نظر به ماده (۱۴۵) الحاقی به قانون ثبت مصوب ۱۸ دی ماه ۱۳۵۱ وزارت دادگستری و وزارت تعاون و امور روستاها مقرر می دارند:
ماده ۱ – هیأت تشخیص به شرح ذیل تشکیل می شود:
الف – در مراکز استان .
۱ – رئیس دادگستری و در غیاب مشارالیه دادستان استان.
۲ – مدیر کل اداره تعاون و امور روستاها
۳ – رئیس ثبت منطقه.
در غیاب مدیر کل اداره تعاون و امور روستاها و رئیس ثبت منطقه معاون اداره مربوطه به عنوان «قائم مقام» در هیأت شرکت خواهند نمود.
تبصره- [الحاقی ۱۳۵۲/۱۲/۲۰]
در مراکز استان‌هایی که دادگستری استان تشکیل نگردیده، هیات تشخیص به ترتیب مقرر در بند «ب» این ماده تشکیل خواهد شد.
ب – در مراکز فرمانداری‌های کل.
۱- [اصلاحی ۱۳۵۳/۱۲/۱۸]
رئیس دادگستری و در غیاب مشارالیه دادستان شهرستان، و اگر در مرکز فرمانداری کل دادگاه شهرستان تشکیل نشده باشد رئیس دادگاه بخش.
۲ – رئیس اداره تعاون و امور روستاها.
۳ – رئیس اداره ثبت اسناد و املاک.
جلسات هیأت بر حسب دعوت رئیس ثبت اسناد، در اداره ثبت تشکیل خواهد شد.
ماده ۲- وظایف دفتر هیأت تشخیص در مرکز استان به عهده دبیرخانه هیأت نظارت و در مراکز فرمانداری‌های کل به عهده مسوول امور اداری اداره ثبت و یا شخصی است که بنا به پیشنهاد رئیس ثبت از طرف سازمان ثبت املاک و اسناد کشور تعیین خواهد شد.
ماده ۳ – شکایات و اعتراضات باید به ثبت محل وقوع ملک تسلیم شود.
واحد ثبتی مربوطه مکلف است شکایت یا اعتراض بر تحدید حدود را بلافاصله در دفتر اندیکاتور ثبت و رسید آن را صادر و در صورت حضور ذینفع به نامبرده تسلیم دارد.
در این مورد علاوه بر اقدام فوق باید صورت‌مجلس تحدیدی به مهر مخصوص (واخواهی) نیز ممهور شود.
ماده ۴- واحدهای ثبتی (با حضور نماینده اداره کل تعاون) باید در هر مورد اعتراض واصله را با گواهی این که داخل در موعد تسلیم شده یا خارج از آن با پرونده ثبتی مربوطه برای رسیدگی به دفتر هیأت تشخیص ارسال دارند.
در مواردی که حین عملیات تحدیدی قسمتی از مورد تحدید بین مالک و مجاور مورد اختلاف باشد علاوه بر انعکاس موضوع اختلاف، نماینده و مهندس ثبت باید حدود قسمت بلامنازع و مورد اختلاف را جداگانه تعیین و در نقشه منعکس نمایند. در این قبیل موارد نیز ثبت محل سوابق امر را با پرونده برای تعیین تکلیف به هیأت تشخیص ارسال خواهد داشت.
ماده ۵- در مورد سایر اختلافات باید بدواً نماینده اداره تعاون و امور روستاها با حضور نماینده ثبت لدی‌الاقتضاء نقشه‌بردار به موضوع اختلاف رسیدگی و در صورت لزوم با تحقیق از مطلعین موضوع را صورت مجلس و چگونگی از طرف نماینده اداره مذکور گزارش گردد و سپس واحد ثبتی مربوطه مراتب را با اظهار نظر صریح خود با کلیه سوابق برای رسیدگی هیأت تشخیص ارسال دارد.
ماده ۶ – گزارش اشتباهات مذکور در بند (ب) ماده ۱۴۵ الحاقی به قانون ثبت، باید بدون ابهام و جامع تهیه و به هیأت تشخیص ارسال شود.
ماده ۷ – در مورد بندهای (ج) و (د) ماده ۱۴۵ الحاقی به قانون ثبت، اداره تعاون و امور روستاها راساً یا بر حسب ارجاع اداره ثبت یا تقاضای ذینفع به موضوع رسیدگی و گزارش لازم را ضمن اظهار نظر برای اتخاذ تصمیم به هیأت تشخیص ارسال می‌نماید.
ماده ۸- اعتراضات و شکایات واصله و گزارش اشتباهات و تقاضای رسیدگی پس از ثبت در دفتر اندیکاتور به ترتیب وصول با ذکر شماره ردیف در دفتر مخصوصی که برای ثبت آنها ترتیب داده می‌شود وارد و به همان ترتیب در هیأت تشخیص رسیدگی و مبادرت به اتخاذ تصمیم خواهد شد.
ماده ۹- آراء هیأت باید مستدل باشد و چنانچه تصمیم به اتفاق نباشد در اقلیت نیز به طور مستدل و موجه باید ذکر شود.
خلاصه تصمیم و دستور هیأت در مقابل ردیف دفتر مخصوص موضوع ماده ۸ ثبت خواهد شد.
ماده ۱۰- اگر اعتراض خارج از موعد قانونی واصل شده باشد اداره ثبت ضمن اظهار نظر خود پرونده و اعتراض‌نامه را به هیأت تشخیص ارسال و ضمناً تاریخ پایان تحدید حدود آخرین قطعه ملک مورد آگهی را طبق صورت‌مجلس مربوطه به هیأت اعلام می‌نمایند.
هر گاه برای هیأت مسلم گردد که اعتراض خارج از موعد قانونی رسیده و متضمن سایر موارد مذکور در ماده ۱۴۵ قانون مورد بحث نیست نسبت به رد آن اقدام خواهد نمود.
ماده ۱۱- در هر مورد که بر هیأت تشخیص محرز گردد که رای صادره دارای اشتباه بین یا قلمی است مادام که به مرحله اجرا در نیامده نسبت به اصلاح آن اقدام خواهد نمود. رای اصلاحی قطعی است.
ماده ۱۲- اصل تصمیم هیأت در دفتر هیأت تشخیص بایگانی و در مورد اعتراضات و شکایات و مواردی که مربوط به بندهای (ج) و (د) ماده ۱۴۵ الحاقی به قانون ثبت است به تعداد کافی رونوشت یا فتوکپی از آن تهیه و به اداره ثبت محل و اداره تعاون و امور روستاها ارسال و به علاوه به وسائل مقتضی برای اشخاص ذینفع فرستاده خواهد شد. و در مورد اشتباهات، رونوشت تصمیم هیأت فقط برای اطلاع و اقدام به ثبت مربوطه فرستاده می‌شود.
ماده ۱۳- با وصول رای هیأت تشخیص به اداره ثبت، مفاد آن از نظر ثبتی راساً به موقع اجرا گذاشته می‌شود.
تبصره- [الحاقی ۱۳۵۲/۱۲/۲۰]-
در مراکز استان‌هایی که دادگستری استان تشکیل نگردیده، هیأت تشخیص به ترتیب مقرر در بند (ب) این ماده تشکیل خواهد شد.