[به موجب طرح مربوط به الغای قوانین مطبوعاتی به استثنای قانون پنجم محرم ۱۳۲۶ قمری، مصوب ۱۳۲۹ لغو شده است.]
مصوب ۱۳۲۱/۱۰/۱۴
ماده 1 ـ طبق ماده اول قانون مطبوعات مصوب سوم دی ماه ۱۳۲۱ هیچ‌کس حق ندارد خود را صاحب امتیاز یا مدیر یا سردبیر روزنامه یا مجله‌ای معرفی کند که پیش از تاریخ سوم دی ماه 1321 در تهران یا در شهرستانها منتشر می‌شده یا مجاز بوده است که منتشر شود مگر اینکه یکی از این سمت‌ها را طبق مقررات این آئین‌نامه از این به بعد تحصیل نماید.
ماده 2 ـ صاحب امتیاز و مدیر و سردبیر ممکن است شخص واحد و یا اشخاص جداگانه باشند. در هر صورت باید شخص واحد یا اشخاص مختلف بودن آنها در تقاضانامه و در امتیازنامه قید گردد و هرگونه تبدیل و تغییر در مورد آنها موکول به اجازه و تصویب شورای عالی فرهنگ است.
از حیث شایستگی اخلاقی و سرمایه علمی و تمکن مالی دارای شرایط زیر باشد.
تبصره ـ وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی در صورتی که بخواهند نشریه مرتبی داشته باشند باید یک مدیر و یک سردبیر واجد شرایط معرفی کنند.
ماده 3 ـ صاحب امتیاز یا مدیر یا سردبیر روزنامه یا مجله یا هر نوع نشریه مرتب دیگر باید علاوه بر تابعیت ایران و داشتن لااقل 30 سال و محکوم نبودن به جنحه و جنایت از حیث شایستگی اخلاقی و سرمایه علمی و تمکن مالی دارای شرایط زیر باشد.
الف ـ شایستگی اخلاق
ماده 4 ـ صاحب امتیاز یا مدیر یا سردبیر روزنامه و مجله و هر نوع نشریه مرتب باید دارای سوء شهرت نبوده و از رذائل تقلب و کلاهبرداری و سابقه به اعمال خلاف وطن‌پرستی و هر نوع رفتار زائل‌کننده شرافت مبرا باشد.
ب ـ سرمایه علمی
ماده 5 ـ تقاضاکننده امتیاز روزنامه یا مجله یا هرگونه نشریه مرتب باید دارای گواهینامه دوره دوم متوسطه بوده یا از عهده امتحان مواد زیر برآید.
1ـ زبان و ادبیات فارسی در حدود سال 6 متوسطه ادبی.
2ـ تاریخ و جغرافیای ایران در حدود سه سال اول متوسطه.
3ـ تاریخ و جغرافیای مختصر عالم.
ماده 6 ـ مدیر و سردبیر هر کدام باید دارای دانشنامه لیسانس یا معادل آن در ادبیات یا حقوق یا فلسفه و علوم اجتماعی یا دارای دانشنامه دکتری بوده یا از عهده امتحانی برآید که مواد آن عبارت خواهد بود از تاریخ و جغرافیا و کلیات فلسفه و یک زبان خارجه و تاریخ ادبیات ایران و قرائت متون فارسی در حدود برنامه دانشکده ادبیات و نوشتن یک مقاله اجتماعی و یک مقاله ادبی قابل قبول در حضور هیئت ممتحنه. در مورد روزنامه‌ها و مجلات فنی داشتن گواهینامه متوسطه کامل ادبی یا گذراندن امتحانی در حدود آن و داشتن دانشنامه لیسانس در آن فن یا گذراندن امتحان در حدود آن.
ماده 7 ـ کسانی که به فضل و دانش مشهور هستند و از خود تا این تاریخ تألیفاتی دارند که به طبع رسیده میتوانند تألیفات خود را به شورای عالی فرهنگ عرضه داشته تقاضای معافیت از رعایت مواد 5 و 7 این آئین‌نامه بنمایند. هیئت رسیدگی نظر خود را در این خصوص به شورای عالی فرهنگ اطلاع خواهد داد و رأی شورا قاطع خواهد بود.
تبصره- [الحاقی ۱۳۲۱/۱۲/۱۹]
کسانی که قبل از قانون مطبوعات مصوب سوم دیماه مقالات سودمندی در مجله یا روزنامه که صاحب امتیاز آن بوده‌اند در یکی از شهرستانها منتشر کرده باشند نیز میتوانند تقاضای معافیت از رعایت مواد 5 و 6 این آیین‌نامه را بنمایند به شرط آنکه مجله یا روزنامه مزبور تا آذر ماه 1331 دائر بوده باشد. اداره فرهنگ شهرستان نظر شورای فرهنگ محل را (در صورتی که شورا در محل نباشد نظر خود را) به شورای عالی فرهنگ خواهد فرستاد و رأی این شورا قاطع خواهد بود.
کسانی که بطریق مذکور در این تبصره صاحب امتیاز یا مدیر و سردبیر شناخته شوند چنانچه بعداً بخواهند یکی از این سمت ها را در روزنامه یا مجله ای که در تهران منتشر میشود حائز گردند رعایت مواد 5 و 6 این آیین‌نامه در باره آنها نیز الزامی خواهد بود.
ج ـ توانائی مالی
ماده 8 ـ تقاضاکننده امتیاز مکلف است در ضمن تقاضا توانائی مالی خود را به قرار زیر تضمین کند:
1ـ برای نشر روزنامه مخارج 30 شماره به فرض اینکه هر شماره دو هزار نسخه چاپ شود.
2ـ برای نشر مجله مخارج 6 شماره به فرض اینکه هر شماره 500 نسخه چاپ شود.
ماده 9 ـ هرکس تقاضای امتیاز روزنامه یا مجله می‌کند یا کسی را به سمت مدیری یا سردبیری نشریه خود معرفی می‌نماید باید تقاضانامه به ضمیمه مدارک زیر:
1ـ دو قطعه عکس.
2ـ دو رونوشت گواهی شده شناسنامه.
3ـ گواهینامه نداشتن پیشینه بد.
4 ـ مدارک اعتبار بانکی که توانائی مالی تقاضاکننده را برساند (در مورد تقاضای امتیاز)
5 ـ مدارک علمی و غیره (در صورتی که داشته باشد)
در تهران به اداره کل نگارش وزارت فرهنگ و در شهرستانها به اداره فرهنگ محل تسلیم نموده رسید دریافت دارد.
تبصره ـ تمام تقاضاهائی که تا این تاریخ به وزارت فرهنگ فرستاده شده خالی از اعتبار است و تقاضاها باید با رعایت مواد این آئین‌نامه تجدید شود.
ماده 10 ـ تقاضاکننده امتیاز باید در تقاضانامه خود قید کند که روزنامه یا مجله‌اش در کدام شهر منتشر خواهد شد امتیاز یا اجازه مدیری و سردبیری که از طرف شورای عالی فرهنگ صادر میشود فقط برای همان شهر و همان روزنامه یا مجله مورد تقاضا معتبر خواهد بود.
ماده 11 ـ پرونده حاوی تقاضانامه و مدارک ضمیمه آن از طرف اداره کل نگارش به هیئت رسیدگی مذکور در ماده 14 فرستاده میشود و آن هیئت برای تحقیق و رسیدگی و اظهارنظر منتهی ده روز مهلت خواهند داشت.
ماده 12 ـ برای تشخیص شایستگی اخلاقی و معلومات و توانائی مالی تقاضاکنندگان که در موارد 4 تا 12 مقرر شده است در تهران هر دو ماه یک مرتبه در هفته اول ماه شورای عالی فرهنگ دو تن از کارمندان خود و یک تن از استادان دانشگاه انتخاب می‌نماید و آنها با رئیس یا نماینده اداره کل تبلیغات و انتشارات و رئیس اداره کل نگارش وزارت فرهنگ هیئتی را به نام هیئت رسیدگی تشکیل خواهند داد.
هیئت رسیدگی می‌تواند در هر مورد می‌تواند در هر مورد که مقتضی بداند دو یا چهار نفر از کارشناسان و دانشمندان را نیز به خود ضمیمه نماید. عده اعضای هیئت همیشه باید فرد باشد.
تبصره- [حذف ۱۳۲۷/۴/۳۰]
[حق‌الزحمه عضویت هیئت رسیدگی از طرف هیئت‌وزیران معین خواهد شد.]
تبصره ۲- [الحاقی ۱۳۲۵/۱۰/۲] [منسوخ]
[مراد از دو ثلث و سه ربع از اعضای رسمی مندرج در ماده فوق، اعضاي حاضر در طهران ميباشد.]
ماده 13 ـ نظر هیئت رسیدگی اعم از رد یا قبول در جلسه رسمی شورای عالی فرهنگ مطرح گردیده و پس از مطالعه لازم به اکثریت آراء نصف به علاوه یک همه کارمندان رسمی شورای عالی که در این مورد رأی مخفی خواهند داد رد یا تأیید خواهند شد. هرگاه شورای عالی فرهنگ تحقیقات هیئت رسیدگی را کافی نداند پرونده تقاضاکننده را فقط برای یک بار برای تجدیدنظر به آن هیئت اعاده می‌دهد و رأی قطعی خود را به بعد از وصول نظری که دوباره از طرف هیئت رسیدگی اظهار خواهد شد موکول می‌دارد.
ماده 14 ـ تقاضاهائی که در شهرستانها به ادارات فرهنگ می‌رسد در شعب شورای عالی فرهنگ مورد بررسی ابتدائی قرار گرفته و نظر آن شعب در صورتی که مثبت باشد با پرونده کامل تقاضاکننده به تهران فرستاده میشود و در شورای عالی فرهنگ درباره آن به طریق مذکور در ماده 13 رأی گرفته خواهد شد. چگونگی رسیدگی ابتدائی مذکور فوق طبق آئین‌نامه مصوب شورای عالی فرهنگ خواهد بود.
تبصره- [اصلاحی ۱۳۲۷/۴/۳۰]
در مورد سلب صلاحیت اخلاقی همچنین در مورد اشخاصی که درخواست صدور امتیاز روزنامه یا مجله نموده و در شورای‌عالی فرهنگ رد شده است هرگاه لااقل 6 ماه از تاریخ رأی باعلام الغاء امتیاز یا رد درخواست امتیاز روزنامه یا مجله گذشته باشد و دو نفر از اعضای شورای عالی فرهنگ تقاضای تجدیدنظر در آن رأی را بنمایند شوری می‌تواند نسبت به رأیی که داده تجدیدنظر نماید و در هر حال رأی به اعلام الغاء امتیاز یا تجدیدنظر با همان ترتیبی که نسبت باعطای امتیاز مقرر است داده خواهد شد.
ماده 15 ـ تمکن مالی و صلاحیت علمی و اخلاقی صاحب امتیاز و مدیر و سردبیر باید در تمام مدتی که روزنامه یا مجله آنها منتشر میشود باقی و برقرار باشد و با زوال یکی از آنها صلاحیتها امتیاز یا اجازه مدیری یا سردبیری به خودی خود لغو میشود.
در صورت فوت صاحب امتیاز نام آن روزنامه برای ورثه مذکور بلافصل قانونی او محفوظ می‌ماند و امتیاز آن به یکی از آنها یا کسی که از طرف آنها معرفی شود در صورتی که واجد شرایط باشند داده خواهد شد.
ماده 16 ـ دولت با تحصیل مدارک و دلائلی که زوال یکی از صلاحیتهای صاحب امتیاز یا مدیر یا سردبیری را برساند هر موقع می‌تواند از شورای فرهنگ تقاضای تجدیدنظر در امتیاز یا اجازه صادره را بنماید.
صاحب امتیاز نیز مکلف است که در صورت زوال صلاحیت مدیر یا سردبیر نشریه خود مراتب را به شورای عالی فرهنگ اعلام و برای جانشین آنها کسب اجازه نماید.
ماده 17 ـ امتیاز روزنامه‌ها و مجلاتی را که تاکنون منتشر می‌شده‌اند از این تاریخ تا مدت 5 سال فقط دارندگان سابق آنها و یا کسانی که از طرف آنها مأذون می‌باشند میتوانند به شرط دارابودن صلاحیتهای مندرج در این آئین‌نامه با تصویب شورای عالی فرهنگ تجدید یا تحصیل نمایند.
ماده 18 ـ شورای عالی فرهنگ، اسامی نامناسب را رد خواهد کرد.
ماده 19 ـ مدت اعتبار امتیاز برای انتشار نخستین شماره روزنامه یا مجله یک سال است. چنانچه در این مدت مجله یا روزنامه منتشر نشد امتیاز خود به خود لغو میشود.
ماده 20 ـ صاحب امتیاز و مدیر و سردبیر روزنامه یا مجله در مورد جرائم مطبوعاتی و موارد مندرج در ماده دوم قانون مطبوعات مصوب سوم دی ماه 1321 مسئولیت مشترک دارند.
آئین‌نامه فوق مشتمل بر 20 ماده که شورای عالی فرهنگ تنظیم و پیشنهاد نموده در جلسه چهاردهم دیماه ۱۳۲۱ به تصویب هیئت وزیران رسیده و مقرر گردید فوری به موقع اجرا گذارده شود.