آیین‌نامه اجرایی تبصره (۳) ماده (۱۷) اصلاحی قانون ایمنی راهها و راه آهن ـ مصوب ۱۳۷۹

تاریخ تصویب: ۱۳۸۱/۱۱/۱۶
تاریخ انتشار: ۱۳۸۱/۱۲/۱۰

شماره ۳۵۲۱۶ت۲۵۰۸۸‌ه – ۱۳۸۱/۱۱/۲۶

هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۱/۱۱/۱۶ بنا به پیشنهاد شماره 5324/11 مورخ 1380/5/17 وزارت راه و ترابری و به استناد تبصره (۳) ماده (۱۷) اصلاحی قانون ایمنی راهها و راه آهن – مصوب 1379- آیین نامه اجرایی تبصره یاد شده را به شرح زیر تصویب نمود:

ماده 1 – در این آیین نامه، واژه ها و عبارات زیر در مفاهیم مربوط به کار می روند:

الف – حریم قانونی راه و راه آهن: محدوده ای از اراضی بستر و حاشیه راه و راه آهن است که توسط مراجع ذی صلاح و از جمله کمیسیون موضوع ماده (۳) تصویب‌نامه شماره ۱۶۷۲ مورخ ۱۳۴۶/۲/۴ هیئت وزیران تعیین یا افزایش آنها بر اساس جدول و کروکی پیوست به تصویب کمیسیون مذکور رسیده و یا برسد.

ب – محدوده شهر: محدوده قانونی شهرها است که توسط مراجع ذی صلاح تعیین و تصویب شده یا می شود.

ج – خسارت: وارد آمدن زیان ناشی از برخورد وسایل نقلیه یا عبور بارهای ترافیکی یا عبور شبکه های تأسیسات زیربنایی یا فعل یا ترک فعل اشخاص حقیقی و حقوقی، به راه و راه آهن و تأسیسات و تجهیزات و ابنیه مربوط به آن نظیر حریم، رویه، علائم و ابنیه فنی، ریل و متعلقات آن می باشد که توسط وزارت راه و ترابری برآورد و اعلام می گردد.

ماده 2 – انجام هر گونه عملیات از قبیل حفاری یا پایه‌گذاری یا لوله کشی یا کابل کشی از رو یا زیرزمین و یا نظایر آن منوط به انجام هماهنگی با وزارت راه و ترابری و با رعایت مفاد این آیین نامه می باشد.

ماده 3 – هر گونه عملیات در نوار با کاربری تأسیسات زیربنایی، خارج از حریم راهها و راه آهن های کشور، به عرض سی متر بعد از حریم مصوب آنها و از ابتدای محدوده یکصد متر از منتهی الیه حریم راه یا راه آهن موضوع ماده (17) قانون ایمنی راهها و راه آهن – مصوب 1379 – انجام می پذیرد. اجرای خطوط و شبکه های برق، آب، گاز و مخابرات در این محدوده در صورتی که به جسم و تأسیسات راه لطمه وارد نکند بدون پرداخت هر گونه وجهی مجاز می باشد.

ماده 4 – مأمورین وزارت راه و ترابری موظفند بر اساس ماده (6) قانون اصلاح قانون ایمنی راهها و راه آهن – مصوب 1379 – و تبصره های آن از اجرای عملیات بدون هماهنگی جلوگیری نمایند.

ماده 5 – شروع عملیات اجرایی باید در زمان مقرر انجام گیرد. در غیر اینصورت تمدید مهلت فقط برای یکبار مجاز است.

ماده 6 – دستگاههای اجرایی مکلفند به محض دریافت ابلاغ کتبی وزارت راه و ترابری در خصوص توقف عملیات به دلیل مسایل اضطراری یا مشاهده تخلف از مفاد توافق و نظایر آن نسبت به توقف عملیات حداکثر ظرف (24) ساعت از تاریخ ابلاغ اقدام نمایند. در صورت استنکاف دستگاههای اجرایی، وزارت راه و ترابری طبق تبصره (1) ماده (6) قانون ایمنی راهها و راه آهن – مصوب 1379 – اقدام خواهد نمود.

ماده 7 – به منظور حصول اطمینان از رعایت دقیق مفاد توافق و جبران خسارت های احتمالی ناشی از انجام عملیات، دستگاههای اجرایی مکلفند پیمانکاران خود را موظف کنند که بر اساس هماهنگی های انجام شده با وزارت راه و ترابری عملیات خویش را انجام داده و گواهی وزارت راه و ترابری (ادارات کل راه و ترابری) را بر صحت عملیات ارایه دهند. استرداد تضمین حسن انجام کار پیمانکاران توسط دستگاههای اجرایی، منوط به ارایه گواهی یاد شده است.

ماده 8 – در مواردی که اجرای عملیات موضوع این آیین نامه به ناچار باید در حریم راهها و راه آهن های کشور انجام پذیرد، دستگاههای اجرایی پس از انجام هماهنگی با وزارت راه و ترابری اقدام خواهند کرد.

تبصره 1 – در صورت بروز خسارت، دستگاههای اجرایی مکلف به رفع خسارت وارد شده می باشند، در صورتی که دستگاههای اجرایی نسبت به رفع خسارت وارده اقدام ننمایند باید هزینه خسارت وارده را طبق برآورد وزارت راه و ترابری بر اساس فهرست بهاء مصوب و معتبر در زمان ایجاد خسارت به وزارت مذکور پرداخت کنند.

تبصره 2 – در موارد اختلاف میان دستگاههای اجرایی و ادارات کل راه و ترابری در خصوص برآورد خسارت وارده، نظر سازمان نظام مهندسی استان ملاک عمل خواهد بود.

ماده 9 – دستگاههای اجرایی مکلفند مدارک و نقشه های مورد نیاز را به تعداد کافی و طبق دستورالعمل ابلاغی وزارت راه و ترابری تهیه و به همراه برگه درخواست تحویل دهند. وزارت راه و ترابری (ادارت کل راه و ترابری) حداکثر به مدت یک ماه نسبت به بررسی درخواست های دریافت شده، اقدام و اعلام نظر می نماید. عدم اعلام نظر وزارت راه و ترابری در مهلت مقرر به منزله موافقت تلقی می شود.
مدارک مورد نیاز عبارتند از:
الف – برگه تکمیل شده اطلاعات طرح یا پروژه.
ب – پلان موقعیت در ابعاد مقیاس مورد نظر.
ج – جزییات اجرایی.
د – مشخصات فنی و الزامات ایمنی و حفاظتی.
هـ – نقشه موقعیت (مسیر لوله یا کابل یا شبکه و نظایر آن) با مقیاس 1/5000
و – نقشه مقطع (پروفیل طولی) برای قطع عرضی راه یا راه آهن با مقیاس 1/100
ز – نقشه جزییات بر حسب تعداد تیپ مقاطع و برای تمامی مقاطع با مقیاس 1/20

ماده 10 – به منظور رعایت مسایل فنی از جمله رعایت حریم اختصاصی شبکه های تأسیسات عمومی خدمات زیربنایی، جزییات اجرایی، حفظ ایمنی شبکه ها، تداخل حریم شبکه ها با یکدیگر و با حریم راه و طرح مشکلات و هماهنگی امور و نظایر آن کارگروهی مرکب از اعضای زیر به ریاست نماینده وزارت راه و ترابری تشکیل می گردد:
الف – نماینده وزارت راه و ترابری (مدیر کل اداره ایمنی و حریم راهها).
ب – نماینده وزارت نیرو (شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور و شرکت توانیر و سازمان مدیریت منابع آب ایران حسب مورد).
ج – نماینده وزارت پست، تلگراف و تلفن (شرکت مخابرات ایران و شرکتهای مخابرات استانی حسب مورد).
د – نماینده وزارت نفت (شرکت ملی گاز ایران و شرکت مدیریت خطوط لوله و مخابرات حسب مورد).
هـ – نماینده وزارت جهاد کشاورزی (حوزه معاونت صنایع و عمران روستایی و حوزه معاونت آب و خاک حسب مورد).
و – نماینده وزارت کشور (حوزه معاونت هماهنگی امور عمرانی وزارت کشور).

تبصره – زمان، نحوه برگزاری و اتخاذ تصمیم و سایر مسایل داخلی کارگروه یاد شده تابع دستورالعملی است که نماینده وزارت راه و ترابری تهیه و در اولین جلسه کارگروه مطرح و پس از تصویب اکثریت اعضاء ملاک عمل می باشد. هر یک از اعضای کمیته یاد شده دارای یک رأی می باشند.

ماده 11 – در مورد راههای عبوری از مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست، اخذ موافقت سازمان نیز علاوه بر مفاد این آیین نامه، الزامی است.

ماده 12 – راههای روستایی از شمول این آیین نامه مستثنی می باشند.

معاون اول رییس جمهور – محمدرضا عارف

کروکی حریم و یکصد متر محدوده نظارتی راههای چهار خطه، بزرگراهها و آزاد راههای متصل به هم، با جداکننده وسط (نیوجرسی، جدول، کارد ریل)

ـــــــــــ محور راه
جزیره وسط
سطح سواره رو
شانه های طرفین راه
حاشیه راه
نوار تاسیسات خدمات زیربنائی
مابقی محدوده نظارتی یکصد متر
A= عرض محدوده یکصد متر بعلاوه نصف حریم قانونی راه
B= حریم قانونی راه
C= عرض نوار تاسیسات خدمات زیربنائی
D= عرض محدوده یکصد متر بعد از حریم قانونی راه
نوع راه حریم قانونی راه از خطوط محور B /2 A B D عرض نوار تاسیسات خدمات زیر بنائی C
روستایی 12/5 112/5 25 100 30
فرعی 17/5 117/5 35 100 30
اصلی دو خطه 22/5 122/5 45 100 30
اصلی چهار خطه 38 138 76 100 30
بزرگراه 38 138 76 100 30
آزاد راه 38 138 76 100 30
آزاد راه 60 160 120 100 30
حریم راههای ورودی و خروجی به راههای اصلی، بزرگراهها و آزاد راهها 35 متر میباشد.

* توضیح: تعریف هر یک از راهها در آئین نامه طرح هندسی راهها، نشریه شماره 161 سازمان مدیریت و برنامه ریزی آورده شده است.

کروکی حریم و یکصد متر محدوده نظارتی راههای روستایی و فرعی و اصلی دو خطه و بزرگراهها و آزاد راههای جدا از هم

ـــــــــــ محور راه
سطح سواره رو
شانه های طرفین راه
حاشیه راه
نوار تاسیسات خدمات زیربنائی
مابقی محدوده نظارتی یکصد متر
A= عرض محدوده یکصد متر بعلاوه نصف حریم قانونی راه
B= حریم قانونی راه
C= عرض نوار تاسیسات خدمات زیربنائی
D= عرض محدوده یکصد متر بعد از حریم قانونی راه
نوع راه حریم قانونی راه از خطوط محور B /2 A B D عرض نوار تاسیسات خدمات زیر بنائی C
روستایی 12/5 112/5 25 100 30
فرعی 17/5 117/5 35 100 30
اصلی دو خطه 22/5 122/5 45 100 30
اصلی چهار خطه 38 138 76 100 30
بزرگراه 38 138 76 100 30
آزاد راه 38 138 76 100 30
آزاد راه 60 160 120 100 30
حریم راههای ورودی و خروجی به راههای اصلی، بزرگراهها و آزاد راهها 35 متر میباشد.

* توضیح: تعریف هر یک از راهها در آئین نامه طرح هندسی راهها، نشریه شماره 161 سازمان مدیریت و برنامه ریزی آورده شده است.