ماده ۱ – مالکان باغات و بیشه‌های موضوع قانون تقسیم عرصه و اعیان باغات مشمول قوانین و مقررات اصلاحات ارضی بین مالکان و زارعان مربوط (مصوب ۱۳۵۱/۹/۱۹) که در ظرف مهلت مقرر در قانون مذکور جهت تقسیم و افراز عرصه و اعیان باغات به نسبت حقوق مربوط و یا خرید و فروش حقوق یکدیگر بنحوی که مورد توافق و تراضی طرفین قرار گیرد رأساً با تنظیم سند رسمی اقدام ننموده و مراتب را با ارسال رونوشت سند تنظیمی به اداره تعاون و امور روستاهای شهرستان مربوط در قبال اخذ رسید کتبی اعلام ننموده‌اند موظفند ظرف مهلتی که وسیله وزارت تعاون و امور روستاها برای هر یک از مناطق مختلف کشور تعیین و مراتب دو بار و هر بار بفاصله پانزده روز وسیله جراید کثیرالانتشار و رادیو آگهی خواهد شد با مراجعه به ادارات تعاون و امور روستاهای شهرستان مربوط اظهارنامه‌هائی را که در دسترس آنان گذارده میشود تکمیل و به انضمام رونوشت مدارک مالکیت خود به ادارات مزبور تسلیم و رسید کتبی دریافت دارند.
تبصره – در مواردی که مالکان ظرف مهلت مقرر فوق، اظهارنامه و مدارک ضمیمه آن را تسلیم نکرده یا در اظهارنامه مشخصات لازم را صریحاً قید ننمایند کارشناسان بانک تعاون کشاورزی ایران با توجه به اظهار نظر معتمدین و خبرگان محلی و زارعان ذیربط نسبت به تعیین حقوق قانونی مالکان اقدام خواهند کرد.
ماده ۲ – ارزش حقوق قانونی مالکان مشمول این آیین‌نامه در هر منطقه وسیله کارشناسان معرفی شده از طرف بانک تعاون کشاورزی ایران تعیین و به اقساط مساوی ده ساله با بهره ۶% وسیله زارعان مربوط پرداخت خواهد شد.
تاریخ سررسید اولین قسط یک سال پس از تاریخ تنظیم سند میباشد.
تبصره ۱ – حقوق قانونی مالکان مشمول این آیین‌نامه وسیله کارشناسان معرفی شده از طرف بانک تعاون کشاورزی ایران با توجه بمراتب زیر و اظهار نظر خبرگان و معتمدین محلی و طرفین معامله ارزیابی خواهد شد:
الف – در باغاتی که عرصه کلا متعلق بمالک و اعیان کلا متعلق بزارع میباشد ارزش عرصه با توجه بارزش آن در تاریخ ۱۳۴۳/۵/۳ (تاریخ تصویب آیین‌نامه اصلاحات ارضی مصوب کمیسیون خاص مشترک مجلسین) ارزیابی خواهد شد.
ب – در باغاتی که زارعان و مالکان در اعیان شرکت دارند، بهای تمام عرصه باغ با رعایت مفاد بند الف و ارزش اعیان سهمی مالک با توجه به حق السعی زارعان مربوط در مورد ایجاد این قبیل اعیانی ها تعیین خواهد شد.
تبصره ۲ – هزینه کارشناسی موضوع ماده ۲ این قانون طبق تعرفه بانک تعاون کشاورزی ایران و به نسبت ارزش حقوق هر یک از طرفین (زارع و مالک) وصول خواهد شد.
تبصره ۳ – در صورتی که زارعان خریدار ارزش حقوق قانونی مالکان را نقداً یا در مدت کمتر از ده سال بپردازند از پرداخت بقیه بهره نسبت به اقساط باقی مانده معاف خواهند شد.
در صورتی که زارعان مشمول این آیین‌نامه ظرف سه ماه از تاریخ سررسید اقساط از پرداخت وجوه اقساطی مربوط به بهای ملک خودداری کنند، مالک یا مالکان میتوانند مبلغ اسمی قبوض اقساطی خود از بابت بهای ملک را با پرداخت کارمزد وصول (طبق تعرفه عمومی معاملات بانک تعاون کشاورزی ایران) و ظهرنویسی قبوض و تسلیم آن به بانک مذکور نقدا از بانک تعاون کشاورزی ایران دریافت دارند.
تبصره ۴ – عرصه و اعیان باغ مورد خرید تا پرداخت تمام اقساط بهای ملک در رهن فروشنده یا بانک تعاون کشاورزی ایران (در مواردی که اقساط وسیله بانک پرداخت میشود) باقی خواهد ماند.
ماده ۳ – در مناطقی که حقوق قانونی مالکان بر اساس مقررات پیش بینی شده در این آیین‌نامه تعیین و وسیله کارشناس مربوط رسماً به ادارات تعاون و امور روستاهای منطقه اعلام میشود. ادارات تعاون و امور روستاها اطلاعات لازم را با تنظیم فرمهای مخصوص جهت تنظیم سند انتقال عرصه و اعیان به دفاتر اسناد رسمی و جهت امضاء اسناد و قبوض و دفاتر مربوط به مالکان و زارعان ذینفع اعلام خواهد کرد.
تبصره – در صورتی که مالکان و زارعان مزبور ظرف دو ماه نسبت به امضای اسناد و دفاتر و قبوض مربوط بانتقال ملک اقدام نکنند، نماینده وزارت تعاون و امور روستاها به قائم مقامی آنان اسناد و دفاتر و قبوض مربوط را امضاء خواهد کرد. وجوه و قبوض مربوط باین قبیل انتقالات بصندوق ثبت سپرده میشود تا با مراجعه ذینفع بوی تسلیم گردد.
ماده ۴ – نسبت به انتقال باغات مجهول المالک و تقاضای ثبت نشده پس از تعیین تکلیف مالکیت باغ از طرف مراجع صلاحیتدار طبق مقررات این آیین‌نامه اقدام خواهد شد.
تبصره ۱ – نسبت به باغاتی که ثبت آنها مورد اعتراض قرار گرفته و همچنین باغاتی که از طرف مراجع قانونی توقیف یا تأمین شده، متقاضی ثبت یا نماینده قانونی یا قائم مقام او در اجرای مقررات این آیین‌نامه طرف معامله خواهد بود، ولی قبوض و وجوه مربوط به تناسب مورد اعتراض به صندوق ثبت سپرده میشود تا پس از تعیین تکلیف از طرف مراجع قانونی بذیحق تسلیم شود.
تبصره ۲ – ادارات ثبت تمام یا قسمتی از قبوض و وجوه تودیع شده را در مورد باغات توقیف یا تأمین شده با أخذ تأمین کافی و در باره باغات مورد اعتراض به نسبت مورد اعتراض با قبول ضامن شخصی معتبر بذینفع تسلیم خواهند کرد.
ماده ۵ – کلیه معاملات و عملیات ثبتی مربوط به اجرای قانون تقسیم عرصه و اعیان باغات مشمول قوانین و مقررات اصلاحات ارضی بین مالکان و زارعان مربوط، از پرداخت هر گونه مالیات و عوارض و حق الثبت و هزینه مقدماتی و حق تمبر و بهای اوراق معاف است.
پرداخت حق التحریر دفاتر اسناد رسمی بالمناصفه بعهده طرفین معامله است و سهم مالک مستنکف از طرف زارعین پرداخت و از اولین قسط ثمن معامله کسر خواهد شد.
ماده ۶ – سایر مواردی که در این آیین‌نامه صراحتاً و بطور خاص تعیین تکلیف نشده تابع قوانین و مقررات اصلاحات ارضی خواهد بود.
آیین‌نامه فوق مشتمل بر شش ماده و هشت تبصره به استناد قانون تقسیم عرصه و اعیان باغات مشمول قوانین و مقررات اصلاحات ارضی بین مالکان و زارعان مربوط پس از تصویب کمیسیون تعاون و امور روستاهای مجلس سنا در تاریخ روز یکشنبه ۱۳۵۲/۴/۱۰، در جلسه روز چهارشنبه دهم امرداد ماه یکهزار و سیصد و پنجاه و دو به تصویب کمیسیون تعاون و امور روستاهای مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی