هیئت وزیران درجلسه مورخ ۱۳۵۴/۷/۲۸ بنا به پیشنهاد شماره ۷۴۷/۵۱/۱۰۴۰۵ مورخ ۲۵/۶/۱۳۵۴ وزارت فرهنگ و هنر و موافقت وزارت امور اقتصادی و دارائی و به استناد ماده ۱۲ قانون معافیت ورود و صدور اشیای عتیقه و آثار فرهنگی و هنری اصیل و معتبر از حقوق و عوارض گمرکی آئین‌نامه مربوط بورود و صدور اموال فرهنگی را بشرح زیر تصویب نمودند:
فصل اول ـ تعریف اموال فرهنگی
ماده اول ـ از نظر این آئین‌نامه اموال فرهنگی عبارتست از:
اشیاء عتیقه ایرانی، اشیاء عتیقه خارجی، آثار فرهنگی و آثار هنری.
ماده دوم ـ اشیاء عتیقه ایرانی اشیائی است که در قانون حفظ آثار ملی مصوب دیماه ۱۳۰۹ و آئین‌نامه اجرائی آن و سایر مقررات مربوط به اشیاء عتیقه و آثار ملی، مشخصات آنها تعیین شده است.
ماده سوم ـ اشیاء عتیقه خارجی اشیائی است که در کشور مبداء یا کشور محل پیدایش آن عتیقه شناخته شده باشد.
ماده چهارم ـ آثار فرهنگی اعم از ایرانی یا خارجی شامل اشیاء زیر است:
1ـ نسخ خطی نادر و آثار اوائل صنعت چاپ، کتابها و اسناد و انتشارات قدیمی که از نظر تاریخی، هنری، علمی، ادبی، واجد اهمیت ویژه‌هستند بطور مجزا و یا در مجموعه‌ها.
2ـ بایگانیهای صدا، تصویر، فیلم، سینما و دیگر بایگانیهائی که از نظر فرهنگی واجد اهمیت باشد.
3ـ آثار مربوط به تاریخ، از جمله تاریخ علوم و فنون، تاریخ نظامی و اجتماعی و همچنین مربوط به زندگی رهبران، متفکران، دانشمندان، هنرمندان و رویدادهای مهم ملی و اجتماعی.
4ـ مجموعه‌ها و نمونه‌های نادر حیوان شناسی، گیاه شناسی، معدن شناسی سنگواره شناسی، نژادشناسی و اشیاء و مواد واجد اهمیت دیرین شناسی و مردم شناسی.
5ـ اشیاء مجموعه (کلکسیون) و هر شئی و اثر فرهنگی که حداقل یکصد سال عمر داشته باشد.
ماده پنجم ـ آثار هنری اعم از ایرانی یا خارجی شامل اشیاء زیر است:
1ـ تابلوها و نقاشی‌ها و طرح‌هائی که بطور کامل با دست برروی هر نوع زمینه و تکیه گاه و یا با هر نوع ماده ساخته شده باشد.
2ـ آثار پیکرتراشی و مجسمه سازی و کنده کاری با هر نوع ماده.
3ـ انواع لیتوگرافی و گراور و استامپ که بوسیله چاپ سنگی یا گراور کاملا با دست انجام شده و خود هنرمند آنها را مهر یا امضاء و شماره گذاری کرده باشد.
4ـ اشیائی که از طریق ترکیب اشیاء هنری مذکور در این آئین‌نامه یا اجزاء آنها بوجود آمده باشد.
5ـ اشیاء مجموعه (کلکسیون) و هر شئی هنری که حداقل یکصد سال عمر داشته باشد.
ماده ششم ـ اموال فرهنگی در صورتی «اصیل» شناخته میشود که دارای اصالت بوده و نسخه بدل یا تقلیدی یا تقلبی نباشد، مگر آنکه نسخه بدل یا تقلیدی، خود جنبه خلق یک اثر فرهنگی و هنری داشته باشد.
اموال فرهنگی در صورتی «معتبر» شناخته میشود که دارای اهمیت و ارزش فرهنگی یا هنری ویژه باشد.
فصل دوم ـ ورود اموال فرهنگی
ماده هفتم ـ اموال فرهنگی وارده باید از طریق مجاز تحصیل شده باشد و مشمول ممنوعیتهای مذکور در قانون الحاق ایران به «کنوانسیون اتخاذ تدابیر لازم برای ممنوع کردن و جلوگیری از ورود و صدور و انتقال مالکیت غیر قانونی اموال فرهنگی» مصوب ۳۰ آذرماه ۱۳۵۳ نباشند.
ماده هشتم ـ اموال فرهنگی وارده هنگامی‌از حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی معاف خواهد بود که دارای مشخصات و صفات مذکور در فصل اول این آئین‌نامه باشد.
ماده نهم ـ اموال فرهنگی از هنگام ورود تا زمان ترخیص، از نظر مقررات مربوط به ورود کالا تابع مقررات امور گمرکی خواهد بود. در صورتی که بنا باظهار وارد کننده یا به تشخیص گمرک کالای مزبور مشمول معافیتهای قانون ورود و صدور اموال فرهنگی باشد برای رسیدگی به‌هیئت مذکور در ماده دهم ارجاع میگردد تا بترتیب مقرر در این آئین‌نامه عمل شود.
فصل سوم ـ رسیدگی
ماده دهم ـ برای تشخیص اموال فرهنگی و احراز اصالت و اعتبار آنها و تعیین ارزش و تشخیص معافیت از حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی هیئتی مرکب از پنج نفر مأمور خواهد شد. اعضاء این هیئت از طرف شورایعالی فرهنگ و هنر از بین ده نفر افراد بصیر که از طرف وزیر فرهنگ و هنر به شوری معرفی میشوند انتخاب خواهند شد.
تبصره ـ جلسات هیئت مذکور در این ماده با حضور حداقل چهار نفر رسمیت خواهد داشت و تصمیمات آن با رأی موافق سه نفر معتبر است. ترتیب تشکیل جلسات هیئت و انجام وظائف آن طبق دستورالعملی است که به تصویب وزیر فرهنگ و هنر خواهد رسید.
ماده یازدهم ـ هیئت ضمن رسیدگی بمنظور اعلام نظر باید با معاینه دقیق اموال فرهنگی، اصول ذیل را نیز رعایت کند:
1ـ اموال فرهنگی وارده باید واجد مشخصاتی باشد که در این آئین‌نامه تعیین شده است.
2ـ برای احراز اصالت و اعتبار اموال فرهنگی یکی از مدارک زیر ملاک خواهد بود:
الف ـ گواهی مراجع دولتی یا رسمی کشور مبداء یا کشوری که شئی مورد نظر در آنجا بدست آمده یا ایجاد شده است.
ب ـ گواهی مراجع یا سازمانهای مربوط و وابسته به یونسکو.
پ ـ گواهی گالری‌ها یا مراکز رسمی حراج یا فروشندگان در خارج از کشور که اعتبار آن مورد تأیید مقامات دولتی یا رسمی کشور مربوط باشد.
ت ـ گواهی یکی از موزه‌های معتبر کشورهای خارج یا گواهی کارشناسان رسمی وزارتخانه‌ها یا سازمانهای دولتی فرهنگی و هنری یا مراجع دادگستری آن کشورها.
3ـ درباره تعیین ارزش اموال فرهنگی در صورتی که اسناد و مدارک مذکور در بند ۳ بالا حاوی ارزش نیز باشد همان مبلغ ملاک خواهد بود والا هیئت به تشخیص خود تعیین ارزش خواهد نمود.
ماده دوازدهم ـ صحت مهر و امضاء گواهی نامه‌ها و مدارک مذکور در ماده یازدهم باید به گواهی یکی از نمایندگیهای سیاسی دولت شاهنشاهی ایران در خارج از کشور رسیده باشد و اموال مزبور با مشخصات مندرج در اسناد و مدارک ارائه شده تطبیق نماید.
ماده سیزدهم ـ در صورتی که وارد کننده بجهات موجه نتواند به ترتیب مقرر در ماده یازدهم و دوازدهم مدارک قابل قبول ارائه نماید هیئت رسیدگی با توجه به توضیحات وارد کننده و اسنادی که ارائه میدهد در باره اصالت و اعتبار اموال مزبور و ارزش آنها اتخاذ تصمیم مینماید.
ماده چهاردهم ـ وارد کننده باید پس از اعلام نظر هیئت نسبت به اصالت و اعتبار و ارزش اموال فرهنگی وارده معادل پنج درصد بهای آن را بنفع صندوق حمایت از هنرمندان پرداخت کند.
فصل چهارم ـ صدور اموال فرهنگی
ماده پانزدهم ـ صدور اشیاء عتیقه ایرانی که بر طبق قانون حفظ آثار ملی و آئین‌نامه اجرائی آن در فهرست آثار ملی ثبت شده باشد و یا هنگام تقاضای صدور و معاینه آنها معلوم شود که از نظر اهمیت میتوان آنها را در عداد آثار ملی ثبت نمود، ممنوع است ولی صدور بقیه اشیاء عتیقه با رعایت این آئین‌نامه آزاد است.
ماده شانزدهم ـ هر کس که قصد صدور اموال فرهنگی اعم از ایرانی یا خارجی را از کشور داشته باشد باید از وزارت فرهنگ و هنر پروانه صدور دریافت دارد.
تبصره ـ اموال فرهنگی که تقاضای صدور میشود باید از طریق مجاز تحصیل شده باشد.
ماده هفدهم ـ صادر کننده باید مشخصات کامل و طریقه تحصیل و ارزش واقعی هر قلم از اشیاء را به ترتیبی که از طرف وزارت فرهنگ و هنر تعیین میشود اعلام دارد.
ماده هیجدهم ـ برای رسیدگی به وضع اموال فرهنگی که تقاضای صدور آنها میشود، هیئت پنج نفری از طرف وزیر فرهنگ و هنر از بین کارشناسان بصیر و مطلع انتخاب خواهد شد. این هیئت بر طبق مقررات این آئین‌نامه در هر مورد به درخواست صدور رسیدگی نموده و ضمن تعیین ارزش، نظر خود را به وزارت فرهنگ و هنر اعلام مینماید، هرگاه صدور اموال مزبور بلامانع باشد، اجاره صدور داده خواهد شد در این صورت با پرداخت پنج درصد بهای اموال از طرف صادر کننده، بنفع صندوق حمایت از هنرمندان و یا رعایت سایر مقررات مربوط، صدور اموال بلامانع خواهد بود.
تبصره ـ ترتیب تشکیل جلسات و نحوه انجام وظائف هیئت مذکور در این ماده طبق دستورالعملی است که به تصویب وزیر فرهنگ و هنر خواهد رسید.
فصل پنجم ـ سایر مقررات
ماده نوزدهم ـ هر وارد کننده ایرانی یا خارجی که بخواهد با استفاده از تسهیلات ماده چهار قانون معافیت ورود و صدور اموال فرهنگی اصیل و معتبر از حقوق و عوارض گمرکی اموال فرهنگی موضوع این آئین‌نامه را وارد کشور ساخته و از طریق عرضه کردن در نمایشگاهها یا حراج‌ها یا نگارخانه‌ها و امثال آن بفروشد باید قبلا از وزارت فرهنگ و هنر تحصیل اجازه نموده و تحت نظارت آن وزارت عمل نماید و پنج درصد بهای اموال فرهنگی را که بفروش میرساند هنگام فروش بنفع صندوق حمایت از هنرمندان بپردازد. خریدار اموال فرهنگی موضوع این ماده میتواند اموال مزبور را ظرف یکماه از تاریخ خرید یا خاتمه نمایشگاه بدون پرداخت پنج درصد از کشور خارج سازد.
ماده بیستم ـ کسانی که بخواهند اموال فرهنگی را بطور موقت برای شرکت در نمایشگاهها یا مراکز علمی و امثال آنها از کشور خارج سازند میتوانند با اعلام مراتب به هیئت مذکور در ماده هیجدهم تقاضای صدور موقت بنمایند. وزارت فرهنگ و هنر با اخذ تضمین کافی بمنظور حصول اطمینان از بازگرداندن اموال مزبور مبادرت بصدور گواهی صدور موقت بدون دریافت پنج درصد خواهد نمود.
تبصره ـ صدور موقت اموال فرهنگی که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده باشد یا در عداد آثار ملی شناخته شود موکول به تصویب هیئت وزیران خواهد بود.
ماده بیست و یکم ـ اموال فرهنگی که بطور موقت وارد کشور میشود در صورتی که مشمول مقررات قانون «الحاق ایران به‌هفت قرارداد گمرکی بر مبنای توصیه‌های شورای همکاریهای بروکسل و سازمان ملل متحد» باشد برابر مقررات همان قانون و بدون پرداخت پنج درصد مذکور در این آئین‌نامه وارد خواهد شد. در سایر موارد وارد کننده باید درخواست ورود موقت را با ذکر دلائل و جهات آن بوزارت فرهنگ و هنر تسلیم کند تا درصورت تأیید باخذ تضمین کافی و بدون پرداخت پنج درصد، اموال مزبور وارد و در خاتمه مدت از کشور خارج شود.
ماده بیست و دوم ـ پدید آورنده ایرانی اموال فرهنگی موضوع این آئین‌نامه میتواند آثاری را که خود پدید آورده بدون پرداخت پنج درصد همراه خود از کشور خارج یا وارد کند.
در موارد مذکور در این ماده هیئتهای موضوع مواد دهم و هیجدهم بنا بمورد به درخواست پدید آورنده بر طبق مقررات این آئین‌نامه رسیدگی نموده و اخذ تصمیم خواهد نمود.
ماده بیست و سوم ـ وزارت فرهنگ و هنر میتواند برای تکمیل موزه‌های عمومی و یا ایجاد موزه‌های نوین یا مجموع‌های فرهنگی و هنری و علمی و همچنین استفاده ابنیه و اماکن عمومی و مراکز فرهنگی و هنری و علمی و یا هر استفاده دیگری که عمومی از آن برخوردار شوند. هر عداد از اشیائی را که درخواست صدور آنها میشود باستثنای موارد مذکور در ماده بیستم این آئین‌نامه به بهای اعلام شده از طرف در خواست کننده صدور خریداری و تملک نماید.
ماده بیست و چهارم ـ در صورتی که وارد کننده یا صادرکننده اموال فرهنگی یا وزارت فرهنگ و هنر به قیمت تعیین شده توسط هیئتهای مذکور در مواد دهم و هیجدهم معترض باشد برای تعیین ارزش واقعی هیئت سه نفری بانتخاب وزیر فرهنگ و هنر ارزش عادله شئی مورد نظر را تعیین خواهد کرد و نظر این هیئت پس از تأیید وزیر فرهنگ و هنر قطعی خواهد بود.
ماده بیست و پنجم ـ صنایع دستی ایرانی یا خارجی که جنته تجارتی دارند از شمول مقررات این آئین‌نامه مستثنی بوده و مشمول مقررات عمومی کشور درباره ورود و صدور کالاها خواهند بود.
ماده بیست و ششم ـ پنج درصد حقوق مذکور در این آئین‌نامه در حساب مخصوص بانکی نگهداری میشود و با احتساب بهره‌های بانکی آن بنقع صندوق حمایت از هنرمندان ذخیره خواهد شد تا بر طبق آئین‌نامه مربوط به این صندوق که به پیشنهاد وزارت فرهنگ و هنر و وزارت امور اقتصادی و دارائی به تصویب شورایعالی فرهنگ و هنر خواهد رسید بمصرف کمک و حمایت از هنرمندان برسد.
ماده بیست و هفتم ـ صدور پروانه اشتغال به خرید و فروش یا صدور و ورود اموال فرهنگی موکول به اجازه وزارت فرهنگ و هنر است و شرایط صدور اجازه اشتغال و نحوه نظارت برآن به تصویب شورایعالی فرهنگ و هنر خواهد رسید.
تبصره ـ صدور پروانه اشتغال به خرید و فروش اشیاء عتیقه ایرانی تابع مقررات مربوط به خرید و فروش اشیاء مزبور خواهد بود.
وزیر مشاور و معاون اجرائی نخست وزیر ـ‌هادی هدایتی