مصوب ۱۳۳۷/۵/۱۹
ماده واحده – موافقت‌نامه بین دولتین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی راجع به مسائل ترانزیت مشتمل بر یک مقدمه و هشت ماده که در تاریخ پنجم اردیبهشت ماه یکهزار و سیصد و سی و شش مطابق با بیست و پنجم آوریل یکهزار و نهصد و پنجاه و هفت در تهران بامضاء رسیده و‌سه نامه که در همان تاریخ مبادله شده است تصویب و بدولت اجازه داده می‌شود که اسناد مصوبه را مبادله نماید.
قانون فوق که مشتمل بر ماده واحده و متن موافقت‌نامه ضمیمه است پس از تصویب مجلس سنا در جلسه یکشنبه نوزدهم مرداد ماه یکهزار سیصد و‌سی هفت به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی – رضا حکمت
موافقت‌نامه بین دولتین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
راجع به مسائل ترانزیت
اعلیحضرت شاهنشاه ایران از یکطرف و هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از طرف دیگر با توجه به روابط دوستانه موجود میان دو کشور و نظر بمیلی که بتوسعه تجارت ترانزیتی از خاک کشورهای خود دارند تصمیم گرفتند مقررات ماده 10 قرارداد بازرگانی و دریانوردی میان ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ 5 فروردین 1319 (25 مارس 1940) را تکمیل نمایند و برای این مقصود اشخاص ذیل را بعنوان نمایندگان مختار خود تعیین نمودند.
اعلیحضرت شاهنشاه ایران
جناب آقای حمید سیاح سفیر کبیر
هیئت رئیسه شورایعالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی آقای لئونید ساوویچ یژوف قائم‌مقام مدیر کل وزارت بازرگانی خارجی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را.
نمایندگان مختار مزبور پس از ارائه اعتبارنامه‌های خود که موافق قاعده و ترتیبات مقتضیه بوده در مقررات ذیل توافق نظر حاصل نمودند:
ماده 1- اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در تکمیل حقی که ماده 10 قرارداد مذکور در فوق به ایران میدهد و با تغییر بند 3 و 4 همین ماده بمؤسسات دولتی ایران و شرکت‌های تجارتی و بازرگانان حق ترانزیت آزاد را از خاک خود بمقصد ایران برای تمام کالاها صرف‌نظر از کشور مبداء و یا کشور تولیدکننده اعطاء می‌نماید.
حق مذکور در فوق شامل ترانزیت اسلحه و تجهیزات و مهمات جنگی از کشور ثالث نمیگردد.
ماده 2- ایران در تکمیل حقی که ماده 10 قرارداد مذکور در فوق باتحاد جماهیر شوروی میدهد و با تغییر بند 6 همین ماده به مؤسسات دولتی و اقتصادی شوروی حق ترانزیت آزاد را از خاک خود به قصد اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی برای تمام کالاها صرف‌نظر از کشور مبداء و یا کشور تولیدکننده اعطاء می‌نماید. حق مذکور در فوق شامل ترانزیت اسلحه و تجهیزات و مهمات جنگی از کشور ثالث نمیگردد.
ماده 3- طرفین متعاهدین کالاهائی را که بمنظور حفظ حیوانات و نباتات و بعلل بهداشتی ورودشان باتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و یا ایران قدغن می‌باشد بطور ترانزیت حمل نخواهند کرد.
ماده 4- طرفین متعاهدین هیچگونه حقوق گمرکی و مالیات و عوارضی از کالاهای ترانزیتی دریافت نخواهند نمود اعم از اینکه کالاهای ترانزیتی مستقیماً حمل و یا اینکه کالاهای مذکور تخلیه و تجدید بارگیری شود و یا برای نگاهداری به انبارها تحویل گردیده و یا برای حمل و نقل مجدداً بسته‌بندی گردد.
پرداخت هزینه حمل و نقل کالاهای ترانزیتی و سرویسهای مربوط (انبارداری و تخلیه بار و باربری و حفاظت و بارگیری و غیره) در خاک هر یک از طرفین متعاهدین طبق نازلترین تعرفه انجام خواهد شد.
ماده 5- طرفین متعاهدین بمنظور تسریع حمل و نقل کالاهای ترانزیتی اقدامات لازم را برای تسهیل اجرای تشریفات گمرکی و حداقل وقت لازم برای ترخیص کالاها خواهند نمود.
ماده 6- عملیات حمل و نقل مربوط بترانزیت کالا از خاک ایران را مؤسسات حمل و نقل دولتی ایران و از خاک اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را مؤسسات حمل و نقل شوروی انجام خواهند داد.
این مؤسسات بین خود موافقت‌نامه‌هائی راجع بترتیب حمل و نقل ترانزیتی و خط سیر و طرز محاسبه و تسویه حساب و ترتیب مبادله اطلاعات مبنی بر حجم کالا که برای حمل در نظر است و شرایط دیگر منعقد خواهند ساخت.
ماده 7- طرفین متعاهدین موافقت می‌نمایند که کمیسیون مختلطی بمنظور مراقبت در اجرای این موافقت‌نامه و همچنین برای رفع اشکالاتی که ممکن است حین اجرای آن پیش بیاید تشکیل دهند.
کمیسیون مزبور بنا بپیشنهاد یکی از طرفین در مسکو یا در تهران منعقد خواهد شد.
ماده 8- این موافقت‌نامه به تصویب خواهد رسید و از روز مبادله اسناد مصوبه که در اسرع اوقات در مسکو صورت خواهد گرفت دارای اعتبار می‌گردد موافقت‌نامه برای مدت 3 سال معتبر است هر گاه هیچیک از طرفین 3 ماه قبل از موعد 3 ساله مذکور اظهار تمایل بعدم تمدید آن ننمایند موافقت‌نامه مزبور خود بخود سال به سال تمدید خواهد شد تا اینکه یکی از طرفین 3 ماه قبل از انقضاء مدت یکساله تمایل خود را بعدم تمدید آن ابراز نماید.
در تهران در تاریخ پنجم اردیبهشت ماه 1336 (25 آوریل 1957) در 2 نسخه اصلی هر کدام به زبانهای فارسی و روسی که هر دو دارای اعتبار مساوی هستند تنظیم گردید.
علیهذا اختیارداران نامبرده در فوق این موافقت‌نامه را امضاء و بمهر خود ممهور نمودند.
تهران 25 آوریل 1957
آقای سفیر کبیر
به پیوست یک نسخه ‹‹تعرفه واحد ترانزیتی›› را که از تاریخ اول ژانویه 1956 نسبت بکالاهای ممالک عضو‹‹موافقت‌نامه بین‌المللی حمل کالا با راه‌آهن›› بموقع اجرا گذارده شده است توقیراً تقدیم میدارم.
خواهشمندم آقای سفیر کبیر احترامات فائقه مرا بپذیرید.
آقای حمید سیاح سفیر کبیر
رئیس هیئت ایرانی برای مسائل ترانزیتی – تهران
تهران – 25 آوریل 1957
آقای سفیر کبیر
با کمال افتخار وصول نامه شما را بمضمون ذیل تأیید می‌نمایم:
‹‹بپیوست یک نسخه تعرفه راههای آهن ایران را ارسال نموده افتخار دارم باطلاع شما برسانم که تخفیفات برای تشویق صادرات کالاهای ایران و محمولات مخصوص مؤسسات ایرانی شامل حمل و نقل ترانزیتی نمیشود
توقیراً مراتب فوق را در نظر گرفته خواهشمندم آقای سفیر کبیر احترامات فائقه مرا بپذیرند.
آقای حمید سیاح سفیر کبیر
رئیس هیأت ایرانی برای مسائل ترانزیتی – تهران
محرمانه
تهران – 25 آوریل 1957
آقای سفیر کبیر
توقیراً وصول نامه مورخه 25 آوریل 1957 شما را که بمضمون ذیل است تأیید می‌نمایم.
بمناسبت امضاء موافقت‌نامه مربوط بمسائل ترانزیتی بین اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و ایران بتاریخ امروز افتخار دارم موافقتی را که در‌زمینه تعرفه حمل و نقل بعمل آمده است تأیید نمایم.
نرخ حمل و نقل کالاهای ترانزیتی ایران توسط خطوط راه‌آهن شوروی بدون اینکه لطمه‌ای باصل کامله‌الوداد وارد آید مطابق ‹‹تعرفه واحد ترانزیتی›› که در مورد حمل و نقل کالاهای متعلق بکشورهای عضو ‹‹موافقت‌نامه بین‌المللی حمل و نقل با راه‌آهن›› اخذ می‌گردد دریافت خواهد شد. ضمناً در مواردی که نرخ تعرفه داخلی راه‌آهن کمتر از تعرفه واحد ترانزیتی مذکور در فوق باشد نرخهای تعرفه داخلی بموقع اجرا گذارده خواهد شد.
نرخ حمل و نقل کالاهای ترانزیتی شوروی بوسیله راه‌آهن های ایران طبق تعرفه‌های راه آهن ایران با تخفیف پنج درصد خواهد بود در صورتی که ایران نرخهای تخفیفی برای حمل و نقل کالاهای ترانزیتی کشورهای دیگر از خاک خود قائل شود نرخهای تخفیفی مزبور بخودی خود باتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی تعلق خواهد گرفت.
کرایه حمل و نقل کالاهای ترانزیتی با اتومبیل طبق تعرفه‌های موجود در هر یک از کشورهای طرفین متعاهدین پرداخت خواهد شد.
موافقت طرف شوروی را با مندرجات فوق اظهار داشته خواهشمندم آقای سفیر کبیر احترامات فائقه مرا بپذیرند.
آقای حمید سیاح سفیر کبیر
رئیس هیئت ایرانی برای مسائل ترانزیتی – تهران
موافقت‌نامه فوق مشتمل بر یک مقدمه و هشت ماده و سه نامه ضمیمه آن پیوست قانون مربوط بموافقت‌نامه راجع بمسائل ترانزیت بین دولتین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بوده و صحیح است.
رئیس مجلس شورای ملی – رضا حکمت