ماده واحده – موافقت نامه حمل و نقل هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که مشتمل بر یک مقدمه و بیست و یک ماده و دو ضمیمه میباشد و در تاریخ ۲۶ مرداد ۱۳۴۳ در تهران به امضاء رسیده است تصویب و به دولت اجازه مبادله داده میشود اسناد تصویب آن را مبادله نماید.
قانون بالا مشتمل بر یک ماده که در تاریخ روز دوشنبه ۱۳۴۴/۹/۱ به تصویب مجلس سنا رسیده بود در جلسه روز یکشنبه هفتم آذرماه یکهزار و‌سیصد و چهل و چهار شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی
موافقت نامه حمل و نقل هوایی
بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
نظر به اینکه دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که از این پس طرفین متعاهدین نامیده میشوند متساویاً مایلند موافقت نامه‌ای بمنظور تاسیس و بهره‌برداری بازرگانی سرویسهای هوائی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی منعقد نمایند.
بنابراین نمایندگان تام‌الاختیار خود را برای این منظور بشرح زیر تعیین نموده‌اند.
دولت شاهنشاهی ایران
جناب آقای عباس آرام وزیر امور خارجه
دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
جناب آقای یوکنی فدوروویچ لوگینوف رئیس هیئت نمایندگی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
نمایندگان مزبور پس از مبادله اختیارنامه‌های خود‌که در کمال صحت و اعتبار بود درباره مواد ذیل موافقت نمودند.
ماده اول
از لحاظ این موافقت نامه:
1 – مقصود از عبارت ((مقامات هواپیمائی)) در مورد ایران رئیس اداره کل هواپیمائی کشوری و هر شخص یا هیئتی است که مجاز باشد کلیه وظایف فعلی رئیس اداره کل مزبور را انجام دهد و در مورد دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی رئیس اداره کل هواپیمائی کشوری منتسب به شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و هر شخص یا هیئتی است که مجاز باشد کلیه وظایف فعلی رئیس اداره کل هواپیمائی کشوری منتسب به شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مزبور را انجام دهد.
2 – مقصود از عبارت ((مؤسسه هواپیمائی معینه)) یک موسسه هواپیمائی است که یکی از طرفین متعاهد کتباً بعنوان مؤسسه هواپیمائی که در خط یا خطوط مشخصه مندرج در جدول خطوط پرواز منظم به این موافقت نامه بهره‌برداری خواهد نمود بطرف دیگر معرفی نماید.
3 – مقصود از عبارت ((سرویس هوائی)) هر سرویس هوائی است که طبق برنامه بوسیله هواپیما بمنظور حمل و نقل عمومی مسافر و پست یا بار انجام میشود.
4- مقصود از عبارت ((سرویس هوائی بین‌المللی)) سرویس هوائی است که از فضای قلمرو بیش از یک کشور بگذرد.
5 – مقصود از عبارت ((توقف بمنظورهای غیر بازرگانی)) فرود آمدن برای هر مقصودی غیر از سوار یا تخلیه کردن مسافر و بار یا پست میباشد.
6 – مقصود از عبارت ((مبدأ)) قلمرو کشوری است که در آن مسافر و یا بار برای حمل در هواپیما سوار و یا بارگیری میشود مشروط بر اینکه چنین مسافران و یا بارها لااقل سه روز و پانزده روز به ترتیب در آن قلمرو باقی بمانند.
7 – مقصود از عبارت ((مقصد)) قلمرو کشوری است که در آن مسافر و یا بار پیاده یا تخلیه میشود مشروط بر اینکه چنین مسافران و یا بارها لااقل سه روز و پانزده روز به ترتیب در آن قلمرو باقی بمانند.
8 – مقصود از عبارت ((ظرفیت)) در مورد هواپیما گنجایش بارگیری هواپیمای مزبور است که در تمام یا قسمتی از خط موجود میباشد و مقصود از (ظرفیت) درباره (سرویس مورد موافقت) گنجایش آن هواپیما است که در سرویس مزبور مورد استفاده قرار میگیرد ضربدر تعداد دفعات رفت و آمد هواپیمای مزبور در زمان معین و خط و یا قسمتی از آن.
ماده دوم
1 – هر طرف متعاهد حقوق مشخصه در این موافقت نامه را برای بکار انداختن سرویسهای هوائی بوسیله مؤسسات هواپیمائی معینه بشرح زیر بطرف متعاهد دیگر اعطا مینماید.
حق ترانزیت – حق توقف بمنظورهای غیر بازرگانی – حق ورود و خروج تجارتی برای حمل و نقل بین‌المللی مسافر و بار و پست در نقاطی واقع در قلمرو خود که در هر یک از خطوط مشخصه در بند مربوطه جدول خطوط پرواز ضمیمه این موافقتنامه مندرج است.
2 – سرویسهای هوائی در خطوطی مشخصه – بین تهران و مسکو و نقاط ماوراء ممکن است بوسیله مؤسسات هواپیمائی معینه هر یک از طرفین متعاهدین به اسامی زیر افتتاح گردد:
الف – شرکت هواپیمائی ملی ایران (ایران ار)
ب – اداره کل هواپیمائی کشوری منتسب بشورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی (ائروفلوت).
3 – پروانه بهره‌برداری بدون تاخیر موجه و حداکثر سی روز پس از دریافت اعلامیه حاکی از قصد یک طرف متعاهد دائر به بهره‌برداری در خطوط مشخصه از طرف متعاهد دیگر اعطاء خواهد گردید.
ماده سوم
1 – هر یک از طرفین متعاهدین خطوط پرواز هواپیما در سرویسهای مورد موافقت و نقاط عبور از مرزهای مملکتی را در داخل قلمرو خود تعیین خواهد نمود.
2 – جنبه‌های بازرگانی سرویسهای مورد موافقت موضوع موافقت نامه جداگانه خواهد بود که بین مؤسسات هواپیمائی معینه طرفین متعاهدین منعقد و برای تصویب به مقامات هواپیمائی طرفین متعاهدین تسلیم خواهد شد.
3 – موافقت نامه بازرگانی مزبور از جمله موضوعات مندرج در مواد ۹ و ۱۰ این موافقت نامه را شامل خواهد بود و همچنین سایر موضوعات مربوط به همکاری بازرگانی را بطور نامحدود از قبیل مراقبت فنی هواپیما در روی زمین و محاسبات مالی و ترتیبات راجع به ((هندلینگ (( بار و مسافر و ترتیبات مربوط بخدمت مسافرین و همچنین ترتیبات فروش جا در هواپیما و حمل و نقل بمقصد کشورهای ثالث و بالعکس را در بر خواهد داشت.
ماده چهارم
1 – قوانین و مقررات یک طرف متعاهد درباره ورود و خروج هواپیمائی که در حمل و نقل هوائی بین‌المللی اشتغال دارند و در داخل قلمرو آن و همچنین قوانین مقررات مربوط به پرواز و ناوبری این نوع هواپیماها در قلمرو مزبور درباره هواپیمای مؤسسه هواپیمائی معینه طرف متعاهد دیگر بمورد اجرا گذارده خواهد شد و از طرف هواپیمای مزبور در موقع ورود و خروج و در موقعی که در قلمرو متعاهد اول میباشند رعایت خواهد گردید.
2- قوانین و مقررات یک طرف متعاهد درباره ورود و خروج مسافر و سرنشین و بار و پست هواپیما در داخل قلمرو آن از قبیل مقررات مربوط به ورود و ترخیص و مهاجرت و گذرنامه و گمرک و ارز و قرنطینه توسط خود مسافرین و سرنشینان هواپیمای طرف متعاهد دیگر و یا از طرف آنان در موقع ورود و خروج و در مدتی که در داخل قلمرو طرف متعاهد اول میباشند رعایت خواهد گردید.
بار و پست – نیز مشمول قوانین و مقررات فوق‌الذکر خواهد بود.
3 – هر یک از طرفین متعاهدین نسخه‌های قوانین و مقررات مربوطه مورد اشاره در این ماده را در اختیار طرف متعاهد دیگر خواهد گذارد.
ماده پنجم
هر یک از طرفین متعاهدین این حق را برای خود محفوظ خواهد داشت که حقوق پیش‌بینی شده در ماده ۲ این موافقتنامه را که بیک مؤسسه هواپیمائی معینه طرف متعاهد دیگر اعطاء شده است معلق یا فسخ نماید و یا شرایطی را که برای استفاده آن مؤسسه از حقوق مزبور لازم میداند تحمیل کند در موردی که قانع نشده باشد که مالکیت عمده و تسلط موثره در موسسه هواپیمائی معینه مزبور در دست اتباع طرف متعاهد دیگر میباشد و یا در مواردی که مؤسسه هواپیمائی معینه طرف متعاهد دیگر از اجرای قوانین و مقررات کشور اعطاء کننده حق تخلف نماید و یا بهر نحوی از‌بهره‌برداری طبق مقررات این موافقت نامه و یا تعهدات ناشی از آن خودداری کند بجز موردی که تعلیق حقوق از نظر حفظ بیخطری پرواز فوریت داشته‌باشد این اختیار با مشورت طرف متعاهد دیگر بکار خواهد رفت.
ماده ششم
1 – بمنظور تأمین بیخطری پرواز در سرویسهای مورد موافقت هر طرف متعاهد تسهیلات لازمه رادیوئی – روشنائی باند – اطلاعات جوی و سایر خدمات مورد نیاز بهره‌برداری از این پروازها را در اختیار هواپیماهای طرف متعاهد دیگر قرار خواهد داد و نیز مشخصات این خدمات و اطلاعات مربوط به فرودگاههای اصلی و فرودگاههای احتیاطی را که ممکن است هواپیما در آنجا فرود آید و همچنین اطلاعات راجع به خطوط پرواز در داخل‌قلمرو خود را بطرف متعاهد دیگر اطلاع خواهد داد.
2 – موضوعات مربوط بتأمین بیخطری پرواز و مسئولیت طرفین متعاهد در انجام پروازها در صلاحیت مقامات هواپیمائی کشوری طرفین متعاهدین خواهد بود و در ضمیمه ۲ این موافقت نامه ذکر خواهد شد.
3 – ضمیمه شماره ۱ – خطوط مشخصه در جدول خطوط پرواز بوسیله موافقت نامه‌ای که بین مقامات هواپیمائی کشوری طرفین متعاهدین در ظرف مدت اعتبار قانونی موافقت نامه حاضر منعقد میگردد قابل تغییر خواهد بود.
ماده هفتم
طرفین متعاهدین بمنظور جلوگیری از اقدامات تبعیض‌آمیز و رعایت تساوی عمل موافقت مینماید که:
۱ – عوارضی که یکی از طرفین متعاهدین در مورد موسسه هواپیمائی معینه طرف متعاهد دیگر برای استفاده از فرودگاه‌هها و سایر تسهیلات وضع‌مینماید و یا اجازه وضع آن را میدهد در حدود عوارض طرف متعاهد دیگر خواهد بود.
۲ – سوخت روغنهای چرب کردن موتور – لوازم فنی مصرفی – قطعات یدکی – تجهیزات عادی و ذخائر خواربار که از طرف مؤسسه هواپیمائی معینه یکی از طرفین متعاهدین که مجاز به بهره‌برداری از خطوط و سرویسهای مذکور در این موافقت نامه است و منحصراً برای استفاده هواپیما و مسافرین و سرنشینان چنین مؤسسه هواپیمائی وارد قلمرو طرف متعاهد دیگر میگردد بر اساس معامله متقابله از پرداخت حقوق گمرکی و عوارض بازرسی و سایر حقوق یا عوارض مملکتی معاف خواهد بود.
۳ – سوخت و روغنهای چرب کردن موتور – سایر لوازم فنی مصرفی – قطعات یدکی – تجهیزات عادی و ذخائر خواربار که منحصراً برای استفاده هواپیما و مسافرین و سرنشینان آن در هواپیمای مؤسسات هواپیمائی یکی از طرفین متعاهدین که مجاز به بهره‌برداری از خطوط و سرویسهای مشخصه مندرج در این موافقت نامه میباشد نگهداری میشود در موقع ورود بقلمرو طرف متعاهد دیگر یا خروج از آن بر اساس معامله متقابله از حقوق گمرکی و عوارض بازرسی و سایر حقوق یا عوارض مملکتی معاف خواهد بود ولو اینکه این لوازم در پروازهای هواپیمائی مزبور بر فراز آن قلمرو مورد استفاده یا مصرف قرار گیرد.
۴ – سوخت و روغنهای چرب کردن موتور – سایر لوازم فنی مصرفی – قطعات یدکی – تجهیزات عادی و ذخائر خواربار که در قلمرو یک طرف متعاهد در هواپیمای مؤسسه هواپیمائی طرف متعاهد دیگر بارگیری و در سرویسهای بین‌المللی مصرف میشود بر اساس معامله متقابله از حقوق گمرکی و مالیات و عوارض بازرسی و سایر حقوق یا عوارض مملکتی معاف خواهد بود.
۵ – هر یک از طرفین متعاهدین تهیه سوخت هواپیما و روغنهای چرب کردن موتور که دارای نوع جنس و مشخصات مورد احتیاج مؤسسه هواپیمائی طرف متعاهد دیگر باشد بقیمت عادله تأمین خواهد کرد.
ماده هشتم
1 – هواپیماهای مؤسسه هواپیمائی معینه هر یک از طرفین متعاهدین طی پرواز برفراز قلمرو طرف متعاهد دیگر باید علامات شناسائی کشور خود را‌که برای پروازهای بین‌المللی تعیین گردیده و گواهینامه‌های ثبت هواپیما و گواهی نامه قابلیت پرواز و صورت مسافرین و بارهای خود را که نشان دهند مبدأ حرکت آنها باشد و سایر اسناد هواپیما صادره از طرف مقامات هواپیمائی کشوری طرفین متعاهدین و همچنین پروانه تجهیزات رادیوئی را دارا باشد.
خلبان و سایر سرنشینان هواپیما باید دارای گواهینامه‌های مربوطه باشند کلیه اسناد مذکور در فوق که بوسیله یکی از طرفین متعاهدین صادر گردیده یا معتبر شناخته شده باشد در داخل قلمرو طرف متعاهد دیگر نیز معتبر شناخته خواهد شد.
2 – هر یک از طرفین متعاهدین این حق را برای خود محفوظ میدارد که از شناسائی گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هائی که طرف متعاهد دیگر به اتباع او اعطاء نموده است برای پرواز بر فراز قلمرو خود، خودداری نماید.
3 – روادید سرنشینان و سایر کارمندان هواپیمای طرفین متعاهدین باید قبلا در فرصت کافی صادر شده و حداقل شش ماه معتبر باشد.
این روادیدها‌در مدت اعتبار خود برای هر تعداد پرواز که بداخل یا به خارج از قلمرو طرف متعاهد دیگر انجام میگیرد معتبر خواهد بود.
ماده نهم
1 – مؤسسات هواپیمائی معینه هر دو طرف متعاهد فرصت مناسب و متساوی خواهند داشت که از سرویسهای مورد موافقت در خطوط مشخصه بین قلمروهای خود و ماوراء آنها بهره‌برداری نمایند هدف اصلی تأسیس سرویس‌هائی که بر طبق مواد ۲ و ۳ دائر میشود فراهم نمودن ظرفیتی برای حمل و نقل مسافرین و بار و پست مابین قلمرو طرف متعاهدی که مؤسسه هواپیمائی را تعیین میکند و قلمرو طرف متعاهد دیگر خواهد بود.
2 – مؤسسات هواپیمائی معینه طرفین متعاهدین بمنظور اجرای عملی ماده حاضر و برای حصول توافق بین خود با یکدیگر مشورت خواهند کرد. توافقی که بدین ترتیب حاصل میشود برای تصویب بمقامات هواپیمائی طرفین متعاهدین تسلیم خواهد شد.
3 – در صورت عدم توافق بین مؤسسات هواپیمائی قبل از افتتاح سرویسها و در مورد هر گونه تغییر بعدی ظرفیت مقامات هواپیمائی طرفین متعاهدین درباره اجرای عملی اصول مندرج در بندهای قبلی این ماده بمنظور بهره‌برداری از سرویسهای مورد موافقت در خطوط مشخصه در ضمیمه یک این موافقت نامه بوسیله مؤسسات هواپیمائی معینه- با یکدیگر توافق خواهند کرد.
ماده دهم
1 – تعرفه‌های هر یک از سرویسهای مورد موافقت بماخذ عادلانه و با توجه به تمام عوامل مربوطه از جمله جنبه اقتصادی بهره‌برداری و سود عادلانه و خصوصیات سرویس و تعرفه‌های سایر مؤسسات هواپیمائی که بطور منظم در تمام یا قسمتی از خطوط مشخصه پرواز میکنند تعیین خواهد شد.
2 – تعرفه‌هائی که باید بموجب این موافقت نامه از طرف مؤسسات هواپیمائی معینه در مورد هر یک از خطوط مشخصه بین قلمروهای طرفین متعاهدین یا بین قلمرو یک طرف متعاهد و قلمرو کشورهای دیگر غیر از کشوری که مؤسسه هواپیمائی را تعیین میکند بمورد اجرا در آید بطریق زیر معین خواهد شد:
الف – یا بر طبق تصمیمات مربوطه دستگاه تعیین تعرفه یک اتحادیه حمل و نقل هوائی که مورد قبول طرفین متعاهدین باشد.
ب – یا با توافق بین مؤسسات هواپیمائی معینه طرفین متعاهدین.
3 – تعرفه‌هائی که بدین ترتیب مورد توافق قرار میگیرد برای تصویب بمقامات هواپیمائی طرفین متعاهدین تسلیم خواهد شد و سی روز پس از تأیید بمقامات هواپیمائی مزبور بمرحله اجرا در خواهد آمد. این مدت را در موارد خاص با موافقت مقامات فوق می‌توان تقلیل داد. هیچ تعرفه‌ای بدون تصویب مقامات هوائی دو طرف بمرحله اجرا در نخواهد آمد.
ماده یازدهم
1 – کلیه حسابهای فیمابین مؤسسه هواپیمائی معینه هر یک از طرفین متعاهدین بموجب مقررات موافقت نامه پرداخت بین اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و دولت شاهنشاهی ایران مورخ ۲۰ ژوئن ۱۹۶۴ واریز خواهد شد.
2 – حسابهای مذکور بطور آزاد قابل انتقال بوده و مشمول هیچگونه مالیات یا محدودیتی نخواهد بود.
3 – اشخاصی که قصد مسافرت بین تهران و مسکو را دارند در موقع خرید بلیط هواپیما در ایران یا اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی آزادند با ایران اروپا یا با ائروفلوت مسافرت کنند.
4 – اشخاصی که قصد مسافرت دارند از هر ملیتی که باشند – میتوانند آزادانه بلیط مسافرت در سرویسهای مشخصه را در ایران به ریال و در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به روبل خریداری نماید.
5 – بار و اثاثه مسافرین نیز مشمول اصول مندرج در بندهای ۳ و ۴ این ماده خواهد بود.
ماده دوازدهم
1 – در صورت فرود اجباری یا سانحه هواپیمای یکی از طرفین متعاهدین در داخل قلمرو طرف متعاهد دیگر طرفی که سانحه در قلمرو او رخ داده باید بلافاصله مراتب را به اطلاع طرف متعاهد دیگر برساند و تدابیر لازم را برای تحقیق درباره علل سانحه و کمک فوری به سرنشینان و مسافرین هواپیما اگر‌در اثر سانحه آسیب دیده باشند و حفظ هواپیما و محمولات پستی اثاثیه مسافرین و بار آن اتخاذ نماید.
2 – طرفی که درباره سانحه تحقیق مینماید باید نتیجه تحقیقات را به اطلاع طرف دیگر برساند طرف متعاهدی که هواپیما به او تعلق دارد حق دارد ناظرینی تعیین نماید که در جریان تحقیق پیرامون سانحه حضور داشته باشند.
ماده سیزدهم
مقامات هواپیمائی هر یک از طرفین متعاهدین بنا بتقاضای مقامات هواپیمائی طرف متعاهد دیگر اطلاعات و آمارهای مربوط بحمل و نقل در سرویسهای مورد موافقت را که توسط مؤسسه هواپیمائی معینه طرف متعاهد اول از مبداء و بمقصد قلمرو طرف متعاهد دیگر انجام میشود بقسمی که معمولا بوسیله مؤسسه هواپیمائی معینه برای تسلیم بمقامات هواپیمائی ملی خود برای انتشار تهیه میشود جهت مقامات هواپیمائی طرف متعاهد دیگر ارسال خواهد داشت. ارسال هر گونه اطلاعات آماری اضافی مربوط به حمل و نقل که ممکن است مورد تقاضای مقامات هواپیمائی یکطرف متعاهد از مقامات هواپیمائی طرف متعاهد دیگر باشد در صورت تقاضا منوط بمذاکره و توافق مقامات هواپیمائی طرفین متعاهدین خواهد بود.
ماده چهاردهم
۱ – هر گونه اختلافی که درباره تفسیر و یا اجرای این موافقتنامه یا ضمائم آن پدید آید ممکن است از طریق مذاکرات مستقیم بین مؤسسات هواپیمائی معینه حل گردد. در صورت عدم توافق این اختلاف ممکن است از طریق مذاکرات بین مقامات هواپیمائی دو کشور حل شود و در صورتی که مقامات هواپیمائی دو کشور نیز نائل بحصول توافق نگردند مورد اختلاف برای حل و فصل بطرفین متعاهدین ارجاع خواهد شد.
۲ – اگر طرفین متعاهدین نیز توافق حاصل ننمایند مورد اختلاف ممکن است بکارشناسان مرضی‌الطرفین ارجاع گردد.
۳ – در صورتی که طرفین درباره تعیین کارشناسان فوق توافق ننمایند و یا کارشناسان مزبور موفق بحل مورد اختلاف نگردند یا طرفین تصمیم کارشناسان را بموقع اجرا نگذارند هر یک از طرفین متعاهدین میتوانند حقوق اعطائی طبق این موافقتنامه را محدود یا معلق یا لغو نمایند.
ماده پانزدهم
چنانچه هر یک از طرفین متعاهدین مایل بتغییر مقررات این موافقتنامه باشند میتوانند تقاضای مشورت بین مقامات هواپیمائی صالحه طرفین متعاهدین را بنمایند. این مشورت در فاصله ۶۰ روز پس از تاریخ درخواست آغاز خواهد گردید. همین روش نیز در صورتی که یکی از طرفین متعاهدین مایل به مشورت درباره اجرا یا تفسیر مقررات این موافقتنامه باشد بکار خواهد رفت. پس از آنکه مقامات هواپیمائی مذکور در فوق درباره تغییر موافقتنامه حاضر بتوافق رسیدند این تغییر پس از تأیید بوسیله مبادله یادداشت از مجرای سیاسی بمرحله اجرا در خواهد آمد.
ماده شانزدهم
هیچیک از مقررات موافقتنامه حاضر نباید چنین تعبیر یا تلقی شود که حقوق انحصاری و استثنائی بطرف متعاهد دیگر یا مؤسسه هواپیمائی آن طرف اعطاء شده یا نسبت بمؤسسات هواپیمائی هر کشور دیگری تبعیض بعمل آمده است.
ماده هفدهم
هیچیک از مقررات این موافقتنامه نباید چنین تفسیر یا تلقی شود که بموسسه هواپیمائی معینه یکی از طرفین متعاهدین این حق داده شده است که در قلمرو طرف متعاهد دیگر اقدام بگرفتن مسافر و بار یا پست در مقابل دریافت کرایه یا حق‌الزحمه بمقصد نقطه دیگری در همان قلمرو بنماید.
ماده هیجدهم
مؤسسات هواپیمائی هر طرف متعاهد در بهره‌برداری از سرویسهای اصلی مندرجه در این موافقتنامه منافع مؤسسات هواپیمائی طرف متعاهد دیگر را در نظر خواهد گرفت بطوری که بسرویس‌هائی که مؤسسات هواپیمائی اخیرالذکر در تمام یا قسمتی از همان خطوط دایر نموده‌اند لطمه‌ای وارد نیاید.
ماده نوزدهم
در صورتی که یک قرارداد یا موافقت نامه عمومی چند جانبه‌ای راجع به حقوق مربوط بحمل و نقل سرویسهای هوائی منظم بین‌المللی در مورد دو طرف متعاهد بموقع اجرا درآید موافقت نامه حاضر طوری اصلاح خواهد شد که با مقررات قرارداد یا موافقت نامه مزبور منطبق گردد.
ماده بیستم
هر یک از طرفین متعاهدین نمیتواند در هر موقع قصد خود را مبنی بر خاتمه موافقت نامه حاضر بطرف متعاهد دیگر اطلاع دهند در صورتی که چنین اطلاعیه داده شود این موافقت نامه یک سال پس از تاریخ دریافت اطلاعیه مزبور خاتمه خواهد پذیرفت مگر آنکه اطلاعیه دایر بر خاتمه موافقت نامه قبل از انقضای این مدت با موافقت طرفین متعاهدین مسترد گردد.
ماده بیست و یکم
این موافقت نامه بوسیله هر یک از طرفین متعاهدین به تصویب خواهد رسید و در تاریخ مبادله یادداشت بین طرفین متعاهدین مبنی بر اینکه مقررات قانونی اساسی خود را راجع به تصویب موافقت نامه حاضر رعایت نموده‌اند بمرحله اجرا در خواهد آمد. بنا بمراتب فوق امضاءکنندگان زیر که از طرف دولتهای مربوط خود دارای اختیارات تام میباشند این موافقت نامه را امضاء و بمهر خود ممهور نمودند.
تهران بتاریخ ۲۶ مرداد ۱۳۴۳ شمسی در دو نسخه به زبانهای فارسی و روسی و انگلیسی که همگی متساویاً معتبر است به امضاء رسید.
از طرف دولت شاهنشاهی ایران
از طرف دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
ضمیمه یک
منضم به موافقت نامه حمل و نقل هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی سرویسهای مورد موافقت و جدول خطوط پرواز
1 – خطوطی که مورد استفاده مؤسسه هواپیمائی معینه اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در هر دو جهت قرار میگیرد.
|
از
|
به
|
نقاط بین راه
|
نقاط ماوراء
|
|
مسکو
|
تهران
|
–
|
بغداد
|
|
مسکو
|
تهران
|
–
|
کراچی
|
|
بمبئی
|
|||
|
رانگون
|
|||
|
کلمبو
|
|||
|
جاکارتا
|
2 – خطوطی که مورد استفاده مؤسسه هواپیمایی معینه ایران در هر دو جهت قرار میگیرد.
|
از
|
به
|
نقاط بین راه
|
نقاط ماوراء
|
|
تهران
|
مسکو
|
–
|
وین
|
|
تهران
|
مسکو
|
–
|
استامبول
|
|
استکهلم
|
|||
|
فرانکفورت
|
|||
|
ژنو
|
|||
|
پاریس یا لندن
|
3 – مؤسسات هواپیمائی معینه طرفین متعاهدین میتوانند هنگام بهره‌برداری از سرویسهای مورد موافقت یک یا کلیه نقاط بین راه و یا نقاط ماوراء را‌برای فرود حذف نمایند.
4 – پروازهای اضافی و پروازهای خارج از برنامه هواپیماهای مؤسسات هواپیمائی معینه هر یک از طرفین متعاهدین ممکن است بر حسب درخواست مؤسسات هواپیمائی معینه که بمقامات هواپیمائی طرف متعاهد دیگر تسلیم میشود صورت گیرد. درخواستهای مزبور باید لااقل ۳۶ ساعت قبل از موعد پرواز مورد نظر تسلیم شود.
5 – حق بهره‌برداری هوائی تجارتی بین تهران و مسکو منحصراً بمؤسسات هواپیمائی معینه طرفین متعاهدین اعطاء میگردد.
ضمیمه شماره ۲
موافقتنامه حمل و نقل هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
شرائط عمومی
۱ – طرفین متعاهدین کلیه اقدامات لازم را برای بهره‌برداری بدون خطر و مؤثر از سرویسهای مورد موافقت اتخاذ خواهند کرد. بدین منظور هر‌طرف متعاهد کلیه وسائل فنی ارتباطی وکمک های مربوط به رادیو و ناوبری و سایر خدمات لازم را برای بهره‌برداری از سرویسهای مورد موافقت جهت استفاده هواپیماهای مؤسسه هواپیمائی معینه طرف متعاهد دیگر را فراهم خواهند آورد.
۲ – اطلاعات و کمکهائی که طبق مقررات این موافقت نامه بوسیله هر طرف متعاهد در دسترس طرف دیگر گذاشته میشود باید تکافوی نیازمندیهای موجه مؤسسه هواپیمائی معینه طرف متعاهد دیگر را جهت تامین احتیاجات بیخطری پرواز بنماید.
ارسال اطلاعات
۳ – اطلاعاتی که باید توسط هر طرف متعاهد فراهم گردد شامل موارد زیر که مورد عمل در هر کشور متعاهد میباشد خواهد بود: مشخصات لازم فرودگاههای مقصد و فرودگاههای احتیاطی که برای بهره‌برداری از سرویسهای مورد موافقت تعیین شده است – مشخصات خطوط هوائی که در داخل قلمرو طرف متعاهد مزبور قرار دارند – مشخصات وسائل رادیوئی و سایر وسائل هدایت هواپیماها و اطلاعات دیگری که برای انجام دستورالعملهای مراقبت پرواز لازم است و بالاخره اطلاعات مربوط به دستورالعملهای موارد اضطرار و فوریت و بیخطری و کنترل هواپیماها در نزدیکی محوطه فرودگاه و علائمی که هنگام پارک کردن هواپیماها بکار میروند.
۴ – اطلاعات مزبور ضمناً باید شامل کلیه اطلاعات لازم هواشناسی باشد که قبل از پرواز در حین پرواز در سرویسهای مورد موافقت در دسترس گذارده میشود. مقامات هواپیمائی کشوری طرفین متعاهدین برای مخابره اطلاعات هواشناسی رمز مخابرات بین‌المللی را بکار خواهند برد و نسبت به ساعات مخابره پیش‌بینی‌های جوی با توجه به برنامه‌های مصوبه در سرویسهای مورد موافقت توافق خواهند نمود.
۵ – مقامات هواپیمائی کشوری طرفین متعاهدین پیوسته کلیه تغییراتی را که در اطلاعات مذکور در بندهای ۳ و ۴ این ضمیمه حاصل میشود در اختیار مؤسسه هواپیمائی و سرویسهای مربوطه قرار خواهند داد و مراقبت خواهند نمود که کلیه این تغییرات بلافاصله مخابره شود. این اقدام بوسیله صدور بخشنامه‌های بین‌المللی هواپیمائی (Notams) خواه از طریق وسائل مخابراتی بین‌المللی موجوده با تأیید کتبی چنانچه میسر باشد یا آنکه فقط بصورت کتبی بعمل خواهد آمد مشروط بر اینکه مخاطب بتواند بخشنامه را در فاصله مناسبی قبل از انجام پرواز دریافت نماید اینگونه بخشنامه‌های بین‌المللی هواپیمائی باید به زبان روسی و انگلیسی یا فقط بزبان انگلیسی ارسال شود.
۶ – مبادله اطلاعات بوسیله بخشنامه‌های بین‌المللی هواپیمایی (Notams) باید حتی‌الامکان هر چه زودتر و در هر حال قبل از آغاز پروازهای مرتب در سرویسهای مورد موافقت شروع شود.
تهیه طرح پرواز و چگونگی مقررات مربوط به کنترل عبور و مرور هوایی
۷ – سرنشینان هواپیماهای موسسه هواپیمائی معینه طرفین متعاهدین که در سرویسهای مورد موافقت رفت و آمد دارند باید بطرز کار با دستورالعملهای مراقبت پرواز که در قلمرو طرف متعاهد دیگر معمول است آشنائی کامل داشته باشند.
۸ – مقامات هواپیمائی کشوری هر طرف متعاهد اطلاعات زیر را قبل از پرواز و در صورت لزوم در حین پرواز در منطقه اطلاعات پروازی آن در اختیار سرنشینان هواپیماهای مؤسسه هواپیمائی که بوسیله طرف متعاهد دیگر تعیین شده است قرار خواهند داد:
الف – اطلاعات مربوطه به وضع فرودگاهها و وسائل ناوبری که برای انجام پرواز ضرورت دارند.
ب – اطلاعات کتبی – نقشه‌ها و طرحها و همچنین اطلاعات شفاهی بیشتر راجع بوضع هوا در خطوط پرواز و در فرودگاه مقصد (وضع فعلی هوا و‌وضع پیش‌بینی شده هوا).
ج – حداقل مجاز مقدار دید و ارتفاع سقف ابر در مورد پروازهای با دید (V.F.R)و کور (I.F.R) و مقررات انجام این پروازها بشرحی است که در نشریه اطلاعات هواپیمائی(A.I.P)هر کشور متعاهد مندرج میباشد.
۹ – قبل از هر پرواز فرمانده هواپیما باید فرم طرح پرواز لازم را پر نموده و آن را برای تصویب تسلیم نمایندگی مراقبت پرواز کشوری که پرواز از آنجا شروع میشود بنماید. پرواز باید طبق طرح پرواز مصوبه انجام یابد. تغییر طرح پرواز مصوبه فقط با اجازه نمایندگی اداره مراقبت پرواز مربوطه امکان‌پذیر است مگر اینکه اوضاع و احوال اضطراری ایجاب نماید که فرمانده هواپیما بمسئولیت خود اقدامات فوری بعمل آورد در این گونه موارد تغییراتی که در طرح پرواز داده شده باید هر چه زودتر به اطلاع نمایندگی مراقبت پرواز مربوطه برسد.
۱۰ – فرمانده هواپیما باید پیوسته مراقب فرکانسهای رادیوئی سرویسهای مراقبت پرواز باشد و برای مخابره فوری جواب تمام اطلاعات مخصوصاً اطلاعات مربوط بموقعیت هواپیما و اطلاعات جوی طبق مقررات داخلی بر روی فرکانسهای فوق‌الذکر آماده باشد.
۱۱ – مشروط بر اینکه ترتیب دیگری بین مقامات هواپیمائی کشوری طرفین متعاهدین داده نشده باشد مخابرات بین هواپیماها و سرویسهای مربوطه مراقبت پرواز بوسیله رادیو به زبان روسی یا انگلیسی در حینی که با ایستگاههای واقع در خاک اتحاد شوروی در تماس میباشند و به زبان انگلیسی موقعی که با ایستگاههای واقع در ایران در تماس هستند روی فرکانسهائی که بوسیله طرفین متعاهدین برای این منظور تعیین شده است انجام خواهد گرفت.
برای مخابره اطلاعات در فواصل دور ممکن است از رمز بین‌المللی تلگراف (Q) استفاده شود.
وسائل هواپیما
۱۲ – هواپیماهای مؤسسه هواپیمائی معینه هر یک از طرفین متعاهدین که در سرویسهای مورد موافقت رفت و آمد میکنند باید در صورت امکان مجهز و متناسب برای استفاده از وسائل ناوبری و تسهیلات هواپیمائی باشند بنحوی که بتوانند از خطوط مجاز و همچنین از یک یا چند طرز فرود آمدن که‌در قلمرو طرف متعاهد دیگر معمول است استفاده نمایند.
۱۳ – هواپیماهائی که قرار است در سرویسهای مورد موافقت رفت و آمد کنند باید با فرستنده و گیرنده‌های رادیوئی با فرکانسهای مخصوص برقراری ارتباط با ایستگاههای زمینی واقع در قلمرو طرف متعاهد دیگر مجهز باشند.
دستورالعملهای مراقبت پرواز
۱۴ – در اجرای مقاصد مندرج این ضمیمه مقررات پرواز و کنترل عبور و مرور هوائی و سایر موازین همان خواهد بود که در قلمرو هر یک از کشورهای طرفین متعاهدین مقرر است.
وسائل ارتباطی
۱۵ – مقامات هواپیمائی کشوری طرفین متعاهدین بمنظور مبادله اطلاعات لازم برای بهره‌برداری از سرویسهای مورد موافقت از جمله مخابره بخشنامه‌های بین‌المللی هواپیمائی (Notams) و همچنین بمنظور برقراری ارتباط بین سرویس های مراقبت پرواز به اقدامات زیر مبادرت خواهند ورزید:
الف – از خطوط ارتباطی موجود میان مسکو و تهران استفاده خواهند کرد.
ب – در صورت لزوم اقدام به برقراری یک ارتباط رادیوئی مستقیم دوطرفه بین مسکو و تهران خواهند نمود. این مدارک ممکن است برای مبادله اطلاعات بین مؤسسات هواپیمائی طرفین متعاهدین نیز بمنظور تأمین بهره‌برداری منظم و رضایت بخش از سرویسهای موافقت شده مورد استفاده قرار گیرد.
۱۶ – در صورت قطع ارتباط رادیوئی باید قوانین و مقررات هر یک از طرفین متعاهدین رعایت گردد.
۱۷ – طرفین متعاهدین وسائل ارتباطی و ناوبری و تسهیلات موجود در فرودگاه و سرویسهای موجود در طول خطوط پرواز را بیکدیگر اطلاع خواهند داد و بدین منظور در مورد تأمین بیخطری پرواز و میزان کارآئی آن با یکدیگر همکاری خواهند داشت.
۱۸ – طرفین متعاهدین در صورت قطع ارتباط رادیوئی یا احتمال وقوع سانحه هواپیما بی درنگ در قلمرو خود هر گونه اقدامی را که ممکن باشد برای جستجو و نجات هواپیما بعمل خواهند آورد و اقداماتی را که بمورد اجرا گذارده شده باشد به اطلاع یکدیگر خواهند رسانید.
موافقت نامه فوق که مشتمل بر یک مقدمه و بیست و یک ماده و دو ضمیمه منضم به قانون راجع بموافقت نامه حمل و نقل هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مصوب یکشنبه هفتم آذر ماه ۱۳۴۴ میباشد.
رئیس مجلس شورای ملی – مهندس عبداله ریاضی