شماره ۳۰۶۴/۱۴۰۳/دش – ۱۴۰۳/۲/۱۹
(مصوب جلسه ۸۹۶ مورخ ۲۴/۱۱/۱۴۰۲شورای عالی انقلاب فرهنگی)
مصوبه «سند ملی خواندن و ترویج مطالعه مفید» که در جلسه ۸۹۶ مورخ ۲۴/۱۱/۱۴۰۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی و بر اساس مصوبه ۴۶۱ مورخ ۱۴۰۲/۱۱/۱۷ شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی (بنا به پیشنهاد جلسه ۸۰۲ مورخ ۱۴۰۲/۵/۱۰ شورای فرهنگ عمومی کشور) به تصویب رسیده است؛ به شرح ذیل برای اجرا ابلاغ میگردد:
مقدمه
مرتبه والای کتاب در دستگاه معارفی اسلام و میراث کهن فرهنگ ایرانی، چنان آشنا و غیرقابل انکار است که تجلیات بارز آن را می‌توان در همه سویه‌های تعلیمی و تربیتی، اعتقادی، عبادی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، علمی، ادبی، هنری و معرفتی، به‌وضوح دید. هیچ رسانه‌ای نتوانسته است جایگاه کتاب را به عنوان ابزار بنیادین فرهنگ‌ساز و تمدن آفرین کسب کند. آگاهی‌‌بخشی و دانش‌افزایی، بصیرت زایی و دانایی‌پروری، توسعه و پیشرفت و گفتمان سازی در حوزه فرهنگ عمومی، بخشی از جلوه های حضور کتاب در تاریخ و جغرافیای فکری ماست. با پشتگرمی به این میراث و مبتنی بر روح کلی تعالیم گرانبار اسلامی (چنان که در نخستین آیه قرآن کریم، امر به «خواندن» شده است) و نیز بر مبنای فرهنگ دانایی‌خواه و «متن‌محور» ایرانی و آرمان های فرهنگی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران که در سیره و سخنان پیشوای فقید انقلاب(ره) و رهبر معظم انقلاب (مدظله‌العالی) جلوه گر است، برنامه‌ریزی برای کتاب و کتابخوانی، در واقع، مصداق بارز برنامه‌ریزی برای حفظ هویت عقیدتی و قومی و نیز برساختن سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی است. این مهم در شرایط فعلی جهان و منطقه که تهاجم فرهنگی به عنوان بخشی از گفتمان جنگ ترکیبی نظام سلطه علیه انقلاب اسلامی، به دنبال تضعیف پایههای هویتی جامعه اسلامی و توقف شتاب، رشد و گسترش «انقلاب اسلامی در گام دوم، فرهنگ مقاومت در منطقه و استقالل خواهی آزادگان جهان» است، بسیار حیاتی و ضروری مینماید.
«خواندن»، به جز اینکه وسیله تبادل دانش، ارتقاء و سودهی به فرهنگ و زمینه‌ساز تغییر و تحول اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است، همچنین، به دلیل ارتباط مستقیم با توسعه تفکر فردی و تأثیرگذاری بر حوزه عمومی و غیررسمی فرهنگ، از کارآمدترین ابزارهای ایجاد نظم اجتماعی، مهارت های هوشمندی فردی و جمعی، پرورش شخصیت خالق، ایجاد و تجدید حیات اخلاقی و دینی و مذهبی، عمق‌دهی به مفاهیم و ادراکات، معنادهی به معلومات، ظهور تفکر انتقادی و زیبایی‌شناسانه، نشاط روحی، الهام بخشی، ارتباط آفرینی و جامعه‌سازی نیز به شمار می‌آید.
با توجه به سرعت تحوالت فرهنگی و اجتماعی در جهان، «ترویج خواندن» ـ که گستره ای فراتر از مفهوم «مطالعه» را در بر می‌گیرد ـ به عنوان یکی از راهکارهای اصلی مبارزه با بحران های فرهنگی و عامل توسعه پایدار متناسب با زیست‌بوم هر فرهنگ، به تحقق آرمان های اجتماعی و فرهنگی کشورها یاری می‌رساند. برنامه‌ریزی و طراحی سیاست‌گذارانه به منظور ترویج خواندن مفید، مستلزم تبیین الزامات و شیوه ها، به‌کارگیری هماهنگ و هدفمند امکانات عمومی و حاکمیتی، تمهید برای جلب پشتیبانی‌های فکری، فرهنگی، مالی، فناوری های ارتباطی و اطلاع رسانی و ترویج ضرورت مشارکت جمعی و فردی در این حوزه است.
بر این اساس، توسعه کمی و کیفی فرهنگ کتاب خوانی و ترویج و عمومی‌سازی خواندن مفید در میان همه گروه های اجتماعی به‌عنوان یک هنجار رهایی‌بخش، مستلزم تولید مواد خواندنی مناسب و مفید و از میان برداشتن موانع دسترسی آحاد مردم به آنها از راه هم‌افزایی همه دستگاه ها و سازمان های مرتبط و به‌کارگیری تمام توان کشور با ترسیم فرآیند کار و تقسیم وظایف و مطالبه و ارزیابی بهنگام عملکرد هاست. در این مسیر و در پی این ضرورت، «سند ملی خواندن و ترویج مطالعه مفید» که از این پس به اختصار «سند» نامیده می‌شود به شرح احکام و مواد آتی؛ احصاء و تبویب میگردد.
ماده ۱ـ مفاهیم و تعاریف
۱ـ خواندن: فرایند و زیست‌بوم فعال شناختی ـ مهارتی است که شامل رمزگشایی از نمادهای نوشتاری یا گفتاری زنجیره وار و منسجم به منظور استنتاج معانی از مواد خواندنی میگردد و مفاهیم و پیام ها به وسیله آن درک و دریافت می‌شود. خواننده در این فرایند، پس از کشف پیام متن و مبتنی بر آموخته‌های پیشین، در پی کشف معانی تازه برمی‌آید و از مرز انباشت اطلاعات و افزایش کمی سواد اطلاعاتی فراتر می‌رود.
۲ـ خواندن مفید: خواندن مفید معطوف به اثر و نتیجه بوده و برونداد علمی، رفتاری، ذهنی یا روانی دارد که برای رشد انگیزه، ارتقاء تواناییهای انتقادی و مهارتی، توسعه دانش کاربردی و نهایتًا تعالی فرد ضروری است.
۳ـ مواد خواندنی: آثار مکتوب، منتشرشده و مناسب خواندن در یک یا چند رده در قالب‌های کاغذی، دیجیتال، صوت، بریل و تصویر.
۴ـ ترویج: مجموعه فعالیت‌های منسجم و هدفمند ارتباطی ـ فرهنگی؛ شامل راهنمایی، مشاوره، معرفی، نقد و … که مزایای یک خدمت، محصول یا رفتار را به آگاهی می‌رساند و مخاطبان هدف را تشویق به استفاده از آن می‌کند.
۵ ـ خواننده: فرد یا جمعیت خدمت‌گیر از کتابخانه و یا استفاده کننده از مواد خواندنی، فارغ از سن، جنس، نژاد، ملیت و عالیق فرهنگی، اجتماعی و سیاسی.
۶ ـ سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی: مهارت و هنر زندگی برآمده از فرهنگ اسلامی ـ ایرانی که مبتنی بر جهان بینی و دستگاه معرفتی اسلام؛ روش ها، سنت‌ها، آداب، عادات، رسوم و رفتارهای زیستی ایرانیان مسلمان را در سه ساحت «رابطه انسان با خود»، «رابطه انسان با خدا» و « رابطه او با مردم» تبیین می‌کند و هدف آن، دستیابی به وضع مطلوب برای نیل به تمدن نوین اسلامی و تحقق وضع آرمانی سبک زندگی در عصر ظهور است.
ماده ۲ـ چشم‌انداز سند
ترویج خواندن آگاهانه و مفید به عنوان زیربنای تفکر انتقادی و خالق که جامعه ایرانی ـ اسلامی طی آن، عالوه بر افزایش سواد اطلاعاتی عمومی، تخصصی و اختصاصی، در چارچوب سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی، در بهبود زیست فرهنگی، اجتماعی و سیاسی خود مشارکت فعال، پویا و مؤثر داشته باشد.
ماده ۳ـ هدف ها
۱ـ دسترسی آسان و کم‌‌هزینه به مواد خواندنی مناسب و مفید در همه قالب‌ها برای همه گروه های سنی و اجتماعی.
۲ـ کاربست و هم‌افزایی همه ظرفیت‌های حاکمیتی و غیرحاکمیتی کشور برای دسترس پذیرساختن مواد خواندنی مفید.
۳ـ عمومی‌سازی فرهنگ خواندن مفید در میان ایرانیان به‌عنوان یک کنش فردی و اجتماعی.
۴ـ برطرف کردن چالش‌ها و موانع پیش روی جامعه ایرانی در ارتباط با خواندن مفید با رویکرد علمی.
۵ ـ توسعه مهارت های خواندن مفید در میان ایرانیان و توانمندسازی آنان.
۶ ـ بازطراحی زنجیره خواندن در جامعه ایرانی براساس الزامات اعتقادی، نیازهای بومی و الگوهای موفق جهانی.
ماده ۴ـ کارگروه ملی خواندن و ترویج مطالعه مفید
به منظور بررسی و پایش اجرای «سند»، کارگروهی دایمی مرکب از نمایندگان تام االختیار (حداقل در سطح معاون دستگاههای زیر) تشکیل میگردد:
۱ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
۲ـ نهاد کتابخانه های عمومی کشور
۳ـ وزارت آموزش و پرورش
۴ـ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
۵ ـ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
۶ ـ سازمان اسناد و کتابخانه ملی
۷ـ سازمان تبلیغات اسلامی
۸. ـ ستاد عالی نظارت بر کانون های فرهنگی و هنری مساجد کشور
۹ـ معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری
۱۰ـ وزارت ورزش و جوانان
۱۱ـ ستاد کل نیروهای مسلح
۱۲ـ مرکز مدیریت حوزه های علمیه
۱۳ـ مرکز رسیدگی به امور مساجد
۱۴ـ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
۱۵ـ سازمان جهاد دانشگاهی
۱۶ـ مجمع ناشران انقلاب اسلامی
۱۷ـ وزارت کشور (سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور)
۱۸ـ شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه
۱۹ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
۲۰ـ وزارت راه و شهرسازی
۲۱ـ معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده.
تبصره ۱ـ به پیشنهاد جانشین رئیس کارگروه و با تصویب کارگروه، یک نفر از اعضای انجمن علمی در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی و نیز دو نفر از فعاالن دغدغه‌مند، آگاه و انقلابی در حوزه نشر و ترویج خواندن به عنوان عضو کمیته دعوت خواهند شد.
تبصره ۲ـ سایردستگا‌ه ها وسازمان ها، برحسب مباحث مطرح در کارگروه (بدون حق رأی)، دعوت خواهند شد.
تبصره ۳ـ کارگروه استانی مرکب از مدیران استانی زیرمجموعه دستگاه های عضو کارگروه ملی در هر استان، به ریاست استاندار تشکیل می‌شود و هر سه ماه یک بار گزارش عملکرد خود را برای کارگروه ارسال می‌کند.
ماده ۵ ـ ارکان کارگروه
۱ـ ریاست کارگروه به عهده وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
۲ـ جانشین رئیس کارگروه، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور است.
۳ـ دبیرخانه دایمی کارگروه در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور مستقر خواهد بود.
تبصره ـ دبیر کارگروه، که توسط جانشین رئیس کارگروه تعیین می‌شود، وظیفه پیگیری و اجرای مصوبات کارگروه را بر عهده دارد.
ماده ۶ ـ وظایف کارگروه
۱ـ سیاست‌گذاری و تدوین برنامه‌های هر یک از موارد مطرح شده در مواد ۸ تا ۱۲
۲ـ تنظیم وظایف دستگاه های مذکور در مواد ۸ تا ۱۲
۳ـ نظارت بر اجرای مصوبات کارگروه و انجام وظایف دستگاه ها و ارجاع دستگاه های متخلف به مراجع ذی صلاح قانونی
۴ـ رصد تحقق اهداف سند
ماده ۷ـ وظایف دبیرخانه
۱ـ برنامه‌ریزی و سازماندهی فعالیتها و فرآیندهای دبیرخانه
۲ـ پیشنهاد طرح ها و راهکارهای علمی و اجرایی مؤثر برای اجرای سند به ازای هر یک از دستگاه ها با توجه به مأموریت سازمانی آنها و پیگیری اجرای آن
۳ـ هماهنگی میان اعضای کارگروه برای حفظ ارتباط اعضا و برگزاری منظم جلسات
۴ـ پیگیری اجرای مصوبات و گزارش فصلی آنها به کارگروه
ماده ۸ ـ تولید
۱ـ معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری و وزارت علوم و تحقیقات و فناوری مکلف به الگوبرداری و بومی‌سازی فناوری های نوین سخت‌افزاری و نرم افزاری د ر حوزه خواندن در قالب حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در این حوزه هستند.
۲ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر دستگاه ها و نهادهای دولتی و عمومی فعال در حوزه نشر، در راستای تولید مواد خواندنی مناسب و ساماندهی بازار نشر به منظور غلبه آثار تألیفی مناسب بر آثار ترجمه‌ای، عالوه بر نظارت نظام مند بر ترجمه آثار زبان های دیگر به زبان فارسی، مکلف به شناسایی و سفارش ترجمه آثار فاخر سایر زبان ها به زبان فارسی و حمایت از آنها در کشور هستند.
۳ـ همه دستگاه های ذی ربط، به‌ویژه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مکلف به اقدام در راستای تولید و توسعه مواد خواندنی برای گروههای سنی خردسال، کودک و نوجوان هستند .
۴ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف به رفع موانع زیرساختی، حقوقی و مالی برای «گسترش و حمایت از بازار کتاب دیجیتال» در کشور هستند.
۵ ـ نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، سازمان بهزیستی کشور و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مکلف به فراهم‌آوری امکانات و حمایت از تولید مواد خواندنی گویا و بریل برای نابینایان و «مواد خواندنی مناسب‌سازی شده» برای ناشنوایان و سالمندان هستند.
۶ ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، از طریق فعال کردن فرآیندهای حمایتی و اعتبارات سالانه، مکلف به تدوین و ابالغ سیاست‌ها و دستورالعمل‌های محتوایی برای تولید مواد خواندنی مبتنی بر نیاز مردم و اقتضائات جامعه و اهداف کالن کشور است.
ماده ۹ـ عمومی‌سازی
۱ـ سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران مکلف است با رویکرد اطلاع رسانی، آموزش، تبلیغ و ترویج، در تمامی شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی داخلی به صورت هفتگی حداقل یک ساعت برنامه با موضوع خواندن، نقد و معرفی کتاب و کتابخانه‌های عمومی تولید و پخش کند.
۲ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (معاونت امور هنری و سازمان سینمایی) مکلف است، به‌صورت مشخص و منطبق با برنامه مدون از جمله گسترش طرح اقتباس از آثار ادبی ، به ترویج خواندن در آثار سینمایی کشور اهتمام ورزد.
۳ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت آموزش و پرورش، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و سازمان تبلیغات اسلامی مکلفند با ترویج شخصیت‌های ایرانی ـ اسلامی مبتنی بر فرهنگ مکتوب، به رشد محسوس کتاب خوانی برای گروه سنی کودک و نوجوان اهتمام ورزند و برنامه سالانه خود را به کارگروه ارائه کنند.
۴ـ تمامی شهرداری های کشور مکلفند حداقل ۳ درصد از تبلیغات شهری را به ترویج خواندن و کتابخانه‌های عمومی اختصاص دهند.
۵ ـ تمامی پیام رسان های داخلی مکلفند، به‌صورت مشخص و منطبق با برنامه مدون، حداقل ۵ درصد از تولیدات سالانه خود را به موضوع ترویج خواندن و خدمات کتابخانه‌ها و معرفی کتب مفید اختصاص دهند. این پیام رسان ها در این صورت از معافیت‌های قانونی بهره مند خواهند شد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیرخانه کارگروه مکلف به پیگیری سازوکار اجرایی آن خواهند بود.
۶ ـ مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، دفتر تبلیغات اسلامی‌حوزه علمیه قم و مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران، از تمام ظرفیت خود برای ترویج خواندن، به‌ویژه در مناسبت‌های مذهبی و تبلیغی برای همه گروه های سنی مخصوصًا کودکان، نوجوانان و جوانان استفاده کنند.
۷ـ تمامی نشریات کثیراالنتشار یا محلی و خبرگزاری ها و سایت‌های خبری که از بودجه عمومی استفاده می‌کنند، مکلفند سالانه حداقل ۲۴ محتوای ۱۰۰۰ کلمه‌ای با موضوع کتاب و کتابخوانی، به‌تناوب زمانی، تولید و منتشر کنند که در این صورت از معافیت‌های قانونی نیز بهره مند خواهند شد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیرخانه کارگروه مکلف به پیگیری سازوکار اجرایی آن خواهند بود.
۸ ـ وزارت آموزش و پرورش مکلف به نهادینه‌سازی ترویج خواندن در مدارس از طریق تقویت کتابخانه‌های آموزشگاهی و گنجاندن دوره های مهارتی «مشاوره کتابدار» در آموزش ضمن خدمت معلمان است.
۹ـ سازمان تبلیغات اسلامی و دبیرخانه ستاد عالی کانون های فرهنگی و هنری مساجد مکلفند با استفاده از ظرفیت مساجد و هیأت های مذهبی به‌صورت مشخص و منطبق با برنامه مدون، به ترویج خواندن و مواد خواندنی اهتمام ورزند.
۱۰ـ سازمان اوقاف و امور خیریه مکلف است، ضمن توجه به موضوع ترویج خواندن در سیاست‌گذاری ها و برنامه‌های راهبردی خود، به‌صورت مشخص و منطبق با برنامه مدون، از همه امکانات تبلیغی خود به منظور ورود نخبگان، واقفان و خیرین به حوزه کتاب، خواندن و کتابخانه‌سازی استفاده کرده و بخشی از ظرفیت خدماتی و محیطی‌اش را به اجرای برنامه های ترویجی حوزه خواندن در کتابخانه‌های امامزادگان (فیزیکی و دیجیتالی) و نیز در کتابخانه‌های خود اختصاص دهد.
۱۱ـ سازمان تبلیغات اسلامی (حوزه هنری) مکلف است به‌صورت مشخص و منطبق با برنامه مدون، به ترویج خواندن و موادخواندنی در آثار و برنامه‌های خود در حوزه های کتاب، موسیقی، فیلم و هنرهای تجسمی اهتمام ورزد.
۱۲ـ تمامی ارائه‌کنندگان محتوای فراگیر(فضای مجازی)که با نمایش مواد خواندنی مختلف، به ترویج خواندن می‌پردازند، از معافیت‌های قانونی بهره مند خواهند شد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیرخانه کارگروه مکلف به پیگیری سازوکار اجرایی آن خواهند بود.
ماده ۱۰ـ دسترسی
۱ـ نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، به عنوان بهره بردار و پس از تأمین اعتبارات مالی مربوط، موظف به ایجاد و تجهیز کتابخانه‌های عمومی با اولویت شهرهای فاقد کتابخانه منطبق با برنامه ملی آمایش کتابخانه‌های عمومی کشور است؛ به‌طوری که سالانه حداقل ۵۰ کتابخانه عمومی استاندارد به شبکه کتابخانه عمومی کشور اضافه شود.
۲ـ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مکلف به ایجاد و گسترش «خدمات کتابخانه‌ای» خود به منظور ترویج خواندن براساس برنامه مدون پنج ساله است.
۳ـ نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و سازمان اسناد و کتابخانه ملی، با همکاری دستگاه های ذیربط، مکلف به ایجاد کتابخانه عمومی دیجیتال برای دسترسی همه فارسی‌زبانان میباشند.
تبصره ۱ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکلف به پیگیری تخصیص اعتبارات مالی مربوط است.
تبصره ۲ـ نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور موظف است چالش‌های قانونی و حقوقی مربوط را پیگیری کند.
۴ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، به منظور توزیع و دسترس پذیری عادالنه مواد خواندنی و روزآمدکردن آنها، مکلف به تأمین سالانه یک میلیون نسخه کتاب کاغذی، با اولویت گروه سنی کودک و نوجوان، برای کتابخانه‌های عمومی کشور است.
۵ ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکلف به تأمین سالانه پنج میلیون مجوز (لایسنس) استفاده یک ماهه کتاب دیجیتال و صوتی برای کاربران کتابخانه‌های عمومی است.
۶ ـ نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور موظف به برقراری عضویت رایگان و ارائه خدمات فرهنگی کتابخانه‌های عمومی کامًال رایگان برای سه دهک پایین جامعه است.
۷ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف به توسعه زیرساخت فروش الکترونیکی کتاب در کشور با اولویت مناطق کمتربرخوردار و ایجاد تسهیالت فروش رایگان یا با تخفیف برای سه دهک پایین جامعه است.
۸ ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، مکلف به وضع استانداردهای الزم برای ایجاد و ارتقاء سکوهای ایرانی ارائه‌کننده کتاب دیجیتال و صوتی و پیگیری اخذ مجوزهای قانونی مربوط از مراجع ذی ربط هستند.
۹ـ همه نهادها و دستگاه های خدماتی مرتبط با موضوع، به‌ویژه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، باید بخشی از اقدامات و برنامه‌های سالانه خود را، براساس برنامه مدون، به گروه های خاص (نابینایان، ناشنوایان، سالمندان، مهاجران و …) اختصاص دهند.
۱۰ـ شهرداری ها مکلف به ایجاد راهنمایی‌های شهری مناسب برای دسترسی شهروندان به کتابخانه‌ها و کتابفروشی‌ها هستند.
۱۱ـ وزارت راه و شهرسازی مکلف است، مبتنی بر اولویت های آمایشی، ضمن درنظرگرفتن اماکن ترویج خواندن در سیاست‌ها و ضوابط شهرسازی و توسعه فضاهای شهری و شهرنشینی، در فرودگاه ها، ایستگاه های راه آهن و پایانه‌های مسافربری، فضاهایی را به ترویج خواندن اختصاص دهد.
۱۲ـ وزارت کشور با همکاری دستگاههای ذیربط در ارائه خدمات اجتماعی مکلف است، به منظور افزایش توانمندی و ارتقاء سطح زندگی فرهنگی خدمت‌گیران به‌ویژه در مناطق محروم، طبق برنامه‌ای مدون و براساس اولویت های آمایشی کتابخانه‌های عمومی، از راه واگذاری یا طرق دیگر، فضاهایی را به عرضه خدمات و محصولات فرهنگی کتاب محور و ترویج خواندن اختصاص دهد.
ماده ۱۱ـ آموزش و مشاوره
۱ـ نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور موظف به ارائه «خدمات مشاوره خواندن» به خوانندگان در تمامی کتابخانه‌های عمومی به‌صورت حضوری است.
۲ـ وزارت آموزش و پرورش، ضمن الزام به گنجاندن «زنگ خواندن» در برنامه درسی دانشآموزان مقطع تحصیلی ابتدایی به منظور ارائه آموزش «مهارت های خواندن»، مکلف است در مسیر برنامه‌های آموزشی خود تدبیری اتخاذ کند که دانشآموزان همه مقاطع در طول دوران تحصیلات رسمی خود، به مواد خواندنی غیردرسی مراجعه کنند.
۳ـ وزارت آموزش و پرورش مکلف است سالانه و براساس برنامه مدون، به پایش دانشآموزان مدارس در همه مقاطع تحصیلی برای شناسایی انواع اختلالات خواندن بپردازد و برای بهبود وضعیت دانشآموزان مبتال به اختالل خواندن، اقدام الزم را به عمل آورد.
۴ـ سازمان بهزیستی کشور مکلف است بخشی از فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی خود را به صورت مشخص و منطبق با برنامه مدون، به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که همه گروههای خدمت‌گیر آن سازمان، به ویژه کودکان و نوجوانان، از خدمات مربوط به حوزه ترویج خواندن برخوردار شوند.
ماده ۱۲ـ پژوهش
۱ـ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مکلف است، به منظور تحول محتوایی و نظری در چارچوب تمدن نوین ایرانی ـ اسلامی و تطابق هرچه بیشتر سرفصل‌های رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی با ماهیت این رشته و امکان فعالیت حرفه‌ای و مهارت محور فارغ التحصیلان در بازار کار، ضمن توجه به مفهوم «مطالعات خواندن» در برنامه‌ریزی های درسی خود، برای بازنویسی رشته «مدیریت کتابخانه عمومی» در مقطع کارشناسی ارشد، منطبق با نیازهای بازار کار کشور، اقدام کند.
۲ـ شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری مکلف به هدایت پژوهش‌های کاربردی و نظری کشور به سمت موضوع خواندن و همه تقسیمات مختلف آن مانند «خواندن دیجیتال» است.
۳ـ دستگاه های مرتبط با کارگروه «سند» و نیز همه دستگاه های ذی ربط، مکلف به یکپارچه‌سازی داده ها و سامانه‌های مرتبط با حوزه خواندن به منظور هم‌افزایی هستند.
۴ـ دبیرخانه دائمی کارگروه (موضوع بند ۳ ماده ۵) از طریق مرکز رصد فرهنگی کشور مستقر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکلف به پیمایش علمی سالانه موضوع «میزان مطالعه و عادات خواندن ایرانیان» و گزارش آن به کارگروه است.
۵ ـ بخش‌های پژوهشی مستقر در دستگاه های مرتبط با کارگروه «سند» مکلفند، براساس برنامه مدون، بخشی از پژوهش‌های خود را به موضوع رصد و بررسی فرهنگ و میزان خواندن و نقد و معرفی مواد خواندنی اختصاص دهند.
ماده ۱۳ـ ارزیابی و اصلاح
«سند» از زمان تصویب حداکثر ۵ سال اعتبار دارد و بعد ازآن، براساس اقتضائات و نیازهای کشور، به پیشنهاد نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور توسط شورای فرهنگ عمومی، ارزیابی و بازبینی و درصورت نیاز به اصالح جهت تصویب به شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد میگردد.
ماده ۱۴ـ این «سند» مشتمل بر ۱۴ ماده و ۶ تبصره و بر اساس مصوبه ۱۴۰۲/۵/۱۰ شورای فرهنگ عمومی کشور، در جلسه ۸۹۶ مورخ ۱۴۰۲/۱۱/۲۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد و مقررات مغایر با آن از جمله «سند نهضت مطالعه مفید» (مصوب جلسه ۶۷۳ مورخ ۱۳۸۹/۸/۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی) و «سند ترویج فرهنگ کتاب و کتاب خوانی» (مصوب جلسه ۶۹۲ مورخ ۲۳/۰۸/۱۳۹۶ شورای فرهنگ عمومی)، نسخ خواهند شد.
رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ـ سیدابراهیم رئیسی