شماره ۶۶۴۰۲/۶۲۸۴۱ – ۲۴/۴/۱۴۰۳
ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی در اجرای ماده (۳۲) قانون ارتقاء سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب ۱۳۹۰ و بند (۱۹) سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی ۱۳۹۲ مقام معظم رهبری و توجه به پیشنهاد شماره ۱۸۲/م مورخ ۶/۱/۱۴۰۳ معاونت حقوقی رئیس‌جمهور و نامه‌های شماره ۱۲۳۱۲/م مورخ ۶/۳/۱۴۰۳ مرکز اطلاعات مالی وزارت امور اقتصادی و دارایی و شماره ۳۶۰۲۵ مورخ ۳۰/۲/۱۴۰۳ اداره کل ثبت شرکت‌ها و مؤسسات تجاری سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، دستورالعمل اجرایی شناسایی و پیشگیری از تشکیل و فعالیت شرکتهای صوری را به شرح زیر تصویب کرد:
فصل اول ـ تعاریف
ماده ۱ـ در این دستورالعمل، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار میروند:
۱ـ ستاد: ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی.
۲ـ بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
۳ـ سازمان: سازمان ثبت اسناد و املاک کشور.
۴ـ دستگاه اجرایی: دستگاه اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده (۲۹) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
۵ ـ مرکز: مرکز اطلاعات مالی مذکور در ماده (۷) مکرر قانون مبارزه با پول شویی.
۶ ـ مؤسسات اعتباری: اشخاص حقوقی که با مجوز بانک مرکزی یا به‌موجب قانون، تحت عنوان «بانک» یا «مؤسسه اعتباری غیربانکی» به انجام عملیات بانکی مبادرت می‌نمایند.
۷ ـ شورای ملی تأمین مالی: شورای موضوع ماده (۲) قانون تأمین مالی تولید و زیرساخت‌ها مصوب ۱۴۰۳.
۸ ـ امتیاز اعتباری: امتیاز اعتباری موضوع بند (ذ) ماده (۱) آییننامه نظام سنجش اعتبار موضوع تصویب‌نامه شماره ۳۹۱۵۱/ت۵۵۲۹۶ مورخ ۴/۴/۱۳۹۸ هیئت وزیران و اصلاحات بعدی آن.
۹ـ مؤسسات خصوصی حرفهای عهده دار مأموریت عمومی: اشخاص حقوقی موضوع بند (ب) ماده (۱) قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب ۱۳۹۰.
۱۰ـ اشخاص محجور: اشخاص موضوع ماده (۱۲۰۷) قانون مدنی مصوب ۱۳۰۷ با اصلاحات و الحاقات بعدی.
۱۱ـ اشخاص مظنون: اشخاص مظنون موضوع بند (۱۹) ماده (۱) آییننامه اجرایی ماده (۱۴) الحاقی قانون مبارزه با پول شویی مصوب ۱۳۹۸ هیئت وزیران .
۱۲ـ شرکت صوری: شخصیت حقوقی که مطابق با تشریفات قانونی به ثبت میرسد.
به نحوی که در تمام یا بخشی از دوره فعالیت خود اقدام به فعالیت غیرواقعی یا کاغذی نظیر صدور و فروش صورتحسابهای غیرواقعی یا واگذاری امتیازات یا در اختیار قراردادن حسابهای بانکی، فرار مالیاتی، پول شویی، قاچاق کاﻻ یا ارز، احتکار، گران فروشی، اخذ تسهیلات مالی یا ارزی، عدم ایفای تعهدات یا مسئولیتهای قانونی و یا سایر موارد به نفع خود یا دیگران مینماید.
۱۳ـ شرکت مشکوک به فعالیت صوری: شرکتهایی که رفتاری مشابه شرکتهای صوری دارند و طبق ضوابط و معیارها صوری قلمداد میشوند، اما تاکنون به صورت قطعی و رسمی به عنوان شرکت صوری شناسایی نشدهاند.
۱۴ـ فهرست سیاه: فهرستی شامل شرکتهای صوری که تاکنون شناسایی شده و یا شناسایی میشوند و مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره آنها، اشخاص حقوقی هستند که به علت صدور اسناد (صورتحساب) مبتنی بر انجام معاملات غیرواقعی در نظام اقتصادی از جمله امور مالی و مالیاتی کشور محکومیت قطعی یافته‌اند و مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره آنها، اشخاص دارای سابقه هویت‌فروشی، اجارهدهنده حساب و کارت بازرگانی خود به دیگران می‌باشند.
۱۵ـ فهرست خاکستری: فهرستی شامل اطلاعات شرکت مشکوک به فعالیت صوری که مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره آنها، اشخاص دارای محکومیت در جرائم اقتصادی، اشخاص محجور، اشخاص مظنون، اشخاص دارای سابقه ورشکستگی هستند و افراد متقاضی ثبت شرکت و مؤسسات در مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی که سابقه ثبت اشخاص حقوقی در مناطق مذکور را داشته‌اند.
فصل دوم ـ پیشگیری و شناسایی
ماده ۲ـ کلیه دستگاه های اجرایی و مؤسسات خصوصی حرفهای عهدهدار مأموریت عمومی که به نحوی اطلاعات فهرست سیاه و خاکستری موضوع بند (۱۴) و (۱۵) ماده (۱) این دستورالعمل را در اختیار دارند نظیر مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه، سازمان، وزارت صنعت، معدن و تجارت، بانک مرکزی، سازمان امور مالیاتی کشور، گمرک جمهوری اسلامی ایران، سازمان ثبت احوال کشور و دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی مکلفند با حفظ محرمانگی اطلاعات مزبور را ظرف سه ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل طی سازوکار قالب استاندارد و اعلامی در اختیار مرکز قرار دهند.
ماده ۳ـ مرکز مکلف است ظرف شش ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل، پس از ارزیابی، بررسی و تحلیل اطلاعات دریافتی موضوع ماده (۲)، براساس رویههای داخلی و سازوکار مواد (۸۳) تا (۸۵) آییننامه اجرایی ماده (۱۴) الحاقی قانون مبارزه با پول شویی اقدام به تهیه و به‌روزرسانی فهرست سیاه و خاکستری موضوع بند (۱۴) و (۱۵) ماده (۱) این دستورالعمل نموده و فهرستهای مذکور را به صورت برخط برای سازمان ارسال نماید. همچنین مرکز مکلف است نسبت به روزآمدسازی فصلی فهرستهای مذکور براساس اطلاعات دریافتی از دستگاه موضوع ماده (۲) اقدام نماید.
ماده ۴ـ مراجع صالح قضایی مکلفند به اعتراض آن دسته از اشخاصی که در فهرست سیاه قرار گرفتند و توسط مرکز ارسال میشود ظرف یک ماه از ارسال آن رسیدگی نموده و نتیجه رسیدگی را از طریق مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه برای مرکز ارسال نماید.
ماده ۵ ـ مرکز مکلف است ظرف شش ماه پس از ابلاغ این مصوبه سامانهای تحت عنوان دریافت گزارش های مردمی شرکتهای صوری را به منظور دریافت گزارش های مردمی درخصوص شرکتهای مذکور ایجاد و بهرهبرداری نموده و گزارش های دریافتی از این طریق را مورد ارزیابی، بررسی و رسیدگی قرار دهد.
ماده ۶ ـ سازمان مکلف است با ایجاد زیرساختهای ﻻزم و با اعلام مرکز طبق ماده (۹) آییننامه اجرایی ماده (۱۴) الحاقی قانون مبارزه با پول شویی موارد ذیل را ممنوع نماید.
۱ـ ثبت تأسیس به نام اشخاص حقیقی و حقوقی مندرج در فهرست سیاه.
۲ـ ثبت تغییرات اشخاص حقوقی مندرج در فهرست سیاه.
۳ـ ثبت عضویت اشخاص حقیقی و حقوقی مندرج در فهرست سیاه به عنوان مدیرعامل، هیئت مدیره و بازرس قانونی اشخاص حقوقی.
۴ـ ثبت هرگونه صورتجلسات تغییر ناظر بر اشخاص حقوقی مندرج در فهرست سیاه.
۵ ـ ثبت صورتجلسات نقل و انتقال اختیاری سهام یا سهم‌الشرکه در صورتی که انتقال گیرنده یا انتقال دهنده اشخاص حقیقی یا حقوقی مندرج در فهرست سیاه باشد.
تبصره ـ رفع ممنوعیت با به روزرسانی فهرست سیاه توسط مرکز به صورت سیستمی و برخط صورت می‌پذیرد.
ماده ۷ـ سازمان مکلف است ظرف شش ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل، سامانه های خود را به گونه‌ای اصلاح و به‌روزرسانی نماید که ثبت هرگونه اشخاص حقوقی و صورتجلسات آنها منوط به احراز هویت سیستمی از سازمان ثبت احوال کشور و پیامک حاوی اطلاع رسانی به شماره تلفن اشخاص براساس استعلام از سامانه‌های مربوط نظیر شاهکار گردد.
ماده ۸ ـ سازمان مکلف است ظرف سه ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل فهرست اشخاص حقوقی که با کد پستی واحد ثبت شده‌اند را به صورت برخط برای مرکز به منظور بررسی و درج در فهرست خاکستری ارسال نماید.
ماده ۹ـ سازمان مکلف است ظرف سه ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل اشخاص کثیرالثبت (عضویت هیئت مدیره اصالتا یا به نمایندگی از اشخاص حقوقی در بیش از پنج شخص حقوقی) را به صورت الکترونیکی و برخط برای مرکز به منظور بررسی و درج در فهرست خاکستری ارسال نماید.
ماده ۱۰ـ سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است از ثبت اطلاعیه بر بستر کدال آن دسته از اشخاص موضوع فهرست سیاه که به صورت نظام مند از مرکز دریافت مینماید، جلوگیری کند.
ماده ۱۱ـ شورای ملی تأمین مالی مکلف است ظرف سه ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل ، نسبت به تدوین و ابلاغ ضوابط ناظر بر کاهش امتیاز اعتباری درخصوص اشخاص مندرج در فهرست سیاه و خاکستری اقدام نماید.
تبصره ـ مرکز مکلف است اطلاعات فهرستهای خاکستری و سیاه را به صورت نظاممند و برخط از طریق پایگاه داده اعتباری موضوع تبصره (۴) ماده (۲) قانون تأمین مالی تولید و زیرساخت‌ها در اختیار بانک مرکزی قرار دهد.
ماده ۱۲ـ به منظور جلوگیری از صدور صورتحسابهای غیرواقعی و فاکتورفروشی، سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است الزامات ذکر شده در ماده (۶) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان را در سامانه مؤدیان موضوع بند (پ) ماده (۱) قانون مذکور پیادهسازی نماید. سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است پس از ابلاغ این دستورالعمل، هر سه ماه یکبار گزارش پیشرفت اجرای این ماده را برای دبیرخانه ستاد ارسال نماید.
ماده ۱۳ـ سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است شش ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل و در بازه‌های زمانی سه‌ماهه، با استفاده از اطلاعات درون سازمانی نظیر صورتحسابهای دریافتی و اظهارنامه‌ها و همچنین اطلاعات برون سازمانی دریافتی ذیل ماده (۱۶۹) مکرر قانون مالیات های مستقیم مصوب ۱۳۶۶ با اصلاحات و الحاقات بعدی، نسبت به شناسایی شرکتهای مشکوک به فعالیت صوری اقدام کند.
تبصره ـ کلیه دستگاه های اجرایی و مؤسسات خصوصی حرفهای عهدهدار مأموریت عمومی نظیر گمرک جمهوری اسلامی ایران، سازمان بورس و اوراق بهادار ، مؤسسات اعتباری، نهادهای مالی و شرکتهای بیمه موظفند در عملیات خود نسبت به شناسایی شرکتهای مشکوک به فعالیت صوری اقدام نمایند.
ماده ۱۴ـ جامعه حسابداران رسمی ایران با همکاری سازمان حسابرسی مکلف است ظرف سه ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل چکفهرست اظهارنظر حسابرس و بازرس قانونی را درخصوص شرکتهای مشکوک به فعالیت صوری براساس اطلاعات مالی تهیه و ابلاغ نماید.
ماده ۱۵ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی مکلف است ظرف سه ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل نسبت به درج کاربرگه چکفهرست موضوع ماده (۱۳) این دستورالعمل در سامانه صورت های مالی موضوع ماده (۱۱) آییننامه پیشگیری از انباشت مطالبات غیرجاری بانکی به‌منظور دریافت اظهارنظر حسابرس و بازرس قانونی و نیز ارسال برای مرکز اقدام نماید.
ماده ۱۶ـ سازمان تأمین اجتماعی مکلف است ظرف سه ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل نسبت به ارسال اطلاعات اقامتگاه قانونی و اطلاعات بیمهشدگان اشخاص حقوقی به مرکز اقدام نماید.
ماده ۱۷ـ پس از گذشت شش ماه از ابلاغ این دستورالعمل، ارائه خدمات و انعقاد هرگونه قرارداد توسط دستگاه اجرایی و مؤسسات خصوصی عهده دار مأموریت عمومی نظیر خدمات بانکی و بیمه‌ای، تسهیلات گمرکی، اعطای کارت بازرگانی و مجوز صنفی و اعطای پروانه وکالت، نظام پزشکی و کارشناس رسمی به اشخاص قرار گرفته در فهرست سیاه و فهرست خاکستری محدود میگردد.
تبصره ـ شیوه نامه اجرایی این ماده سه ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل توسط مرکز تهیه و به تصویب ستاد میرسد.
فصل سوم ـ نظارت بر ﺣُسن اجرا
ماده ۱۸ـ به منظور پیگیری و نظارت بر ﺣُسن اجرای مفاد این دستورالعمل، دبیرخانه ستاد موظف است هر سه ماه یک بار، گزارشی از روند اجرای دستورالعمل را برای رفع موانع احتمالی به کارگروهی متشکل از نمایندگان اعضای ستاد و سایر دستگاههای اجرایی حسب مورد ارائه کند. همچنین گزارشی از اجرای مفاد این دستورالعمل هر شش ماه یک بار به ستاد ارائه خواهد شد.
تبصره ـ دبیرخانه ستاد موظف است گزارش ترک فعل‌های انجام شده در اجرای قوانین و مقررات مذکور در این دستورالعمل را به منظور پیگیری به مراجع نظارتی از قبیل سازمان بازرسی کل کشور و دیوان محاسبات کشور ارسال کند.
معاون اول رئیس جمهور ـ محمد مخبر