آیین‌نامه‌های مصوب موضوع ماده ۸۵ قانون کار

۶۳۶۱۱ – ۱۳۹۰/۶/۸

[شامل:

۱- آیین‌نامه داخلی شورای عالی حفاظت فنی

۲- آیین‌نامه مربوط به انتخاب اساتید دانشگاه، نمایندگان کارگران، نمایندگان مدیران صنایع جهت عضویت در شورای عالی حفاظت فنی

۳- آیین‌نامه ایمنی افراد دارای اختلال شنوایی در کارگاه‌ها

۴- آیین‌نامه ایمنی در بنادر

۵- آیین‌نامه وسایل حفاظت فردی

۶- آیین‌نامه ایمنی کار در ارتفاع

۷- آیین‌نامه ایمنی در کارگاه‌های دامپروری]

---

 

آیین‌نامه داخلی شورای عالی حفاظت فنی
مصوب ۱۳۸۹/۱۱/۱۶

[به موجب آیین‌نامه داخلی شورای عالی حفاظت فنی، مصوب ۱۳۹۸ لغو شده است.]

[ماده ۱- در اجرای تبصره ۲ ماده ۸۶ قانون کار جمهوری اسلامی ایران آیین‌نامه داخلی شورای عالی حفاظت فنی که در این آیین‌نامه به اختصار شورای عالی نامیده می‌شود به شرح آتی تدوین می‌گردد.

ماده ۲- شورای عالی متشکل از اعضاء زیر است:

۱- وزیرکار و اموراجتماعی یا معاون او که رئیس شورای عالی خواهد بود.

۲- معاون وزارت صنایع و معادن

۳- معاون وزارت جهاد کشاورزی

۴- معاون وزارت نفت

۵ – رئیس سازمان حفاظت محیط زیست

۶ – دو نفر از استادان با تجربه دانشگاه در رشته های فنی

۷- دونفر از مدیران صنایع

۸ – دونفر از نمایندگان کارگران

۹- مدیر کل بازرسی کار وزارت کار و امور اجتماعی به عنوان دبیر شورای عالی

تبصره – ردیفهای ۶، ۷ و ۸ مندرج در این ماده مطابق آیین‌نامه موضوع تبصره ۳ ماده ۸۶ قانون کار جمهوری اسلامی ایران باید علاوه بر اعضای اصلی هر یک، دو نفر به عنوان عضو علی البدل نیز به شورا معرفی نمایند.

ماده ۳- درصورتی‌ که در خلال عضویت، هریک از اعضاء وفات نماید و یا شرایطی را که به اعتبار آن برای عضویت شورای عالی معرفی شده‌اند از دست بدهند، مانند استعفا، بازنشستگی، خاتمه خدمت، خروج از عضویت تشکل‌های موضوع ماده۱۳۱ و ۱۳۶ قانون کار و کانون عالی مربوطه، غیبت غیرموجه در دو جلسه متوالی یا سه جلسه متناوب در طول سال تقویمی، عضویت آنها در شورا خاتمه یافته و برای باقیمانده مدت، دبیر شورای عالی مراتب را به رئیس شورای عالی اعلام و تصمیم متخذه را به دستگاه مربوطه به منظور معرفی عضو جدید اعلام می‌نماید. تبصره – موجه یا غیرموجه بودن غیبت در ماده مذکور بر عهده رئیس شورای عالی می‌باشد.

ماده ۴- شورای عالی حفاظت فنی بنا به دعوت دبیر شورای عالی و به ریاست وزیر کار و امور اجت-ماعی و یا معاون ایشان و در موارد ضروری حسب تصمیم رئیس شورای عالی و یا با تقاضای حداقل ۵نفر از اعضاء در وزارت کار و امور اجتماعی تشکیل خواهد شد.

ماده ۵ – جلسات شورای عالی با حضور حداقل ۷ نفر از اعضاء رسمیت خواهد داشت و تصمیمات شورای عالی با اکثریت آراء اعضای حاضر در جلسه معتبر می‌باشد.

تبصره – حضور مشاورین رئیس و اعضاء شورای عالی و کمیته‌های تخصصی موضوع ماده ۸ این آیین‌نامه و نماینده سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و رئیس مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت و بهداشت کار در جلسات شورا بدون حق رای بلامانع است.

ماده ۶ – شورای عالی دارای دبیرخانه‌ای تحت سرپرستی دبیر شورای عالی خواهدبود که تهیه و تنظیم دستور جلسات، صورتجلسات، دعوت از اعضاء، تنظیم امور دفتری، انجام تصمیمات و مکاتبات لازم، حفظ و نگهداری و ثبت اوراق و اسناد و مصوبات بصورت مکتوب و تهیه فایل الکترونیکی و توضیحات لازم برای دستور جلسات و اعلام آگهی تصمیمات شورای عالی را عهده دار خواهد بود.

تبصره ۱- دبیر شورای عالی حفاظت فنی دستور جلسات را با نظر رئیس شورای عالی تنظیم و ۱۵ روز قبل از تشکیل هر جلسه و در مواقع ضروری ۷۲ ساعت قبل از تشکیل جلسه به اطلاع اعضاء می‌رساند. رئیس شورای عالی می‌تواند در صورت فوریت موضوعات جدیدی را در جلسه به عنوان دستور جلسه مطرح نماید.

تبصره ۲- دبیر شورای عالی موظف است خلاصه مذاکرات و تصمیمات شورا را در دفتر ثبت و به امضاء اعضاء شورا حاضر در جلسه برساند.

ماده ۷- تشکیلات مورد نیاز دبیرخانه شورای عالی و نیازهای پرسنلی و پشتیبانی توسط دبیر شورا به معاون روابط کار پیشنهاد و پس از تایید توسط وزیر کار و امور اجتماعی جهت اقدام، ابلاغ می‌گردد.

ماده ۸ – شورای عالی می‌تواند در موارد ضروری و به منظور انجام بررسیهای لازم نسبت به م-سائلی که نیاز به اظهارنظر کارشناسی و یا بازدیدهای میدانی دارد، اقدام به تشکیل کمیته‌های تخصصی نماید.

ماده ۹- آیین‌نامه و دستورالعمل‌ها، ضوابط، موازین و مقررات مصوب شورای عالی و آن بخش از مصوبات که برای افراد ایجاد حق و یا تکلیف می‌نماید، پس از تصویب نهایی وزیر کار و امور اجتماعی برای اطلاع عموم در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران آگهی خواهد شد.

ماده ۱۰- حق حضور اعضای شورای عالی، اعضای کمیته های تخصصی، مشاورین و مدعوین موضوع تبصره ماده ۵ این آیین‌نامه و همچنین هزینه‌های مربوط به دبیرخانه شورای عالی و سایر هزینه‌ها هر ساله توسط دبیر شورای عالی به معاون روابط کار پیشنهاد و پس از تائید توسط وزیر کار و امور اجتماعی به منظور لحاظ نمودن در بودجه سنواتی تصویب و ابلاغ می‌گردد.

این آیین‌نامه مشتمل بر ۱۰ ماده و ۵ تبصره در جلسه مورخ ۱۷/۳/۱۳۸۹ شورای عالی حفاظت فنی تهیه و در تاریخ ۱۶/۱۱/۱۳۸۹ به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی رسید، از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، آیین‌نامه قبلی مصوب ۲۳/۶/۱۳۷۰ و اصلاحیه‌های مورخ ۳۰/۷/۱۳۷۵ و ۱۲/۵/۱۳۸۳ لغو می‌گردد.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی – عبدالرضا شیخ‌الاسلامی]

---

آیین‌نامه مربوط به انتخاب اساتید دانشگاه، نمایندگان کارگران، نمایندگان مدیران صنایع جهت عضویت در شورای عالی حفاظت فنی

ماده ۱- در اجرای تبصره ۳ ماده ۸۶ قانون کار جمهوری اسلامی ایران و با رعایت مقررات این آیین‌نامه اساتید دانشگاه، نمایندگان کارگران و نمایندگان مدیران صنایع بر حسب درخواست وزارت کار و امور اجتماعی به ترتیب زیر انتخاب و معرفی می‌گردند:

الف) دو نفر از اساتید با تجربه دانشگاه در رشته‌های فنی که حتی‌الامکان یکی از آنها دارای تخصص در زمینه ایمنی و حفاظت فنی باشد با معرفی دانشگاههای مرتبط و معتبر. تبصره – انتخاب دانشگاه مرتبط با پیشنهاد رئیس شورای عالی حفاظت فنی می‌باشد.

ب) دو نفر نمایندگان کارگران با معرفی کانون عالی شوراهای اسلامی کار، کانون عالی انجمنهای صنفی کارگران و یا مجمع نمایندگان کارگران با رعایت تبصره یک ماده ۱۳۶ قانون کار.

ج) دو نفر از مدیران صنایع با معرفی کانون عالی انجمنهای صنفی کارفرمایان با رعایت آیین‌نامه موضوع تبصره ۶ ماده ۱۳۱ قانون کار.

تبصره – یک نفر از نمایندگان کارگران و یک نفر از مدیران صنایع در شورای عالی حفاظت فنی ترجیحاً از بخش کشاورزی خواهد بود .

ماده ۲- رؤسای دانشگاه‌های مرتبط و هر یک از کانونها و مجمع یادشده باید علاوه بر اعضای اصلی دو نفر به عنوان عضو علی‌البدل به شورای عالی حفاظت فنی معرفی نمایند به طوری که به ازای هر عضو اصلی همواره یک عضو علی‌البدل جایگزین گردد.

تبصره – در صورت مرخصی و عدم حضور اعضای اصلی در جلسه، اعضای علی‌البدل با داشتن حق رای شرکت خواهند کرد.

ماده ۳- عضویت اساتید دانشگاه، نمایندگان کارگران و مدیران صنایع در شورای عالی حفاظت فنی به مدت دو سال بوده و تمدید عضویت آنان به ترتیب با درخواست دانشگاه مربوطه و مراجع موضوع بند «ب» و «ج» ماده ۱ و تأیید رئیس شورای عالی حفاظت فنی بلامانع است.

تبصره ۱- کانونهای عالی و مجمع موضوع بندهای «ب» و «ج» ماده۱ می‌توانند قبل از اتمام دوره عضویت هریک از نمایندگان یادشده، به عضویت وی خاتمه داده و فرد دیگری را برای باقیمانده مدت عضویت، معرفی نمایند.

تبصره ۲- درصورت عدم تشکیل یا فقدان اعتبار هر یک از کانونهای عالی و مجمع یادشده، انتخاب نمایندگان مربوط در اجرای تبصره ۲ ماده ۱۳۶ قانون کار با وزیر کار و امور اجتماعی خواهد بود.

ماده ۴- احکام عضویت نمایندگان کارگران، مدیران صنایع و اساتید دانشگاه در شورای عالی حفاظت فنی توسط وزیر کار و امور اجتماعی صادر می‌گردد .

این آیین‌نامه مشتمل بر ۴ ماده و ۳ بند و پنج تبصره در جلسه مورخ ۱۷/۳/۱۳۸۹ شورای عالی حفاظت فنی تهیه و در تاریخ ۱۶/۱۱/۱۳۸۹ به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی رسید.
از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، آیین‌نامه قبلی مصوب ۲۳/۶/۱۳۷۰ لغو می‌گردد.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی – عبدالرضا شیخ‌الاسلامی

---

آیین‌نامه ایمنی افراد دارای اختلال شنوایی در کارگاه‌ها

کلیات:

هدف: فراهم آوردن زمینه مناسب و ایمن در محیط کار برای افراد دارای اختلال شنوایی به گونه‌ای که بتوانند متناسب با توانایی خود به انجام وظیفه در محیط کار پرداخته و در مواجهه با مسائل مربوط به کار، کسب اطلاعات از محیط و یا در صورت وقوع حوادث رفتاری مناسب بروز دهند.

دامنه شمول: مقررات این آیین‌نامه به استناد ماده ۸۵ قانون کار جمهوری اسلامی ایران تدوین گردیده و برای کلیه کارگاه‌ها، کارگران، کارفرمایان و کارآموزان مشمول قانون کار و کلیه افرادی که دارای اختلال شنوایی هستند و به هر نحوی با کارگاه‌های مربوطه سر و کار دارند لازم‌الاجرا می‌باشد.

فصل اول – تعاریف:

اختلال شنوایی مشتمل بر:

۱- کم شنوا: به فردی اطلاق می‌گردد که به لحاظ آسیبهای وارده به ساختار شنوایی دارای اختلال شنیداری گردیده به طوری که بدون استفاده از وسایل کمک شنوایی نظیر سمعک قادر به برقراری ارتباط کلامی با اطرافیان خود نباشد.

۲- ناشنوا: به فردی اطلاق می‌گردد که به لحاظ آسیبهای وارده به ساختار شنوایی دارای اختلال شنیداری گردیده به طوری که حتی با استفاده از وسایل کمک شنوایی نظیر سمعک قادر به برقراری ارتباط کلامی با اطرافیان خود نباشد.

وسایل و تجهیزات هشداردهنده: وسایل و تجهیزاتی که توسط آنها از طریق شنوایی و یا سایر حواس، کارگر ناشنوا یا کم شنوا را از موقعیت خاص، شرایط اضطراری و خطرناک به فوریت آگاه نماید.

فصل دوم – مقررات:

ماده ۱- کلیه قوانین جاری که برای حفاظت و ایمنی در محیط‌های کاری افراد شنوا وجود دارد در مورد افراد دارای اختلال شنوایی نیز لازم الاجرا می‌باشد.

ماده ۲- کارفرما مکلف است به افرادی که با کارگر دارای اختلال شنوایی سر و کار دارند، آموزش‌های لازم را جهت برقراری ارتباط و به کارگر دارای اختلال شنوایی آموزش‌های ایمنی و روش است-فاده از تجهیزات هشداردهنده ویژه آنان را از طریق مراجع قانونی ارائه نماید.

ماده ۳- لباس کار کارگر دارای اختلال شنوایی باید بنحوی باشد که کارگر مزبور به راحتی قابل شناسایی باشد .

ماده ۴- کارفرما مکلف است تجهیزات حفاظت فردی مناسب و تجهیزات هشداردهنده ویژه کارگر دارای اختلال شنوایی را در اختیار آنان قرار دهد .

ماده ۵ – وسایل حفاظت فردی و تجهیزات هشداردهنده ویژه کارگر دارای اختلال شنوایی باید در هر نوبت قبل از استفاده و بصورت دوره‌ای (مطابق دستورالعمل‌های شرکت سازنده) کنترل شود.

ماده ۶ – کارفرما مکلف است برای کلیه وسایل حفاظت فردی و تجهیزات هشداردهنده کارگر دارای اختلال شنوایی پرونده مجزا تشکیل و دستورالعمل‌ها، نتایج سرویس، نگهداری و بازرسی‌های فنی و ایمنی را در آن ثبت نماید.

ماده ۷- استفاده از تجهیزات هشداردهنده توسط کارگر دارای اختلال شنوایی در کارگاه‌ها الزامی است.

ماده ۸ – ورود کارگر دارای اختلال شنوایی به بخشهایی از کارگاه که به تجهیزات هشداردهنده مجهز نمی‌باشد ممنوع است. این مکانها باید با علائم اخطاری مناسب مشخص گردد.

ماده ۹- در تمام مکان هایی که حضور و تردد کارگر دارای اختلال شنوایی ضرورت دارد باید سیستم‌های هشداردهنده و راهنمای خروج اضطراری نوری تعبیه گردد .

ماده ۱۰- برای آگاهی کارگر دارای اختلال شنوایی از مخاطرات باید علائم نوشتاری و بصری در کنار دستگاه‌ها و تجهیزات، نصب‌شده و در حوزه دید وی با نور مناسب قرار گیرد.

ماده ۱۱- باید امکان اطلاع‌رسانی در تمام کارگاه با استفاده از سیستم‌های هشداردهنده مانند سیستم‌های ارتعاشی یا بصری برای کارگر دارای اختلال شنوایی وجود داشته باشد.

ماده ۱۲- در مکانهایی از کارگاه که وسایل نقلیه عبور و مرور می‌نمایند به منظور جلوگیری از برخورد کارگر دارای اختلال شنوایی باید علائم هشداردهنده مناسب نصب گردد.

ماده ۱۳- به کارگیری کارگر دارای اختلال شنوایی با دستگاه‌هایی که علامت خرابی دستگاه صرفاً تغییر صدای آن می‌باشد ممنوع است.

ماده ۱۴- شرایط کار کارگر دارای اختلال شنوایی باید به گونه‌ای باشد که در صورت بروز هرگونه خطر، کارگر شنوا بتواند کارگر دارای اختلال شنوایی را از وجود خطر آگاه نماید.

ماده ۱۵- کارگر دارای اختلال شنوایی باید از نظر حدت بینایی از سلامت کافی برخوردار باشد.

ماده ۱۶- کارگر دارای اختلال شنوایی باید حداقل دارای سواد خواندن و نوشتن باشد.

ماده ۱۷- کارگر دارای اختلال شنوایی باید بر اساس ماده ۹۲ قانون کار مورد معاینات شغلی (قبل از استخدام، ادواری و اختصاصی) خصوصاً ارزیابی تخصصی بینایی، شنوایی و تعادلی مطابق دستورالعمل صادره از طرف وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و سازمان بهزیستی حوزه توانبخشی قرار گیرد و نتایج در پرونده پزشکی آنان ثبت و نگهداری گردد.

ماده ۱۸- با توجه به شرایط کار کارگر دارای اختلال شنوایی و بمنظور برقراری ارتباط بصری و دیدن چهره دیگران توسط کارگر دارای اختلال شنوایی باید نور مناسب در محیط کار تامین گردد.

ماده ۱۹- در شرایط قطع برق، برای تامین حداقل نور کافی و راه اندازی تجهیزات هشداردهنده‌ای که با جریان الکتریکی در محیط کار کارگر دارای اختلال شنوایی کار می‌کنند تامین امکانات لازم ضروری است.

ماده ۲۰- به کار گماری کارگر دارای اختلال شنوایی درمشاغل پر خطر از قبیل کار با جرثقیل‌ها، لیفتراک و نظایر آن ممنوع است.

ماده ۲۱- کارفرما مکلف است در محیط کار شرایطی را فراهم نماید که میزان شنوایی کارگر دارای اختلال شنوایی در اثر شرایط کار دچار آسیب بیشتر نگردد.

ماده ۲۲- مسئولیت رعایت مقررات این آیین‌نامه برعهده کارفرمای کارگاه بوده و در صورت وقوع هرگونه حادثه به دلیل عدم توجه کارفرما به الزامات قانونی، مکلف به جبران خسارات می‌باشد.

این آیین‌نامه مشتمل بر دو فصل و ۲۲ ماده به استناد مواد ۸۵ و ۹۱ قانون کار جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ ۱۹/۷/۱۳۸۹ شورای عالی حفاظت فنی تهیه و در تاریخ ۱۶/۱۱/۱۳۸۹ به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی رسیده است.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی – عبدالرضا شیخ‌الاسلامی

---

آیین‌نامه ایمنی در بنادر

هدف:

هدف از تدوین این آیین‌نامه پیشگیری از حوادث منجر به صدمات جانی و خسارات مالی و ایمن‌سازی محیط کار در بنادر می‌باشد، لذا این آیین‌نامه به استناد ماده ۸۵ قانون کار جمهوری اسلامی ایران تدوین گردیده است.

دامنه شمول:

این آیین‌نامه در کلیه بنادر و به طور کلی کارگاههای مشمول ماده ۸۵ قانون کار جمهوری اسلامی ایران لازم‌الاجرا است.

فصل اول: تعاریف

بندر: به محلی اطلاق می‌شود که شامل کلیه محوطه‌ها، حوضچه‌ها، کانال‌های دسترسی و لنگرگاه بوده و امور مربوط به تخلیه و بارگیری، ساخت و تعمیرات شناورهای باری، مسافری، تفریحی و صیادی در آن انجام می‌پذیرد.

اسکله: سازه دریایی است برای پهلودهی و مهار واحدهای شناور و به منظور انجام خدمات بندری و تخلیه و بارگیری کار در بندر: کلیه فعالیت‌هایی که در ناحیه بندر انجام می‌پذیرد.

شناور: هر نوع وسیله نقلیه آبی که قابلیت حمل بار، مسافر و خدمات‌رسانی را داشته باشد، شناور گویند، شناورها را می‌توان بسته به نوع و نحوه کاربرد آن‌ها طبقه‌بندی کرد.

راهنما: فردی ذیصلاح که از ناحیه بندر برای مشاوره در هدایت کشتی از لنگرگاه به اسکله و برعکس به کشتی ملحق می‌شود.

تجهیزات نجات غریق: این وسایل برای نجات افراد درون آب مورد استفاده قرار می‌گیرد و عبارتند از قایق نجات، جلیقه نجات، حلقه نجات و …

رمپ: راهی است که در محل تقاطع‌های غیر هم‌سطح از یک مسیر منشعب به مسیر دیگر متصل می‌شود.

کانتینر: محفظه‌ای است معمولا فلزی و به شکل مکعب مستطیل برای تسهیل حمل کالا که در صورت لزوم پلمپ‌ شده و در اختیار حمل‌کننده قرار می‌گیرد.

یدک کش: واحدی شناور با قدرت موتور زیاد است که در انجام امور خدماتی، پهلودهی، جداسازی و یا اطفاء حریق کشتی در بندر و سایر موارد از آن استفاده می‌شود.

وسایل حمل و نقل و جابجایی بار: شامل کلیه وسایل ثابت یا متحرک نظیر جرثقیل، لیفتراک و… که در ساحل و یا عرشه کشتی به منظور تعلیق، بالا بردن و پایین آوردن بارها و یا جابجایی آنها از یک محل به محل دیگر در حالت تعلیق یا ثابت بکار برده می‌شود.

فصل دوم: مقررات عمومی

ماده ۱- کارفرما مکلف است نسبت به شناسایی و ارزیابی شرایط محیط کار بندر اقدام نموده و تدابیر کنترلی مناسب را در جهت حذف مخاطرات احتمالی بعمل آورد.

ماده ۲- در محل بندر باید فضای کافی برای توقف کامیونها و تریلرها به منظور تخلیه و بارگیری کالا و تردد افراد وجود داشته باشد.

ماده ۳- هرگونه تغییر در تجهیزات، دستگاهها و ماشین‌آلات به گونه‌ای که آن را از حالت استاندارد یا طراحی اصلی کارخانه سازنده خارج نماید، ممنوع است.

ماده ۴- کلیه تجهیزات، دستگاهها و ماشین‌آلات باید طبق زمان‌بندی مشخص و برنامه‌ریزی‌شده و بر اساس دستور العمل‌های کارخانه سازنده و استانداردهای مورد تایید، مورد بازرسی فنی قرار گرفته و در صورت وجود نقص یا فرسودگی، تعمیر یا از فرایند کار خارج گردیده و اسناد بازرسی فنی مستند و نگهداری شود.

ماده ۵ – کلیه تجهیزات، دستگاهها و ماشین‌آلات باید بطور کاملا ایمن و براساس دستورالعمل‌های کارخانه سازنده و آیین‌نامه‌ها و مقررات حفاظت فنی، نصب، نگهداری و بهره‌برداری گردد.

ماده ۶ – استفاده از تجهیزات، دستگاهها و ماشین‌آلات معیوب و غیرایمن برای حمل و نقل و جابجایی بار ممنوع است.

ماده ۷- تمامی وسایل و تجهیزات تخلیه و بارگیری (سیم بکسل‌ها، زنجیرها، قلاب‌ها، طنابها و مانند آن) باید کاملا سالم بوده و بصورت دوره‌ای و قبل از هر بار استفاده مورد بررسی و بازبینی قرار گرفته و نتایج حاصله در پرونده مخصوص ضبط و نگهداری شود.

ماده ۸ – کلیه تجهیزات، دستگاهها و ماشین‌آلاتی که غیرایمن هستند باید از چرخه عملیاتی خارج شده و علامت مشخص و مناسب « خارج از سرویس» روی آن نصب گردد.

ماده ۹- کارفرما مکلف است ضمن تعیین محدوده فعالیت کارگران مشمول این آیین‌نامه و ایجاد شرایط ایمن بر استفاده صحیح آنها از ابزارآلات، دستگاهها و تجهیزات مربوطه نظارت‌های لازم را بعمل آورد.

ماده ۱۰- مسیرهای تردد کلیه وسایط نقلیه، ماشین‌آلات و افراد باید بر اساس قوانین راهنمایی و رانندگی و مقررات ایمنی مشخص گردد.

ماده ۱۱- مسیرهای تردد در بندر باید صاف و بدون حفره، موانع غیرضروری، سطوح برجسته و غیرلغزنده باشد.

ماده ۱۲- معابر، پیاده‌روها و خطوط ریلی باید به‌ گونه‌ای باشد که از ایجاد هرگونه تقاطع خطرناک جلوگیری شود.

ماده ۱۳- تجهیزات حفاظت فردی متناسب با نوع کار باید توسط کارفرما تهیه و در شرایط مناسب نگهداری و در اختیار تمامی کارگران قرار داده شود.

ماده ۱۴- کارفرما مکلف است کاربرد صحیح و مراقبت از وسایل حفاظت فردی را به کارگران آموزش داده و بر استفاده صحیح کارگران از وسایل مذکور نظارت کامل داشته باشد.

ماده ۱۵- تمامی مکان‌های موجود در بندر که امکان سقوط افراد وجود دارد، باید دارای حفاظ ایمن باشد.

تبصره – در جاهایی که امکان استفاده از حفاظ‌های ثابت نیست مانند نرده‌ها یا پلکانهایی که در کنار آب قرار دارند و یا در کناره گذرگاهها باید از حفاظ‌های متحرک استفاده نمود.

ماده ۱۶- در هنگام تخلیه و بارگیری باید ورود افراد متفرقه به منطقه عملیاتی ممنوع گردد.

ماده ۱۷- انجام عملیات تخلیه و بارگیری در بندر در شرایط نامناسب و غیرمتعارف جوی (بر اساس مقررات و استانداردهای سازمان بنادر و دریانوردی) ممنوع است.

ماده ۱۸- کارفرما مکلف است نسبت به انتخاب کلیه شاغلان در بندر، توان جسمی متناسب با نوع کار را مدنظر قرار داده و تمامی معاینات و آزمایشات پزشکی مرتبط با آنها را مطابق با ماده ۹۲ قانون کار انجام دهد.

ماده ۱۹- در هنگام بلند کردن، پایین آوردن و در طول مسیر حرکت بار باید از قرار گرفتن و حضور افراد در زیر آن جلوگیری گردد.

ماده ۲۰- کلیه عملیات تخلیه و بارگیری از شناورها در طول مدت زمان انجام کار باید زیر نظر یک فرد ذیصلاح (مورد تایید سازمان بنادر و دریانوردی) حاضر در محل انجام پذیرد.

ماده ۲۱- در تمامی مکانهایی که عملیات تخلیه و بارگیری انجام می‌شود، باید روشنایی مناسب فراهم گردد.

ماده ۲۲- در محل‌هایی که عملیات تخلیه و بارگیری انجام می‌شود باید وسایل اعلام و اطفاء حریق کافی و متناسب با نوع کالا، موجود و در دسترس باشد.

ماده ۲۳- پالت‌های حمل کالا و دیگر وسایل مشابه برای نگهداری و حمل بار باید دارای ساختار متناسب، سالم و با استحکام کافی برای استفاده ایمن از آنها باشند.

ماده ۲۴- بالا و پایین بردن بار تنها زمانی مجاز است که به نحو ایمن (مطابق با آیین‌نامه وسایل حمل و نقل و جابجا کردن مواد و اشیاء در کارگاهها) به تجهیزات بالابر متصل شده باشد.

ماده ۲۵- هرگونه کالای خطرناک باید بر طبق موازین حفاظتی و ایمنی مندرج در دستورالعمل‌ها و الزامات ملی و بین‌المللی بسته‌بندی، علامت‌گذاری، برچسب‌زنی شده باشد و بر این اساس تخلیه، بارگیری، حمل و انبار شود.

ماده ۲۶- راههای دسترسی در مناطق عملیاتی باید به گونه‌ای باشند که هیچ‌گونه بار معلق یا آویزان از روی آنها عبور نکند.

ماده ۲۷- کاربران کلیه وسایل حمل و نقل و جابجایی بار باید دستگاههای مورد استفاده را پیش از آغاز بکار مورد بازرسی فنی قرار داده و از صحت عملکرد آن اطمینان حاصل نمایند.

ماده ۲۸- اشخاص حقیقی و حقوقی که در زمینه اجرا، نظارت و امور بندری مشغول بکار می باشند یا وسایل و تجهیزات موردنیاز بندر را تامین می‌کنند باید محیط کار، ماشین‌آلات و لوازم را در شرایط ایمن تهیه و نگهداری کرده و اطلاعات لازم و به روز درخصوص استفاده و نحوه عملکرد ایمن تجهیزات را تهیه و به کارفرما ارائه نمایند.

ماده ۲۹- کارفرما باید برنامه‌های آموزشی لازم ایمنی و حفاظتی متناسب با نوع کار را برای تمامی کارگران خود برگزار نماید.

ماده ۳۰- ورود افراد غیرمجاز به کلیه محوطه‌های عملیاتی در بندر ممنوع است.

ماده ۳۱- در هنگام نشت و انتشار مشتقات نفتی و مواد شیمیایی بر روی آسفالت و کلیه محوطه‌ها و اماکن بندری باید بلافاصله نسبت به تمیزکردن آن اقدام نمود.

ماده ۳۲- در مکانهایی که از نردبان‌های دائمی استفاده می‌شود، آخرین پله نردبان باید یک متر پایین‌تر از پایین‌ترین سطح آب بوده و قسمت بالای نردبان که در دیواره اسکله فرورفته هرگز نباید توسط لبه دیواره ساحلی مسدود گردد.

ماده ۳۳- کارفرما مکلف است تجهیزات نجات غریق به تعداد کافی تهیه و نگهداری نماید.

ماده ۳۴- در نزدیک‌ترین فاصله ممکن به محل نصب نردبانهای دائمی و پلکان‌های ورودی به شناور، وجود حلقه نجات با طناب الزامی است.

ماده ۳۵- مسیر تردد مسافران باید از تمامی معابر موجود در بندر جدا باشد.

ماده ۳۶- پله‌های دسترسی شناورها باید توسط نرده‌های ثابت حفاظ‌گذاری شده و دارای روشنایی کافی باشد.

ماده ۳۷- سطح پلکانها نباید لیز و لغزنده باشد.

ماده ۳۸- تمامی نردبانهای دائمی باید دارای دستگیره‌های ثابت نصب شده بر روی اسکله باشد.

ماده ۳۹- استفاده از نردبانهای طنابی بجز شناورها در کلیه اماکن بندری ممنوع است.

ماده ۴۰- رعایت تمامی مقررات آیین‌نامه‌های حفاظتی «وسایل حمل و نقل و جابجا کردن مواد و اشیاء در کارگاهها» و «ایمنی لیفتراک» در خصوص وسایل و تجهیزات حمل و نقل کالا در بندر الزامی است.

ماده ۴۱- استفاده از تجهیزات مناسب مهار بار (ورقه‌های فلزی نگهدارنده، سیم بکسل‌ها، زنجیرها، قلاب‌ها، طناب‌ها و مانند آن) در کلیه کفی‌های کشنده حامل بار الزامی است

ماده ۴۲- کلیه دستگاهها، تجهیزات، ماشین‌آلات و کالاهای قابل غلتیدن باید همیشه در سطوح هموار نگهداری‌شده و اقدامات ایمنی جهت مهار آنها بعمل آید.

ماده ۴۳- در مکانهایی که تسمه نقاله‌ها از بالای محل تردد می‌گذرد تعبیه حفاظ‌های ایمن به منظور جلوگیری از سقوط بار الزامی است.

ماده ۴۴- تسمه‌ها و نوار نقاله‌های محصور که مواد با قابلیت اشتعال و انفجار را انتقال می‌دهند باید دارای تهویه موثر باشند.

ماده ۴۵- طراحی، ساخت، نصب، نگهداری و حفاظت از تمامی تجهیزات و مدارات الکتریکی باید مطابق با استانداردهای دریایی و آیین‌نامه تأسیسات الکتریکی در کارگاهها باشد.

ماده ۴۶- تمام تجهیزات و دستگاههای الکتریکی موجود در بندر باید دارای سیستم اتصال به زمین موثر باشند.

ماده ۴۷- بالا رفتن از تسمه نقاله‌ها و واگن‌های حمل بار و تردد کارگران برروی آنها باید ممنوع گردد.

ماده ۴۸- محموله‌هایی که به طور موقت بر روی اسکله قرار داده می‌شود، باید از لبه اسکله حداقل ۵/۱ متر فاصله داشته باشد.

ماده ۴۹- حضور کارگران درون واگن‌های روباز که مواد انبارشده در آن توسط وسایل بالابر مغناطیسی در حال جابجایی هستند، ممنوع است.

ماده ۵۰ – کالاها باید طوری در داخل انبارها قرار داده شوند که عبور و مرور کارگران و در صورت اقتضاء وسایل نقلیه به راحتی ممکن باشد و ضمنا مواد مذکور باید طوری چیده شوند که خطر سقوط و بروز سوانح وجود نداشته باشد.

ماده ۵۱ – کلیه معابر باید مجهز به سیستم‌های روشنایی اضطراری آماده به کار باشند.

ماده ۵۲ – حداکثر ظرفیت مجاز بالابر باید بطور مشخص و خوانا روی دستگاه حک شده باشد.

ماده ۵۳ – قلاب‌های دستگاههای بالابر باید مجهز به شیطانک و سایر وسایل حفاظتی بوده و بر حسب نوع کالا به شکلی باشد که مانع جدا شدن اتفاقی بار گردد.

ماده ۵۴ – در صورتی که وسایل بستن بار در مجاورت لبه‌های تیز بار قرار می‌گیرند بایستی از بالشتک‌های مناسب برای قرارگیری بین لبه تیز بار و وسایل مزبور استفاده نمود.

فصل سوم: مقررات اختصاصی

ماده ۵۵ – ایجاد معبر ایمن برای تردد به داخل شناورها الزامی است.

ماده ۵۶ – سطح معبر رمپ باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شود که دارای اصطکاک مناسب برای هرگونه شرایط بهره‌برداری باشد.

ماده ۵۷ – برای جلوگیری از جداشدن رمپ شناور از رمپ اسکله استفاده از جایگاه مهار مطمئن الزامی است.

ماده ۵۸ – انبارش، جابجایی و انتقال کلیه کالاها و کانتینرها در محوطه بندر و همچنین انبارها باید با رعایت کامل آیین‌نامه‌ها و مقررات ایمنی و حفاظت فنی صورت پذیرد.

ماده ۵۹ – کلیه ماشین‌آلات تخلیه، بارگیری و حمل کالا و کانتینر باید با سرعت مطمئنه و ایمن (بر اساس مقررات راهنمایی و رانندگی) تردد نمایند.

ماده ۶۰ – برای دسترسی به کانتینرهایی که در ردیف‌های بالا قرار دارند باید از نردبان و یا سکوهای مناسب و ایمن تردد نمایند.

تبصره – بالا رفتن از در کانتینر برای دسترسی به کانتینرهایی که در ردیف بالا قرار گرفته‌اند ممنوع است.

ماده ۶۱ – کانتینرها باید سالم بوده و از نظر وجود مواد باقیمانده کاملا پاک شده باشند.

ماده ۶۲ – بار درون کانتینر باید به صورت یکنواخت توزیع شده و نباید بیش از ۶۰درصد بار در یک سمت طول کانتینر قرار گیرد.

ماده ۶۳ – هنگام نظافت و تمیز کردن کانتینرها باید در آنها کاملا باز باشد.

ماده ۶۴ – چنانچه کار بر بالای کانتینر اجتناب‌ناپذیر باشد باید از تجهیزات حفاظتی مناسب برای جلوگیری از سقوط استفاده نمود.

ماده ۶۵ – کار بر بالای کانتینرها به هنگام شرایط جوی غیرمتعارف ممنوع است.

ماده ۶۶ – راهنما در هنگام انجام کلیه مراحل عملیات راهنمایی شناورها باید دارای تجهیزات حفاظت فردی لازم بویژه جلیقه نجات باشد.

ماده ۶۷ – انتقال راهنما از بندر به شناور و بالعکس، باید به وسیله قایق مجهز به کلیه لوازم ایمنی مناسب صورت پذیرد.

ماده ۶۸ – عملیات الحاق راهنما به کشتی باید تنها از طریق پله راهنما صورت پذیرد.

ماده ۶۹ – کاپیتان کشتی موظف به رعایت تمامی موارد ایمنی و حفاظتی الحاق راهنما به کشتی می‌باشد.

ماده ۷۰- جرثقیل کشتی باید دارای آژیر اعلام خطر حمل بار بیش از حد مجاز باشد.

ماده ۷۱- کاپیتان کشتی مکلف به نظارت بر انجام صحیح بارگیری و تخلیه کشتی می‌باشد.

ماده ۷۲- کارگرانی که درخن کشتی مشغول بکار هستند، ملزم به استفاده از تجهیزات حفاظت فردی متناسب با کارمی باشند.

ماده ۷۳- ‌دسترسی به انبار یا عرشه کشتی باید توسط یک راه پله ثابت یا در صورت عدم امکان یک نردبان ثابت با گیره‌های مخصوص جای پا در دیوار و یا گودی برای جای پا با ابعاد مناسب و استحکام کافی صورت پذیرد.

ماده ۷۴- راههای دسترسی به انبار کشتی باید جدا از دریچه‌های آدم‌رو باشد.

ماده ۷۵- کلیه تجهیزات مربوط به مهار شناور و درپوش تمامی دریچه‌های ورودی باید از ساختار سالم و استحکام کافی برخوردار باشند.

ماده ۷۶- پوشش دریچه‌های ورودی که با استفاده از بالابر باز می‌گردند باید مجهز به اتصالات قابل دسترسی و مناسب برای محکم کردن تسمه‌ها یا دیگر وسایل بالابر باشند.

ماده ۷۷- تمامی دهانه‌های باز روی شناور و یا بر روی عرشه که امکان سقوط کارگران وجود دارد باید حفاظ‌گذاری مطمئن و ایمن داشته باشند.

ماده ۷۸- انبار کشتی باید دارای سیستم تهویه مناسب و موثر باشد.

ماده ۷۹- راههای دسترسی به کشتی باید با استفاده از توریهای سالم، به نحو ایمن نصب شده باشد تا از سقوط کارگران به آب از محل فاصله بین پهلوی کشتی و اسکله جلوگیری شود.

ماده ۸۰ – صفحات اتصال مورد استفاده در سکوهای حمل و پلکان متحرک و کشتی‌های حمل مسافر و خودرو باید با روش‌های ایمن مورد استفاده قرار گیرند.

ماده ۸۱ – تمامی دریچه‌های آدم‌رو واقع بر روی عرشه شناور که حفاظ پیرامونی، ‌ارتفاع و استحکام مناسب ندارند باید به روشهای ایمن محصور و پوشانده شوند.

ماده ۸۲ – تمام سکوهای مهار (دلفین‌ها – DOLPHINS) باید دارای یک نردبان که یک سر آن در آب قرار گرفته، ‌باشند.

ماده ۸۳ – محل تیرهای مهار بر روی کشتی و اسکله (BOLARDS) باید تمیز و بدون هیچ مانع و زائده‌ای باشد.

ماده ۸۴ – کارگرانی که در امر مهار شناور اشتغال دارند باید آموزش‌های لازم و متناسب با کار را در این خصوص دیده باشند.

ماده ۸۵ – در صورت تحت فشار قرار گرفتن طناب مهار کشتی کلیه افراد باید از محدوده خطر پاره شدن طناب دور شوند.

ماده ۸۶ – استفاده از جرثقیل کشتی برای جابجایی واگن‌های بار مستقر بر روی اسکله ممنوع است.

ماده ۸۷ – راه‌های داخلی کشتی و دستیابی به بخش‌های مختلف آن باید ایمن باشد.

ماده ۸۸ – لبه بیرونی تمامی عرشه‌های مرتفعی که کارگران بندر ممکن است در آنجا مشغول بکار باشند باید مجهز به حفاظ ایمن باشد.

ماده ۸۹ – بار انبارها و عرشه کشتی باید طوری بسته‌بندی و مهار گردد که از ریزش ناگهانی آن بر روی کارگران بندر جلوگیری شود.

ماده ۹۰- کلیه کانتینرها، پالت‌ها و تجهیزات مشابه مورد استفاده برای حمل و نقل، جابجایی یا ذخیره‌سازی مواد باید فاقد لبه‌های تیز، برآمدگی یا سطوح زبر و خشن باشند.

فصل چهارم: مقررات متفرقه

ماده ۹۱- اعمال ناایمن، غیرمرتبط با کار، خودسرانه و شوخی به هنگام کار در بنادر ممنوع است.

ماده ۹۲- کلیه قسمت‌های انتقال‌دهنده نیرو و مواد و همچنین قسمت‌هایی که امکان ایجاد حادثه برای کارگر و افراد داشته باشد، باید دارای حفاظ ایمن و موثر باشد.

ماده ۹۳- استفاده از علایم و نشانه‌های ایمنی مطابق با آیین‌نامه علایم و نشانه‌های ایمنی در محوطه بنادر الزامی است.

ماده ۹۴- استفاده از علایم شب‌نما در مکان‌های تاریک و کم نور بندر الزامی است.

ماده ۹۵- محل و نوع تجهیزات اطفاء حریق باید مطابق با آیین‌نامه «پیشگیری و مبارزه با آتش‌سوزی» تعیین گردد.

ماده ۹۶- کلیه اطاقک‌های یخچالی باید مجهز به آژیر خطر بوده و در آنها از داخل یخچال قابل بازشدن باشد.

ماده ۹۷- استعمال دخانیات، روشن کردن و همراه داشتن کبریت، فندک و هرگونه اشیاء مولد شعله و جرقه در کلیه نقاطی که در آنها مواد قابل اشتعال و انفجار نگهداری و بکار برده می‌شود ممنوع است.

ماده ۹۸- بنادر باید دارای وسایل و تجهیزات کافی پیشگیری و مبارزه با آتش‌سوزی بوده و در تمام ساعات شبانه‌روز اشخاصی را که از تعلیمات لازم بهره‌مند هستند و به طریقه استفاده از وسایل و تجهیزات مربوطه آشنا می‌باشند را در اختیار داشته باشند.

ماده ۹۹- در انبارها، ساختمان‌ها و تاسیسات باید با توجه به وسعت آنها از تجهیزات کشف، اعلام و اطفاء حریق استفاده گردد.

ماده ۱۰۰- مشتقات نفتی و مواد شیمیایی قابل اشتعال و انفجار باید در مکانهای خاص و دور از حرارت، جرقه، تابش مستقیم نور خورشید و در محل‌هایی که احتمال وقوع آتش‌سوزی ندارد، نگهداری شود.

ماده ۱۰۱- انبار نمودن و چیدمان مواد قابل اشتعال در مجاورت مواد با قابلیت اشتعال سریع ممنوع است.

ماده ۱۰۲- در بنادر باید از وسایل گرمایشی مناسب و ایمن برای گرم نمودن فضا استفاده نمود.

ماده ۱۰۳- با عنایت به ماده ۸۸ قانون جمهوری اسلامی ایران، کلیه واردکنندگان، تولیدکنندگان، فروشندگان، عرضه‌کنندگان و بهره‌برداری‌کنندگان تجهیزات، دستگاهها و ماشین‌آلات در بنادر مکلف به رعایت استانداردها و موارد حفاظت و ایمنی می‌باشند.

ماده ۱۰۴- مسئولیت رعایت مقررات این آیین‌نامه بر عهده کارفرما بوده و در صورت وقوع هر گونه حادثه ناشی از کار به دلیل عدم توجه وی به الزامات قانونی مطابق مواد ۱۷۵ و ۱۷۶ قانون کار عمل شده و نامبرده مکلف به جبران خسارت وارده به زیان‌دیدگان می‌باشد.

این آیین‌نامه مشتمل بر ۴ فصل و ۱۰۴ ماده و ۲ تبصره به استناد مواد ۸۵ و ۹۱ قانون کار جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ ۱۸/۵/۱۳۸۹ شورای عالی حفاظت فنی تدوین و در تاریخ ۱۷/۱۱/۱۳۸۹ به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی رسیده است.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی – عبدالرضا شیخ‌الاسلامی

---

آیین‌نامه وسایل حفاظت فردی

هدف و دامنه شمول

به منظور تامین و ارتقاء سطح ایمنی و حفاظت ن-یروی کار و همچنین صیانت نیروی انسانی و منابع مادی کشور و در راستای پیشرفت تکنولوژی و ایمن‌سازی محیط کارگاهها و به منظور پیشگیری از حوادث منجر به صدمات جانی و خسارات مالی، مقررات این آیین‌نامه به استناد ماده ۸۵ قانون جمهوری اسلامی ایران تدوین گردیده است.

فصل اول – تعاریف

وسیله حفاظت فردی: وسیله‌ای است که برای حذف تماس مستقیم با عوامل زیان‌آور محیط کار و تقلیل اثرات مخاطره آمیز در محل کار توسط فرد استفاده می‌شود.

گوشی حفاظتی: نوعی وسیله حفاظت شنوایی است که با قرارگیری در روی گوش و پوشاندن لاله آن از رسیدن امواج صوتی بالاتر از حد مجاز به گوش جلوگیری می‌کند.

پلاگ گوش: نوعی وسیله حفاظت شنوایی است که در داخل مجرای شنوایی قرار گرفته و با مسدود کردن آن از رسیدن امواج صوتی بالاتر از حدمجاز به پرده صماخ و انتقال آن به گوش داخلی جلوگیری می‌کند.

وسایل و تجهیزات حفاظت فردی کار در ارتفاع: وسایلی هستند که به منظور پیشگیری از سقوط و یا کاهش عوارض و صدمات ناشی از سقوط کارگر از ارتفاع به کار می‌رود. مانند کمربند ایمنی مهار کل بدن (هارنس)، لنیارد، قلاب قفل‌شونده (کارابین)، انواع طناب تکیه‌گاهی، عملیاتی، دینامیکی، استاتیکی و پشتیبان

محافظ چشم: وسیله حفاظت فردی است که چشم را در برابر خطرات زیر محافظت می‌نماید:

۱‌- برخورد اجسام سخت

۲- تابش‌های نوری (با طول موج ?/۰ الی ۱۰۰میکرومتر)

۳- فلزات مذاب و اجسام داغ

۴- قطرات و پاشش مایعات

۵ – ذرات گرد و غبار

۶ – گازها

۷- و هر نوع ترکیبی از این مخاطرات

عینک با تراز حفاظتی: محافظ چشمی است با عدسی‌های نصب شده درقاب، با محافظ جانبی یا بدون محافظ جانبی. عدسی و محافظ جانبی عینک معمولی باید به گونه‌ای باشد که با ساچمه فولادی با قطر ۶ میلی متر و جرم ۸۶/۰ گرم با سرعت ۴۵ متر بر ثانیه مقاومت مناسب را از خود نشان دهد.

عینک با تراز ایمنی: محافظ چشمی است که بر روی صورت قرار گرفته و ناحیة‌ چشم‌ها را کاملاً محصور می‌کند. عدسی و محافظ جانبی عینک‌های ایمنی باید به گونه‌ای باشد که با ساچمه فولادی با قطر ۶ میلی متر و جرم ۸۶/۰ گرم با سرعت ۱۲۰ متر بر ثانیه مقاومت مناسب را از خود نشان دهد.

سپرهای محافظ صورت: محافظی است که تمام صورت را پوشانده و از درجه ایمنی بالایی برخوردار باشد. این نوع سپر باید به گونه‌ای باشد که با ساچمه فولادی با قطر ? میلیمتر و جرم ۸۶/۰ گرم با سرعت ۱۹۰ متر بر ثانیه مقاومت مناسب از خود نشان می‌دهد.

فیلتر نوری: نوعی عدسی چشمی است که برای کاهش تابش نورهای فرودی در محدودة طول موجهای مشخص به کار می‌رود.

شمارة درجه‌بندی: ویژگی‌های نور عبوری از فیلترهای نوری توسط شمارة درجه‌بندی آنها مشخص می‌شود. شمارة درجه‌بندی ترکیبی از کد عددی و شمارة تیرگی می‌باشد که با یک خط تیره از یکدیگر جدا شده‌اند. کد عددی نشان‌دهندة نوع فیلتر می‌باشد. (جدول شماره ۱ ضمیمه)

فیلتر جوشکاری: فیلتر مخصوصی است که برای حفاظت چشم در برابر درخشندگی (اشعه) خطرناک حاصل از جوشکاری و تابش کاهش‌یافته‌ای از اشعه ماوراء بنفش (UV) و مادون قرمز (IR) به کار می رود.

ماسک: ماسک وسیله محافظ دستگاه تنفس است که برای ایجاد فضایی محفوظ، با حداقل درز به روی صورت استفاده‌کننده به کار می رود.

ماسک کامل: پوششی است بر روی تمام صورت که چشم، بینی، دهان و چانه را می‌پوشاند.

نیم ماسک: پوششی است مقابل صورت، که دهان، بینی و چانه را می‌پوشاند.

ربع ماسک: پوششی است مقابل صورت که فقط دهان و بینی را می‌پوشاند.

نیم فیلتر ماسک: ماسکی است که کل یا قسمت اعظم آن را فیلتر تشکیل می‌دهد و دهان و بینی و در حد امکان چانه را نیز می‌پوشاند.

فیلتر ویژه: فیلتر مخصوصی است که در محیط‌های دارای اکسیدهای نیتروژن و جیوه استفاده می‌گردد.

فیلتر: قسمتی از دستگاه محافظ تنفسی است که قابل تعویض بوده و از آن برای فیلتراسیون (پالایش) هوای محیط استفاده می‌شود.

فیلترهای ذره‌ای: فیلترهایی هستند که از آنها در محیط‌های گرد و غباردار و ذرات جامد و مایع معلق در هوا استفاده می‌شود.

فیلترهای گازی: فیلترهایی هستند که در محیط‌های گازی استفاده می‌شوند و جذب‌کننده گازها و بخارها هستند.

سرپنجه ایمنی: سرپنجه‌ای که پا را در برابر ضربه‌هایی با انرژی برخوردی حداقل ۲۰۰ ژول محافظت می‌کند.

سرپنجه حفاظتی: سرپنجه‌‌ای که پا را در برابر ضربه‌هایی با انرژی برخوردی ۱۰۰ تا ۲۰۰ ژول محافظت می‌کند.

کلاه ایمنی: کلاهی است که از قسمت‌های بالای سر در مقابل صدمه محافظت می‌کند.

دستکش ایمنی و بازوبند: وسایل حفاظت فردی هستند که بر حسب انواع آن، می‌تواند انگشتان دست تا بالای بازو را در مقابل عوامل زیان‌آور محیط کار محافظت نماید.

گتر: نوعی وسیله حفاظت فردی است که حدفاصل فضای خالی بین لبه شلوار تا روی کفش را می‌پوشاند و بسته به نوع فعالیت از جنس و اندازه‌های مختلف تهیه می‌شود.

فصل دوم – مقررات عمومی

ماده ۱- به منظور انتخاب وسایل حفاظت فردی متناسب با نوع کار، کارفرما مکلف به شناسایی و ارزیابی شرایط محیط کار برای تشخیص و کنترل خطرات می‌باشد.

ماده ۲- کارفرما مکلف است وسایل حفاظت فردی متناسب با نوع و محیط کار و مخاطرات احتمالی را به تعداد کافی تهیه و به صورت رایگان در اختیار کارگران قرار دهد.

ماده ۳- کارفرما مکلف است کاربرد صحیح و مراقبت از وسایل حفاظت فردی را به کارگران آموزش دهد.

ماده ۴- کارفرما مکلف است وسایل حفاظت فردی را در شرایط مطلوب نگهداری نموده، و در جایی قرار دهد که دسترسی سریع به آنها امکان‌پذیر باشد.

ماده ۵ – کارفرما مکلف به جمع‌آوری و معدوم نمودن وسایل حفاظت فردی معیوب، مستهلک و یا تاریخ مصرف گذشته می‌باشد.

ماده ۶ – کارفرما باید بر استفاده صحیح کارگران از وسایل حفاظت فردی نظارت کامل داشته باشد.

ماده ۷- کارفرما مکلف است کلیه اطلاعات مربوط به وسایل حفاظت فردی را اعم از نوع وسایل، زمان تحویل، مکان مورد استفاده و عیوب احتمالی ناشی از مصرف را ثبت و نگهداری نماید.

ماده ۸ – کارگر موظف است با توجه به آموزش‌های ارائه شده از وسایل حفاظت فردی خود مراقبت، نظافت و استفاده صحیح نماید. عدم رعایت موارد مذکور قصور در انجام وظیفه محسوب می‌شود.

ماده ۹- کارگر موظف است در صورت مشاهده هرگونه نقص و یا ایراد در وسیله حفاظت فردی مراتب را به سرپرست مربوطه گزارش دهد.

ماده ۱۰- در اجرای ماده ۹۰ قانون کار جمهوری اسلامی ایران، وسایل حفاظت فردی مورد استفاده در کارگاه‌ها باید مطابق با استاندارد ملی یا سایر استانداردهای مورد قبول که به تائید وزارت کار و امور اجتماعی و بر حسب مورد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسیده است، باشد.

ماده ۱۱- وسایل حفاظت فردی باید عاری از هرگونه لبه تیز، زائده، شکستگی و یا دیگر عیوب باشد.

ماده ۱۲- جنس کلیه وسایل حفاظت فردی باید به گونه‌ای باشد که شرایط محیطی تغییری در خصوصیات و کارایی آنها ایجاد نکند.

ماده ۱۳- جنس آن دسته از وسایل حفاظت فردی که در تماس مستقیم با پوست بدن هستند باید به گونه‌ای باشد که موجب تحریک و حساسیت پوست نگردد.

ماده ۱۴- وسایل حفاظت فردی که در اختیار کارگران قرار می‌گیرد باید متناسب با نوع کار بوده و سالم، بهداشتی، تمیز، کامل و آماده استفاده باشد.

ماده ۱۵- اطلاعات مشروحه ذیل می‌بایست بر روی تمامی وسایل حفاظت فردی به گونه‌ای پایدار، نشانه‌گذاری گردد و به وضوح قابل رویت باشد:

الف – نام یا علامت مشخصة کارخانة سازنده

ب – نام کشور سازنده ج – سال و ماه ساخت و در صورت نیاز تاریخ انقضاء

د- نوع کاربرد

ه – استانداردی که بر اساس آن ساخته شده است

و- شماره و تاریخ تاییدیه وزارت کار و امور اجتماعی یا حسب مورد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

ماده ۱۶- روش استفاده و یا هر نوع اطلاعات مورد نیاز مصرف‌کننده وسایل حفاظت فردی می بایست به همراه محصول ارائه گردد.

ماده ۱۷- وسایل حفاظت فردی باید براحتی قابل استفاده بوده و ضمن تامین ایمنی کامل نباید مانع انجام کار گردد.

ماده ۱۸- در محیط‌هایی که به لحاظ تجمع بارهای الکتریسیته ساکن احتمال اشتعال و یا انفجار وجود دارد، استفاده از وسایل حفاظت فردی ضدالکتریسیته ساکن الزامی است.

ماده۱۹- برای رعایت اصول بهداشتی، استفاده از وسایل حفاظت فردی به صورت مشترک ممنوع است.

فصل سوم – مقررات اختصاصی

عینک:

ماده ۲۰- استفاده از عینک‌های با تراز حفاظتی برای کارگرانی که احتمال خطر برخورد اجسام به چشم آنها زیاد است، ممنوع بوده و باید از عینک‌هایی با تراز ایمنی استفاده شود.

ماده ۲۱- شماره‌های درجه‌بندی و تیرگی فیلترهای محافظ چشم مربوط به انواع جوشکاری، برشکاری، ریخته‌گری و شیشه و بلورسازی باید بر اساس جداول استاندارد مربوط به اشعه‌ها انتخاب شود. (جداول شماره ۱ الی ۶ ضمیمه)

ماده ۲۲- انتخاب شماره تیرگی فیلترها باید بر اساس نور مح-یط باش-د تا نیازی به نزدیک شدن بیش از حد کارگر به منطقه کار و در نتیجه استنشاق گازهای مضر نباشد.

ماده ۲۳- عدسی چشمی باید از هر گونه نقص، حباب‌های هوا، خراشیدگی، فرورفتگی، علامت‌های قالب‌ریزی‌شده، تحدب و تقعر، حرکت موجی یا ناخالصی‌های واردشده در عدسی که احتمال ضعف بینایی را در استفاده از آن به وجود می آورد، عاری باشد.

ماده ۲۴- عینک حفاظتی باید سبک و محکم بوده، کاملاً روی صورت قرار گیرد و در صورت لزوم به حفاظ های جانبی مجهز شود.

ماده ۲۵- قاب عینک‌های حفاظتی برای کارگرانی که در معرض باد و یا گرد و غبار هستند، باید مقاوم، قابل انعطاف و ضدحساسیت بوده و کاملاً با صورت کارگر مطابقت داشته باشد.

ماده ۲۶- عینک‌های حفاظتی برای کارگرانی که با فلزات مذاب کار می‌کنند، باید در برابر حرارت مقاوم باشد.

ماده ۲۷- جنس قاب عینک‌های ح–فاظتی برای کارگرانی که با مایعات خورنده و گازهای خطرناک کار می‌کنند، باید نرم، قابل انعطاف و مقاوم در برابر مایعات و گازهای مذکور باشد. به نحوی که از نفوذ آنها به داخل چشم جلوگیری نماید.

ماده ۲۸- برای کارگرانی که دارای نقص بینایی بوده و از عینک‌های طبی استفاده می‌کنند باید از عینک‌هایی استفاده نمایند که ضمن تامین بینایی کامل کارگر، شرایط ایمنی لازم را نیز برای آنان فراهم نماید.

کلاه ایمنی:

ماده ۲۹- کلاه ایمنی باید از مواد مقاوم در برابر احتراق ساخته شده و در برابر ضربه و نفوذ اجسام تیز و برنده از مقاومت کافی برخوردار باشد و نیز برای افراد برقکار باید عایق در برابر الکتریسیته باشد.

ماده ۳۰- وسایل جانبی که بر روی کلاه ایمنی نصب می‌شود، باید ایمن بوده و از نظر وزن و جایگیری اصول و موازین ایمنی رعایت گردند.

ماده ۳۱- استفاده از قطعات فلزی در داخل پوسته کلاه ایمنی ممنوع می‌باشد.

ماده ۳۲- باید به محض مشاهده علائم فرسودگی در تجهیزات داخلی کلاه ایمنی، آنها تعویض گردند.

ماده ۳۳- لبه جلویی کلاه ایمن-ی نباید مانع دید اطراف و یا استفاده از عینک شود.

ماده ۳۴- وزن کلاه ایمنی به انضمام کلاف آن باید حداکثر ۴۰۰ گرم بوده و در صورت اضافه شدن وسایل جانبی (لامپ، سپر محافظ صورت، بند چرمی چانه و غیره) نباید از ۴۳۰ گرم بیشترشود.

ماسک:

ماده ۳۵- وسایل محافظ دستگاه تنفسی باید به گونه‌ای روی صورت قرار گیرند که هیچ گونه منفذی برای نفوذ گازها و ذرات گرد و غبار وجود نداشته باشد.

ماده ۳۶- شستشو و ضدعفونی نمودن ماسک‌ها فقط با رعایت دستور العمل‌ها و توصیه شرکت سازنده و همچنین رعایت اصول ایمنی مجاز است.

ماده ۳۷- مواد تشکیل‌دهنده نیم فیلتر ماسک‌ها باید از جنسی باشد که در هنگام تنفس ذرات آن جدا نگردد.

ماده ۳۸- عدسی چشمی باید به گونه‌ای بر روی ماسک کامل نصب شود که از نفوذ گاز ممانعت بعمل آورد.

ماده ۳۹- عدسی چشمی ماسک کامل باید میدان دید مناسب و کافی را تامین نموده و باعث ایجاد اختلال در دید نشود.

ماده ۴۰- روی بدنه ماسک باید حداقل یک دریچه بازدم برای خروج گازهای تنفسی وجود داشته باشد.

ماده ۴۱- استفاده از فیلترهایی که به دریچه دم مجهز می‌باشند بر روی ماسک‌های دارای دریچه دم ممنوع است.

ماده ۴۲- اتصال بین فیلتر و بدنه ماسک باید محکم و بدون منفذ بوده و فیلتر آن به سادگی قابل تعویض باشد.

ماده ۴۳- حداکثر وزن فیلتر همراه با نیم‌ماسک نباید از ۳۰۰ گرم بیشتر و حداکثر وزن فیلتر همراه با ماسک نباید از ۵۰۰ گرم بیشتر شود.

ماده ۴۴- فیلتر باید در برابر دما، رطوبت و مواد فاسدکننده مقاوم و مستحکم باشد و لایه‌های میانی آن در برابر مواد خورنده مقاوم بوده و همچنین ذرات آن برای استفاده‌کننده مضر نباشد.

ماده ۴۵- نوع فیلتر بکار رفته در انواع ماسک‌ها باید متناسب با نوع کار و شرایط محیطی و آلاینده‌های محیط کار باشد.(جدول شماره ۷ ضمیمه)

ماده ۴۶- درج تاریخ تولید و انقضاء برروی ماسک و فیلترهای آن الزامی بوده و برای فیلترهای ویژه (اکسیدهای نیتروژن – جیوه) باید مدت زمان استفاده و نوع کاربرد نیز درج گردد.

ماده ۴۷- در محیط‌هایی که میزان اکسیژن موجود در هوا کمتر از حد مجاز باشد کارگران باید از ماسک‌ها و تجهیزات هوارسان متناسب با نوع فعالیت و با توجه به دستورالعمل‌ها و توصیه‌های شرکت سازنده و هم-چنین رعایت اصول ایمنی استفاده نمایند.

کفش ایمنی:

ماده ۴۸- کارگرانی که احتمال سقوط اجسام سنگین روی انگشتان پای آن‌ها وجود دارد، باید از کفش یا چکمه با سرپنجه ایمنی استفاده نمایند.

ماده۴۹- کارگرانی که با مواد خورنده سروکار دارند، باید ازکفش‌های لاستیکی یا جنس مقاوم در برابر این مواد استفاده کنند.

ماده ۵۰ – کفش‌های کارگرانی که با فلزات مذاب، مواد داغ و خورنده کار می‌کنند، باید مقاوم بوده و لبه کفش برای جلوگیری از نفوذ مواد مذکور به داخل آن کاملاً به پا و قوزک پا چسبیده و فاقد سوراخ بند کفش باشد.

ماده ۵۱ – کفش‌های مورد استفاده در عملیات برق باید نارسانا و فاقد هر گونه قطعه فلزی بوده، همچنین دارای زبانه متصل به دو طرف کفش و ساق بلند باشد.

ماده ۵۲ – در محیط‌هایی که احتمال بروز جرقه الکتریکی وجود دارد، کفش‌های کارگران باید فاقد هر نوع قطعه فلزی باشد.

ماده ۵۳ – در محیط‌هایی که احتمال نفوذ اجسام تیز و برنده به کف پا وجود دارد کارگران می‌بایست از کفش‌های مخصوص که در زیره آن ورقه فلزی مقاوم به کار رفته استفاده نمایند.

محافظ گوش:

ماده ۵۴ – پلاگ باید به گونه‌ای باشد که به سهولت و بدون آسیب در مجرای گوش خارجی قرار گرفته، آن را بپوشاند و به راحتی از گوش خارج نشود.

ماده ۵۵ – رعایت مسائل بهداشتی پلاگ‌ها الزامی بوده و در زمان عدم استفاده باید در محفظه مخصوصی نگهداری شوند.

ماده ۵۶ – گوشی حفاظتی باید کاملا لاله گوش را پوشانده، از مواد جاذب صدا ساخته شده و در تماس مستقیم با پوست ایجاد عرق و حساسیت نکند.

ماده ۵۷ – طول باند اتصالی گوشی حفاظتی باید متغیر و قابل‌ انطباق با وضعیت سر باشد.

ماده ۵۸ – قابلیت ارتجاعی گوشی حفاظتی باید به حدی باشد که از ایجاد هر نوع فشار یا ناراحتی برای سر جلوگیری نماید.

ماده ۵۹ – بخش‌های فلزی گوشی حفاظتی باید در برابر اکسیدشدن مقاوم بوده و قابل ضدعفونی کردن باشد.

دستکش حفاظتی

ماده ۶۰ – دستکش‌های حفاظتی باید متناسب با خطرات احتمالی ناشی از کار انتخاب شوند.

ماده ۶۱ – استفاده از دستکش حفاظتی برای کارهایی که احتمال درگیری آن با قطعات متحرک ماشین‌آلات وجود دارد، ممنوع است.

ماده ۶۲ – کارگرانی که با برق سر و کار دارند، باید از دستکش‌های عایق الکتریسیته متناسب با جریان و ولتاژ الکتریکی مصرفی استفاده نمایند.

ماده ۶۳ – بازوبند باید به گونه‌ای باشد که ضمن قرارگیری و تثبیت در محل خود، حفاظت یکپارچه را برای دست فراهم نماید.

ماده ۶۴ – بازوبند و ساق دستکش باید حداقل به اندازه ۸ میلی‌متر همپوشانی داشته باشند.

ماده ۶۵ – نشانه‌گذاری دستکش‌ها باید علاوه بر مشخصات مشترک همه وسایل حفاظت فردی شامل موارد زیر باشد:

الف – اندازه (Size)

ب – حداکثر دما در مواردی که دمای مجاز برای تمیز کردن دستکش زیر °C 82 است.

ماده ۶۶ – اندازه، جنس و شکل دستکش باید به گونه‌ای باشد که ضمن تامین راحتی انگشتان، حرکت آنها به سادگی امکان‌پذیر باشد.

لباس کار:

ماده ۶۷ – لباس کار کارگرانی که احتمال درگیری آنها با قطعات متحرک ماشین‌آلات وجود دارد، باید کاملا بسته، فاقد شکاف، چین خوردگی، پلیسه، لبه برگردان، درز و یا موارد مشابه باشد.

ماده ۶۸ – آویزان کردن زنجیر، ساعت، کلید و نظایر آنها و نیز استفاده از شال گردن و موارد مشابه روی لباس کار اکیداً ممنوع است.

ماده ۶۹ – قسمت انتهایی و آزاد پوشش سر کارگران زن که با ماشین‌آلات دوار و یا در مجاورت آنها مشغول به کار می باشند بایستی بطور کامل داخل لباس کار قرار گیرد.

ماده ۷۰- لباس کار باید ضمن تامین حفاظت کافی، راحت، سبک و متناسب با بدن باشد.

ماده ۷۱- قسمت‌هایی از لباس کار که در تماس با بدن کارگر می‌باشد، باید فاقد زبری، لبه‌های تیز و برجسته باشد تا از تحریک پوست و یا هرگونه عوارض دیگر جلوگیری بعمل آورد.

ماده ۷۲- جهت نشانه‌گذاری لباس کار برای مشخص شدن نوع حفاظت ایجادشده، باید از علایم تصویری مربوط به آن استفاده گردد.(جدول شماره ۸ ضمیمه)

ماده ۷۳- لباس کار جوشکاری باید در برابر پرتاب ذرات داغ فلزی حاصل از جوشکاری یا برشکاری مقاوم باشد.

ماده ۷۴- لباس کار جوشکاران و برق‌کاران باید از جنس نارسانا بوده و فاقد قطعات فلزی از قبیل دکمه، زیپ و موارد مشابه باشد.

ماده ۷۵- لباس کار باید حتی‌الامکان فاقد جیب بوده و در صورت نیاز دارای در جیب باشد.

پیش بند:

ماده ۷۶- استفاده از پیش‌بند در مجاورت قطعات دوار و متحرک ماشین‌ها ممنوع است و در صورتیکه نوع کار اقتضاء نماید که حتما از پیش‌بند استفاده شود باید فاقد جیب، درز، بند جلو و قسمت‌های آویزان بوده و به بدن بچسبد.

ماده ۷۷- پیش‌بندهای محافظ در برابر شعله، جرقه و فلزات مذاب، باید تمام سینه را پوشانده و از جنس مقاوم در برابر شعله تهیه شود.

ماده ۷۸- پیش‌بند مورد استفاده برای کار با اسیدها، مواد قلیایی و سایر مواد خورنده، باید تمام سینه را پوشانده و از جنس مقاوم در برابر آن مواد تهیه شود.

وسایل و تجهیزات حفاظت فردی کار در ارتفاع:

ماده ۷۹- برای انجام هر گونه عملیات در ارتفاع، علاوه بر تامین جایگاه کار ایمن، استفاده از وسایل و تجهیزات حفاظت فردی کار در ارتفاع الزامی است.

ماده ۸۰ – وسایل و تجهیزات حفاظت فردی کار در ارتفاع باید با در نظر گرفتن نوع کار، شرایط محیطی، وزن شخص، ارتفاع و دیگر عوامل انتخاب شود.

ماده ۸۱ – استفاده از شوک‌گیر در وسایل و تجهیزات حفاظت فردی کار در ارتفاع که در اثر سقوط آزاد شخص، امکان وارد آمدن فشار زیادی به بدن وی وجود دارد، الزامی است.

ماده ۸۲ – استفاده از میخ پرچ برای اتصال اجزای انواع کمربند ایمنی و هارنس ممنوع است.

ماده ۸۳ – قبل از استفاده از وسایل و تجهیزات حفاظت فردی کار در ارتفاع بایستی از سالم بودن اجزای آن اطمینان حاصل نموده و در صورت نیاز، اجزای آسیب‌دیده تعویض گردد.

ماده ۸۴ – هنگام استفاده از طناب ایمنی، حداکثر جابجایی عمودی در زمان سقوط فرد نباید بیش از یک متر باشد.

ماده ۸۵ – طناب‌های ایمنی باید با آب و مواد شوینده ضعیف شسته شده و توسط جریان هوا خشک شوند.

فصل چهارم – سایر مقررات

ماده ۸۶ – سپر محافظ صورت باید کاملا شفاف بوده و به گونه‌ای باشد که میدان دید لازم را تامین نماید.

ماده ۸۷ – در موقع کار بر فراز یا در نزدیکی آب و موقعی که خطر غرق شدن وجود دارد باید از جلیقه‌های نجات استفاده شود.

ماده ۸۸ – کارگرانی که در مواجه با خطر پرتوهای یون‌ساز می‌باشند باید از وسایل حفاظت فردی مناسب، مطابق آیین‌نامه و مقررات حفاظت در مقابل خطر پرتوهای یون‌ساز استفاده نمایند.

ماده ۸۹ – کارگرانی که دارای موهای بلند بوده و با ماشین‌آلات کار می‌کنند و یا در جوار آن مشغول کار هستند باید به وسیله سربند و یا وسیله حفاظتی دیگری موهای سر خود را کاملا بپوشانند.

ماده ۹۰- به منظور محافظت قسمت‌های پایینی ساق پای کارگرانی که در معرض پاشش فلزات مذاب یا جرقه‌های جوشکاری قرار دارند باید از گتر حفاظتی مناسب استفاده گردد.

ماده ۹۱- کلیه واردکنندگان، تولیدکنندگان، فروشندگان، عرضه‌کنندگان وسایل حفاظت فردی و همچنین کارفرمایان مکلف به رعایت موارد حفاظت فنی و ایمنی می‌باشند.

ماده ۹۲- باستناد مواد ۹۱ و ۹۵ مسئولیت رعایت مقررات این آیین‌نامه بر عهده کارفرمای کارگاه بوده و در صورت وقوع هرگونه حادثه به دلیل عدم توجه کارفرما به الزامات قانونی، مکلف به جبران خسارت وارده به زیان‌دیدگان می‌باشد.

این آیین‌نامه مشتمل بر ۴ فصل و ۹۲ ماده به اس-تناد مواد ۸۵ و ۹۱ قانون کار جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ ۱۳/۱۰/۱۳۸۹ شورای عالی حفاظت فنی تدوین و در تاریخ ۲۱/۳/۱۳۹۰ به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی رسیده است.

آیین‌نامه مذکور جایگزین آیین‌نامه وسایل حفاظت انفرادی مصوب ۲۱/۱۲/۱۳۴۰ شورای عالی حفاطت فنی می‌باشد.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی – عبدالرضا شیخ‌الاسلامی

جدول ۱- شماره درجه بندی فیلترها

کدهای مورد استفاده در فیلترها به شرح زیر هستند:
• بدون کد عددی = فیلترهای جوشکاری
• کد عددی ۲ = فیلترهای ماوراء بنفش
• کد عددی ۳ = فیلترهای ماوراء بنفش با تشخیص خوب رنگ
• کد عددی ۴ = فیلترهای مادون قرمز
• کد عددی ۵ = فیلترهای آفتابی بدون خصوصیت جذب مادون قرمز
• کد عددی ۶ = فیلترهای آفتابی با خصوصیت جذب مادون قرمز

جدول ۲ : شماره های تیرگی و توصیه های مورد نیاز در جوشکاری

جدول ۳- نحوه انتخاب و کاربردهای ویژه فیلترهای UV

جدول ۴- انتخاب وکاربردهای ویژه فیلترهای IR

جدول شماره ۴ نحوه انتخاب و خصوصیات ویژه فیلترهای IR را با توجه به درجه حرارت منبع تابشی نشان می دهد:

جدول ۵ – شماره تیرگی برای فیلترهای مورد استفاده در جوش گاز و برنج

جدول ۶ – شماره تیرگی فیلترهای مورد استفاده در برش اکسیژن

جدول ۷- کد رنگی فیلترها

جدول ۸ – علایم تصویری نشان دهنده نوع حفاظت در نظر گرفته شده

مراجع مورد استفاده در آیین‌نامه وسایل حفاظت فردی

۱- BS EN 165″Personal eye-protection-Vocabulary” (محافظ چشم – واژه نامه

۲- ISO 4007 “Personal eye-protectors-Vocabulary” ( محافظ‌های چشم – واژه‌نامه

۳- BS EN 166 “Personal eye -protection – Specifications” (محافظ چشم – ویژگی‌ها

۴- BS EN 167 “Personal eye -protection -Optical Test Methods” (محافظ چشم – روش های آزمون نوری (اپتیکی)

۵- BS EN 168 “Personal eye -protection – Non -optical Test Methods” (محافظ چشم – روش‌های آزمون غیرنوری (غیراپتیکی)

۶- BS EN 169 “Filter for personal eye-protection equipment used in welding and similar operations” (فیلترهای محافظ چشم مورد استفاده در جوشکاری و عملیات مشابه

۷- BS EN 170 “Specification for ultraviolet filters used in personal eye-protection equipment” (ویژگی‌های فیلترهای ماورای بنفش مورد استفاده در تجهیزات محافظ چشم

۸- BS EN 171 “Specification for infra-red filters used in personal eye-protection equipment” (ویژگی‌های فیلترهای مادون قرمز مورد استفاده در تجهیزات محافظ چشم

۹- ISO 4850 “personal eye-protectors for welding and related techniques” (محافظ‌های چشم مورد استفاده در جوشکاری و تکنیک‌های مرتبط

10- ISO 4851 “personal eye-protectors-Ultraviolet filters” (محافظ‌های چشم – فیلترهای ماورای بنفش

۱۱- ISO 4852 “personal eye- protectors – Infrared filters” (محافظ‌های چشم – فیلترهای مادون قرمز

۱۲- ISO 4855 “personal eye – protectors – Non – optical test methods” (محافظ‌های چشم – روش‌های آزمون غیرنوری (غیر اپتیکی)

۱۳- BS EN 12568 “Foot and leg protectors -Requirements and test methods for toecaps and metal penetration resistant inserts” (پایپوش محافظ – الزامات و روش‌های آزمون سرپنجه و ورقه‌های فلزی مقاوم در برابر نفوذ اجسام تیز و برنده

۱۴-BS EN 344″Requirements and test methods for safety, protective and occupational footwear for professional use” (الزامات و روش‌های آزمون برای پایپوش‌های حفاظتی و ایمنی برای مصارف حرفه‌ای

۱۵ -BS EN 345 “Safety footwear for professional use” (پایپوش‌های ایمنی برای مصارف حرفه‌ای

۱۶- BS EN 346 “Specification for protective footwear for professional use” (ویژگی‌های پایپوش ایمنی برای مصارف حرفه‌ای

۱۷ -BS EN 347 “Specification for occupational footwear for professional use” (ویژگی پایپوش‌های شغلی برای مصارف حرفه‌ای

۱۸- BS 903 “Methods of testing vulcanized rubber” (روش‌های آزمون لاستیک ولکانیزه

۱۹- BS 2782 “Methods of testing plastics” (روش‌های آزمون پلاستیک‌ها

۲۰- ISO 2024 “Lined conducting rubber footwear” (پایپوش لاستیکی هادی آستردار

۲۱- ISO 2025 “Lined industrial rubber boots with general purpose oil resistance” ( چکمه‌های لاستیکی صنعتی آستردار چندمنظوره مقاوم در برابر مواد نفتی و روغنی

۲۲- ISO 2251 “Lined antistatic rubber footwear – specification” (پایپوش لاستیکی آستردار آنتی استاتیک – ویژگی‌ها

۲۳- ISO 8782-1 “Safety, protective and occupational footwear for professional use; Part1: Requirements and test methods” (پایپوش‌های ایمنی، حفاظتی و شغلی برای مصارف حرفه‌ای –

قسمت اول – الزامات و روش‌های آزمون

۲۴- ISO 8782-3 “Safety, protective and occupational footwear for professional us; part 3: Specifications” (پایپوش‌های ایمنی، حفاظتی و شغلی برای مصارف حرفه‌ای –

قسمت سوم – ویژگی‌ها

۲۵- ISO 8782-4 “Safety protective and occupational footwear for professional use” ( پایپوش‌های ایمنی، حفاظتی و شغلی برای مصارف حرفه‌ای –

قسمت چهارم

۲۶- ISO 6111 “Rubber footwear – lined or unlined rubber industrial boots with chemical resistance” (پایپوش لاستیکی – چکمه‌های صنعتی لاستیکی آستردار و بدون آستر مقاوم در برابر مواد شیمیایی

۲۷- ISO 3873 “Industrial safety Helmets” (کلاه ایمنی صنعتی

۲۸- BS EN 397 “Specifications for industrial safety helmets” (ویژگی‌های کلاه‌های ایمنی صنعتی

۲۹- JIS T 8131 “Industrial safety helmets” (کلاه‌های ایمنی صنعتی

۳۰- ISO 10333-1 “personal fall arrest systems-part 1: Full-body harnesses” (سیستم‌های حفاظت در برابر سقوط –

قسمت اول – مهارهای تمام بدن

۳۱- BS EN 353-1,2 “Personal protective equipment against falls from a height” (تجهیزات حفاظت فردی در برابر سقوط از ارتفاع

۳۲- BS EN 354 “Personal protective equipment against falls from a height lanyards” (تجهیزات حفاظت فردی در برابر سقوط از ارتفاع – طناب ایمنی

۳۳- BS EN 355 “personal protective equipment against falls from a height Energy absorbers. ( تجهیزات حفاظت فردی در برابر سقوط از ارتفاع – جاذب‌های انرژی

۳۴- EN 361 “personal protective equipment against falls from a height-full body harnesses” ( تجهیزات حفاظت فردی در برابر سقوط از ارتفاع – مهار‌های تمام بدن

۳۵- EN 136 “Specification for full face masks for respiratory protective devices” (ویژگی‌های ماسک‌های کامل برای تجهیزات محافظ دستگاه تنفسی

۳۶- EN 140 “Half masks and quarter masks for respiratory protective devices” (نیم ماسک‌ها و ربع ماسک‌ها برای تجهیزات محافظ دستگاه تنفسی

۳۷- BS EN 141 “Specifications for Gas filters and combined filters used in respiratory protective equipment” (ویژگی‌های فیلترهای گازی و فیلترهای ترکیبی مورد استفاده در تجهیزات محافظ دستگاه تنفسی

۳۸- BS EN 143 “Specification for particle filters used in respiratory protective equipment” (ویژگی‌های فیلترهای ذره‌ای مورد استفاده در تجهی-زات محافظ دستگاه تنفسی

۳۹- EN 148 -1,2 “Respiratory protective devices: threads for facepieces” (تجهیزات محافظ دستگاه تنفسی: جایگاه نصب فیلتر

۴۰- BS EN 149 “Specification for filtering half masks to protect against particles” (ویژگی‌ نیم‌فیلتر ماسک‌ها برای حفاظت در برابر ذرات

۴۱- BS EN 405″Respiratory protective devices: Valved filtering half masks to protect against gases and particles” (تجهیزات محافظ دستگاه تنفسی: نیم‌فیلتر ماسک‌ها برای محافظت در برابر گازها یا محافظت در برابر گازها و ذرات

۴۲- BS EN 407 “Protective gloves against thermal risks (heat and /or fire)” (دستکش‌های محافظ در برابر مخاطرات حرارتی (حرارت و یا آتش)

۴۳- EN 388 “Protective gloves against mechanical risks” (دستکش‌های محافظ در برابر مخاطرات مکانیکی

۴۴- EN 420 “General requirements for gloves” (الزامات عمومی برای دستکش‌ها

۴۵- BS 697 “Rubber gloves for electrical purposes” (دستکش‌های لاستیکی برای کاربردهای الکتریکی

۴۶- ISO 13999-1 ” Protective clothing gloves and arm guards protecting against cut and stabs by hand knives” (دستکش‌ها و بازوبندهای محافظتی برای حفاظت در برابر بریدگی با چاقوهای دستی

۴۷- EN 348 “protective clothing – Test method:Determination of behavior of materials on impact of small splashes of molten metal” (وسایل حفاظت – روش آزمون: تعیین رفتار مواد روی اثر پاشش‌های فلزی ذرات فلزی

۴۸- EN 366 “Protective clothing – Protection against heat and fire” (وسایل حفاظت فردی – محافظت در برابر حرارت و آتش

۱- استاندارد ملی ایران ۶۹۱۵ – البسه ایمنی – حفاظت در برابر حرارت و شعله

۲- استاندارد ملی ایران ۱۳۷۷- البسه ایمنی – لباس جوشکاری و فرآیندهای مشابه

۳- استاندارد ملی ایران ۶۹۱۸ – پارچه‌های روکش‌شده با لاستیک – تعیین مقاومت جرخوردگی

---

آیین‌نامه ایمنی کار در ارتفاع

کلیات و تعاریف:

هدف: هدف از تدوین این آیین‌نامه، ایمن‌سازی محیط کار و صیانت از نیروی انسانی و منابع مادی کشور و پیشگیری از حوادث ناشی از کار در کلیه کارگاه‌هایی می‌باشد که عملیات کار در ارتفاع و فرایندهای مرتبط، در آنها انجام می‌گیرد.

دامنه شمول: مقررات این آیین‌نامه به استناد ماده ۸۵ قانون کار جمهوری اسلامی ایران تدوین گردیده و برای کلیه کارگاه‌های مشمول قانون مذکور لازم الاجرا می‌باشد . کار در ارتفاع: هر کار یا فعالیتی که موقعیت انجام آن، در ارتفاع بیش از ۲/۱ متر نسبت به سطح مبنا انجام گیرد.

سطح مبنا: اولین سطح زیرین جایگاه کار یا سکوی کار در ارتفاع، که بصورت ایمن گسترش یافته است.

مراجع ذیصلاح آموزشی: به مراکزی اطلاق می‌گردد که مجوز لازم را از سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور یا سایر مراکز بین المللی معتبر اخذ نموده باشند.

مجری ذیصلاح: شخص حقیقی یا حقوقی است که صلاحیت، تجربه و مهارت انجام کار را به صورت علمی و فنی داشته و می‌تواند با استفاده از نیروی کارآمد و شخص ذیصلاح نسبت به انجام عملیات برپایی، تغییرات و جمع‌آوری تجهیزات سامانه کار در ارتفاع اقدام نماید.

شخص ذیصلاح: متخصصی است با دانش فنی و مهارت لازم مطابق با شرایط این آیین‌نامه که با گذراندن دوره‌های آموزشی از مراجع ذیصلاح آموزشی، توانایی سرپرستی و نظارت بر کار در ارتفاع را داشته باشد. ضمنا نامبرده می‌تواند نماینده مجری ذیصلاح یا کارفرما باشد.

عامل کار در ارتفاع: فردی است که آموزش‌های متناسب با نوع کار در ارتفاع را حسب شرایط گذرانده و نسبت به اخذ گواهینامه مربوط از مراجع ذیصلاح آموزشی اقدام نموده و قادر به انجام کار بصورت ایمن می‌باشد.

حفاظت از سقوط: مجموعه تدابیر و اقداماتی است که به منظور پیشگیری از سقوط یا کاهش عوارض و صدمات ناشی از آن انجام می‌شود. روش‌های ایمن انجام کار در ارتفاع:

الف – سامانه محدودکننده: سامانه‌ای است که از قرارگیری فرد در وضعیت سقوط جلوگیری می‌کند و به دو شکل عمومی نظیر، نرده حفاظتی و فردی شامل نقطه اتصال، لنیارد و کمربند حمایل بند کامل بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ب – سامانه متوقف کننده: سامانه‌ای است که با استفاده از تجهیزات مناسب، در صورت انجام سقوط، با جذب انرژی ناشی از سقوط باعث کاهش شدت صدمات و جراحات وارده به عامل کار در ارتفاع کار می‌گردد. که به دو شکل فردی شامل، کمربند حمایل بند کامل بدن، طناب ایمنی و نظایر آنها و عمومی مانند تور ایمنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ج – دسترسی با طناب: این روش شامل دو سامانه ایمن مجزا می‌باشد: یکی به عنوان طناب دسترسی و دیگری تحت عنوان طناب پشتیبان عمل می‌نماید که شامل، کمربند حمایل‌بند کامل بدن همراه با وسایل دیگری برای صعود و فرود به جایگاه کار، و یا از آن و نیز موقعیت استقرار مناسب استفاده می‌شود.

فاصله ایمن: حداقل فاصله‌ای است که برای جلوگیری از برخورد فرد هنگام سقوط با سطح مبنا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

لنیارد: طناب یا تسمه‌ای است که به منظور ایجاد ارتباط بین عامل کار در ارتفاع با نقطه یا طناب تکیه‌گاه یا سازه ثابت با کمترین ایجاد مزاحمت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کمربند ایمنی: وسیله‌ای است از جنس الیاف طبیعی یا مصنوعی با ترکیبات پلیمری که ناحیه کمر را می‌پوشاند.

حمایل بند کامل بدن (هارنس): پوششی است از جنس الیاف با ترکیبات پلیمری و مقاوم که عموما از انتهای بالای ران تا روی سطح کتف را پوشانده و توسط قلابهایی که به روی آن متصل است، فرد را به سایر تجهیزات سامانه‌های کار در ارتفاع وصل می‌کند.

قلاب قفل شونده (کارابین): ابزاری است حلقه‌ای شکل که برای اتصال اجزاء سامانه‌های کار در ارتفاع به یکدیگر، مورد استفاده قرار می‌گیرد و به دو شکل پیچی یا قفل خودکار، ایمن می‌گردد.

شوک‌گیر: ابزاری است که در روش‌های ایمن انجام کار در ارتفاع، به منظور کاهش اثر نیروی ضربه حاصل از سقوط، مورد استفاده قرار می‌گیرد .

انواع طناب: تکیه‌گاهی، عملیات، ایمنی، دینامیکی، نیمه استاتیک، پشتیبان

طناب تکیه‌گاهی: طنابی است انعطاف‌پذیر که از یک سمت به تکیه‌گاه ایمن متصل گردیده و به منظور حفاظت و محدودسازی فرد در برابر سقوط عمل می‌کند.

طناب عملیات: طنابی از نوع تکیه‌گاهی است که برای حالت معلق، موقعیت‌گیری و محدودسازی فرد در عملیات صعود و فرود مورد استفاده قرار می‌گیرد.

طناب ایمنی: طنابی از نوع تکیه‌گاهی است که در زمان سرخوردن عامل کار در ارتفاع، از دست دادن موقعیت اولیه وی عمل نموده و فرد را در حین سقوط متوقف می‌نماید.

طناب دینامیک: طنابی است با خاصیت کشسانی که برای جذب شوک ناشی از سقوط و به حداقل رساندن نیروی برخورد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع نردبان: یک طرفه قابل حمل، دو طرفه، ثابت، ریلی، ثابت سقفی (پله مرغی)، کشویی، طنابی

داربست: ساختاری است موقتی، که برای ایجاد یک‌ یا چند جایگاه ‌کار به منظور حفظ و نگهداری کارگران و مصالح در ارتفاع و فراهم نمودن دسترسی کارگران به تراز بالاتر‌، مورد استفاده‌ قرار می‌گیرد و به انواع ثابت، متحرک، دیوارکوب، معلق و نردبانی تقسیم می‌شود.

اجزاء داربست: پایه، کفشک، تیر، دستک، اتصالات یا بست‌ها، راه دسترسی، کف پوش سکو، پاخور، تیر میانی حفاظتی، تیر بالایی حفاظتی، بالشتک، صفحه پایه بالشتک: صفحه‌ای است از جنس چوب، فلز و یا بتن که برای گسترش بار وارده از لوله پایه یا کفشک به زمین مورد استفاده قرار می‌گیرد .

راه دسترسی: برای رسیدن ایمن عامل کار در ارتفاع کار به تراز مربوطه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مهار: قطعه‌ای است که بصورت مایل و افقی در ترازهای مختلف بر روی داربست نصب گردیده و به عنوان باربر عمل می‌کند.

بادبند: قطعه‌ای است که در طول، عرض یا ارتفاع (عمودی یا مورب) برای جلوگیری از حرکت جانبی در داربست نصب می‌گردد.

بالابر سیار: ماشین سیاری است که برای انتقال افراد برای کار در ارتفاع، از داخل سکو (محفظه ایمن) استفاده می‌شود با این دید که افراد می‌توانند در یک موقعیت دسترسی خاص به داخل سکو سوار یا پیاده شوند و به دو گروه اصلی زیر تقسیم می‌شوند:

گروه الف: بالابر سیاری که تصویر عمودی مرکز ثقل بار همواره داخل خط واژگونی است.

گروه ب: بالابر سیاری که تصویر عمودی مرکز ثقل بار ممکن است خارج از خط واژگونی باشد. و براساس نوع حرکت به سه گروه زیر تقسیم می‌شوند:

نوع اول: بالابر سیاری که حرکت آن فقط در موقعیت ترافیکی مجاز می‌باشد .

نوع دوم: بالابر سیاری که در زمان بالا بودن سکو می‌تواند حرکت نماید و بالابر از مکانی بر روی شاسی کنترل می‌شود.

نوع سوم: بالابر سیاری که در زمان بالا بودن سکو می‌تواند حرکت نماید و بالابر از درون سکو کنترل می‌شود.

ضریب ایمنی: نسبتی است که از تقسیم حداکثر نیروی وارده به سازه که می‌تواند سازه در برابر شکست یا تخریب مقاومت نموده به نیروی وارده ناشی در زمان بهره‌برداری که به همان عضو وارد می‌گردد. این ضریب هرگز نباید کمتر از ۴/۲ باشد. ( براساس استاندارد 92ANSI A و ۲۸۰ BSEN )

حد بار کاری: حداکثر باری است که توسط بخشی از تجهیزات در وضعیت مشخص‌شده توسط شرکت سازنده، مجاز به بهره‌برداری و استفاده از دستگاه یا تجهیزات می‌باشد .

بار کاری ایمن ( SWL ): حداکثر حمل بار در شرایط ایمن که برای بخشی از تجهیزات، در وضعیت‌های مشخص در نظر گرفته می‌شود.

توجه ۱: تصاویر بعضی از مواد آیین‌نامه در ضمیمه پیوست می‌باشد.

توجه ۲: کلیه واحدهای مورد استفاده در این آیین‌نامه براساس سیستم متریک می‌باشد.

فصل اول – الزامات عمومی

ماده ۱- کارفرما مکلف است نسبت به شناسایی و ارزیابی مخاطرات و ایمن‌سازی محیط کار اقدام نماید.

ماده ۲- کارفرما مکلف است با استفاده از سامانه‌های انجام ایمن کار در ارتفاع متناسب با نوع کار، ایمنی افرادی که در ارتفاع بیش از ۲/۱ متر نسبت به سطح مبنا مشغول کار می باشند، را تامین نماید. (شکل‌های ۵۴، ۵۵، ۶۷، ۶۹ و ۷۰ )

ماده ۳- کارفرما مکلف است نسبت به تهیه لوازم و تجهیزات استاندارد و متناسب با نوع کار در ارتفاع که دارای لوح شناسایی حاوی اطلاعات فنی بوده و در محل مناسبی از تجهیزات قابل رویت، نصب شده است را اقدام و در اختیار کارگران قرار دهد .

ماده ۴- کارفرما مکلف است در شرایط جوی نامساعد یا معیوب و ناقص بودن سازه و تجهیزات یا نقص در روش‌های ایمن کار در ارتفاع، از فعالیت کارگران شاغل در ارتفاع جلوگیری بعمل آورد.

ماده ۵ – با عنایت به ماده ۸۸ قانون کار جمهوری اسلامی ایران، کلیه واردکنندگان، تولیدکنندگان، فروشندگان، عرضه‌کنندگان و بهره‌برداران از ابزارآلات، دستگاهها و تجهیزات مربوط به عملیات کار در ارتفاع مکلف به رعایت استاندارد تولید و موارد ایمنی و حفاظتی فوق الذکر می‌باشند.

ماده ۶ – نردبان، اجزاء داربست، تجهیزات کار با طناب و سایر تجهیزات و دستگاههای کار در ارتفاع باید قبل از هر بار استفاده توسط عامل کار در ارتفاع بازدید شده و در صورت فرسوده یا معیوب بودن، موضوع را به کارفرما یا نماینده وی گزارش نماید.

ماده ۷- کارفرما مکلف است پس از اطلاع از فرسوده و معیوب بودن لوازم و تجهیزات کار در ارتفاع با برچسب « خطرناک است – استفاده نشود » آنها را از دسترس کارگران خارج و پس از تعمیر شدن، تایید توسط شخص ذیصلاح مجددا به محل کار منتقل نماید. (شکل ۹)

ماده ۸ – انجام کلیه امور نصب، راه‌اندازی، بهره‌برداری، سرویس، تعمیر و نگهداری تجهیزات، دستگاه و ماشین‌آلات کار در ارتفاع باید مطابق با دستورالعمل شرکت سازنده صورت پذیرد.

ماده ۹- کلیه متعلقات داربست، نردبان، تجهیزات، ابزار و وسایل کار در ارتفاع باید قبل از شروع و پس از اتمام کار توسط کارگران و در فواصل معین دوره‌ای بازرسی و کنترل گردد و مجوز شروع به کار صادر شود.

ماده ۱۰- کلیه لوازم و تجهیزات کار در ارتفاع باید توسط شخص ذیصلاح بصورت دوره‌ای مورد بازرسی دقیق قرار گرفته و در صورت مشاهده نقص و یا فرسودگی برای از رده خارج نمودن به کارفرما اعلام نماید.

ماده ۱۱- کلیه مجریان ذیصلاح مشمول این آیین‌نامه که عملیات اجرایی آنها در ارتفاع انجام می‌گیرد موظف می‌باشند در هنگام انجام کار از کارگران دارای گواهینامه مهارت از سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور یا سایر مراجع ذیصلاح استفاده نمایند .

ماده ۱۲- عامل کار یا شخص ذیصلاح باید دارای گواهینامه مهارت فنی لازم از مراکز ذیصلاح بوده و توانایی انجام کار مربوطه را داشته باشد.

ماده ۱۳- کارفرمایان، مجریان، پیمانکاران و سایر عوامل اجرایی در محدوده کارگاه و عملیات خود مکلف به جلوگیری از ورود افراد متفرقه می‌باشند. ضمنا نصب علایم هشداری برای کارگران و افراد متفرقه «مطابق آیین‌نامه علایم ایمنی در کارگاه‌ها» به نحوی که به سهولت قابل رویت باشد و مانع انجام کار نگردد الزامی است .

ماده ۱۴- حمل و نقل، نصب، جمع‌آوری، انبار نمودن و کار با دستگاه‌ها، ماشین‌آلات و تجهیزات کار در ارتفاع باید بگونه‌ای باشد که خطری را برای کارگران و افراد متفرقه ایجاد نکند.

ماده ۱۵- پرتاب کردن و رها نمودن هرگونه شی، ابزار، لوازم، تجهیزات و مصالح در حین کار ممنوع است.

ماده ۱۶- طنابها و کابلها باید در برابر هرگونه سایش، مواد خورنده، گرما و شعله مستقیم مقاوم باشند.

ماده ۱۷- رعایت آیین‌نامه‌های مربوط به خطوط برق‌دار در انجام هرگونه عملیات کار در ارتفاع که افراد و تجهیزات مربوطه در حریم تجهیزات و خطوط برقدار قرار می‌گیرند، الزامی است.

ماده ۱۸- در لبه‌ سقف‌های شیب‌ دار باید تجهیزات مناسب‌ و کافی‌ جهت‌ جلوگیری‌ از لغزش و سقوط‌ کارگر و یا ابزار کار پیش‌بینی‌ شود.(شکل ۳۴ )

ماده ۱۹‌- کارگرانی‌ که‌ بر روی‌ سقف‌های‌ شیب‌دار با شیب‌ بیش‌ از ۲۰ درجه‌ کار می‌کنند باید مجهز به سامانه محدودکننده و یا متوقف‌کننده گردند و در صورت امکان تورهای حفاظتی در زیر محل کار آنها نصب گردد. (شکل‌های ۱-۳، ۵۵ )

ماده ۲۰- حضور فرد دوم روی سطح مبنا در هنگام انجام کار روی جایگاه‌های کار آویزان، بالابر های سیار، برجی الزامی است.

ماده ۲۱- کارفرما مکلف است نسبت به تهیه و در اختیار قرار دادن وسیله ارتباطی مناسب با فرد ثانوی در زمان انجام عملیات در ارتفاع اقدام نماید.

ماده ۲۲- کارفرما مکلف است نسبت به نصب تابلو با محتوای موضوعی « قابل استفاده یا عدم استفاده» سامانه از قبیل داربست، متوقف‌کننده، بالابر سیار، جایگاه کار آویزان و سایر موارد مشابه اقدام نماید.

ماده ۲۳- هنگام کار در ارتفاع فرد مستقر در جایگاه کار باید متناسب با نوع کار مجهز به وسایل حفاظت فردی از قبیل لباس‌کار، هارنس، کلاه و کفش ایمنی و سایر لوازم حفاظت فردی گردد. (شکل‌های ۶۸، ۷۸ )

ماده ۲۴- استفاده از کمربند ایمنی برای عملیات کار در ارتفاع ممنوع بوده فقط در صورتی مجاز است که به عنوان سامانه محدودکننده مورد استفاده قرار گیرد و فرد نباید در وضعیت سقوط قرار گیرد. ( شکل‌های۱-۵۴ و ۲-۵۴ و ۵۵)

فصل دوم – نردبان

ماده ۲۵- نوع، جنس و ابعاد، قابلیت بارگذاری هر پله، نحوه نصب و نگهداری نردبان باید با شرایط جوی، محیطی و نوع عملیات متناسب باشد.

ماده ۲۶- استفاده از نردبان در موارد زیر ممنوع است: الف – روی داربست یا جایگاه کار در ارتفاع ( شکل ۱- ۲۸)

ب – به عنوان الوار و تخته زیرپایی برای ایجاد جایگاه کار (شکل ۳۳ )

ج – قرار دادن پایه‌های نردبان بر روی جایگاه کار ناپایدار مانند بشکه، آجر، جعبه، کیسه، دریچه‌های آدم‌رو و موارد مشابه (شکل ۳۹ )

د – آغشته بودن سطوح مختلف نردبان به لکه چربی، گریس، روغن و سایر مواد لغزنده دیگر

ه- – معبر و پل ارتباطی بین دو جایگاه کار در ارتفاع و- استفاده از نردبان معیوب، شکسته، پوسیده و ناسالم

ز- تکیه گاه فوقانی ناایمن، سست و لغزنده باشد (شکل ۸ )

ماده ۲۷- طول نردبان قابل حمل نباید بیش از ۱۰ متر باشد. (شکل ۱)

ماده ۲۸- پایه‌های نردبان باید بر روی سطوح هموار و همتراز که مقاوم و غیرلغزنده باشد، قرار گیرد.

ماده ۲۹- برای تردد و استفاده از نردبان، کارگر باید همواره روبه نردبان بوده و دارای سه نقطه اتکاء باشد و وضعیت بدن او نباید از محور تقارن نردبان خارج گردد. (شکل ۵ )

ماده ۳۰- فواصل پله‌های نردبان از یکدیگر باید مساوی و بین ۲۵ تا ۳۵ سانتیمتر باشد.

ماده ۳۱- تردد یا استقرار همزمان دو کارگر بر روی نردبان به جزء نردبان ثابت ممنوع است.(شکل ۱۲ )

ماده ۳۲- به جز نردبان طنابی استفاده از سایر نردبان‌ها هنگامی به عنوان جایگاه کار مجاز است که جایگاه کار از پله سوم انتهایی نردبان بالاتر قرار نگیرد.(شکل‌های ۱۰ و ۱۳)

ماده ۳۳- استقرار نردبان یک طرفه قابل حمل باید به گونه‌ای باشد که زاویه ایجادی بین نردبان با سطح مبنا در حدود ۷۵ درجه بوده و یا شیب آن طوری انتخاب شود که فاصله بین پایه نردبان تا پای سازه یک چهارم فاصله تکیه‌گاه فوقانی بر روی سازه تا سطح مبنا باشد. (شکل ۲۸ )

ماده ۳۴- در صورت اجبار در استقرار نردبان یک طرفه قابل حمل در زاویه‌ای بین ۷۵ تا ۹۰ درجه که تکیه‌گاه تحتانی با سطح مبنا ایجاد می‌گردد باید نردبان بوسیله اتصالاتی با سازه یا دیوار بصورت ایمن بسته و محکم گردد. (شکل ۸)

ماده ۳۵- در نردبانهای یک طرفه ای که به عنوان معبر استفاده می‌شود باید انتهای فوقانی آن ۱ متر از تکیه‌گاه بالاتر بوده و به نحو ایمنی مهار گردد . (شکل‌های ۶ و ۱۵ )

ماده ۳۶- اتصال دو نردبان یک طرفه به یکدیگر به منظور افزایش طول آن ممنوع است.

ماده ۳۷- همتراز نمودن پایه‌های نردبان یک طرفه قابل حمل در سطوح با شیب بیش از ۱۶ درجه ممنوع بوده و برای کمتر از آن باید از گوه مناسب استفاده شود. (شکل ۲۷)

ماده ۳۸- استقرار نردبان یک طرفه قابل حمل در امتداد سطح شیبدار با شیب بیش از ۶ درجه ممنوع است. (شکل ۲۷ )

ماده ۳۹- نردبان ثابت با طول بیش از ۳ متر باید مجهز به سامانه متوقف‌کننده از سقوط باشد و در فواصل حداکثر ۹ متری یک پاگرد و هر قطعه از نردبان بین دو پاگرد به نحوی نصب گردند که در امتداد قطعه قبلی نباشد. (شکل‌های ۶۹ و ۷۱ )

ماده ۴۰- برای نردبان ثابت عمودی که بیش از ۲/۲ متر ارتفاع دارد باید حفاظهای حلقوی یا مربعی شکل نصب شود بطوری که با فواصل حداکثر ۹/۰ متری ازیکدیگر و با بستهایی در طول محفظه مهارشده تا احتمال سقوط کارگر ازبین حفاظ وجود نداشته باشد. (شکل‌های ۱۹ و ۲۰ )

ماده ۴۱- در نردبانهای ثابت که مجهز به نرده جانبی هستند و امکان نصب حفاظ‌های حلقوی یا مربعی شکل وجود ندارد کارگر باید به حمایل بند کامل بدن (هارنس) و طناب ایمنی با تجهیزات خود جمع‌شونده تجهیز گردد. (شکل ۵۶)

ماده ۴۲- طول نردبان طنابی نباید بیش از ۳۰ متر باشد.

ماده ۴۳- استفاده از نردبان طنابی هنگامی مجاز است که امکان استفاده از سایر نردبانها میسر نباشد.

ماده ۴۴- استفاده از نردبان با پله طنابی ممنوع است.

ماده ۴۵- پله نردبان طنابی باید از جنس مقاوم بدون ترک‌خوردگی و پوسیدگی باشد.

ماده ۴۶- نگهدارنده‌های نردبان طنابی باید بصورت محکم و ایمن در بالای هر پله بسته شده باشد.

ماده ۴۷- در موقع استفاده از نردبان پله مرغی بر روی سقفهای شیبدار باید نردبان مذکور از راس شیب تا لبه انتهایی آن ادامه داشته و بصورت ایمن مهار گردد. (شکل ۱-۳)

ماده ۴۸- پلکان منهول باید دارای مشخصات زیر باشد: (شکل ۲۲ )

الف – توسط دیواره‌ها و اطراف کاملا احاطه شده باشد.

ب – عرض پله باید بین ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتر باشد.

ج – فاصله نصب اولین پله از کف نباید بیش از ۲۰ سانتیمتر باشد.

د- سطح مقطع دایره‌ای پله باید حداقل ۱۴/۳ سانتیمترمربع باشد.

ه – در بالاترین نقطه بعد از آخرین پله بالایی محلی برای قرار دادن موقت دو عدد دسته یک متری برای سهولت ورود و خروج تعبیه گردد.

فصل سوم – جایگاه کار

ماده ۴۹- کلیه جایگاه های کار در ارتفاع باید دارای محل استقرار، پاخور، نرده حفاظتی و راه دسترسی ایمن مطابق با استانداردهای معتبر باشد. (شکل ۳۲ )

ماده ۵۰ – اطراف جایگاه کار باید دارای حفاظ متناسب با نوع کار و ایمن باشد و همچنین جایگاه کار و کارگران مربوطه به سامانه متوقف‌کننده از سقوط تجهیز گردند. (شکل ۴۵)

ماده ۵۱ – عرض جایگاه‌ کار باید متناسب با نوع کار انتخاب شده و در هیچ حالتی نباید از ۶۰ سانتیمتر کمتر باشد.

ماده ۵۲ – پوشش‌های کف که برای جایگاه کار استفاده می‌شوند باید حداقل روی سه تکیه‌گاه نگهداری شوند، مگر آنکه فاصله بین تکیه‌گاه‌ها متناسب با ضخامت الوار و به گونه‌ای باشد که خطر شکم‌دادگی بیش از حد یا بلندشدن تخته وجود نداشته و از مقاومت و استحکام کافی برخوردار باشد. (شکل ۳۶ )

ماده ۵۳ – فاصله بین دیوار و جایگاه کار به جز دیوارکوب و نردبانی باید طوری باشد که امکان سقوط کارگر در هیچ حالتی از جایگاه کار ممکن نباشد و در مواردی که کار بر روی جایگاه کار بصورت نشسته انجام می‌شود نباید این فاصله بیش از ۴۵ سانتیمتر باشد.

ماده ۵۴ – برای جلوگیری از وقوع حوادث احتمالی، فضای جای-گاه کار باید عاری از هرگونه حفره، دست‌انداز، پیش‌آمدگی و سایر موارد مشابه باشد.

تبصره – محل ورود افراد از راه دسترسی به جایگاه کار باید دارای حفاظ یا سرپوش لولایی مناسب و ایمن باشد.

ماده ۵۵ – نصب سرپوش حفاظتی در لبه خارجی جایگاه کار الزامی است.

ماده ۵۶ – تیرهای پیش‌آمده جایگاه کار آویزان باید دارای مقاومت، استحکام کافی و پایداری بوده و با اتصالات مناسب به تکیه‌گاهی ایمن متصل و مهار گردند. (شکل ۱۲۰)

ماده ۵۷ – انتهای هر یک از تیرهای پیش‌آمده جایگاه کار آویزان باربر باید مجهز به قطعه متوقف‌کننده باشد. (شکل‌های ۱۲۲ و ۱۲۳ )

ماده ۵۸ – طناب جایگاه کار آویزان باید مطابق با شرایط ذیل باشد:

الف – با ضریب اطمینان ۱۰ برای رشته‌ای و فیبرها و ضریب اطمینان ۶ برای سیم فولادی

ب – حداقل دو دور انتهای طناب روی قرقره یا پولی باقی مانده باشد.

ج – فاصله طنابها از یکدیگر حداکثر ۵/۳ متر

ماده ۵۹ – فاصله جایگاه کار آویزان از سازه باید به گونه‌ای باشد که به هیچ عنوان احتمال تماس یا برخورد جایگاه کار با سازه وجود نداشته باشد.

ماده ۶۰ – در صورت عدم استفاده از جایگاه کار آویزان باید نسبت به جمع‌آوری یا مهار آن به سازه اقدام گردد .

ماده ۶۱ – کشنده‌های موتوری (وینچ) یا تجهیزات بالابر جایگاه کار آویزان باید بصورت مناسبی روی تکیه‌گاه متصل، مهار و قابل بهره‌برداری باشند. (شکل‌های ۱۲۳و ۱۲۱)

ماده ۶۲ – استقرار بیش از دو نفر در جایگاه کار آویزان با راه‌انداز دستی ممنوع است.

ماده ۶۳ – کلیدهای قطع و وصل جایگاه کار آویزان باید به گونه‌ای باشد که پس از برداشتن فشار دست از روی آن موتور فورا متوقف شده و جایگاه را بصورت ایمن نگه دارد. (شکل ۱۲۲ )

ماده ۶۴ – طنابهای جایگاه کار آویزان باید به مرکز تیرهای پیش آمده متصل شده و نیروهای حاصل از این اتصال باید مستقیما به قرقره انتقال یابد.

ماده ۶۵ ‌- جایگاه کار دیوارکوب باید از جنس فلز مقاوم با عرض حداکثر ۷۵ سانتیمتر قادر به تحمل حداقل نیروی ۱۷۵ کیلوگرم وارده به قسمت جلوی آن باشد.

ماده ۶۶ – چنانچه جایگاه کار در مکانی قرار گیرد که زیر آن آب یا خطر غرق‌شدگی وجود دارد کارفرما مکلف است جلیقه نجات برای عامل کار در ارتفاع و تیم امداد و نجات با تجهیزات مناسب فراهم نماید.

ماده ۶۷ – جایگاه کار باید کاملا تمیز و عاری از هرگونه مواد لغزنده بوده و از سقوط اشیاء و عدم تعادل فرد روی آن جلوگیری نماید.

فصل چهارم – داربست

ماده ۶۸ – کارفرما مکلف است نسبت به نصب تابلو با مشخصات زیر که توسط مجری ذیصلاح به داربست نصب گردیده اقدام نماید:

الف – نام شرکت

ب – نام و نام خانوادگی مدیر مسئول

ج – نام و نام خانوادگی مسئول فنی

د- تلفن تماس شرکت

ر- آدرس شرکت

ماده ۶۹ – برپایی، جمع‌آوری و نگهداری و هرگونه تغییر در سازه داربست باید تحت نظارت و سرپرستی شخص ذیصلاح انجام گردد.

ماده ۷۰- شخص ذیصلاح باید از استحکام کافی سازه داربست قبل از شروع به کار، هنگام تعویض اجزاء، وقفه طولانی در استفاده از آن یا قرار گرفتن در شرایط جوی نامساعد اطمینان حاصل نموده و مستندات تایید استحکام سازه مذکور باید در کارگاه و شرکت مجری نگهداری شود.

ماده ۷۱- داربست باید بر روی سطوح مناسب، صاف، هموار و غیرشیبدار برپا گردیده و دارای کفشک (تکیه‌گاه) باشد تا از نوسانات، جابجایی و لغزش آن جلوگیری بعمل آورده و نصب پایه‌ها بر روی آجر، بشکه، جعبه، دریچه‌های آدم‌رو و سایر موارد مشابه به عنوان تکیه‌گاه پایه داربست ممنوع است.

ماده ۷۲- داربست‌ها به جز داربست نردبانی باید از تمامی اجزاء زیر برخوردار باشند:

الف – کف پایه یا کفشک (به غیر از دیوار کوب، معلق، آویزان )

ب‌- پایه

ج – تیر باربر

د- تیر افقی

ه – میله اتصال

و- میله بالایی

ز- میله میانی

ح – صفحات پاخور

ط – حفاظ مناسب بین میله میانی و پاخور

ی – راه دسترسی مناسب و ایمن

ک – پوشش کف محل استقرار کارگر و مصالح مقاوم و مناسب با نوع کار و تعداد کافی

ل‌- لوله مهار

م‌- بادبندهای عمودی، افقی، عرضی، طولی و مورب

ت – بالشتک (به غیر از دیوار کوب )

ن‌- بست و اتصالات (شکل ۴۵)

ماده ۷۳- دهانه داربست یا فاصله دو پایه عمودی داربست نباید بیش از ۴/۲ متر باشد .

ماده ۷۴- در صورت نیاز به نصب هرگونه تجهیزات روی داربست شخص ذیصلاح باید استحکام، مقاومت و مهار اجزاء آن را کنترل و بررسی نموده و مجوز نصب را بر روی داربست صادر نماید .

ماده ۷۵- در برپایی، استفاده و جمع‌آوری داربست رعایت موارد زیر الزامی است:

الف – جمع‌آوری تجهیزات و مصالح از روی داربست بعد از اتمام کار روزانه

ب – کشیدن تمامی میخها از قطعات پیاده شده چوبی

ج – توزیع بار بصورت یکنواخت بر روی داربست

د- تعبیه بالشتک مخصوص در زیر کابل یا طناب داربست به لحاظ احتمال بریدگی و ساییدگی

ح – عدم انجام کار بر روی داربست معیوب و ناقص

و- تعطیل نمودن کار بر روی داربست در شرایط جوی نامساعد

ز- عدم بارگذاری بیش از حد مجاز طراحی بر روی داربست

ماده ۷۶- داربست باید قادر به تحمل حداقل ۴ برابر بار وارده (مصالح و وزن کارگر) باشد.

ماده ۷۷- داربستها باید سالم و عاری از هرگونه عیب و نقص نظیر ترک‌خوردگی، زنگ‌زدگی، له‌شدگی، پوسیدگی و سایر عیوب ظاهری بوده و بطور مطمئن مهار و بهم متصل شده و امکان جابجایی و لغزش در حین انجام کار وجود نداشته باشد.

ماده ۷۸- در صورتی که در حین حمل بار بسمت بالا و پایین امکان برخورد آن با داربست وجود داشته باشد سراسر مسیر باید با نرده‌های حفاظتی عمودی پوشیده شود.

ماده ۷۹- داربست‌ها به جز نردبانی باید از لوله مهار و بادبندهای مناسب (مورب، عمودی، افقی، طولی و عرضی) برای جلوگیری از حرکت جانبی برخوردار باشد. (شکل‌های ۴۵ و ۵۰ )

ماده ۸۰ – استفاده از لوله‌های مهاری و دستکها برای اتصال به سازه به منظور پایداری و ثبات کامل داربست الزامی است .

ماده ۸۱ – طول دستکهایی که در داخل‌ دیوار برای اتصال داربست با سازه به عنوان مهار یا پوشش فاصله بین داربست تا سطح سازه استفاده می‌شود، نباید از ۱۵۰ سانتیمتر بیشتر باشد.

ماده ۸۲ – جایگاه‌ کار در داربست‌ باید حداقل یک متر پایین‌تر از انتهای پایه‌های عمودی قرار گیرد.

ماده ۸۳ – هر پایه داربست باید دارای کفشک دایره‌ای شکل به مساحت حداقل ۱۵۰ سانتیمتر مربع یا مربعی شکل به مساحت حداقل ۱۷۵ سانتیمتر مربع با ضخامت حداقل ۵ میلیمتر بوده و از جنس مقاوم باشد.

ماده ۸۴ – در اماکنی که افراد زیر داربست مشغول بکار هستند راه عبوری یا راه دسترسی داربست را باید با استفاده از حفاظ‌های مناسب ایمن نمود.

تبصره – در صورت استفاده از شبکه‌های فلزی به عنوان حفاظ باید چشمی‌های شبکه مذکور حداکثر ۲ سانتیمتر مربع باشند.

ماده ۸۵ – برای دسترسی به تراز بالاتر در کلیه داربست‌ها به جز نردبانی باید از نردبان ثابت با پاگرد حفاظ دار ایمن استفاده گردد. (شکل ۳۸ )

ماده ۸۶ – در صورت استفاده از راه پله به عنوان راه دسترسی در داربست این راه پله ها باید دارای شرایط ذیل باشند:

الف – ارتفاع پله ۱۵ سانتیمتر

ب – کف پله به طول حداکثر ۳۰ سانتیمتر

ج – نرده راه پله به ارتفاع حداکثر ۱۱۰ سانتیمتر و در سطوح شیب‌دار حداقل ارتفاع ۷۵ سانتیمتر

ماده ۸۷ – انتقال یا جابجایی داربست‌های متحرک چرخدار با نفر مستقر شده روی آن ممنوع است.

ماده ۸۸ – تمامی داربست‌ها به جزء داربست متحرک باید در دو جهت عمودی و افقی به سازه محکم مهار شوند.

ماده ۸۹ – حداکثر ارتفاع مجاز برای داربست متحرک برجی ۶/۹ متر بوده و برای ارتفاع بیش از آن داربست مذکور باید مهار گردد. (شکل‌های ۴۷ و ۵۰ )

ماده ۹۰- در داربست برجی متحرک نسبت ارتفاع به عرض نباید بیش از ۳ به ۱ باشد. (شکل ۵۰)

ماده ۹۱- کلیه چرخهای داربست متحرک باید مجهز به قفل مناسب بوده و قطر خارجی چرخها نباید از ۵/۱۲ سانتیمتر کمتر باشد .(شکل ۴۸ )

ماده ۹۲- در داربست برجی ثابت نسبت ارتفاع به عرض نباید بیش از ۴ به ۱ باشد . ماده۹۳- حداکثر ارتفاع داربست برجی ثابت در حالت آزاد نباید بیش از ۱۲ متر باشد. (شکل ۴۵ )

فصل پنجم – روش دسترسی با طناب

ماده ۹۴- شخص ذیصلاح باید نسبت به ایجاد نقاط تکیه‌گاهی ایمن، نصب و جمع‌آوری طناب‌های عملیات و پشتیبان برای عامل کار در ارتفاع اقدام نماید.

ماده ۹۵- شخص ذیصلاح باید قبل از شروع هر شیفت کاری نسبت به ابلاغ دستورالعمل اجرایی شروع به کار عامل کار در ارتفاع اقدام نموده و مجوز شروع به کار وی را صادر نماید.

ماده ۹۶- در عملیات دسترسی با طناب حضور تیم یا فرد نجات‌دهنده الزامی است.

ماده ۹۷- عامل کار در ارتفاع باید همواره دارای حداقل دو نقطه اتکاء یا تماس بوده و هر یک از نقاط اتکاء باید بصورت مجزا به یک تکیه‌گاه ایمن متصل شده باشند. (شکل‌های ۸۸ و ۱۱۲ )

ماده ۹۸- استفاده بیش از یک نفر به صورت همزمان از یک طناب ممنوع است .

فصل ششم – سامانه‌های متوقف‌کننده و محدودکننده سقوط

ماده ۹۹- سامانه متوقف‌کننده از سقوط باید دارای حداقل فاصله ایمن بوده و از اجزاء زیر تشکیل شده باشد: (شکل‌های ۶۵ تا ۷۸ )

الف – طناب ایمنی افقی و عمودی

ب – لنیارد نگهدارنده

ج – ابزار قفل شونده د- کمربند حمایل بند کامل بدن ه- – شوک‌گیر

ماده ۱۰۰- سامانه متوقف‌کننده از سقوط باید مطابق با شرایط زیر تهیه و آماده شده و در اختیار بهره‌بردار قرار گیرد:

الف – بصورت ایمن به نقطه تکیه‌گاهی متصل گردیده و نیروی ۲۰۰۰ کیلو گرمی را تحمل نماید. ب‌- طناب ایمنی افقی محکم بسته شده باشد.

ج – طناب استاتیک حداکثر ۲۰۰۰ کیلوگرم بار وارده را تحمل نماید. (شکل ۱۰۶ )

ماده ۱۰۱- شخص ذیصلاح موظف است سامانه متوقف‌کننده از سقوط را قبل از هر شیفت کاری بازرسی و کنترل نموده و از ایمن بودن آن اطمینان حاصل نماید.

ماده ۱۰۲- در ارتفاع بیش از ۲/۱ متر، چنانچه سامانه متوقف‌کننده از سقوط مجهز به شوک‌گیر نباشد این سامانه باید سطح شوک وارده را در شرایط سقوط به مقدار کمتر از ۴۰۰ کیلوگرم کاهش دهد.

ماده ۱۰۳- فواصل سقوط آزاد و سقوط ناشی از شوک‌گیر در ارتفاع بیش از ۲/۱ متر، نباید بیش از فاصله بین جایگاه کار و سطح مبنا باشد.

ماده ۱۰۴- پس از وقوع سقوط بر روی شوک‌گیر و در صورت استفاده از آن باید این ابزار از رده خارج شده و تعمیر آن ممنوع است.

ماده ۱۰۵- سامانه متوقف‌کننده از سقوط باید دارای شرایط زیر باشد:

الف – مطابق با استانداردهای معتبر در خصوص طناب ایمنی عمودی و ریل‌ها ب – طنابها در قسمت پایینی بهم تابیده نشده باشند

ج – بصورت ایمن به نقطه تکیه‌گاهی متصل گردد

د – گره نداشته و لغزنده و روغنی نباشد

ه‌ – برای ازدیاد طول طناب، طنابها بهم گره زده نشوند

و‌- بوسیله پوشش های مناسب از لبه‌های برنده و تیز محافظت شود (۱۰۵)

ز‌- بوسیله رنگ‌بندی، طناب ایمنی مشخص گردد.

ح – به سطح ایمن زیر ناحیه کاری کارگر متصل گردد.

ماده ۱۰۶- استفاده همزمان افراد از طناب ایمنی عمودی در سامانه متوقف‌کننده از سقوط ممنوع است.

ماده ۱۰۷- در نصب طناب ایمنی باید حداقل فاصله ایمن تا سطح مبنا (۲/۱ متر + طول لنیارد نگهدارنده بیشترین ازدیاد طول شوک‌گیر+ ۵/۲ متر) در نظر گرفته شود.

ماده ۱۰۸- میزان شکم‌دهی طناب ایمنی افقی در بین دو نقطه تکیه‌گاهی، نباید بیش از ۲/۱ متر باشد.

ماده ۱۰۹- طناب ایمنی باید به نقاط تکیه‌گاهی مناسب از سازه که حداقل قادر به تحمل نیروی ۲۲۰۰ کیلوگرمی می‌باشد متصل گردد.

ماده ۱۱۰- طناب نیمه استاتیک در سامانه متوقف‌کننده از سقوط باید دارای شرایط زیر باشد:

الف – قطر طناب باید حداقل ۱۳ میلیمتر باشد.

ب – مجهز به طناب پشتیبان عمودی برای حداقل هر ۹ متر باشد. (شکل‌های ۸۹ و ۸۸ )

پ – حداکثر تغییر شکل هنگام کشیده شدن نباید بیش از ۴۰ میلیمتر به ازاء هر ۹ متر طول باشد.

ت – مجهز به پوشش حفاظتی مناسب که طناب را از بریدن و ساییدگی محافظت نماید.

ث – مطابق با استانداردهای معتبر باشد.

ماده ۱۱۱- کمربند حمایل بند کامل بدن (هارنس) مورد استفاده در سیستمهای متوقف‌کننده از سقوط باید دارای حلقه سینه ای بوده و ابزار متوقف کننده سقوط به این حلقه‌های سینه‌ای یا پشتی متصل گردد. (شکل ۹۵ )

ماده ۱۱۲- کمربند حمایل بند کامل بدن (هارنس) مورد استفاده در سیستمهای محدودکننده باید دارای حلقه شکمی باشند. (شکل‌های ۵۷ و ۵۸ )

فصل هفتم – تور ایمنی

ماده ۱۱۳- هنگامی که کارفرما تور ایمنی را روی ناحیه کاری نصب می‌کند باید مطمئن باشد که: (شکل ۱۱۵)

الف – تور ایمنی حداقل ۴/۲ متر و حداکثر ۶/۴ متر پایین‌تر از ناحیه یا تراز کاری نصب شده باشد.

ب‌ – تور ایمنی باید ۴/۲ متر از هر طرف از کنارهای ناحیه کاری بیشتر ادامه داشته باشد.

ت‌- تور ایمنی که از چندین تور تشکیل می‌شود باید بصورت ایمن بهم متصل شده بطوری که توانایی جذب نیروی برابر یا بزرگتر را داشته باشند.

ماده ۱۱۴- در مواقعی که افراد به تراز زیرین ناحیه کار دسترسی دارند و احتمال خطر سقوط مصالح روی سر آنها وجود دارد کارفرما مکلف است نسبت به نصب تور جمع‌آوری نخاله در زیر منطقه کاری اقدام نماید. (شکل ۱۱۳ )

ماده ۱۱۵- تور ایمنی باید بگونه‌ای نصب شود که بین کارگر و تور هیچ مانعی وجود نداشته باشد. (شکل ۱۱۵)

فصل هشتم – بالابرهای سیار

ماده ۱۱۶- بالابرهای سیار باید دارای حداقل چهار چرخ و اهرم ترازکننده بوده و به مکانیزم قفل شونده و محدودکننده شعاع حرکت بازو مجهز باشند. (شکل‌های ۱۱۶ و ۱۱۷ و ۱۱۸ )

ماده ۱۱۷- بالابرهای سیار باید مجهز به حس‌گرهای فعال وزن بار و گشتاور بوده تا در صورت افزایش وزن و نامتعادل شدن سکوی کار از ادامه کار و واژگونی دستگاه جلوگیری بعمل آورد.

ماده ۱۱۸- بالابرهای سیار باید مجهز به پلکان ایمن برای رسیدن فرد به جایگاه کار باشد.

ماده ۱۱۹- بالابرهای سیار باید مجهز به حس‌گرهای محدودکننده ارتفاع بوده تا درصورت افزایش غیرمجاز ارتفاع سکوی کار از ادامه کار دستگاه جلوگیری بعمل آورد.

ماده ۱۲۰- بالابرهای سیار باید به حس‌گرهای فعال حرکت روی سطح زمین مجهز بوده تا در صورت قرارگیری دستگاه در شیب بیش از حد مجاز، عمل نموده و از ادامه کار آن جلوگیری بعمل آورد.

ماده ۱۲۱- بالابرهای سیار باید به دگمه‌های توقف اضطراری که در دو محل سکوی کار و کنار منبع تغذیه قرار می‌گیرد مجهز باشد.

ماده ۱۲۲- به منظور جلوگیری از واژگونی بالابرهای سیار، کلیه سیلندرهای هیدرولیک باید به شیرهای قفل‌کننده حفاظتی تجهیزگردد.

ماده ۱۲۳- بالابرهای سیار باید مجهز به سیستم کنترل اضطراری باشد تا در مواقع قطع برق دستگاه یا از کار افتادن موتور و یا هر دو نسبت به جمع کردن دستگاه بصورت ایمن اقدام نماید.

ماده ۱۲۴- سیستم فرمان جک‌های دستگاه بالابرهای سیار باید مجهز به حس‌گر بوده تا در حالت بالابودن سکو، امکان جمع شدن جکها میسر نگردد.

ماده ۱۲۵- کارفرما مکلف است نسبت به تهیه دستورالعمل شرکت سازنده برای اجرای نکات ایمنی هنگام کار اقدام و آنرا در اختیار عامل کار در ارتفاع قرار دهد.

ماده ۱۲۶- مجری کار با بالابر سیار باید از تردد افراد متفرقه در حریم دستگاه جلوگیری نماید.

ماده ۱۲۷- هنگام کار در داخل سکوی بالابر سیار استفاده از هرگونه نردبان، زیرپایی و سایر موارد مشابه به منظور افزایش ارتفاع ممنوع می‌باشد.

ماده ۱۲۸- هنگام جابجایی بالابرهای سیار، نباید فرد در سکوی بالابر مستقر شده باشد.

ماده ۱۲۹- کارفرما مکلف است برای استفاده از بالابرهای سیار ماشینی در مکانهای پر تردد از سه نفر به شرح زیر استفاده نماید:

الف – راه انداز دستگاه

ب – فرد مستقر در جایگاه کار

ج – پرچم‌دار یا کسی که باید در فاصله ۱۵۰ متری قبل از خودروی مذکور مستقرشده و با علایم مناسب، سایرین را از توقف خودرو یا جایگاه کار مذکور مطلع نماید.

ماده ۱۳۰- بر روی ب-دنه بالابرهای سیار باید لوح شناسایی، دستور العمل‌های ایمنی و علائم هشداردهنده مطابق با استاندارد بگونه‌ای که واضح و خوانا باشد نصب گردد.

ماده ۱۳۱- هنگام استقرار بالابر سیار، عامل کار در ارتفاع باید برای تعادل دستگاه از جکهای تعادلی، ترمز و گوه‌ی زیر چرخ استفاده نماید.

ماده ۱۳۲- بالا رفتن و پائین آمدن از مهارها، ستون‌ها، بوم‌ها و مفاصل سکوی کار بالابر سیار ممنوع است.

ماده ۱۳۳- استقرار بالابر سیار، در صورتی مجاز است که زیر جکها از استحکام کافی برخوردار بوده و شیب مجاز سطح مبنا رعایت شده باشد.

ماده ۱۳۴- استفاده از بالابر سیار به عنوان جرثقیل ممنوع است.

ماده ۱۳۵- به استناد مواد ۹۱ و ۹۵ قانون کار جمهوری اسلامی ایران، مسئولیت رعایت مقررات این آیین‌نامه بر عهده کارفرمای کارگاه بوده و در صورت وقوع هرگونه حادثه بدلیل عدم توجه کارفرما به الزامات قانونی، مکلف به جبران خسارات وارده می‌باشد.

این آیین‌نامه مشتمل بر ۸ فصل و ۱۳۵ ماده و ۳ تبصره می‌باشد که به استناد مواد ۸۵ و ۹۱ قانون کار جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ ۱۰/۸/۱۳۸۹ شورای عالی حفاظت فنی تهیه و در تاریخ ۱۷/۱۱/۱۳۸۹ به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی رسیده است.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی – عبدالرضا شیخ‌الاسلامی

---

آیین‌نامه ایمنی در کارگاه‌های دامپروری

هدف و دامنه شمول:

هدف: هدف از تدوین این آیین‌نامه، ایمن‌سازی محیطهای کار، پیشگیری از حوادث ناشی از کار برای شاغلین و عموم افرادی که به نحوی در کارگاههای مشمول این آیین‌نامه حضور می‌یابند، میباشد. دامنة شمول: به استناد ماده ۸۵ قانون کار جمهوری اسلامی ایران این آییننامه برای کارگاه‌های دامپروری مشمول قانون کار تدوین گردیده و لازم الاجراء می‌باشد.

فصل اول – تعاریف

دام: به حیواناتی (چهارپایان، پرندگان، آبزیان و حشرات) اطلاق می‌گردد که برای امور تغذیه انسان و یا تغذیه دام و فعالیت‌های اقتصادی، تولیدی، آزمایشگاهی، ورزشی و تفریحی، تولید، نگهداری و پرورش داده می‌شوند.

دامپرور: شخصی است حقیقی یا حقوقی که با استفاده از روشهای علمی، فنی و تجربی دامپروری، اقدام به پرورش یک یا چند نوع دام بنماید.

کارگاه دامپروری: به محل مستقل دامپروری اطلاق می‌گردد که کارگر به درخواست کارفرما یا نماینده او به تولید، پرورش و نگهداری انواع دام مطابق با مقررات نظام جامع دامپروری و سایر قوانین اشتغال دارد.

مجتمع دامپروری: مکانی است که در آن تعدادی واحد دامداری با یک نوع دام و شیوه بهره‌برداری واحد، با رعایت ضوابط مربوط ایجاد می‌گردد.

جایگاه دام: به هر نوع محل نگهداری و پرورش دام، اعم از مسقف و غیرمسقف گفته می‌شود.

خوراک دام: به کلیه مواد اعم از خام و فراوری‌شده اطلاق می‌گردد که برای تغذیه به منظور تولید، نگهداری و رشد دام مورد مصرف قرار می‌گیرد.

راهرو و جایگاه مهار: محل ویژهای است که برای هدایت و مهار دام به منظور انجام برخی عملیات خاص روی آنها به کارگرفته می‌شود.

توجه: تصاویر بعضی از مواد آیین‌نامه برای استفاده و بهره‌برداری به پیوست می‌باشد.

فصل دوم – مقررات عمومی:

ماده ۱- کارفرما مکلف است نسبت به شناسایی و ارزیابی خطرات محیط کار اقدام نموده و ضمن نصب تابلوها و علائم هشداردهنده، اقدامات کنترلی مناسب را در جهت حذف مخاطرات احتمالی به عمل آورد.

ماده ۲- کارفرما مکلف است معاینات بدو استخدام و دوره‌ای را برای کارگران خود مطابق مواد ۹۱ قانون کار و ۹۰ قانون تامین اجتماعی انجام دهد.

ماده ۳- کارفرما باید در انتخاب و به کارگماری کارگران دقت نماید و افرادی را بهکارگمارد که از نظر بدنی و روانی متناسب با نوع کار باشند.

ماده ۴- شرایط محیط کار باید به گونه‌ای باشد تا ایمنی افرادی که وارد کارگاه می‌شوند، تامین گردد.

ماده ۵ – تابل-وهای برق، تجهیزات اطفاء حریق و تاسیسات امدادی نباید در مسیر حرکت و جایگاه نگهداری دام‌ها تعبیه شوند.

ماده ۶ – خوراکهای دامی که امکان احتراق خود به خودی در آن‌ها وجود دارد باید در بسته‌ها یا کیسه‌های سالم با حجم مشخص ذخیره و نگهداری و با رعایت فواصل مناسب انبارداری شوند.

ماده ۷- جهت تسهیل در دسترسی بهتر ماشینهای آتش‌نشانی و سرایت دیرتر آتش به نقاط دیگر، رعایت حداقل فاصله بین سازه‌ها الزامی است. به نحوی که امکان اطفاء حریق، طبق ضوابط سازمان آتش نشانی مقدور باشد.

ماده ۸ – کلیه جایگاه‌ها، تاسیسات، انبارها و مخازن و سایر مکان‌هایی که در آنها امکان ایجاد گرد و غبار، بخار، گاز می‌باشد، باید به تهویه مناسب و متناسب با نوع آلاینده‌های تولیدی مجهز گردند.

ماده ۹- کف قسمت های مختلف دامداری باید از مصالحی ساخته شود که احتمال سر خوردن و لغزندگی از بین برود و ضمنا شیب کافی برای انتقال پساب‌ها به کانال‌های فاضلاب در نظر گرفته شود.

ماده ۱۰- در صورت ضدعفونی ساختمان، جایگاهها، وسایل و ماشین‌آلات با روش گازدهی، ضمن رعایت توصیههای کارخانه سازنده ماده شیمیایی و دستورالعمل‌های سازمان دامپزشکی کشور، حیوانات و افراد، از محل مورد نظر دور نگهداشته شده وکارگران باید بیدرنگ پس از قرار دادن ظروف گازهای شیمیایی (فرمالین و نظایر آن) در درون سالنها، محل را ترک کنند.

ماده ۱۱- کلیه معابر، پله‌ها، راهروها و کف سالنها (به استثنای کف سالن‌های مرغداری با سیستم پرورش در بستر) و کارگاهها باید مرتباً از مواد دفعی حاصل از حیوانات و گل و لای پاکسازی شوند.

ماده ۱۲- نردهها، درها، جایگاههای مهار، راهروها وکلیه موانع و محدودکننده‌ها باید فاقد هر گونه تیزی و برآمدگی بوده و از استحکام کافی برخوردار باشند.

ماده ۱۳- کارفرما مکلف است به منظور تامین روشنایی مورد نیاز و مناسب حیوانات در سالن ها و جایگاهها اقدامات لازم را به عمل آورد.

ماده ۱۴- در مکانهایی که امکان ایجاد گاز یا گرد و غبار قابل انفجار وجود داشته باشد باید از سیستم تهویه و تجهیزات ضدجرقه استفاده گردد.

ماده ۱۵- نصب دستگاه‌های تشخیص گاز به همراه سیستم‌های هشداردهنده در قسمت‌هایی که احتمال تجمع و تولید گازهای خطرناک در آنها وجود دارد از قبیل سیلوها و گودالهای کود ضروری است.

ماده ۱۶- بین سالن‌ها و تاسیسات واحدهای مرغداری باید عاری از هرگونه گیاه و همچنین علف‌های هرز باشد.

ماده ۱۷- مایعات قابل اشتعالی که بعنوان سوخت مصرفی در کارگاه‌های دامپروری به کار می‌رود باید در مخازن مخصوص، مطابق با مفاد آیین‌نامه حفاظتی مواد خطرناک، مواد قابل اشتعال، مواد قابل انفجار (مصوب شورای عالی حفاظت فنی) انبار گردد.

ماده ۱۸- کارفرما مکلف است وسایل کمکهای اولیه مناسب را تهیه و در دسترس کارگران قرار داده و در صورت لزوم نسبت به انتقال افراد آسیب‌دیده به نزدیک‌ترین مرکز درمانی اقدام نماید.

ماده ۱۹- کارفرما مکلف است متناسب با نوع کار با همکاری مراجع ذیصلاح امکان آموزش کارگران در واحد دامپروری را در زمینه‌های مختلف رفتارشناسی دام، نحوه نزدیک‌شدن و نگهداری ایمن و بی‌خطر دام‌ها، ایمنی در محیط کار، بیمایهای دامی، بیماری‌های مشترک بین انسان و دام، آلودگی‌های انگلی و عفونی، روش کار ایمن با ابزارها، ماشین‌ها و دستگاه‌ها و خطرات احتمالی کار با آنها و کمک‌های اولیه را فراهم نماید.

ماده ۲۰- کانال‌ها، مجاری و آبراههای پساب باید دارای شیب مناسب بوده تا ضمن تخلیه و هدایت سریع آنها به منبع تصفیه، از تجمع، ماندن و پس زدن پساب‌ها به کف سالنها و انتشار آن در محوطه و زمینهای اطراف کارگاه جلوگیری شود و نحوه انتقال پساب‌ها به نحوی باشد که امکان انتشار و تماس با کارگران وجود نداشته باشد.

ماده ۲۱- طراحی کانالهای پساب، باید با توجه به دبی جریان بوده و دارای پوشش مشبک یا حفاظ نرده‌ای مستحکم و قابل شستشو با آب و مواد ضدعفونی‌کننده باشد.

ماده ۲۲- طراحی مسیر انتقال ضایعات، پسماند‌ها و پساب‌ها باید به گونه‌ای باشدکه از داخل سایر واحدهای دیگر عبور داده نشود.

ماده ۲۳- نگهداری، ضبط، دفع، انهدام و سوزاندن ضایعات و لاشه‌ها باید طبق موازین بهداشتی و رعایت مسائل زیست محیطی به نحوی انجام گیرد که خطری برای سلامت کارگران و سایرین ایجاد ننماید.

ماده ۲۴- خوردن، آشامیدن، استعمال دخانیات و انجام هرگونه شوخی و اعمال ناایمن دیگر در حین فعالیت ممنوع است.

ماده ۲۵- مواد شیمیایی پاک‌کننده و ضدعفونی‌کننده باید توسط افراد ماهر و آموزش‌دیده و با استفاده از وسایل حفاظت فردی مناسب، طبق دستورالعملهای ذیربط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان دامپزشکی کشور و شرکت سازنده، آماده‌سازی و استفاده شوند.

ماده ۲۶- کلیه مواد ضدعفونی‌کننده، سموم دفع آفات باید در انبارقفلدار، درون کابینت یا کمد مشخصی و دور از دسترس افراد غیرمسئول نگهداری شود. نحوه نگهداری و استفاده از این مواد، باید وفق آئیننامه حفاظتی سموم دفع آفات در کارگاه‌ها (مصوب شورای عالی حفاظت فنی) و دستورالعمل‌های سازمان دامپزشکی کشور باشد.

ماده ۲۷- کارفرما مکلف است در مکان‌های آماده‌سازی و استفاده از سموم و مواد ضدعفونی‌کننده شیمیایی، حداقل تجهیزات لازم مانند دوش و چشم‌شوی اضطراری را پیش بینی نماید.

ماده ۲۸- اطراف کمدهای نگهداری سموم و مواد شیمیایی باید عاری از اشیاء دیگر باشد. ضمنا زمین پیرامون آن باید دارای شیب مناسب بوده تا در صورت نشت تصادفی و یا ریخته شدن آن مواد، توسط کانال‌های زهکشی جمع‌آوری و منتقل شود، به نحوی که وارد مخازن و آبهای زیرزمینی و جاری نگردد.

ماده ۲۹- قرار دادن هرگونه وسایل اضافی و مواد خوراکی و پوشاک و وسایل ایمنی و نظایر آن در داخل و روی کمدهای نگهداری سموم و مواد شیمیایی ممنوع است.

فصل سوم – مقررات اختصاصی

بخش اول: مقررات ایمنی دستگاه‌ها و ابزارآلات

ماده ۳۰- کلیه قسمتها و محورهای انتقال‌دهنده نیرو، مانند تسمه، فلکه ‌(پولی)، چرخ دنده، چرخ لنگر، چرخ فلکه، زنجیر، چهارشاخ گاردان، غلتک و نیز سایر قسمتهای خطرناک دستگاهها، باید طبق آییننامه حفاظت در مقابل خطرات وسایل انتقال نیرو و سایر آیین‌نامه‌های مرتبط (مصوب شورای عالی حفاظت فنی)، حفاظگذاری و ایمن‌سازی گردند.

ماده ۳۱- حصارها و بدنه فلزی تجهیزات الکتریکی و تابلوهای برق، کلیه اجزای فلزی سیم‌کشی و نیز سپر(شیلد) حفاظ‌های فلزی کابل‌ها و تاسیسات فلزی باید مطابق آیین‌نامه ایمنی سیستم اتصال به زمین (ارتینگ) که مصوب شورای عالی حفاظت فنی می‌باشد، به اتصال زمین مؤثر و مناسب، مجهز گردند.

ماده ۳۲- ماشینها و دستگاه‌های الکتریکی باید قبل از شروع به کار توسط افراد ماهر بازدید شود.

ماده ۳۳- تعمیر و نگهداری، روغن‌کاری، تمیز کردن، تعویض قطعات دستگاهها و ماشین‌ها باید توسط افراد آموزش‌دیده و با اطمینان از قطع جریان برق انجام پذیرد.

بخش دوم: وسایل حفاظت فردی

ماده ۳۴- کلیه کارگران دامپروری باید متناسب با نوع کار به لباس کار و سایر وسایل حفاظت فردی مناسب تجهیز گردند.

ماده ۳۵- کارفرما مکلف است به کارگرانی که در معرض تماس با گرد و غبار، مواد فعال بیولوژیکی و مواد شیمیایی هستند عینک، ماسک تنفسی مناسب و لباس کار نفوذناپذیر در برابر مواد مذکور تحویل دهد.

ماده ۳۶- کارگران باید درهنگام کار در واحدهای دامپروری به ویژه اصطبل‌ها و کار در اطراف گاوها و محوطه پرورش شترمرغ، بسته به نوع کار از چکمه، کفشهای ایمنی پنجه فولادی و کفشهای آجدار استفاده کنند.

ماده ۳۷- کارگرانی که به طور مستمر در معرض تابش نور خورشید قرار دارند باید مجهز به کلاه آفتابی باشند. ماده۳۸- کارگران باید در هنگام کار با کود شیمیایی از دستکش لاستیکی و در کار با آفت‌کشها از دستکش لاتکس استفاده کنند.

ماده ۳۹- کارگرانی که با مواد شیمیایی، حمل دستی طیور، دام بیمار، کمک به زایمان دام، تلقیح مصنوعی و نیز سوارکاری و نظایر آن مشغول کار هستند با توجه به نوع کار باید به دستکش حفاظتی مناسب تجهیز گردند.

ماده ۴۰- در هنگام ضدعفونی به روش شعله‌افکنی جایگاههای دام، کارگران باید به وسایل حفاظت‌ فردی مناسب مانند ماسک تنفسی، دستکش، عینک و لباس کار تجهیز گردند.

بخش سوم: حمل و نقل، جابهجایی و مهار دام، طیور و حیوانات خانگی

ماده ۴۱- حمل و نقل دام زنده باید با وسایل نقلیه ویژه حمل مخصوص دام که مجهز به جایگاههای مخصوص می‌باشد، انجام گیرد.

ماده ۴۲- فضای درونی وسایل حمل دام باید دارای شرایط مناسبی از نظر روشنایی و تهویه برای جابجایی دام‌ها باشد.

ماده ۴۳- کف تریلرهای حمل دام نباید صاف و لغزنده بوده و فضای درونی وسایل حمل دام به ویژه تریلر حمل اسب، گاو و گوسفند و بز بخشبندی‌شده و دیوارها و میله‌های سینهای آن مجهز به بالشتک باشد.

ماده ۴۴- تریلر مخصوص حمل دام باید مجهز به یک در (راه خروجی) از جلوی تریلر باشد تا فرد راهنما یا مراقب، از آن در، تریلر را ترک یا وارد کابین راننده شود.

ماده ۴۵- تریلرهای وسایل حمل دام باید مجهز به رمپ بارگیری باشند.

ماده ۴۶- سکوها و محلهای تخلیه و بارگیری دام و طیور در شب باید از نور کافی برخوردار باشد.

ماده ۴۷- سکوی بارگیری باید بدون فاصله و همسطح طبقات درون وسایل حمل دام باشد.

ماده ۴۸- برای انتقال دام‌ها از جایگاه و بارگیری آنها درون کامیونهای دو طبقه و یا کار روی دام، راهروی هدایت دامها باید دارای دیواره‌های محکم و قابل شستشو، قوسی شکل، بلندتر از قد دام بوده و کف آن شیب‌دار باشد. در کنار راهروی هدایت و انتقال، باید راهروی پیادهروی مستقل، جهت هدایت دام، عبور یا فعالیتهای لازم به صورت بی‌خطر برای کارگران تعبیه گردد. اگر راهروی پیاده‌رو بیشتر از ۴۵ سانتیمتر بالاتر از زمین باشد، باید به نرده حفاظتی تجهیز گردد تا از خطر سقوط کارگران جلوگیری شود.

ماده ۴۹- حمل و نقل، بارگیری و تخلیه دام از خودروی حمل آنها به واحد دامپروری و کشتارگاه باید به شکلی انجام پذیرد که نیاز به حضور و هدایت مستقیم دام توسط کارگران نباشد.

ماده ۵۰ – سوار و پیاده کردن دام‌های بزرگ از قبیل اسب و شترمرغ از تریلر توسط یک نفر به تنهایی ممنوع است.

ماده ۵۱ – کلیه مکان‌هایی که برای دسترسی کارگران به دام تعبیه می‌شود باید از استحکام لازم و ایمنی کافی برخوردار باشد.

ماده ۵۲ – هنگام استفاده از راهروی مهار ثابت و دایمی سوارکردن، جلوی این مهار باید باز بوده و به جای سطح ناصاف، دارای پلکان بوده و دیوارهای آن یکپارچه باشد.

ماده ۵۳ – برای مهار تعداد زیادی از گوسفندان در زمان کوتاه به منظور کارهایی مانند سم چینی، توزین، شیرگیری و جداسازی بره میشها از بره قوچ ها و نظایر آن باید از راهروهای مهار جداسازی استفاده گردد. تیرها، دیواره‌ها و میله‌های اطراف راهروی مهار جداسازی باید از استحکام کافی برخوردار باشند.

ماده ۵۴ – در شرایطی که امکان دسترسی به جایگاه‌ها یا آغل‌های ثابت برای گوسفندان وجود ندارد، کارفرما مکلف است، حصارهای موقتی مانند: دیوارهای سیمی سبک و قابل حمل، دیوارهای چوبی یا پنل‌های تاشو (آکاردئونی)، حصارهای برفگیر یا سیم‌های (توری‌های فلزی) بافته شده مهیا نماید به شرطی که:

الف – در آن از تیرهای آهنی که نگهدارنده این حصارها می باشند، استفاده گردد.

ب – دروازه یا موانعی که قابل تغییر به اندازه‌های بزرگترند به عنوان درهای این حصارها بهره برد.

پ – بلندی دیوار و موانع این حصارها دست کم ۹۰ تا ۱۰۶ سانتی متر باشد.

ماده۵۵ – استفاده از سیمهای خاردار به عنوان حصار برای کنترل دام ممنوع است.

ماده ۵۶ – نگهداری، هدایت و کار کردن روی دام باید طوری باشد که از وارد کردن تنش، ایجاد تحریک، رم کردن دام و در نهایت ایجاد خطر و آسیب به کارگران جلوگیری شود.

ماده۵۷ – استفاده نابجا از هرگونه ابزار، دستگاه یا حرکات، که منجر به ترسیدن یا رمیدن حیوانات می‌گردد، ممنوع است.

ماده ۵۸ – استفاده از وسایل مهارکننده متناسب با نوع عملیات و نوع دام مانند راهرو مهار، بالابرهای دستی، میزهای کج‌شونده، جایگاه‌های مهار کج‌شونده، یک‌ورشونده و پشت و رو شونده، سکوی شیردوشی، سکوی پیرایش، سکوی یوغ گردن، جعبه کیفی نگهداری حیوانات کوچک، دماغ‌گیر (حلقه بینی)، لواشه، پوزه‌بند و مانند آنها برای انجام اعمال مختلف روی آنها الزامی است.

ماده ۵۹ – قبل از ورود دام‌ها به یک فضا یا جایگاه محدود یا راهرو باید زمانی را برای انطباق و سازگاری دام‌ها در محوطه انتظار در نظر گرفت.

ماده ۶۰ – در جایگاههای ویژه دام مختص جفت‌گیری یا اسپرم‌گیری باید تدابیری اتخاذ گردد تا کارگران از آسیب های احتمالی آنها در امان باشند.

ماده ۶۱ – در فضاهای بسته و محصور، جایگاه‌ها، راهروها، باید راه‌های خروج اضطراری برای کارگران تعبیه نمود.

ماده ۶۲ – در حین جابجایی دام، ورود کارگران به راهروها و جایگاه‌های مهار و دام ممنوع است.

ماده ۶۳ – طراحی و ساخت رمپ‌های بارگیری، راهروها وجایگاه‌های مهار باید به گونه‌ای باشد که با کاهش سر و صدا و محدود کردن دید دام از بروز استرس و رمیدن آنها جلوگیری به عمل آید.

ماده ۶۴ – کنترل، هدایت و جابه‌جایی دامهای بزرگ، در محوطه‌های باز باید به صورت غیرانفرادی و توسط افراد آموزش‌دیده و با تجربه و با تجهیزات مناسب و کافی انجام پذیرد.

ماده ۶۵ – به منظور جلوگیری از رمیدن دام، مسیرهای عبور و مرور و یا نگهداری انها باید عاری از هرگونه اشیاء متحرک و پارچه‌های آویزان باشد.

ماده ۶۶ – جایگاه‌های مهار پشت و رو شونده و کج شونده یا یک‌ور شونده را باید در مسیر رفت و آمد گوسفندان و در قسمت پشت یا درون راهروی مهار جداسازی قرار داد.

ماده ۶۷ – برای جلوگیری از بروز حوادث و صدمه ناشی از شاخ دام‌ها، انجام عملیات بی‌شاخ سازی ضروری است.

ماده ۶۸ – برای دام‌هایی که باید به صورت شاخدار عرضه گردند، انجام تمهیدات ایمنی مناسب مانند قراردادن گلوله‌ها یا لوله‌های پلاستیکی روی شاخ آنها الزامی است.

ماده ۶۹ – حمام کنه و محل تردد دام آغشته به سم باید از جنس غیرقابل نفوذ بوده و در طرفین آن نرده‌های ایمنی نصب گردد.

ماده ۷۰- میزان و نحوه آماده‌سازی ماده کنه‌کش، سموم و مواد ضدعفونی‌کننده باید طبق دستورالعمل شرکت سازنده و برابر دستورالعمل‌های سازمان دامپزشکی کشور و با رعایت اصول ایمنی صورت گیرد.

ماده ۷۱- برای جلوگیری از خطر لگدخوردن توسط شتر و مهار و مقید کردن آن باید با بستن یک دست دام با طناب، حیوان را تحت کنترل قرارداد. این کار را می توان با بستن و مقید کردن دست و پای حیوان در حالت نشسته نیز انجام داد.

بخش چهارم – ایمنی کار با دام‌های سواری

ماده ۷۲- برای بازکردن دهان و آروارههای دامها به ویژه اسب باید از ابزار دهان بازکن مناسب استفاده نمود.

ماده ۷۳- در زمان انجام کار بر روی دام، بستن آن با طناب به درخت، تیرک و مانند آن، ممنوع است.

ماده ۷۴- آموزش سوارکاری به کارگران بای-د زیر نظر مربی کارآزموده و ماهر صورت گیرد و پیش از سوارکاری باید کلیه لوازم سوارکاری و جهاز اسب (تسمه‌ها، زین، دستجلوها یا افسار بندها و رکاب) مورد بازدید قرار گیرند و در صورت معیوب بودن سریعا تعویض گردند.

ماده ۷۵- انتخاب دام جهت سواری کارگران بایستی متناسب با توان جسمی و مهارت افراد صورت گیرد.

ماده ۷۶- اندازه‌ی زین و برگ و لوازم سوارکاری باید متناسب با اندازه اسب، سوارکار و ارگونومیک باشد.

ماده ۷۷- سوارکاری با اسب لخت (بدون زین) ممنوع است.

ماده ۷۸- لباس سوارکار باید متناسب و کاملاً به اندازه باشد، تا از گیرکردن به تجهیزات جلوگیری به عمل آید.

بخش پنجم – سیلوها، مخازن و گودالهای کود

ماده ۷۹- ورود کارگران به گودال کود، انبار ذخیره کود مایع، سیلوهای خوراک، مخازن کارگاهها و نیز حوضچه و استخرهای تصفیه و پرورش ماهی و میگو و مانند آن، باید تحت نظارت مستقیم شخص آموزش‌دیده دیگری انجام گیرد. در ضمن این افراد باید متناسب با نوع کار مجهز به وسایل حفاظت فردی و تجهیزات کار در ارتفاع و امداد و نجات باشند.

ماده ۸۰ – در گودالهای کود حیوانی، مخازن لجن و گودالهای سیلو که گازها و مایعات قابل اشتعال وجود دارد، استعمال دخانیات، استفاده از شعله‌های باز و به کار بردن وسایل تولید جرقه و مانند آن ممنوع است.

ماده ۸۱ – گودال و محل تجمیع کود باید به‌گونه‌ای طراحی و اجرا شود که از نفوذ شیرابه‌های آن به منابع آبی جلوگیری به عمل آید.

ماده ۸۲ – تعمیرات ضروری مانند جوشکاری در گودال‌های کود، سیلوها و مخازن باید طبق آیین‌نامه‌های مصوب شورای عالی حفاظت فنی مربوطه، انجام گرفته و در شرایط تهویه کامل و اطمینان از نبود خطر انفجار و آتش‌سوزی صورت پذیرد.

ماده ۸۳ – تمام درهای بین اتاق سیلو و طویله اصلی، غیر از زمان کار در سیلو باید بسته و مسدود باشد.

ماده ۸۴ – استقرار کارگران به هر شکل روی غلات و علوفه سیلوها، ممنوع است.

ماده ۸۵ – قبل از شروع به هم زدن و تخلیه کود حیوانی در گودالهای کود و مخزن ذخیره کودهای مایع غیرهوازی و مخازن کود زیر ساختمان‌ها، غیر از متصدی مربوطه، افراد و دامها باید تا زمان خروج و تخلیه گازهای سمی، از محوطه خطر دور گردند. ضمنا نصب علائم هشداردهنده مناسب در محل‌های مربوطه الزامی است.

فصل چهارم – سایر مقررات:

ماده ۸۶ – رعایت کلیه اصول بهداشتی جهت پیشگیری از بیماریهای دامی و مشترک انسان و دام باید طبق موازین سازمان دامپزشکی کشور و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام گردد.

ماده ۸۷ – کارفرما مکلف است به نحوی محیط کار را ایمن سازی نماید تا از انتقال بیماریهای دامی و مشترک انسان و دام پیشگیری شود.

ماده ۸۸ – با عنایت به ماده ۸۸ قانون کار جمهوری اسلامی ایران، کلیه اشخاص حقیقی و یا حقوقی که به ساخت یا ورود و عرضه ماشین‌ها، دستگاه‌ها و تجهیزات مشمول این آیین‌نامه می‌پردازند مکلف به رعایت موارد ایمنی و حفاظتی مناسب می‌باشند.

ماده ۸۹ – به استناد مواد ۹۱ و ۹۵ قانون کار جمهوری اسلامی ایران، مسئولیت رعایت مقررات این آیین‌نامه برعهده کارفرمای کارگاه بوده و در صورت وقوع هرگونه حادثه به دلیل عدم توجه کارفرما به الزامات قانونی، مکلف به جبران خسارات وارده می‌باشد.

این آیین‌نامه مشتمل بر۴ فصل و ۵ بخش و ۸۹ ماده می‌باشد و به استناد مواد ۸۵ و ۹۱ قانون کار جمهوری اسلامی ایران تهیه و در جلسه مورخ ۴/۱۱/۱۳۸۹ شورای عالی حفاظت فنی تدوین و در تاریخ ۲۱/۳/۱۳۹۰ به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی رسیده است.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی – عبدالرضا شیخ‌الاسلامی