13) این آیین نامه.
2 – تهیه فهرست مشخصات داوطلبان عضویت.
3 – دعوت از اعضاء جهت شرکت در مجمع عمومی به منظور تصویب اساسنامه و انجام انتخابات.
ماده ۸ – ارکان انجمن صنفی عبارت است از:
۱ – مجمع عمومی .
۲ – هیأت مدیره .
۳ – بازرسان .
تبصره – چگونگی تشکیل مجامع عمومی، حدود وظایف و اختیارات هیأت مدیره و بازرسان در اساسنامه انجمن تعیین خواهد شد.
ماده ۹ – ارکان کانون انجمن های صنفی استان به شرح زیر می باشد:
۱ – مجمع عمومی نمایندگان .
۲ – هیأت مدیره کانون استان .
۳ – بازرسان .
تبصره – چگونگی تشکیل مجمع عمومی نمایندگان، حدود وظایف و اختیارات هیأت مدیره کانون استان و بازرسان در اساسنامه انجمن تعیین می شود.
ماده ۱۰ – ارکان کانون عالی انجمنهای صنفی سراسر کشور بدین شرح است:
۱ – مجمع عمومی سراسری نمایندگان .
۲ – هیأت مدیره کانون عالی .
۳ – بازرسان .
تبصره – چگونگی تشکیل مجمع عمومی سراسری نمایندگان، حدود وظایف و اختیارات هیأت مدیره کانون عالی بازرسان در اساسنامه کانون عالی تعیین خواهد شد.
ماده ۱۱ – هیأت مدیره انجمنهای صنفی و کانونهای مربوط مکلفند دست کم سه ماه قبل از پایان دوره، مجمع عمومی را برای تجدید انتخابات دعوت نمایند.
هیأت مدیره انجمنهای صنفی و کانونهای مربوط تا تعیین هیأت مدیره جدید کلیه مسوولیتهای قبلی را به عهده خواهند داشت.
تبصره ۱ – بازرسان یا یک سوم از اعضاء می توانند در هر زمانی که تشخیص می دهند نسبت به تشکیل جلسه مجمع عمومی اقدام نمایند.
تبصره ۲ – حداکثر دو ماه پس از پایان دوره، بازرس نسبت به تشکیل مجمع عمومی و تجدید انتخابات اخطار می دهد. یک سوم اعضاء حداکثر تا چهار ماه فرصت دارند تا نسبت به تشکیل مجمع عمومی و تجدید انتخابات اقدام نمایند.
تبصره ۳ – چنانچه حداکثر شش ماه پس از پایان دوره، تجدید انتخابات صورت نگرفته باشد، بازرسان مکلفند انحلال تشکل، انجمن صنفی یا کانون مربوط، را به وزارت کار و امور اجتماعی و سایر مراجع ذی‌ربط اعلام نمایند.
فصل سوم – چگونگی ثبت و انحلال انجمنهای صنفی و کانونهای مربوط
ماده ۱۲ – کمترین اطلاعات و مشخصاتی که باید در اساسنامه انجمنهای صنفی و کانونهای مربوط درج شود، ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این آیین نامه بنا به پیشنهاد وزارت کار و امور اجتماعی به تصویب شورای عالی کار خواهد رسید.
ماده ۱۳ – کلیه انجمنهای صنفی و کانونهای مربوط، کانون انجمنهای صنفی در استان و کانون عالی انجمنهای صنفی در کل کشور، به هنگام تشکیل موظف به تنظیم اساسنامه با رعایت مقررات قانونی و طرح و تصویب آن در مجمع عمومی مربوط و ثبت در وزارت کار و امور اجتماعی می باشند.
ماده ۱۴ – ثبت اساسنامه انجمنهای صنفی کارگری و کارفرمایی و کانونهای مربوط و هرگونه تغییر یا اصلاح اساسنامه، همچنین انتخاب یا تغییر مسوولان، مستلزم تسلیم مدارک زیر به وزارت کار و امور اجتماعی است:
۱ – دو نسخه تقاضانامه تأسیس انجمنهای صنفی یا کانونهای مربوط در مرحله اول.
۲ – دو نسخه اساسنامه.
۳ – دو نسخه صورتجلسه مجمع عمومی درخصوص تصویب یا اصلاح اساسنامه یا انتخاب یا تجدید انتخاب اعضای هیأتهای مدیره، هیأتهای مدیره، هیأتهای مدیره کانون استان و کانون عالی و بازرسان.
۴ – آگهی منتشر شده هیأت مؤسس مربوط به تأسیس انجمن صنفی کارگری یا کارفرمایی یا کانونهای مذکور در این آیین نامه در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار یا روزنامه های محلی.
۵ – یک نسخه صورت اسامی شرکت کنندگان در مجمع عمومی که به امضای ایشان رسیده باشد.
ماده ۱۵ – وزارت کار و امور اجتماعی پس از دریافت مدارک یاد شده در ماده (۱۴) در صورت تکمیل و صحت مدارک ظرف یک ماه نسبت به ثبت، صدور گواهی صحت انتخابات و انتشار آگهی ثبت در روزنامه رسمی کشور و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار به هزینه تشکل ذی‌ربط اقدام خواهد نمود.
تبصره – وزارت کار و امور اجتماعی مکلف است هنگام ثبت، مراقبت نماید که وظایف مصوب در اساسنامه با سایر قوانینی که وظایف خاصی را برای صنوف پیش بینی نموده است، از قبیل قوانین نظام صنفی، نظام پزشکی، کانون وکلای دادگستری و …، تداخل یا مغایرتی نداشته باشد.
ماده ۱۶ – ثبت دو تشکل، انجمن صنفی یا کانونهای مربوط، با یک نام و تحت یک عنوان مجاز نیست.
ماده ۱۷ – انحلال انجمنهای صنفی کارگری یا کارفرمایی یا کانونهای مربوط موجب تضییع حق یا اسقاط تکلیف دو طرف قرارداد در پیمانهای دسته جمعی منعقد شده قبلی نخواهد بود.
تبصره – ایفای تعهدات و تصفیه حسابها به عهده هیأتهای تصفیه تشکل، انجمن صنفی کارگری یا کارفرمایی یا کانونهای مربوط، به انتخاب مجمع عمومی خواهد بود. در صورت عدم انتخاب، بازرسان و رییس هیأت مدیره این وظیفه را عهده دار خواهند بود.
ماده ۱۸ – پس از انحلال انجمن صنفی کارگری یا کارفرمایی یا کانونهای مربوط ثبت آن از سوی وزارت کار و امور اجتماعی لغو و مراتب به هزینه آن تشکل در روزنامه رسمی کشور و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار جهت اطلاع عموم درج خواهد شد.
تبصره – انجمن های صنفی و کانونهای مربوط می توانند به منظور تأمین بخشی از هزینه های ثبت و آموزش انجمن ها، کمک هایی را به وزارت کار و امور اجتماعی اعطاء نمایند تا در موارد تعیین شده مصرف نماید.
ماده ۱۹ – ثبت تشکلهای صنفی موضوع این آیین نامه و نظارت بر انتخابات و فعالیت آنها به عهده وزارت کار و امور اجتماعی است. در صورتی که اداره کل سازمانهای کارگری و کارفرمایی در وزارتخانه یاد شده، فعالیت انجمن صنفی یا یکی از اعضای هیأت مدیره آن را مغایر با قوانین و مقررات تشخیص دهد، مراتب را جهت اخذ تصمیم، حسب مورد به هیأت حل اختلاف یا دادگاه صالح، ارجاع می کند.
ماده ۲۰ – کلیه انجمنهای صنفی و کانونهای مربوط مکلفند تاریخ تشکیل مجامع عمومی خود را دست کم پانزده روز قبل از تشکیل و بدون احتساب ایام تعطیل، به طور کتبی به وزارت کار و امور اجتماعی اعلام نمایند.
فصل چهارم – وظایف و اختیارات انجمنهای صنفی و کانونهای مربوط
ماده ۲۱ – وظایف و اختیارات انجمنهای صنفی کارگری به شرح زیر است:
۱ – کوشش در جهت استیفای حقوق و خواستهای مشروع و قانونی اعضاء.
۲ – دریافت حق عضویت و کمکهای داوطلبانه به ترتیبی که در اساسنامه مقرر می شود.
۳ – همکاری در جهت تأسیس و تقویت شرکتهای تعاونی، صندوق قرض الحسنه، همچنین تلاش در جهت تأمین امکانات رفاهی اعضاء با رعایت مقررات مربوط.
۴ – همکاری با وزارت کار و امور اجتماعی در جهت شناخت مشکلات کارگری و اجرای قانون کار.
۵ – عضویت در کانون انجمنهای صنفی استان پس از تصویب مجمع عمومی مربوط.
۶ – فعالیت مشترک با کانون انجمنهای صنفی استان و کانون عالی انجمنهای صنفی سراسر کشور در حدود قوانین و مقررات کشور.
۷ – همکاری با سایر تشکلهای کارگری و کارفرمایی و انجام سایر وظایف و اختیاراتی که به موجب قانون بر عهده انجمنهای صنفی قرار داده شده است.
ماده ۲۲ – وظایف و اختیارات کانونهای استان و کانون عالی انجمنهای صنفی کارگری به شرح زیر است:
۱ – ایجاد هماهنگی بین انجمنهای صنفی و کانونهای انجمنهای صنفی استانها.
۲ – همکاری با دستگاههای اجرایی و مراجع ذی‌ربط به منظور حسن اجرای قوانین و مقررات مربوط به تشکلهای کارگری، از راههای مختلف از جمله برگزاری گردهماییهای مربوط.
۳ – ارائه نظر مشورتی و حقوقی درخصوص تهیه لوایح و طرح‌های مربوط به قوانین کار و تأمین اجتماعی، مسایل رفاهی و حقوق قانونی کارگران به مراجع ذی‌ربط.
۴ – انتخاب نمایندگان قانونی کارگران در مراجع و مجامع قانونی داخلی و بین المللی با توجه به آیین نامه ماده (۱۳۶) قانون کار و مقررات مربوط.
۵ – کوشش در جهت استیفای حقوق صنفی و خواستهای مشروع و قانونی اعضاء.
ماده ۲۳ – وظایف و اختیارات انجمنهای صنفی و کانونهای انجمنهای صنفی استانی کارفرمایی به شرح زیر است:
۱ – کوشش در جهت استیفای حقوق صنفی و خواستهای مشروع و قانونی اعضاء.
۲ – جمع آوری اطلاعات، بررسی و تحقیق درباره مشکلات، شناخت نیازها و اولویتها.
۳ – برنامه ریزی برای تأمین نیازها، توسعه و گسترش فعالیتها.
۴ – کوشش در ارتقای ظرفیت تولید، انتقال و نوآوری تکنولوژیک.
۵ – سعی در بهبود و کیفیت تولید، با بررسی، شناخت و استقرار روشهای نوین کنترل کیفیت.
۶ – کوشش در جهت هماهنگی در آموزش و تأمین نیروی انسانی مورد نیاز، همکاری با وزارت کار و امور اجتماعی و سایر دستگاهها و نهادهای ذی‌ربط برای انجام آموزشهای مربوط به حفاظت فنی و بهداشت کار.
۷ – همکاری در جهت تأسیس و تقویت شرکتهای تعاونی مرتبط با وظایف انجمن.
۸ – قبول مسوولیت و همکاری با وزارتخانه ها، سازمانها و نهادهای رسمی در انجام وظایف و تکالیفی که این دستگاهها به کانونهای استانی انجمن محول می کنند و آمادگی برای ارائه مشورتهای لازم به آنها.
۹ – عضویت و ایجاد ارتباط با تشکلها و سازمانهای مرتبط با وظایف انجمنهای صنفی یا کانونهای استانی، در داخل یا خارج از کشور در چهارچوب فعالیتهای صنفی و قوانین و مقررات کشور.
۱۰ – جمع آوری حق عضویت و کمکهای داوطلبانه به ترتیبی که در اساسنامه مقرر می شود.
۱۱ – همکاری با انجمنهای صنفی کارگری یا کانونهای استانی و دیگر انجمنهای صنفی کارفرمایی و سایر تشکلهای کارفرمایی.
۱۲ – ارائه نظر مشورتی و حقوقی درخصوص تهیه لوایح و طرح‌های مربوط به قوانین کار و تأمین اجتماعی و مسایل رفاهی و حقوق قانونی کارفرمایان به مراجع ذی ربط
ماده ۲۴ – سایر اختیارات کانون عالی انجمنهای صنفی کارفرمایی علاوه بر موارد مدرج در ماده (۲۳) به شرح زیر است:
۱ – ایجاد هماهنگی بین انجمنهای صنفی و کانونهای انجمنهای صنفی استانها.
۲ – همکاری با دستگاههای اجرایی و مراجع ذی‌ربط جهت حسن اجرای قوانین و مقررات مربوط.
۳ – انجام تحقیقات لازم به منظور ارائه نظر مشورتی درخصوص تهیه لوایح و طرح‌های مربوط به قوانین کار و تأمین اجتماعی.
۴ – ارائه نظرات حقوقی جهت دفاع از حقوق اعضاء.
۵ – انتخاب نمایندگان قانونی کارفرمایان در مراجع و مجامع قانونی داخلی و بین المللی یاد شده در قانون کار و آیین نامه های مربوط.
معاون اول رئیس جمهور – حسن حبیبی