ماده 1 – هرگاه برای حفظ آثار تاریخی و باستانی و تعمیر و مرمت آنها و همچنین بهتر نمایاندن آثار مزبور و انجام عملیات حفاری و بررسیهای باستانی احتیاج به خرید اراضی و ابنیه و تأسیسات متعلق بافراد یا مؤسسات خصوصی باشد وزارت فرهنگ و هنر طبق مفاد این قانون عمل میکند.
ماده 2 – خرید اراضی و ابنیه و تأسیسات از طریق توافق صورت خواهد گرفت.
ماده 3 ـ [اصلاحی ۱۳۵۸/۶/۲۸]
هرگاه نسبت به بهای اراضی و ابنیه و تأسیسات، بین وزارت فرهنگ و آموزش عالی و مالک یا مالکان توافق حاصل نشود، بهای اراضی و ابنیه و تأسیسات مذکور، بوسیله هیئتی مرکب از وزیر کشور – دادستان کل، رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک یا نمایندگان آنها با توجه بنظر کارشناس تعیین خواهد شد و در استانها این هیئت مرکب خواهد بود از استاندار – رئیس دادگستری استان و مدیر کل ثبت اسناد استان.
تصمیم این هیئتها قطعی است و در این مورد علاوه بر قیمت تعیین شده پنج درصد نیز اضافه پرداخت خواهد شد.
و هرگاه مالک در ملک مورد معامله ساکن باشد علاوه بر پنج درصد فوق، ده درصد دیگر به قیمت تعیین شده افزوده خواهد شد. و هرگاه محل اعاشه او منحصر به درآمد آن ملک باشد پانزده درصد دیگر به قیمت تعیین شده نیز از این بابت به او پرداخت خواهد گردید.
تبصره 1 ـ [اصلاحی ۱۳۵۸/۶/۲۸]
در مورد اراضی مشمول قوانین و مقررات اصلاحات ارضی، وزیر کشاورزی و عمران روستائی یا نماینده او بجای وزیر کشور یا نماینده او عضو هیئت خواهد بود و در استانها مدیر کل کشاورزی استان بجای استاندار یا نماینده او در هیئت عضویت خواهد داشت.
تبصره 2 ـ [اصلاحی ۱۳۵۸/۶/۲۸]
ترتیب پرداخت حق کسب و پیشه کسانی که محل کسب آنان در اثر اجرای این قانون از بین میرود طبق آیین‌نامه اجرائی این قانون صورت خواهد گرفت.
ماده 4 – نسبت به اراضی مورد احتیاج که طبق مقررات اصلاحات ارضی بین زارعین تقسیم و یا بآنان فروخته شده و یا اجاره داده شده است به نحو زیر اقدام میگردد:
الف – در مورد اراضی که در اجرای قانون اصلاحات ارضی بین زارعین تقسیم و یا بآنان فروخته شده است طبق ماده 2 و 3 این قانون عمل‌خواهد شد.
ب – در مورد اراضی که در اجرای مقررات مرحله دوم بزارعین اجاره داده شده است وزارت فرهنگ و هنر ضمن پرداخت ارزش ملک به مالک حق‌السعی و کلیه حقوق زارعانه زارعین را با توافق خریداری خواهد نمود.
ج – در مورد اراضی موقوفه که به اجاره داده شده است حق‌السعی و کلیه حقوق زارعانه زارعین از طریق توافق خریداری و وزارت فرهنگ و هنر‌قائم مقام مستأجر در مورد اجاره نسبت به بقیه مدت اجاره خواهد شد.
د – در صورت عدم توافق بین وزارت فرهنگ و هنر و زارعین در مورد بند ب و بند ج، نظر وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی در تعیین ارزش حق‌السعی و کلیه حقوق زارعانه زارعین قطعی خواهد بود. در این مورد نیز علاوه بر ارزش تعیین شده از طرف وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی مزایای مندرج در ماده 3 این قانون بر حسب مورد اضافه و پرداخت خواهد شد.
ماده 5 – تصرف اراضی و ابنیه و تأسیسات قبل از پرداخت تمام قیمت و یا وجوهی که در بندهای فوق تعیین شده مجاز نیست مگر با رضایت فروشنده یا صاحب حق.
ماده 6 – در صورتی که مالک یا زارع یا متولی و یا مستأجر به انتقال یا تحویل اراضی و ابنیه و تأسیسات رضایت ندهد دادستان محل پس از اطلاع بر اینکه قیمت اراضی و ابنیه و تأسیسات و وجوهی که طبق این قانون تعلق میگیرد در صندوق ثبت تودیع شده است سند انتقال ملک مورد نظر را امضاءِ و نسبت به تخلیه و تحویل ملک مذکور فوراً اقدام مینماید.
تبصره – در مواردی که به تشخیص وزارت فرهنگ و هنر اقدامات فوری استحفاظی برای حفظ اراضی و ابنیه و تأسیسات مورد معامله ضروری باشد وزارت فرهنگ و هنر میتواند قبل از پایان تشریفات خرید و تصرف بنحو مقتضی و در صورت لزوم با همکاری مأموران انتظامی اقدامات استحفاظی بنحوی که در آئین‌نامه اجرائی قانون پیش‌بینی خواهد شد بعمل آورد.
ماده 7 – آئین‌نامه مربوط به اجرای این قانون به پیشنهاد وزارت فرهنگ و هنر به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
[آیین‌نامه اجرایی قانون خرید اراضی و ابنیه و تاسیسات برای حفظ آثار تاریخی و باستانی، مصوب ۱۳۵۱/۵/۱۰]
قانون فوق مشتمل بر هفت ماده و سه تبصره که در تاریخ روز دوشنبه چهارم آذرماه 1347 به تصویب مجلس سنا رسیده بود در جلسه روز سه شنبه بیست و ششم آذرماه یکهزار و سیصد و چهل و هفت مورد تصویب مجلس شورای ملی قرار گرفت.
رئیس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی