آیین‌نامه‌ شماره ۶۸ – آیین‌نامه‌ بیمه‌های‌ زندگی‌ و‌ مستمری

[به موجب ماده ۲۵ آیین‌نامه شماره ۱۰۷ – آیین‌نامه‌ بیمه‌های زندگی، لغو شده است.]

شماره ۹۰/۳۸۵۴۵ – ۱۳۹۰/۱۰/۱۷

شورای عالی بیمه در اجرای بند ۵ ماده ۱۷ قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‌گری در جلسه مورخ ۲۲ /۹/ ۱۳۹۰ آیین‌نامه بیمه های زندگی و مستمری را به شرح زیر تصویب نمود:

آیین‌نامه شماره ۶۸ آیین‌نامه بیمه های زندگی و مستمری

فصل اول – کلیات

ماده ۱‌– مؤسسات بیمه مکلفند کلیه بیمه نامه‌های زندگی و مستمری خود را بر اساس مقررات این آیین‌نامه صادر نمایند.

ماده ۲– انواع اصلی بیمه های زندگی و تعریف هر یک از آنها عبارتند از:
الف- بیمه های خطر فوت: قرارداد بیمه‌ای است که در آن بیمه‌گر تعهد می‌کند در ازای پرداخت حق بیمه توسط بیمه‌گذار، در صورت فوت بیمه شده در مدت بیمه، مبلغ بیمه را به ذینفع مندرج در بیمه نامه پرداخت نماید.
ب- بیمه به شرط حیات: قرارداد بیمه‌ای است که در آن بیمه‌گر تعهد می‌کند در ازای پرداخت حق بیمه توسط بیمه‌گذار، در صورت زنده بودن بیمه‌شده در پایان مدت بیمه، مبلغ بیمه را به ذینفع مندرج در بیمه نامه پرداخت نماید.
ج- بیمه های مختلط: قرارداد بیمه‌ای است که در آن بیمه‌گر تعهد می‌کند در ازای پرداخت حق بیمه توسط بیمه‌گذار در صورت فوت بیمه‌شده در مدت بیمه و یا زنده بودن وی در پایان مدت بیمه، مبلغ بیمه را به ذی‌نفع مندرج در بیمه نامه پرداخت نماید.
د- بیمه مستمری: قرارداد بیمه‌ای است که در آن بیمه‌گر تعهد می ‌کند در ازای پرداخت حق بیمه توسط بیمه‌گذار، مبلغ بیمه را به صورت مستمری تا یک مدت معین و یا در زمان حیات بیمه‌شده، به ذینفع مندرج در بیمه نامه بپردازد.

تبصره ۱ – [اصلاحی ۱۳۹۶/۵/۲۹]
موسسات بیمه مختلط می توانند پوشش تکمیلی خطرات اضافی را طبق مقررات مربوط، همراه انواع بیمه های زندگی عرضه نمایند.

تبصره ۲- [اصلاحی ۱۳۹۶/۵/۲۹]
موسسات بیمه زندگی و مستمری می توانند تعهد پرداخت سرمایه یا مستمری اضافی در صورت فوت یا نقص عضو ناشی از حادثه، پرداخت سرمایه و یا معافیت از پرداخت حق بیمه در صورت از کار افتادگی دائم (اعم از کلی یا جزئی) به هر علت، پرداخت بخشی از سرمایه فوت در صورت ابتلا به بیماری های خاص و جبران هزینه های پزشکی ناشی از حادثه را به عنوان پوشش تکمیلی انواع بیمه های زندگی و مستمری عرضه نمایند. شرایط این گونه پوشش های بیمه ای باید حسب مورد منطبق با شرایط عمومی مربوط مصوب شورای عالی بیمه با شرایط عمومی مورد تایید بیمه مرکزی باشد. موسسات بیمه مذکور مجاز به صدور مستقل پوشش های تکمیلی فوق نیستند. انواع بیماریهای خاص موضوع این تبصره و حداکثر سرمایه برای پوشش مربوط به این بیماریها هرساله توسط بیمه مرکزی تعیین و ابلاغ می شود.

تبصره ۳- [اصلاحی ۱۳۹۶/۵/۲۹]
درصد واگذاری اتکایی اجباری پوشش های تکمیلی موضوع تبصره ۲ این ماده در موسسات بیمه زندگی و مستمری تابع مقررات بیمه های زندگی و مستمری است. سایر شرایط این پوشش ها از قبیل نرخ کارمزد فروش، کارمزد اتکایی اجباری، نحوه مشارکت در منافع بیمه گذاران، حقوق بیمه گذاران نسبت به ذخایر ریاضی، نحوه تنظیم حساب ها و نحوه ذخیره گیری آن ها تابع بیمه های خطر فوت زمانی است.

تبصره ۴ [الحاقی ۱۳۹۶/۵/۲۹]
موسسات بیمه می توانند علاوه بر بیمه های مستمری، تعهدات سایر انواع بیمه را هم به صورت مستمری پرداخت نمایند.

فصل دوم – مبانی محاسبه نرخ حق بیمه

ماده ۳- [اصلاحی ۱۳۹۰/۱۱/۲۶]
مبانی محاسبه نرخ‌های بیمه موضوع ماده ۲ این آیین‌نامه عبارتست از:
الف- جدول مرگ و میر به شرح پیوست. بیمه مرکزی موظف است حداقل هر پنج سال یک بار جدول مرگ و میر پیوست را به روز نماید.
ب- نرخ سود فنی علی الحساب :
حداکثر نرخ سود فنی در بیمه نامه های با مدت حداکثر پنج سال هجده در صد ، در بیمه نامه های با مدت حداکثر تا ده سال ، هجده در صد برای پنج سال اول و پانزده درصد برای مدت مازاد بر پنج سال اول و در بیمه نامه های با مدت بیش از ده سال ، هجده درصد برای پنج سال اول و پانزده در صد برای پنج سال دوم و ده درصد برای مدت مازاد بر ده سال . بیمه مرکزی موظف است ، هر دو سال یکبار نرخ سود فنی را مورد بازنگری قرار دهد و پیشنهاد لازم را به .شورای عالی بیمه ارائه کند.
بدیهی است سود فوق اذکر علی الحساب بوده و سود حاصل از کارکرد سرمایه شرکت (سود دوران مشارکت) نیز به آن افزوده می شود.
ج- حداکثر هزینه‌های اداری و بیمه‌گری:
1- در بیمه نامه‌های انفرادی- سالانه: حداکثر ۷ درصد حق بیمه هر سال بعلاوه دو درهزار سرمایه فوت در ۵ سال اول
2-در بیمه نامه‌های انفرادی- یکجا: حداکثر ۲ درصد حق بیمه بعلاوه ۳ درهزار سرمایه فوت سال اول
3- در بیمه نامه‌های گروهی: حداکثر به میزان ۵۰ درصد هزینه تعیین شده در بیمه ‌نامه‌ های انفرادی
د- هزینه کارمزد، حداکثر تا سقف‌های مقرر در ماده ۸ این آیین‌نامه به حق بیمه اضافه می‌شود.

ماده ۴– مؤسسات بیمه مکلفند، محاسبات و جداول نرخ‌های حق بیمه و ذخیره مورد عمل شرکت را که به تصویب هیئت مدیره رسیده است جهت تایید به بیمه مرکزی ارسال نمایند. عدم اظهار نظر بیمه مرکزی ظرف مدت ۲۰ روز کاری به منزله تایید تلقی می‌شود.

ماده ۵– مؤسسات بیمه می‏توانند در صورت تمایل بیمه گذار حق بیمه سالانه یا مستمری سالانه را تقسیط نمایند. سود تقسیط، به تناسب دوره تقسیط، بر مبنای سود فنی مورد عمل در محاسبه حق بیمه اعمال و به حق بیمه اضافه‌ می‌شود.

ماده ۶– مؤسسات بیمه موظفند قبل از صدور بیمه نامه‌های انفرادی شامل خطر فوت از طریق پرسشنامه و یا معاینه پزشکی وضعیت سلامت بیمه شده را مشخص و به تناسب وضعیت سلامت او، حق بیمه را تعیین نمایند.

ماده ۷– هرگاه مبلغ بیمه برای خطر فوت در یک یا چند بیمه نامه عمر انفرادی صادره توسط یک یا چند شرکت بیمه برای یک بیمه شده از دو میلیارد ریال متجاوز باشد، مؤسسات بیمه باید پس از جلب نظر بیمه مرکزی به صدور بیمه نامه مبادرت نمایند. بیمه مرکزی می‌تواند حداکثر مبلغ بیمه مذکور را سالانه تغییر دهد.

فصل سوم – کارمزد

ماده ۸– حداکثر هزینه کارمزد قابل اعمال در حق بیمه برای انواع بیمه های زندگی به شرح زیر تعیین می‌شود:
الف- برای بیمه های انفرادی خطر فوت زمانی با حق بیمه سالانه، ۲۵% حق بیمه وصولی.
ب- برای بیمه های گروهی خطر فوت زمانی با حق بیمه سالانه، ۱۰% حق بیمه وصولی.
ج- در سایر انواع بیمه نامه‌های زندگی با حق بیمه سالانه، ۷۵ درصد حق بیمه سال اول به شرطی که از ۳۰ درهزار سرمایه فوت سال اول تجاوز نکند که ۳۰ درصد آن برای سال‌ اول و ۵/۱۷ درصد برای سال‌های دوم تا پنجم اعمال می‌گردد.
د- در انواع بیمه نامه‌های زندگی با حق بیمه یکجا:
1- در بیمه نامه‌های انفرادی، ۵ درصد حق بیمه
2- در بیمه نامه‌های گروهی، ۴ درصد حق بیمه.

تبصره ۱– کارمزد بیمه های مستمری نیز طبق این ماده و معادل کارمزد بیمه زندگی تشکیل‌دهنده سرمایه اولیه برای پرداخت مستمری محاسبه خواهد شد.

تبصره ۲– مؤسسات بیمه مجازند در بیمه نامه های عمر مختلط در صورت افزایش یا کاهش حق بیمه سالانه یا سرمایه خطر فوت در ۱۰ سال اول بیمه نامه، کارمزد متعلقه را بر اساس ضریبی از حق بیمه سالانه سرمایه فوت هر سال تعدیل و تصحیح نمایند.

ماده ۹ – حداکثر کارمزد قابل پرداخت به نمایندگان بیمه معادل کارمزد‌های مقرر در فصل دوم آیین‌نامه کارمزد نمایندگی می‌باشد.

ماده ۱۰– در قراردادهای بیمه‌ خطر فوت ساده یک ساله گروهی که توسط هر مؤسسه برای کارکنان و یا توسط شرکت‌های تعاونی و یا سندیکاها برای اعضاء و یا توسط بانک‌ها و مؤسسات اعتباری برای مشتریان خود امضا و پرداخت حق بیمه آن تقبل شده باشد، بیمه‌گر می‌تواند به ترتیبی که در قرارداد معین می‌شود قسمتی از سود حاصل از قرارداد را به طرف قرارداد پرداخت نماید. سود قابل پرداخت از این بابت نباید از ۱۵ درصد جمع حق بیمه های دریافتی طی سال تجاوز کند.

فصل چهارم – مشارکت در منافع

ماده ۱۱– مؤسسات بیمه مکلفند در انواع بیمه های زندگی جز در بیمه های خطر فوت زمانی، بیمه‌گذاران بیمه‏های زندگی خود را در حداقل ۸۵ درصد منافع حاصل از مجموع معاملات بیمه های مذکور سهیم نمایند.

ماده ۱۲- [اصلاحی ۱۳۹۰/۱۱/۲۶]
مؤسسات بیمه مکلفند هر سال منافع حاصل از مجموع معاملات بیمه های زندگی موضوع ماده ۱۱ را از جمع اقلام بند (الف) پس از کسر جمع اقلام بند (ب) به شرح ذیل محاسبه کنند:
الف:
1- ذخیره ریاضی در آخر سال مالی قبل.
2-حق بیمه های دریافتی.
3- کارمزد بیمه های اتکایی واگذاری.
4- کارمزد بر منافع (مشارکت در سود) دریافتی بابت بیمه های اتکایی واگذاری.
5- سهم بیمه گران اتکایی بابت بازخرید و پرداخت سرمایه و مستمری‌ها.
6- کارمزد وام‌های پرداختی به بیمه گذاران
7- خالص درآمد حاصل از سایر سرمایه‌ گذاری‌ های از محل ذخایر ریاضی‏ موضوع تبصره ۱ این ماده.
ب :
1- کارمزد پرداختی
2- مبالغ پرداختی از بابت بازخرید و سرمایه و مستمری‌ها.
3- حق بیمه اتکایی واگذاری.
4- ذخیره ریاضی در آخر سال مالی.
5- هزینه های عمومی بیمه گر حداکثر تا ۷ درصد حق بیمه‏های دریافتی
6- کارمزد پرداختی به بیمه مرکزی موضوع وام ماده ۳۰.

تبصره ۱– خالص درآمد حاصل از سایر سرمایه‌گذاری‌ها از محل ذخایر ریاضی طبق آیین‌نامه سرمایه ‌گذاری مؤسسات بیمه محاسبه و تعیین خواهد شد. در صورتیکه به هر یک از انواع درآمدهای فوق هزینه ای تعلق بگیرد هزینه مزبور از اصل درآمد کسر خواهد شد.

تبصره ۲– مؤسسات بیمه می توانند برای محاسبه منافع حاصل از مجموع معاملات بیمه های زندگی موضوع این ماده، از روش زیر نیز استفاده نمایند:
در انواع بیمه های زندگی جز در بیمه های به شرط فوت در پایان هر سال حداقل ۸۵ درصد منافع مازاد بر نرخ سود فنی مورد عمل، حاصل از سرمایه گذاری ذخایر ریاضی خود را مستقیماً و به نسبت ذخیره ریاضی پایان سال قبل هر بیمه نامه محاسبه و به رقم ذخیره ریاضی بیمه نامه مذکور اضافه نمایند و مراتب را طی الحاقی، حداکثر تا قبل از پایان سال بعد به اطلاع بیمه‌گذاران ذیربط برسانند.

ماده ۱۳– سهم هر یک از بیمه‌گذاران از منافع به نسبت ذخیره ریاضی بیمه نامه آنها از کل ذخایر ریاضی بیمه نامه‌های موضوع ماده ۱۱ یا بر مبنای دیگری که بیمه مرکزی تایید کند معین می‌شود.

ماده ۱۴– مؤسسات بیمه باید پس از تعیین منافع قابل تقسیم در آخر هر سال، سهم هر یک از بیمه‌گذاران از منافع مزبور را بر حسب توافق با بیمه‌گذار به عنوان حق بیمه یکجا برای افزایش سرمایه بیمه نامه یا افزایش ذخایر ریاضی منظور و یا بصورت نقدی پرداخت نمایند.

فصل پنجم – حقوق بیمه گذاران نسبت به ذخیره ریاضی

ماده ۱۵– در انواع بیمه های زندگی بجز بیمه‌ خطر فوت زمانی بیمه‌گذار می‌تواند در صورت تشکیل ذخیره ریاضی، درخواست بازخرید کل یا درصدی از بیمه نامه خود را نماید و مؤسسه بیمه مکلف است ارزش بازخرید بیمه نامه را که حداقل معادل ۹۰ درصد ذخیره ریاضی بیمه نامه است، با رعایت شرایط بیمه نامه صادره پرداخت نماید.

تبصره – مؤسسات بیمه موظفند جدول بازخرید بیمه را به بیمه نامه‌های صادره ضمیمه و تحویل بیمه‌گذار نمایند. در جدول مزبور باید مشخص شود که در صورت بازخرید بیمه نامه در انقضاء هر سال از مدت بیمه چه مبلغی عاید بیمه گذار خواهد شد.

ماده ۱۶– در صورتیکه ذینفع در بیمه نامه‌های زندگی بستانکار بیمه گذار باشد و این مطلب در بیمه نامه و یا ظهر آن تصریح شده باشد حق بازخرید بیمه نامه و همچنین دریافت وام از محل ذخیره ریاضی موکول به موافقت کتبی بستانکار است.

ماده ۱۷– بیمه گذار می تواند پس از پرداخت لااقل حق بیمه دو سال تمام تا ۹۰ درصد ارزش بازخرید بیمه نامه درخواست وام نماید و بیمه گر متعهد به پرداخت آن است. ترتیب استرداد وام با توافق بین بیمه‌گر و بیمه گذار تعیین می‌شود.

ماده ۱۸– نرخ کارمزد وام حداقل چهار درصد بیشتر از نرخ سود فنی مورد عمل در محاسبه حق بیمه خواهد بود.

تبصره – در صورت عدم تسویه وام در زمان سررسید بیمه نامه یا بازخرید آن، مانده وام دریافتی و کارمزدهای متعلق به آن (موضوع همین ماده) از سرمایه مورد تعهد بیمه گر کسر می‌گردد.

ماده ۱۹– در انواع بیمه های زندگی به جز در بیمه های مختلط خطر فوت و تشکیل سرمایه و بیمه های مختلط خطر فوت و مدیریت سرمایه که دارای ارزش بازخرید شده باشد هر گاه بیمه گذار از پرداخت اقساط بعدی خودداری نماید بیمه نامه با رعایت نرخ‌های مقرر و بدون احتساب کارمزد، تبدیل به بیمه نامه با سرمایه مخفف خواهد شد.

تبصره ۱– مؤسسات بیمه موظفند جدولی به بیمه نامه‌های صادره ضمیمه و تحویل بیمه‌گذار نمایند که میزان سرمایه مخفف بیمه نامه را برای هر سال از مدت بیمه معین کند.

تبصره ۲– در بیمه های مختلط خطر فوت و به شرط حیات، سرمایه مخفف به نسبت سرمایه‌های موجود بیمه نامه تقسیم خواهد شد مگر آنکه در بیمه نامه، مؤسسه بیمه و بیمه‌گذار توافق دیگری نموده‌ باشند.

ماده ۲۰– در بیمه های مختلط خطر فوت و تشکیل سرمایه، هرگاه بیمه‌گذار از پرداخت هر قسط حق بیمه خودداری نماید، حق بیمه خطر فوت از محل ذخیره ریاضی بیمه نامه تامین می‌شود و پس از آن که ذخیره ریاضی کمتر از حق بیمه خطر فوت گردد، بیمه نامه معلق می‌گردد. بیمه‌گذار می‌تواند با پرداخت حق بیمه مقرر، بیمه نامه را مجددا برقرار نماید.

فصل ششم – نحوه تنظیم حساب معاملات بیمه های زندگی

ماده ۲۱– مؤسسات بیمه موظفند حساب‌های معاملات بیمه های زندگی را از سایر حساب‌های خود تفکیک نموده و دفاتر خود را به ترتیبی تنظیم نمایند که کلیه اقلام مربوط به معاملات هر یک از انواع بیمه های زندگی به تفکیک مشخص شده باشد.

ماده ۲۲– سرمایه گذاری از محل ذخایر ریاضی بیمه های زندگی بایستی در حساب‌ها و ترازنامه شرکت مشخص و از سایر سرمایه ‌گذاری ‌ها تفکیک شود.

ماده ۲۳– ذخیره ریاضی بیمه های زندگی براساس مبانی محاسبه نرخ‌های حق بیمه تعیین خواهد شد. در مواردی که ذخیره ریاضی مذکور در یک یا چند مؤسسه بیمه کافی نباشد بیمه مرکزی می‌تواند نرخ سود منظور در محاسبه ذخیره ریاضی این مؤسسه یا مؤسسات را برای بیمه نامه های سال های آتی تقلیل دهد و مراتب را به شورای عالی بیمه گزارش نماید. مؤسسه بیمه مکلف است نرخ تعیین شده توسط بیمه مرکزی را ملاک محاسبه قرار دهد.

فصل هفتم – بیمه اتکایی اجباری

ماده ۲۴– مؤسسات بیمه موظفند برای هر یک از انواع بیمه های زندگی صورت‌های زیر را در اختیار بیمه مرکزی بگذارند:
الف- صورت بیمه نامه‌های صادره هر ماه.
ب- صورت تغییرات حاصله هر ماه در بیمه نامه‌های صادره.
ج- صورت بیمه نامه‌های مخفف و بازخرید شده هر ماه.
د- صورت بیمه نامه‌های مختومه به علت انقضای مدت بیمه نامه یا فوت بیمه شده و یا ابطال و فسخ بیمه نامه.
ترتیب تنظیم و ارسال این صورت‌ها را بیمه مرکزی معین خواهد کرد.

ماده ۲۵– بیمه مرکزی میتواند رونوشت کلیه بیمه نامه‌های صادره بیمه های زندگی را از مؤسسات بیمه بخواهد. مؤسسات بیمه موظف‌اند امکان دسترسی بیمه مرکزی به پایگاه اطلاعات بیمه های زندگی را فراهم نمایند.

ماده ۲۶– حق بیمه اتکایی اجباری معادل ۵۰ درصد حق بیمه وصولی بیمه های زندگی است و هرگاه مؤسسه بیمه‌ای، بیمه نامه زندگی بدون رعایت مبنای تعیین نرخ مقرر در ماده۳ این آیین‌نامه صادر نماید، بیمه مرکزی می‌تواند تمام یا قسمتی از سهمیه اتکایی اجباری این بیمه نامه‌ها را قبول ننماید.

تبصره – در صورت درخواست مؤسسه بیمه واگذارنده در خصوص بیمه نامه‌های زندگی جز در رشته بیمه عمر زمانی، بیمه مرکزی مکلف است با توجه به ظرفیت قبولی مؤسسه بیمه، تمام یا قسمتی از حق بیمه اتکایی اجباری دریافتی را با همان شرایط نزد خود مؤسسه مذکور واگذاری مجدد نماید.

ماده ۲۷– کارمزد بیمه اتکایی اجباری برای انواع مختلف بیمه های زندگی به‌ شرح زیر تعیین می‌گردد:
الف- برای بیمه خطر فوت زمانی با حق بیمه سالانه ۱۲ درصد حق بیمه وصولی.
ب) برای سایر انواع بیمه های زندگی با حق بیمه سالانه در سال اول ۸۷ درصد حق بیمه سال اول مشروط بر اینکه از ۳۳ در هزار سرمایه تجاوز نکند. ۴۰ درصد این کارمزد در سال اول به تناسب حق بیمه های وصولی سال اول و از سال دوم الی پنجم هر سال ۱۵ درصد به تناسب حق بیمه های وصولی آن سال پس از وصول حق بیمه، قابل پرداخت است.

تبصره – کارمزد اتکایی برای بیمه های مستمری در زمان تشکیل سرمایه بر اساس این بند محاسبه خواهد شد.
ج- برای سایر انواع بیمه های زندگی با حق بیمه یکجا ۳ درصد حق بیمه.

ماده ۲۸– صورتحساب بیمه اتکایی اجباری هر سه ماه یکبار توسط بیمه مرکزی تنظیم می‌شود. در این صورتحساب‌ها سهم بیمه مرکزی بابت بازخرید، فوت، انقضاء مدت بیمه نامه ها، پرداخت مستمری و حق بیمه و کارمزد اتکایی بیمه های صادره ظرف آن سه ماه و همچنین حق بیمه وصولی و کارمزد اتکایی اجباری بیمه نامه‌های موعد رسیده صادره سال‌های قبل و حق بیمه های مربوط به الحاقیه های صادره و کارمزد اتکایی اجباری آن منظور خواهد شد. در صورت موافقت بیمه مرکزی صورتحساب اتکایی اجباری می‌تواند توسط مؤسسه بیمه واگذارنده تنظیم شود.

ماده ۲۹– مؤسسات بیمه واگذارنده و بیمه مرکزی موظفند حداکثر ظرف مدت یک ماه از تاریخ دریافت صورتحساب نسبت به تسویه بدهی خود اقدام نمایند. در غیر اینصورت هر ماه تاخیر در تسویه بدهی از سوی بیمه مرکزی و مؤسسات واگذارنده، موجب اعمال ۲ درصد جریمه تاخیر تادیه بر مبنای مانده بدهی به ازای هر ماه خواهد شد.

تبصره ۱– اختلاف حساب تا ده درصد مانده بدهی موجب عدم پرداخت مانده صورتحساب نبوده و اینگونه موارد پس از قطعیت در اولین صورتحساب سه ماهه منظور می‌گردد. وجود اختلاف حساب به هر حال موجب عدم پرداخت آن میزان از بدهی که مورد توافق بدهکار است نمی‌باشد.

تبصره ۲– جریمه تاخیر تادیه، موضوع این ماده در محاسبات مشارکت در منافع منظور نخواهد شد.

ماده ۳۰– بیمه مرکزی در صورت درخواست مؤسسه بیمه واگذارنده هر سال تا ۵۵ درصد جمع مانده بدهی بیمه‌گذاران در آخر سال قبل، بابت وام‏هایی که با رعایت شرایط بیمه نامه‌های صادره از محل ذخیره ریاضی این بیمه نامه ‏ها دریافت داشته‌ اند را به عنوان وام با نرخ کارمزد معادل نرخ کارمزد وام پرداختی به بیمه‎ گذار در اختیار مؤسسه بیمه مزبور خواهد گذاشت. کارمزد مزبور برای هر سه ماه در صورتحساب مربوط به همان سه ماه منظور خواهد شد.

ماده ۳۱– بیمه مرکزی بعد از پایان هر سال ۸۵ درصد منافعی را که از معاملات اتکایی اجباری بیمه های زندگی هر یک از مؤسسات بیمه تحصیل می‌کند به این مؤسسات پرداخت خواهد کرد.

ماده ۳۲– ترتیب محاسبه منافع موضوع ماده ۳۱ عبارتست از جمع اقلام بند (الف) پس از کسر جمع اقلام بند (ب) به شرح زیر:
الف:
1- ذخیره ریاضی در آخر سال مالی قبل.
2- حق بیمه های اتکایی اجباری.
3- کارمزد وام موضوع ماده ۳۰
4- درآمد حاصل از سایر سرمایه‌گذاری‌های از محل ذخایر فنی.
ب:
1- کارمزد اتکایی اجباری.
2- سهم بیمه مرکزی بابت بازخرید، فوت و انقضا مدت بیمه نامه ها.
3- ذخیره ریاضی در آخر سال مالی.
4- هزینه اداری معادل ۵ درصد حق بیمه های اتکایی اجباری.
5- زیان سال‌های قبل.

تبصره – درآمد حاصل از سایر سرمایه‌گذاری‌های از محل ذخایر فنی مذکور در این ماده عبارتست از حاصل ضرب بندهای (الف) و (ب) زیر:
الف- تفاوت ذخیره ریاضی در آخر سال مالی قبل با مانده وام پرداخت شده به مؤسسه بیمه واگذارنده در آخر سال مذکور.
ب- نرخ خالص درآمد حاصل از سایر سرمایه‌گذاری‌های مؤسسه بیمه واگذارنده موضوع تبصره ۱ ماده ۱۲.

فصل هشتم – بیمه اتکایی اختیاری

ماده ۳۳– مؤسسات بیمه در صورتی می‌توانند در مورد انواع بیمه های زندگی واگذاری اتکایی به خارج از کشور انجام دهند که لزوم واگذاری مزبور مورد تایید بیمه مرکزی باشد.

ماده ۳۴– بیمه مرکزی می‌تواند واگذاری اتکایی به خارج از کشور را در موارد زیر تایید نماید:
الف- در صورتی که جمع سرمایه بیمه برای خطر فوت یک نفر بیمه شده ضمن یک یا چند بیمه نامه از مبلغ دو میلیارد ریال متجاوز باشد نسبت به مبلغ مازاد.
ب- در صورتیکه وضع سلامت بیمه شده در معاینه پزشکی غیر عادی و مشمول حق بیمه اضافی تشخیص داده شود.
ج- در موارد تجمیع خطر در بیمه نامه‌های انفرادی و گروهی
د- سایر موارد به تشخیص بیمه ‌مرکزی

تبصره – در صورتی که واگذاری اتکایی در مورد بیمه نامه‌های زندگی تا مبلغ دو میلیارد ریال برای مؤسسه بیمه‌ای در داخل کشور امکان پذیر نباشد بیمه مرکزی با رعایت شرایط معمول در واگذاری بیمه های اتکایی اختیاری موظف به قبول آن است. بیمه مرکزی می‌تواند حداکثر مبلغ مذکور را سالانه تعدیل نماید.

فصل نهم – نظارت

ماده ۳۵– بیمه مرکزی بر حسن اجرای این آیین‌نامه نظارت می‌نماید. در صورت عدم اجرای مفاد این آیین‌نامه توسط مؤسسه بیمه، بیمه مرکزی می‌تواند حسب مورد هر یک از اقدامات زیر را انجام دهد:
1- تذکر شفاهی به مدیران فنی، مدیر عامل و هیئت مدیره شرکت بیمه
2- اخطارکتبی به مدیران فنی، مدیر عامل و هیئت مدیره شرکت بیمه
3- اعلام سلب صلاحیت مسئول فنی، مدیر فنی، معاون فنی یا مدیرعامل شرکت بیمه
4- تعلیق پروانه فعالیت مؤسسه بیمه با تصویب شورای عالی بیمه.

ماده ۳۶- [اصلاحی ۱۳۹۰/۱۱/۲۶]
این آیین‌ نامه در ۳۶ ماده و ۱۷ تبصره از تاریخ ۱/۲/۱۳۹۱ لازم الاجرا بوده و جایگزین آیین‌نامه شماره ۱۳ و اصلاحات بعدی آن می‌شود.

جدول زندگی (۹۰-88TD) موضوع بند الف ماده ۳ آیین‌نامه بیمه های زندگی و مستمری