ماده واحده
کنوانسیون عبور و مرور در جاده مورخ ۸ نوامبر ۱۹۶۸ (۱۷ آبان ۱۳۴۷) مشتمل بر یک مقدمه و پنجاه و شش ماه و هفت ضمیمه و کنوانسیون مربوط به علائم راهها مورخ ۸ نوامبر ۱۹۶۸ (۱۷ آبان ۱۳۴۷) مشتمل بر یک مقدمه و چهل و هشت ماده و نه ضمیمه تصویب و اجازه تسلیم اسناد الحاق آن داده می‌شود.
قانون فوق مشتمل بر یک ماده و متن دو کنوانسیون ضمیمه پس از تصویب مجلس سنا در جلسه روز چهارشنبه ۱۳۵۴.۹.۱۹ در جلسه روز یکشنبه بیست و ششم بهمن ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و چهار شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی
توضیح:
شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد برای ایجاد هماهنگی در علائم راهها، مقررات عبور و مرور بین‌المللی در کمیته کشورهای عضو در سال ۱۹۶۸ در وین کنفرانسی با شرکت نمایندگان کشورهای عضو تشکیل داد که در نتیجه دو کنوانسیون یکی راجع به عبور و مرور در راهها و دیگری درباره علائم راهها تهیه گردید.
متن فارسی کنوانسیون‌های مذکور با همکاری کارشناسان شهربانی کل کشور – پلیس راه ژاندارمری کل کشور – سازمان جلب سیاحان – شهرداری تهران و وزارت راه با نظر وزارت امور خارجه تهیه گردیده است که این جلد فقط مربوط به کنوانسیون عبور و مرور در راههاست.
اداره کل ترافیک و نظارت بر امور حمل و نقل
کنوانسیون راجع به ترافیک راهها
کشورهای عضو کنوانسیون به منظور ایجاد تسهیلات در ترافیک بین‌المللی و افزایش ایمنی راهها مقررات واحدی به شرح زیر قبول نموده‌اند:
فصل اول- مقررات عمومی
ماده اول- تعاریف
از لحاظ این کنوانسیون اصلاحات زیر دارای معانی خاصی هستند که در مقابل هر یک تعریف شده است.
(الف) “قوانین داخلی” هر طرف متعاهد عبارت است از کلیه قوانین و مقررات ملی و محلی قابل اجرا در قلمرو طرف متعاهد مذکور.
(ب) هنگامی یک وسیله نقلیه در قلمرو یک دولت در ترافیک بین‌المللی قرار دارد که داری شرایط زیر باشد:
(۱) – متعلق به یک شخصی حقیقی و یا حقوقی بوده که در خارج از سرزمین آن دولت اقامت داشته باشد.
(۲) – در سرزمین آن دولت به ثبت نرسیده باشد.
(۳) – به صورت واردات موقت داخل سرزمین آن دولت شده باشد.
به هر حال دولت عضو می‌تواند وسیله نقلیه‌ای که بیش از یک سال بدون انقطاع قابل توجه در سرزمینش باقی مانده باشد “در ترافیک بین‌المللی” نداند‌مدت انقطاع توسط دولت مورد بحث تعیین خواهد شد. وسایل نقلیه مرکب هنگامی “در ترافیک بین‌المللی” خواهد بود که حداقل یکی از وسایل متشکله آن واجد شرایط بالا باشد.
(پ) – “منطقه مسکونی” عبارت از منطقه‌ای است که دارای تابلوهای ورود و خروج بوده و یا در غیر این صورت طبق قوانین محلی تعریف شده‌اند.
(ت) – “راه” عبارت است از تمامی سطح خیابان – جاده کوچه و کلیه معابری که برای عبور و مرور عموم باز است.
(ث) “سواره‌رو” عبارت از قسمتی از راه است که معمولاً برای ترافیک وسایط نقلیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. یک راه ممکن است شامل چندین سواره‌رو باشد که به وسیله باند جداکننده و یا اختلاف سطح کاملاً از هم مجزا باشند.
(ج) – در “سواره‌رو” که یک یا چند گذرگاه برای استفاده وسائط نقلیه معینی تعبیه شد “حاشیه سواره‌رو” برای سایر استفاده‌کنندگان از راه عبارت از باقیمانده اضافی سواره‌رو.
(چ) – گذرگاه عبارت است از تقسیمات طولی که سواره‌رو بدان تقسیم گردیده و عرض آن برای عبور یک ردیف وسائط نقلیه موتوری غیر از موتورسیکلت کافی باشد اعم از اینکه به وسیله خط‌کشی طولی راه مشخص شده یا نشده باشد.
(ح) – “تقاطع” عبارت است از چهار راه و انشعاب راههای هم سطح مشتمل بر فضای بازی که از تشکیل این چهار راه یا انشعاب راهها به وجود آمده.
(خ) – “تقاطع هم سطح” عبارت است برخورد بین یک راه و یک راه‌آهن یا خط تراموای.
(د) – “شاهراه” عبارت از راهی است که اختصاصاً برای ترافیک وسائط نقلیه موتوری ساخته شده و با ملاک مجاور خود راه پیدا نمی‌کند و دارای‌خصوصیات زیر است :
(۱) جز در مناطق خاص و یا در موارد موقتی دارای قسمتهای “سواره‌رو” دوطرفه باشد که توسط باند مجزاکننده و یا استثنائاً با وسایل دیگری از یکدیگر جدا شده‌اند.
(۲) با هیچ راه یا راه‌آهن و یا خط تراموای و یا راه پیاده‌رو در یک سطح تقاطع نکند.
(۳) مخصوصاً به عنوان شاهراه علامت‌گذاری شده باشد.
(ذ) ایستادن و توقف وسیله نقلیه :
(۱) – “ایستادن” عبارت است از توقف وسیله نقلیه به مدت کوتاه برای پیاده و سوار کردن مسافر یا بارگیری و تخلیه بار.
(۲) – “توقف” عبارت است از ایستادن وسیله نقلیه به مدت نسبتاً طولانی یا بجز در مواردی که به منظور اجتناب از تصادم یا برخورد با مانع با رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی که مدت ایستادن از نظر پیاده یا سوار کردن و یا بار محدود نباشد.
معذالک طرفهای متعهد مجازند وسیله نقلیه‌ای را که مشمول بند (۲) فوق‌الذکر می‌باشد از نظر مدت ایستادن یا توقف بر طبق قوانین داخلی تعیین و رفتار نمایند.
(ر) – “دوچرخه” عبارت است از وسیله نقلیه‌ای است که لااقل دارای دو چرخ بوده منحصراً با نیروی عضلانی مشخصی که سوار آن است مخصوصاً توسط پدال و یا اهرم‌های دستی حرکت نماید.
(ز) – “دوچرخه گازی” عبارت است از وسیله نقلیه‌ای که دارای دو یا سه چرخ بوده و مجهز به یک موتور احتراق داخلی باشد با سیلندری به ظرفیت‌کمتر از ۵۰ سانتیمتر مکعب و حداکثر سرعت از ۵۰ کیلومتر در ساعت تجاوز ننماید.
به هر حال طرفهای متعاهد می‌توانند طبق قوانین داخلی خود وسایط نقلیه‌ای را که دارای خصوصیات دوچرخه نبوده (از نظر طرز استفاده) مخصوصاً فاقد کیفیت راندن توسط پدال باشد و یا حداکثر سرعت و وزن و یا بعضی از خصوصیات موتور آنها از حدود معینی تجاوز نماید “دوچرخه گازی” تلقی ننمایند. این توضیحات مانع از آن نمی‌شود که طرفهای متعاهد در اجرای مقررات دوچرخه گازی را از نظر عبور و مرور عیناً مانند دوچرخه تلقی نمایند.
(ژ) – “موتورسیکلت” عبارت است از وسیله نقلیه‌ای که دارای دو چرخ یا بدون سایدکار (اتاقک پهلو) و مجهز به یک موتور محرکه باشد. طرفهای متعاهد می‌توانند سه‌چرخه‌هایی را که وزن خالی آن از ۴۰۰ کیلوگرم تجاوز ننماید در قوانین داخلی خود مانند موتورسیکلت تلقی کنند کلمه”موتورسیکلت” شامل دوچرخه گازی نخواهد بود.
(س) – “وسیله نقلیه خودرو” عبارت است از هر گونه وسیله نقلیه موتوری قابل حرکت در معابر به استثنای دوچرخه گازی که در سرزمین طرفهای متعاهد به عنوان موتورسیکلت تلقی نمی‌شود و همچنین وسایل نقلیه‌ای که بر روی ریل حرکت می‌کنند.
(ش) – “وسیله نقلیه موتوری” عبارت است از هر گونه وسیله خودرو که معمولاً برای حمل مسافر یا بار و یا کشیدن وسایل نقلیه دیگری که مسافر و بار‌حمل می‌کنند در راه مورد استفاده قرار گیرد. این مورد شامل اتوبوسهای برقی نیز بوده ولی شامل وسائط نقلیه‌ای که بر روی ریل حرکت می‌نمایند و تراکتورهای کشاورزی که به طور اتفاقی برای حمل مسافر و بار در راه و یا کشیدن وسیله نقلیه دیگری که مسافر و بار حمل می‌کنند نخواهد بود.
(ص) – “یدک” عبارت از وسیله نقلیه‌ای است که توسط یک وسیله نقلیه خودرو کشیده می‌شود و شامل شبه یدک نیز خواهد بود.
(ض) – “شبه یدک” عبارت از یدکی است که به یک وسیله نقلیه دیگر به طوری متصل می‌گردد که قسمتی از وزن بار آن توسط وسیله نقلیه موتوری حمل می‌شود.
(ط) – “یدک سبک” عبارت از یدکی است که حداکثر وزن مجاز آن از ۷۵۰ کیلوگرم تجاوز ننماید.
(ظ) – “وسیله نقلیه مرکب” عبارت است از چند وسیله نقلیه متصل بهم که به عنوان یک واحد در راه حرکت می‌کند.
(ع) – “وسیله نقلیه مفصلی” عبارت از وسیله نقلیه‌ای است که شامل یک وسیله نقلیه موتوری و یک شبه یدک متصل به آن باشد.
(غ) – “راننده” کسی است که وسیله نقلیه موتوری یا سایر وسائط نقلیه (مشتمل بر دوچرخه) را می‌راند و یا گاو را به صورت واحد یا گله یا گله گوسفند و یا حیوانات بارکش یا زین شده را در جاده هدایت می‌کند.
(ف) – “حداکثر وزن مجاز” عبارت است از مجموع وزن وسیله نقلیه و حداکثر بار مجاز آن که از طرف مقام صلاحیتدار کشوری که وسیله نقلیه در آن شماره‌گذاری شد اعلام گردیده باشد.
(ق) – “وزن بدون بار” عبارت است از وزن وسیله نقلیه بدون راننده و مسافر و بار ولی با مخزن پر از سوخت و همچنین با ابزار و آلاتی که معمولاً وسیله نقلیه همراه دارد.
(ک) – “وزن بارگیری شده” عبارت است از مجموع وزن واقعی وسیله نقلیه به اضافه وزن مسافرین و کارکنان و محصولات آن.
(گ) – “سمت حرکت” عبارت است از سمت راست که طبق قوانین داخلی راننده وسیله نقلیه بایستی به وسیله نقلیه مقابل اجازه دهد از سمت چپ و عبور کند در غیر این صورت این عبارات به معنی حرکت از سمت چپ خواهد بود.
(ل) – “ضرورت رعایت حق تقدم عبور” باین معنی است که رانندگان ضمن هدایت وسیله نقلیه خود و یا شروع به حرکت بایستی طوری حرکت نمایند که موجب تغییر ناگهانی جهت یا سرعت سایر وسیله نقلیه نگردند.
ماده دوم – ضمائم کنوانسیون
ضمائم کنوانسیون عبارتند از:
ضمیمه شماره ۱ – استثنائات وارده به قبول وسایط نقلیه و تریلرها در ترافیک بین‌المللی.
ضمیمه شماره ۲ – شماره ثبت وسائط نقلیه موتوری و تریلرها در ترافیک بین‌المللی.
ضمیمه شماره ۳ – علامت ممیزه وسایط نقلیه موتوری و تریلرها در ترافیک بین‌المللی.
ضمیمه شماره ۴ – علائم شناسایی وسایط نقلیه موتوری و تریلرها در ترافیک بین‌المللی.
ضمیمه شماره ۵ – شرایط فنی وسایط نقلیه موتوری و تریلرها.
ضمیمه شماره ۶ – گواهینامه رانندگی داخلی.
ضمیمه شماره ۷ – گواهینامه رانندگی بین‌المللی.
ضمائم فوق‌الذکر جزء لایتجزای این کنوانسیون بشمار می‌روند.
ماده سوم – تعهدات طرفهای متعاهد :
1 – (الف) طرفهای متعاهد بایستی مقررات عبور و مرور لازم‌الاجرا در قلمرو خود را با مقررات فصل ۲ این کنوانسیون تطبیق دهند. اگر قوانین مذکور‌با مقررات فصل ۲ به هیچ وجه مغایرت نداشته باشد نکات زیر بلامانع است:
(۱) – ذکر آن قسمت از مقررات این کنوانسیون که در طرف متعاهد قابل اجرا نخواهد بود در مقررات داخلی ضرورتی ندارد.
(۲) – مقررات داخلی ممکن است شامل موادی باشند که در فصل ۲ این کنوانسیون پیش‌بینی نشده است.
(ب) – مقررات این بند طرفهای متعاهد را ملزم به تعیین جریمه برای هر گونه تخلفی از مقررات مذکور در فصل ۲ که در مقررات عبور و مرور داخلی‌ذکر شده نمی‌نماید.
2 – (الف) طرفهای متعاهد بایستی در مورد نیازمندیهای فنی وسایل نقلیه موتوری و یدکها قوانین لازم‌الاجرا در کشور خود را با مفاد مقررات مزبور در‌ضمیمه شماره ۵ این کنوانسیون تطبیق دهند در این قوانین می‌توان مقرراتی را هم که در ضمیمه ۵ ذکر نشده اضافه نمود مشروط بر اینکه با اصول ایمنی‌مورد نظر ضمیمه مذکور مغایرتی نداشته باشد. همچنین طرفهای متعاهد بایستی اطمینان حاصل کنند که وسایل نقلیه موتوری و یدکهایی که در کشورشان به ثبت رسیده هنگامی که در ترافیک بین‌المللی قرار دارند مقررات ضمیمه شماره ۵ را رعایت کرده باشند.
(ب) – مفاد این بند با توجه به مقررات داخلی مربوط به شرایط فنی وسایل نقلیه خودرو که در این کنوانسیون وسایل نقلیه موتوری تفاوت دارد هیچ نوع تعهدی برای طرفهای متعاهد ایجاد نمی‌نماید.
3 – طرفهای متعاهد با توجه به استثنائاتی که در ضمیمه شماره ۱ این کنوانسیون ذکر شده موظفند وسایل نقلیه موتوری و یدکهایی که واجد شرایط‌مذکور در فصل ۳ این کنوانسیون بوده و رانندگان شرایط فصل ۴ را رعایت کرده باشند در کشور خود “ترافیک بین‌المللی” بپذیرند همچنین موظفند‌پروانه شناسایی خودرو را که بر طبق فصل ۳ صادر شده مقدمتاً به عنوان دلیلی که وسیله نقلیه شرایط فصل ۳ را رعایت کرده است قبول نمایند.
4 – چنانچه طرفهای متعاهد به طور یک جانبه یا بر اساس توافق دو یا چند جانبه وسایل نقلیه موتوری و یدکهایی که شرایط فصل ۳ این مقاوله‌نامه‌را رعایت نکرده‌اند در کشور خود “در ترافیک بین‌المللی” بپذیرند و همچنین گواهینامه رانندگی صادره از سایر کشورها را در غیر از مواردی که در فصل۴توضیح داده شده در کشور خود معتبر بدانند اقدامات معموله آنها منطبق با مفاد این کنوانسیون تلقی خواهد شد.
5 – طرفهای متعاهد موظفند دوچرخه و دوچرخه‌های گازی که شرایط فنی مذکور در فصل ۴ این کنوانسیون را رعایت کرده و معمولاً محل اقامت‌رانندگان آنها در کشور دیگر عضو کنوانسیون بوده در ترافیک بین‌المللی در کشور خود بپذیرند.
هیچ طرف متعاهد نباید برای رانندگان دوچرخه یا دوچرخه گازی در ترافیک بین‌المللی گواهینامه رانندگی را الزامی بداند ولی کشورهایی که بر طبق بند۲ ماده ۵۴ این کنوانسیون دوچرخه گازی را در عداد موتورسیکلت اعلام داشته‌اند می‌توانند برای رانندگان دوچرخه گازی در ترافیک بین‌المللی‌گواهینامه رانندگی را لازم بدانند.
6 – طرفهای متعاهد ملزم می‌شوند اطلاعات لازم در مورد اعلام هویت شخصی که یک وسیله نقلیه موتوری و یا یدک متصل به نام او شماره‌گذاری‌شده در اختیار دولت عضوی که تقاضا نموده باشند بگذارند مشروط بر اینکه این تقاضا حاکی از وقوع سانحه‌ای برای وسیله نقلیه مورد نظر در کشور‌متقاضی باشد.
7 – اقدامات یک جانبه طرفهای متعاهد یا اقدامات آنها بر اساس توافق دو جانبه مبنی بر ایجاد تسهیلاتی در ترافیک بین‌المللی از طریق ساده کردن امور گمرکی و پلیس و بهداشت و سایر تشریفات مشابه و یا تعیین اینکه ادارات گمرکی و پستهای یک منطقه معین مرزی همان صلاحیت گمرکات دیگر را داشته و در همان ساعات برای انجام امور مفتوح می‌باشند با هدف این کنوانسیون مطابقت دارد.
8 – حقوق طرفهای متعاهد در مورد دادن اجازه ورود به وسائط نقلیه موتوری و یدک و دوچرخه گازی و دوچرخه و رانندگان و سایر سرنشینان وسایل مذکور در ترافیک بین‌المللی بر طبق مقررات حمل و نقل تجارتی مسافر و بار و مقررات بیمه رانندگان در مقابل خطرات شخص ثالث و مقررات گمرکی و به طور کلی سایر مقررات کشور غیر از مقررات عبور و مرور محفوظ بوده و مفاد بندهای ۳ و ۵ و ۷ این ماده هیچگونه اثری در آن حقوق ندارد.
ماده چهارم – علائم راهها
طرفهای متعهد این کنوانسیون که عضویت کنوانسیون علائم راهها را که در وین با کنوانسیون حاضر در یک روز برای امضا آماده بوده قبول نموده‌اند ملزم می‌باشند که :
(الف) کلیه علائم و چراغهای راهنمایی راه که در قلمرو کشورشان نصب گردیده از یک سیستم یکنواخت تشکیل گردد.
(ب) – تعداد علائم همنوع بایستی محدود بوده و در محلی نصب گردد که مفید باشد.
(ج) – علائم خطر بایستی در فواصل کافی از موانع و به نحوی نصب گردند تا رانندگان
فرصت کافی برای اجتناب از خطر داشته باشند.
(د) – مراتب زیر ممنوع می‌باشد :
(۱) نصب و الحاق هر گونه علامت غیر از علامت راهنمایی به کلیه وسایل هدایت و کنترل
عبور و مرور – معذالک چنانچه طرفهای متعاهد یا واحدهای تابعه آن نصب تابلوی
اطلاعاتی مخصوص را از طرف یک سازمان غیر انتظامی مجاز بداند می‌توانند اجازه دهند
که علامت مختصه سازمان‌مذکور روی پایه آن نصب شود مشروط به آنکه این عمل درک مفهوم
آن علامت را مشکل نسازد.
(۲) نصب هر گونه تابلو – آگهی – علامت که با کلمه وسایل هدایت و کنترل عبور و مرور موجب اشتباه یا تقلیل رویت آنها شده و یا سبب گمراهی رانندگان شود و ایمنی عبور و مرور را مختل سازد.
فصل دوم – مقررات راه
ماده پنجم – وضع علائم
1 – استفاده‌کنندگان از راه بایستی علائم و چراغهای راهنمایی و خط‌کشی راه را حتی اگر فرامین مذکور با سایر مقررات عبور و مرور مغایر باشد اجرا نمایند.
2 – رعایت فرامین که توسط چراغهای راهنمایی داده می‌شود بایستی بر علائم حق تقدم عبور مقدم باشد.
ماده ششم – فرامین صادره توسط مأمورین صلاحیتدار :
1 – مأمورین صلاحیتدار هنگام هدایت ترافیک در شب نیز مانند روز بایستی از فاصله دور قابل رویت باشند.
2 – استفاده‌کنندگان از راه بایستی فرامین مأمورین صلاحیتداری را که عهده‌دار هدایت ترافیک می‌باشند دقیقاً اطاعت نمایند.
3 – توصیه می‌شود در مقررات داخلی ذکر گردد که فرامین صادره توسط مأمورین
صلاحیتداری که عهده‌دار هدایت ترافیک می‌باشند بایستی شامل نکات زیر باشد :
(الف) – بلند کردن دست به طور عمودی : مفهوم این حرکت برای کلیه استفاده‌کنندگان از راه به معنای “توجه توقف” خواهد بود ولی رانندگانی که توقفشان ایمنی کافی را ندارد مستثنی هستند.
بدیهی است این علامت رانندگانی را که قبلاً داخل محوطه تقاطع شده‌اند ملزم به توقف نمی‌سازد.
(ب) – بلند کردن دست یا دستها به طرفین و به طور افقی : مفهوم این حرکت برای کلیه
استفاده‌کنندگان از راه که جهت حرکت آنها در امتداد جهت نشان داده شده توسط دست یا
دستهای مأمور صلاحیتدار نباشد به معنای ایست خواهد بود.
مأمور صلاحیتداری که عهده‌دار هدایت ترافیک می‌باشد ممکن است پس از دادن این
علامت دست یا دستهای خود را پائین بیاورد این حرکت نیز برای رانندگانی که در سمت
جلو یا عقب مأمور قرار دارند به منزله علامت ایست می‌باشد.
(ج) – حرکت دادن چراغ قرمز دستی : این حرکت به طرف هر راننده‌ای که نشان داده شود به منزله علامت ایست می‌باشد.
4 – فرامین صادره توسط مأمورین صلاحیتدار هدایت‌کننده ترافیک بر فرامین علائم و
چراغهای راهنمایی و خط‌کشی‌های راه و مقررات عبور و مرور‌مقدور می‌باشد.
ماده هفتم – مقررات عمومی
1 – استفاده‌کنندگان از راه بایستی از هر گونه اعمالی که احتمالاً موجب ایجاد خطر
برای ترافیک یا اشخاص بشود و یا خساراتی به اموال خصوصی و دولتی وارد آورند
خودداری نمایند.
2 – توصیه می‌شود در مقررات داخلی ذکر گردد که استفاده‌کنندگان از راه نبایستی با
انداختن و یا قرار دادن شیء و یا ماده‌ای در راه و یا با ایجاد هر گونه مانع
ترافیک راه را دچار مخاطره سازند. چنانچه استفاده‌کنندگان از راه قادر نباشند که
از ایجاد مانع یا خطر جلوگیری نمایند بایستی هر چه زودتر در برطرف کردن آن اقدام
لازم معمول دارند و اگر فوراً نتوانند مانع یا خطر را بر طرف نمایند بایستی سایر
استفاده‌کنندگان از راه را از وجود مانع مطلع سازند.
ماده هشتم – رانندگان
1 – هر وسیله نقلیه یا وسیله نقلیه مرکب بایستی در حرکت یک راننده داشته باشد.
2 – توصیه می‌شود در مقررات داخلی ذکر گردد که کلیه حیوانات اهلی که به صورت گروه
و یا انفرادی زین‌دار یا بارکش در حرکت هستند (به استثنای‌مناطق خاصی که در محل
ورود آن علامت‌گذاری شده) بایستی دارای نگهبان باشند.
3 – هر راننده بایستی دارای توانایی جسمی و عقلانی لازم بوده و در شرایط عقلانی و جسمانی مناسب رانندگی نماید.
4 – هر راننده وسیله نقلیه خودرو بایستی برای رانندگی دارای اطلاعات و مهارت لازم
باشد به هر حال این مطلب نبایستی مانع تمرین رانندگی نوآموزان بر طبق مقررات داخلی باشد.
5 – هر راننده‌ای بایستی همیشه قادر به کنترل وسیله نقلیه و یا هدایت حیوانات خود باشد.
ماده نهم – گله و رمه
توصیه می‌شود در مقررات داخلی ذکر گردد که به استثنای مناطقی که برای سهولت امر
حرکت دسته‌جمعی حیوانات اجازه داده شده گله گاو و رمه گوسفندان بایستی به گروههایی
با طول معتدل تقسیم و با فاصله کافی به نحوی که برای ترافیک ایجاد اختلال ننماید.
حرکت داده شوند.
ماده دهم – موقعیت در قسمت سواره‌رو راه
1 – جهت ترافیک در کلیه راههای یک کشور بایستی یکنواخت باشد مگر در صورت لزوم در
راههایی که منحصراً یا اساساً برای ترافیک بین دو کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
2 – حیواناتی که در امتداد قسمت سواره‌رو راه در حرکت هستند بایستی حتی‌الامکان در
حاشیه قسمت سواره‌رو در جهت ترافیک حرکت داده شوند.
3 – هر راننده بایستی مقررات بند ۱ ماده ۷ و بند ۶ ماده ۱۱ و سایر مقررات این
کنوانسیون را رعایت نموده و تا آنجا که مقتضیات اجازه دهد وسیله‌نقلیه خود را
نزدیک به حاشیه سواره‌رو راه و در جهت ترافیک براند معذالک طرفهای متعاهد و یا
واحدهای تابعه آنها ممکن است مقررات شدیدتری درباره وسایل نقلیه بارکشی در
سواره‌رو راه وضع نمایند.
4 – چنانچه راه دارای دو یا سه قسمت سواره‌رو باشد هیچ راننده‌ای نباید در قسمتی
که در سمت مخالف جهت ترافیک واقع شده وارد شود.
5 – (الف) در قسمت سواره‌رو دوطرفه که دارای ۴ گذرگاه یا بیشتر باشد هیچ
راننده‌ای نباید در گذرگاههایی که کاملاً در نیمه قسمت سواره‌رو جهت مخالف ترافیک
واقع شده داخل شود.
(ب) در قسمت سواره‌رو دوطرفه که دارای ۳ گذرگاه باشد هیچ راننده‌ای نباید در
گذرگاهی که در حاشیه سواره‌رو جهت مخالف ترافیک واقع شده داخل شود.
ماده یازدهم – سبقت و حرکت وسایل نقلیه در خطوط راه
1 – (الف) رانندگان بایستی از سمتی که مخالف جهت ترافیک است از وسیله نقلیه جلویی
سبقت بگیرند.
(ب) – معذالک اینگونه رانندگان چنانچه مشاهده نمایند راننده جلویی با دادن علامت
مصمم است به قسمت سواره‌رو مخالف جهت ترافیک حرکت‌نماید و یا وسیله نقلیه و یا
حیوانات خود را به آن طرف حرکت دهد و یا در آن قسمت توقف نماید بایستی در جهت
ترافیک از سمت راست وسیله نقلیه‌جلویی سبقت بگیرد.
2 – هر راننده بایستی قبل از سبقت با رعایت بند ۱ ماده ۷ مقررات ماده ۱۴این کنوانسیون مطمئن باشد که :
(الف) هیچ یک از رانندگانی که در پشت سر او هستند در حال سبقت گرفتن از او نباشند.
(ب) راننده جلویی در همان گذرگاه برای سبقت گرفتن از وسیله نقلیه جلویی علامت نداده باشد.
(ج) گذرگاهی که راننده می‌خواهد برای سبقت گرفتن داخل آن شود تا فاصله دوری از طرف
مقابل خالی از هر گونه وسیله نقلیه بوده و تفاوت سرعت بین وسیله نقلیه او وسیله
نقلیه جلویی برای سبقت کافی باشد تا باین ترتیب موجب به خطر انداختن خود و ترافیک سمت مقابل نشده باشد.
(د) به استثنای وقتی که راننده می‌تواند از قسمتی که برای ترافیک سمت مقابل بسته
است بدون ایجاد مزاحمت برای سایر استفاده‌کنندگان از راه با توجه بند ۳ ماده ۱۰
این مقاوله‌نامه استفاده نماید.
(۳) پیرو بند ۳ همین ماده سبقت در قسمتهای سواره‌رو دوطرفه بخصوص هنگام نزدیک شدن
به بالای تپه و در پیچ‌هایی که دید مناسب وجود ندارد ممنوع است مگر اینکه در آن
نقاط گذرگاهها با خط‌کشی طولی متمایز شده باشد و سبقت بایستی به نحوی انجام گیرد
که از گذرگاهی که برای ترافیک طرف مقابل بسته است تجاوز ننماید.
(۴) هنگام سبقت گرفتن، راننده بایستی از وسیله یا وسایل نقلیه‌ای که سبقت می‌گیرد
فاصله کافی داشته باشد.
5 – (الف) در قسمتهای سواره‌رویی که حداقل دو گذرگاه در یک جهت داشته باشد
چنانچه راننده‌ای بلافاصله یا در فاصله کوتاهی پس از برگشت به‌موقعیت مذکور اقدام
در بند ۳ ماده ۱۰ این کنوانسیون مجبور باشد مجدداً سبقت گیرد می‌تواند به منظور
اقدام به سبقت مجدد در گذرگاهی که قبلاً اشتغال کرده باقی مانده و به موقعیت مذکور
در بند ۳ ماده ۱۰ برگشت ننماید مشروط بر اینکه برای وسایل نقلیه سریعتری که از عقب
به او نزدیک می‌شوند ایجاد مزاحمت ننماید.
(ب) معذالک طرفهای متعاهد یا واحدهای تابعه آن مجازند که مقررات این بند را در
مورد رانندگان دوچرخه و چرخ موتوری و موتورسیکلت و وسایل نقلیه‌ای که به موجب این
کنوانسیون جزء وسایل نقلیه موتوری نبوده و یا وسایل نقلیه‌ای که حداکثر وزن مجاز
آن ۳۵۰۰ کیلوگرم تجاوز ننماید و‌یا حداکثر سرعت تعیین شده آن از ۴۰ کیلومتر در
ساعت متجاوز نباشد به کار نبرند.
6 – هنگامی که مقررات بند ۵ (الف) این ماده قابل اجرا بوده و تراکم ترافیک به
نحوی است که نه تنها وسایل نقلیه عرض کامل قسمت سواره‌رو را در‌جهتی که در حرکتند
اشغال کرده‌اند بلکه سرعت آنها نیز تابع سرعت وسایل نقلیه جلویی می‌باشد نکات زیر قابل توجه است :
(الف) با رعایت مقررات بند ۹ این ماده حرکت وسایل نقلیه در یک گذرگاه با سرعت
بیشتری از وسایل نقلیه گذرگاه دیگر طبق مفهوم این ماده سبقت تلقی نمی‌شود.
(ب) راننده‌ای که در گذرگاه مجاور حاشیه قسمت سواره‌رو نباشد می‌تواند فقط به
منظور گردش بچپ یا راست و یا پارک کردن گذرگاه خود را تغییر دهد.معذالک این ضرورت
در مورد گذرگاهی که بر طبق مقررات داخلی بر اساس بند ۵ (ب) این ماده انجام می‌شود نبایستی به کار رود.
7 – هنگام حرکت در گذرگاههای مشروحه در بند ۵ و ۶ این ماده چنانچه گذرگاههای
قسمت سواره‌رو و با خط‌کشی طولی مشخص شده باشد رانندگان مجاز نمی‌باشند از خط‌کشی تجاوز نمایند.
8 – با توجه به مقررات بند ۲ این ماده و سایر ممنوعیت‌هایی که طرفهای متعاهد و یا
واحدهای تابعه آن ممکن است در مورد سبقت در تقاطع‌ها و تقاطع‌های هم سطح وضع کرده
باشند هیچ راننده وسیله نقلیه‌ای نبایستی در شرایط زیر از وسیله نقلیه دیگر غیر از
دوچرخه و چرخ موتوری و موتورسیکلت بدون اتاقک پهلو سبقت بگیرد :
(الف) بلافاصله قبل یا در داخل یک تقاطع مگر در میدان و به استثنای موارد زیر :
(۱) موردی که در بند ۱ (ب) این ماده ذکر شده.
(۲) راهی که در آن سبقت انجام می‌گیرد در تقاطع دارای حق تقدم باشد.
(۳) وقتی که ترافیک در تقاطع به وسیله مأمور یا چراغ راهنمایی هدایت می‌شود.
(ب) بلافاصله قبل از یک تقاطع هم سطح بدون راهبند و یا نیمه راهبند مشروط بر
اینکه طرفهای متعاهد و واحدهای تابعه آن حق داشته باشند که‌اجازه دهند چنین سبقتی
در تقاطع هم سطحی که ترافیک به وسیله چراغ راهنمایی هدایت می‌شود و چراغ مذکور
علامت آزادی عبور را نشان می‌دهد‌انجام گیرد.
9 – یک وسیله نقلیه نبایستی از وسایل نقلیه دیگری که در حال نزدیک شدن به محل عبور
عابر پیاده بوده و بلافاصله قبل از محل مزبور توقف نمود‌سبقت گیرد، مگر با چنان
سرعت کمی که بتواند به محض مشاهده عابر توقف نماید. مفاد این بند مانع از آن نیست
که طرفهای متعاهد و یا واحدهای تابعه آن سبقت در یک فاصله معینی از محل عبور عابر
پیاده را ممنوع سازند، و یا محدودیتهای بیشتری به راننده وسیله نقلیه‌ای که بخواهد
از وسیله نقلیه دیگری که بلافاصله قبل از محل مزبور توقف نموده سبقت گیرد تحمیل نماید.
10 – چنانچه راننده‌ای ملاحظه کند که وسیله نقلیه دیگری قصد دارد از او سبقت گیرد،
به استثنای موردی که در بند ۱ (ب) ماده ۱۶ این مقاوله‌نامه ذکر‌شده بایستی به
حاشیه سواره‌رو و در جهت عبور خود نزدیک شده و از افزایش سرعت خودداری نماید. حال
اگر به علت کم عرض بودن راه و یا شرایط سواره‌رو از لحاظ تراکم ترافیک وسایل
نقلیه‌ای که از جهت متقابل می‌آیند وسیله نقلیه‌ای آهسته براند و یا وسیله نقلیه
بزرگی بوده و یا وسیله نقلیه‌ای‌باشد که باید یک سرعت معینی را رعایت نماید و به
علل مذکور نمی‌توان به راحتی و یا با ایمنی از آن سبقت گرفت راننده چنین وسیله
نقلیه‌ای بایستی‌از سرعت خود کاسته و در صورت لزوم هر چه زودتر به کنار برود تا
باین ترتیب به وسائط نقلیه دیگر اجازه دهد از او سبقت گیرند.
11 – (الف) در قسمت سواره‌رو یکطرفه و یا دوطرفه که در مناطق مسکونی حداقل دارای
دو گذرگاه و خارج از آن سه گذرگاه برای ترافیک هر جهت باشد طرفهای متعاهد و یا
واحدهای تابعه آنها می‌توانند :
(۱) اجازه دهند که وسایل نقلیه داخل یک گذرگاه در جهت عبور خود از وسایل نقلیه داخل گذرگاه دیگر سبقت گیرند.
(۲) بند ۳ ماده ۱۰ این مقاوله‌نامه را غیر قابل اجرا بدانند :
مشروط بر اینکه محدودیتهای مناسبی در امکان تغییر گذرگاهها وجود داشته باشد.
(ب) در مورد اشاره شده در بند (الف) فوق ضمن رعایت مقررات بند ۹ این ماده روشی را
که راننده اتخاذ می‌کند نبایستی به معنای سبقت گرفتن مذکور‌در این کنوانسیون تلقی نمود.
ماده دوازدهم – عبور از وسایل نقلیه طرف مقابل
1 – راننده هنگام عبور از وسایل نقلیه‌ای که از طرف مقابل می‌آیند بایستی فاصله
کافی در کنار خود باقی گذاشته و در صورت لزوم به حاشیه قسمت سواره‌رو در جهت حرکت
خود نزدیک شود. اگر در انجام این عمل مانع وجود داشته باشد و یا وسیله نقلیه دیگری
مانع پیشرفت او شود بایستی از‌سرعت خود کاسته و در صورت لزوم توقف نماید تا به
وسایل نقلیه جهت مقابل اجازه عبور دهد.
2 – در راههای کوهستانی و یا راههای شیب‌دار با خصوصیاتی مشابه راههای کوهستانی
که در آن عبور از وسایل نقلیه طرف مقابل غیر ممکن و یا مشکل می‌باشد راننده‌ای که
در جهت سرازیری در حرکت است اجازه عبور دهد. استثنائاً در راههایی که در کنار آن
جایگاه‌های (((((((((() ترتیب‌داده شده که راننده می‌تواند با استفاده از آن به
کنار راه برود با توجه به سرعت و موقعیت وسایل نقلیه چنانچه جایگاهی برای وسیله
نقلیه‌ای که در‌جهت سربالایی حرکت می‌کند در پیش باشد و استفاده از آن از عقب زدن
یکی از وسایل نقلیه جلوگیری کند راننده واقع در جهت سربالایی بایستی با‌استفاده از
آن به راننده واقع در جهت سرازیری اجازه عبور دهد. چنانچه یکی از دو وسیله‌ای که
می‌خواهند از یکدیگر عبور کنند به منظور امکان عبور‌مجبور به عقب زدن بشود این عمل
بایستی توسط وسیله‌ای که در جهت سرازیری قرار دارد انجام گیرد مگر آن که به طور
آشکار انجام آن توسط راننده واقع در جهت سربالایی آسانتر باشد. معذلک طرفهای
متعاهد یا واحدهای تابعه آنها می‌توانند برای وسیله نقلیه و یا راههای معینی و یا
قسمتهایی از‌راه قوانین خاصی که با این بند تفاوت داشته باشد وضع نمایند.
ماده سیزدهم – سرعت و فاصله وسایل نقلیه
1 – هر راننده وسیله نقلیه بایستی همواره وسیله نقلیه خود را تحت کنترل داشته و
بتواند به موقع مراقبت لازم نموده و همیشه قادر به انجام مانورهای لازم باشد و نیز
هنگام تعدیل سرعت بایستی به جمیع مقتضیات مخصوصاً وضع زمین و موقعیت و مشخصات راه و
شرایط وسیله نقلیه و محموله آن‌و هم چنین شرایط جوی و تراکم ترافیک توجه دائمی
داشته باشد تا در موقع لزوم بتواند وسیله نقلیه خود را در میدان دید جلوی خود بدون
ایجاد هیچ اشکالی متوقف سازد. در صورتی که مقتضیات ایجاب نماید راننده بایستی از
سرعت خود کاسته و در صورت لزوم توقف نماید به خصوص در مواقعی‌که دید کافی وجود نداشته باشد.
2 – هیچ راننده‌ای نبایستی بدون دلیل با آهسته راندن غیر عادی خود مانع پیشروی
سایر وسایل نقلیه بشود.
3 – راننده وسیله نقلیه‌ای که در عقب وسیله دیگر حرکت می‌کند بایستی وسیله نقلیه
خود را در فاصله کافی از وسیله نقلیه جلویی براند تا در صورتی‌که وسیله نقلیه
جلویی ناگهان سرعت خود را کم و یا توقف نمود از تصادم جلوگیری شود.
4 – برای تسهیل در سبقت، در خارج از مناطق مسکونی وسایل نقلیه با وسایل نقلیه
مرکبی که حداکثر وزن مجاز آنها بیش از ۳۵۰۰ کیلوگرم بوده و یا‌طول کلی آنها بیش از
10 متر باشد بایستی چنان فاصله‌ای با وسیله نقلیه جلویی داشته باشند که اگر وسایل
نقلیه دیگر از آنها سبقت بگیرند بتوانند بدون هیچگونه خطری داخل آن فاصله بشوند.
به استثنای مواقعی که خود در حین و یا آماده برای سبقت گرفتن می‌باشد. بدیهی است
این مقررات در موارد‌تراکم ترافیک و یا مواردی که سبقت گرفتن ممنوع است قابل اجرا نیست. بعلاوه :
(الف) مقامات صلاحیتدار می‌توانند کاروانهای معینی از وسایل نقلیه جلویی داشته
باشند که اگر وسایل نقلیه دیگر از آنها سبقت بگیرند بتوانند بدون راه از این
مقررات معاف دارند و یا در راههایی که دو گذرگاه برای ترافیک در یک جهت اختصاص
داده شده غیر قابل اجرا بدانند.
(ب) طرفهای متعاهد و واحدهای تابعه آنها می‌توانند ارقام دیگری غیر از آنچه در
این بند در مورد خصوصیات وسیله نقلیه مورد نظر قید شده تعیین نمایند.
5 – این کنوانسیون مانع از آن نیست که طرفهای متعاهد و واحدهای تابعه آنها سرعت
را به طور کلی و یا محلی برای تمام و یا دسته معینی از وسایل‌نقلیه محدود نمایند و
یا اینکه حداکثر و اکثر سرعت و یا به تنهایی حداکثر و یا حداقل سرعت را در راه و
یا در نوع معینی از راهها تعیین نمایند و یا اینکه حداقل فواصل را به علت وجود
طبقه معینی از وسایل نقلیه که بخصوص به علت وزن یا محموله آنها خطرات خاصی را به
وجود می‌آورند تعیین‌نمایند.
ماده چهاردهم – مقررات کلی گردش وسائط نقلیه
1 – هر راننده‌ای بخواهد در خطی که وسایل نقلیه پارک کرده‌اند داخل و یا از آن
خارج شود یا اینکه بخواهد در قسمت سواره‌رو به طرف چپ و یا راست برود و یا اینکه
به منظور ورود به یک راه و یا محل دیگری که در کنار راه واقع شده به چپ یا به راست
گردش کند بایستی عملیات مذکور را با‌توجه به سرعت و جهت و موقعیت وسایل نقلیه‌ای
که در جلو و عقب او حرکت می‌کنند و یا جهت مقابل در حال عبور از او می‌باشد بدون
ایجاد هیچگونه خطری انجام دهد.
2 – هر راننده‌ای بخواهد با دور زدن مسیر خود را عوض نماید و یا اینکه بخواهد به
عقب براند بایستی ابتدا اطمینان حاصل کند که با انجام عملیات‌مذکور خطر و یا مانعی
برای سایر استفاده‌کنندگان از راه به وجود نخواهد آورد.
3 – قبل از دور زدن و یا گردش به سمت چپ یا راست راننده بایستی با اهرم جهت‌نما و
یا چراغهای راهنمای وسیله نقلیه تصمیم خود را به طور‌وضوح و کافی اعلام دارد و یا
نبودن این وسایل برای علامت دادن از دست خود استفاده نماید.
اخطاری که توسط اهرم جهت‌نما و یا چراغهای راهنمایی وسیله نقلیه داده می‌شود
بایستی تا خاتمه عملیات ادامه داشته باشد.
ماده پانزدهم – مقررات اختصاصی برای وسیله نقلیه عمومی
توصیه می‌شود در مقررات داخلی ذکر گردد که در مناطق مسکونی به منظور ایجاد
تسهیلات در عبور و مرور وسایل نقلیه عمومی، رانندگان سایر‌وسایل نقلیه بایستی با
توجه به مقررات بند ۱ ماده ۱۷ این کنوانسیون از سرعت خود کاسته و در صورت لزوم
توقف نمایند تا وسایل نقلیه عمومی از‌ایستگاه خارج و دور شود.
وضع چنین مقرراتی توسط طرفهای متعاهد و واحدهای تابعه آنها به هیچ وجه مانع از آن
نخواهد بود که رانندگان وسایل نقلیه عمومی وظایف خود را‌در مورد استفاده از اهرم
جهت‌نما و یا احتیاطات لازم برای احتراز از خطر و تصادف رعایت ننمایند.
ماده شانزدهم – تغییر جهت
1 – راننده بایستی قبل از گردش به راست و یا چپ برای ورود به راه یا محل دیگری که
در کنار راه قرار دارد با رعایت بند ۱ ماده ۷ و ماده ۱۴ این‌مقاوله‌نامه به نکات زیر توجه نماید :
(الف) اگر بخواهد به سمتی که در جهت عبور خود می‌باشد گردش نماید بایستی خود را
هر چه بیشتر به حاشیه قسمت سواره رو جهت عبور نزدیک‌کرده و تا آنجا که ممکن است
دایره گردش خود را تنگ‌تر نمایند.
(ب) اگر بخواهد به طرف دیگر که مخالف جهت عبور است گردش کند به شرط رعایت سایر
مقرراتی که طرفهای متعاهد و واحدهای تابعه آنها به آنها‌برای دوچرخه و چرخ موتوری
وضع کرده‌اند اگر قسمت سواره‌رو دوطرفه باشد بایستی حتی‌الامکان خود را به خط وسط
نزدیک کند و اگر یکطرفه‌باشد بایستی خود را به حاشیه قسمت سواره‌رو جهت مخالف عبور
نزدیک نماید اگر بخواهد وارد یک راه دوطرفه دیگر بشود باید طوری عمل نماید
که‌سواره‌رو جهت موافق عبور آن قرار گیرد.
2 – راننده بایستی هنگام تغییر جهت با رعایت مقررات ۲۱ این مقاوله‌نامه در مورد
عابرین پیاده به وسایل نقلیه جهت مخالف اجازه دهد در قسمت‌سواره‌رویی که می‌خواهد
ترک کند عبور نمایند و نیز به دوچرخه و چرخ موتوری که در محل مخصوص خود در حرکت
بوده و سواره‌روی راهی را که‌می‌خواهد داخل شود قطع می‌نمایند اجازه عبور دهد.
ماده هفدهم – تقلیل سرعت
1 – هیچ راننده‌ای نبایستی به طور ناگهانی ترمز کند مگر آنکه چنین عملی بنا به
دلایل ایمنی ضروری باشد.
2 – هر راننده‌ای که تصمیم بگیرد سرعت خود را تا حد قابل توجهی کاهش دهد، به
استثنای هنگامی که کم کردن سرعت در برابر یک خطر قریب‌الوقوع‌بوده یا در مواردی که
اطمینان حاصل کند وسیله دیگری در عقب سر او نیست و یا اگر باشد در فاصله دوری قرار
دارد بایستی ابتدا مطمئن شود که تقلیل سرعت او خطر و یا ناراحتی بی‌جهت برای سایر
رانندگان به وجود نیاورده و ضمناً تصمیم خود را به طور وضوح و به موقع با دادن
علامت مخصوص‌به وسیله دست اعلام دارد. معذالک این مقررات در مواردی که تقلیل سرعت
به وسیله چراغهای قرمز مذکور در بند ۳۱ متمم شماره ۵ مقاوله‌نامه اعلام‌گردید ضرورتی ندارد.
ماده هیجدهم – تقاطع و ضوابط رعایت حق تقدم عبور
1 – هر راننده‌ای که به محل تقاطع نزدیک می‌شود بایستی احتیاطات لازم متناسب با
شرایط محل به عمل آورد. مخصوصاً سرعت او بایستی به میزانی‌باشد که در صورت لزوم
بتواند توقف نموده و به وسایل نقلیه‌ای که حق تقدم دارند اجازه عبور دهد.
2 – راننده‌ای که بخواهد از یک راه کم تردد یا خاکی (راه فرعی) وارد راه دیگری
غیر از این دو نوع بشود بایستی به وسیله نقلیه‌ای که در راه اصلی و یا‌غیر خاکی
حرکت می‌کند تقدم عبور بدهد.
اصطلاحات “کم تردد” و (راه خاکی) “راه فرعی” بایستی از نظر این ماده در مقررات داخلی تعریف شود.
3 – راننده‌ای که از محلی واقع در کنار راه وارد به راه می‌شود بایستی به
رانندگانی که در آن راه در حال حرکت هستند تقدم عبور دهد.
4 – با رعایت مقررات بند ۷ این ماده :
(الف) در کشورهایی که در سمت راست رانندگی می‌کنند رانندگان در تقاطع‌هایی غیر از
آنچه در بند ۲ این ماده و بندهای ۲ و ۴ ماده ۲۵ این کنوانسیون‌ذکر شده بایستی به
وسایل نقلیه‌ای که از سمت آنها نزدیک می‌شوند تقدم عبور بدهند.
(ب) – در سرزمین طرفهای متعاهد و واحدهای تابعه آنها که در قلمرو آنها رانندگی در
سمت چپ انجام می‌شود مجازند در تقاطع‌ها بنا به تشخیص خود‌به هر طرفی که مایل
باشند تقدم عبور بدهند.
5 – راننده نبایستی وارد تقاطع شود که احتمالاً تراکم ترافیک در داخل تقاطع او را
مجبور به توقف نماید که باین وسیله مانع عبور ترافیک متقاطع شود‌حتی اگر چراغ
راهنمایی هم اجازه عبور داده باشد.
6 – در تقاطع‌هایی که ترافیک توسط چراغهای راهنمایی هدایت می‌شود راننده‌ای که
وارد تقاطع شده می‌تواند بدون آنکه منتظر آزاد شدن راه شود به‌راه خود ادامه داده
و از تقاطع عبور نماید. مشروط بر این که این عمل او مانع عبور وسایل نقلیه دیگری
که در جهت راه آزاد حرکت می‌کنند نشود.
7 – در تقاطع‌های راه با راه‌آهن تقدم عبور با وسایل نقلیه ریلی می‌باشد.
ماده نوزدهم – گذرگاههای هم سطح
استفاده‌کنندگان از راه بایستی هنگام نزدیک شدن و عبور از گذرگاههای هم سطح دقت بیشتری به عمل آورند. مخصوصاً:
(الف) رانندگان بایستی با سرعت مناسب برانند.
(ب) رانندگان ضمن اطاعت از فرمان ایست چراغ راهنمایی و یا آژیر نبایستی به
گذرگاههای هم سطح راهی که توسط راهبند و یا نیمه راه بند بسته شده و یا در حال
بسته شدن می‌باشد وارد شوند.
(ج) اگر یک گذرگاهی دارای راهبند و یا نیمه راهبند و یا چراغ راهنمایی نباشد هیچ
وسیله نقلیه‌ای نباید از آن عبور کند مگر آنکه اطمینان حاصل کند هیچ نوع وسیله
ریلی در حال نزدیک شدن نمی‌باشد.
(د) هیچ وسیله نقلیه‌ای نبایستی هنگام عبور از گذرگاههای هم سطح درنگ کند و
چنانچه وسیله نقلیه‌ای مجبور به توقف شود راننده آن بایستی کوشش نماید وسیله نقلیه
را از روی خط خارج سازد در غیر آن صورت لازم است فوراً به هر وسیله‌ای که ممکن باشد
وسایل نقلیه ریلی را قبل از وقوع هر‌سانحه‌ای از خطر آگاه سازد.
ماده بیستم – مقررات مربوط به عابرین پیاده
1 – طرفهای متعاهد و یا واحدهای تابعه آنها می‌توانند مقررات این ماده را اجرا
نمایند مگر در مواردی که عبور عابرین پیاده در قسمت سواره‌رو راه ایجاد خطر نموده
و یا مانع عبور وسایل نقلیه باشد.
۲ – اگر در کنار راه پیاده‌رو یا حاشیه‌ای برای عابرین پیاده وجود داشته باشد
عابرین ملزم به استفاده از آن خواهند بود مگر در موارد زیر و با قید احتیاط لازم :
(الف) عابرین پیاده‌ای که اشیاء حجیمی را با خود می‌کشند و یا حمل می‌نمایند
چنانچه در پیاده‌رو موجب ناراحتی شدید عابرین بشوند می‌توانند از قسمت سواره‌رو
استفاده نمایند.
(ب) عابرین پیاده‌ای که به صورت گروه توسط یک شخص راهنمایی می‌شوند و یا به صورت
دسته‌جمعی حرکت می‌کنند از قسمت سواره‌رو استفاده‌نمایند.
3 – اگر استفاده از پیاده‌رو یا کنار راه امکان نداشته و یا پیاده‌رویی وجود
نداشته باشد عابرین پیاده می‌توانند در قسمت سواره‌رو عبور نمایند و اگر
راه‌دوچرخه‌رو وجود داشته و تراکم ترافیک نیز اجازه دهد عابرین پیاده می‌توانند
بدون آنکه مانعی برای ترافیک دوچرخه و یا چرخ موتوری ایجاد نمایند‌از راه مذکور
استفاده نمایند.
4 – عابرین پیاده که طبق بند ۲ و ۳ این ماده از قسمت سواره‌رو راه استفاده می‌کنند
بایستی حتی‌المقدور در نزدیکی حاشیه سواره‌رو عبور نمایند.
5 – توصیه می‌شود که در مقررات داخلی توضیحات زیر ذکر گردد:
عابرینی که از قسمت سواره‌رو راه استفاده می‌کنند بایستی در جهت مختلف ترافیک
عبور کنند مگر در مواردی که چنین عملی برای آنها ایجاد خطر کند.
معذالک اشخاصی که یک دوچرخه و یا چرخ موتوری یا موتورسیکلتی را بدون استفاده از
آن به صورت یدک با خود حمل می‌نمایند و نیز عابرین‌پیاده‌ای که به صورت گروه با
هدایت یک نفر عبور و یا حرکت دسته‌جمعی تشکیل می‌دهند در تمام موارد بایستی در جهت
موافق ترافیک حرکت‌نمایند. عابرین پیاده به استثنای موقعی که به صورت دسته‌جمعی از
قسمت سواره‌رو راه استفاده می‌کنند بایستی در هنگام شب یا وقتی که رویت آنها
به‌خوبی میسر نیست و همچنین هنگام روز با توجه به تراکم ترافیک هر جا ممکن در
ردیفهای یک نفری عبور نمایند.
6 – (الف) عابرین پیاده که می‌خواهند از عرض راه عبور نمایند نبایستی بدون احتیاط
وارد قسمت سواره‌رو شوند بلکه بایستی از نزدیکترین محل عبور‌عابرین پیاده استفاده نمایند.
(ب) به منظور عبور از عرض راه از محلی که دارای تابلوی عبور عابر پیاده بوده و یا
به وسیله خط‌کشی مشخص شده :
(۱) اگر محل عبور دارای چراغ راهنمایی برای عابر پیاده باشد بایستی فرامین چراغ راهنمایی اطاعت کنند.
(۲) اگر محل عبور عابر پیاده دارای چراغ راهنمایی نباشد ولی ترافیک وسایل نقلیه
توسط چراغ راهنمایی و یا مأمورین راهنمایی هدایت شود و چراغ و مأمور راهنمایی به
وسائط نقلیه علامت عبور بدهند عابرین پیاده در صورتی که ورودشان به قسمت سواره‌رو
موجب تغییر سرعت یا جهت وسایط نقلیه‌شود نبایستی به قسمت سواره‌رو وارد شوند.
(۳) عابرین پیاده نبایستی در سایر محلهای عبور عابر پیاده بدون در نظر گرفتن فاصله
و سرعت وسایل نقلیه‌ای که در حال نزدیک شدن هستند وارد‌قسمت سواره‌رو شوند.
(ج) عابرین پیاده نبایستی برای عبور از عرض راه در محلهایی که غیر از محلهای عبور
عابر پیاده که دارای تابلو بوده و یا به وسیله خط‌کشی مشخص‌شده وارد قسمت سواره‌رو
شوند مگر اینکه اطمینان حاصل نمایند که با این عمل مانع ترافیک وسایط نقلیه نخواهند شد.
(د) عابرین پیاده که به منظور عبور از عرض راه وارد قسمت سواره‌رو می‌شوند
نبایستی راه طولانی غیر لازمی را طی نموده و بدون ضرورت درنگ و یا‌در قسمت سواره‌رو توقف نمایند.
(۷) معذالک طرفهای متعاهد و واحدهای تابعه آنها می‌توانند مقررات سخت‌تری برای
عبور عابرین پیاده از عرض قسمت سواره‌رو وضع نمایند.
ماده بیست و یکم – طرز رفتار رانندگان نسبت به عابرین پیاده
1 – با رعایت بند ۱ ماده ۷ و بند ۹ ماده ۱۱. و بند ۱ ماده ۱۳. این کنوانسیون
چنانچه در قسمت سواره‌رو راه برای عبور عابرین پیاده از عرض راه محلی‌وجود داشته
باشد که دارای تابلو بوده و یا به وسیله خط‌کشی مشخص شده باشد.
(الف) اگر ترافیک وسایل نقلیه در آن محل با چراغ راهنما و یا توسط مأمورین
راهنمایی هدایت شود رانندگانی که فرمان ایست دریافت می‌دارند بایستی‌نزدیک محل
عبور عابر پیاده توقف نمایند و وقتی که فرمان حرکت دریافت می‌دارند نبایستی مانع
عبور عابرینی که طبق ماده ۲۰ این مقاوله‌نامه وارد‌محل عبور عابر پیاده شده و یا
در حال عبور هستند بشوند. رانندگانی که با گردش به چپ و یا راست وارد راه دیگر
می‌شوند و در مدخل آن راه محل‌عبور عابر پیاده وجود دارد بایستی با کم کردن سرعت و
در صورت لزوم با توقف به عابرینی که طبق بند ۶ ماده ۲۰. این مقاوله‌نامه قبلاً وارد
محل مزبور‌شده یا در حال ورود به آن می‌باشند تقدم عبور بدهند.
(ب) اگر ترافیک وسایط نقلیه در آن محل با چراغ راهنما و یا توسط مأمورین راهنمایی
هدایت نشود رانندگان بایستی با چنان سرعت کمی برانند که‌برای عابرین پیاده که در
حال ورود به محل عبور عابر پیاده و یا در حال عبور از آن می‌باشند خطری به وجود
نیاورند و در صورت لزوم با توقف خود به‌معابرین پیاده اجازه عبور دهند.
2 – رانندگانی که تصمیم دارند در جهت موافق جهت حرکت ترافیک از وسایط نقلیه عمومی
که در ایستگاه توقف نموده سبقت بگیرند بایستی از سرعت خود کاسته و یا در صورت لزوم
توقف نمایند تا عابرین پیاده بتوانند به وسیله نقلیه عمومی سوار شده و یا از آن پیاده شوند.
3 – مقررات این ماده مانع از آن نیست که کشورهای متعهد و واحدهای تابعه آنها لازم بدانند که :
رانندگان وسایط نقلیه در تمام مواردی که عابرین پیاده طبق ماده ۲۰ این کنوانسیون
در حال ورود محل عبور عابر پیاده (محلی که دارای تابلو بوده و یا به‌وسیله خط‌کشی
مشخص شده باشد) و یا در حال استفاده از آن می‌باشند توقف نمایند.
رانندگان مانع عبور عابرین که در محل تقاطع یا نزدیک به آن وارد قسمت سواره‌رو
شده‌اند نشوند حتی اگر محل عبور دارای تابلوی عبور نبوده و یا به‌وسیله خط‌کشی هم مشخص نشده باشد.
ماده بیست و دوم – جان‌پناه‌های وسط خیابان
با رعایت ماده ۱۰. این کنوانسیون هر راننده‌ای می‌تواند از سمت چپ و یا راست
جان‌پناه و تیر برق و یا سایر وسایلی که در وسط قسمت سواره‌رو قرار دارد عبور
نماید مگر در موارد زیر :
(الف) وقتی که جهت عبور از کنار جان‌پناه و یا تیر برق و یا سایر وسایل به وسیله علامتی مشخص شده باشد.
(ب) وقتی که جان‌پناه و یا تیر برق و یا سایر وسایل در وسط یک راه دوطرفه واقع شده
است که راننده بایستی از سمتی که در جهت موافق حرکت ترافیک باشد عبور نماید.
ماده بیست و سوم – ایستادن و توقف
1 – در خارج از مناطق مسکونی وسایط نقلیه و حیوانات بایستی تا آنجا که ممکن است
خارج از قسمت سواره‌رو راه ایستاده یا توقف نمایند و نیز به‌استثنای مواردی که
مقررات داخلی اجازه داده نبایستی در محل عبور دوچرخه و پیاده‌رو و محلهای مخصوص
عبور عابر پیاده توقف نمایند.
2 – (الف) حیوانات و وسایل نقلیه‌ای که در قسمت سواره‌رو راه ایستاده یا توقف
می‌نمایند بایستی حتی‌الامکان در نزدیکی حاشیه قسمت سواره‌رو راه‌توقف نمایند یک
راننده نبایستی وسیله نقلیه خود را در قسمت سواره‌رو راه متوقف سازد مگر در سمتی
که موافق حرکت ترافیک باشد.معذالک چنانچه‌وجود راه‌آهن مانع ایستادن یا توقف در
جهت موافق حرکت ترافیک باشد می‌توان اجازه داد که وسیله نقلیه خود را در سمت دیگر
متوقف سازد. بعلاوه‌طرفهای متعاهد و واحدهای تابعه آنها می‌توانند :
(۱) در شرایط معینی از ممنوع نمودن ایستادن یا توقف در یک طرف و یا طرف دیگر راه
خودداری نمایند مثلاً در مواردی که ایستادن در جهت موافق‌حرکت ترافیک به وسیله
تابلوهای راهنمایی ممنوع می‌شود.
(۲) در راههای یکطرفه ایستادن و توقف را به جای سمتی که در جهت موافق حرکت ترافیک
است در طرف دیگر و یا در هر دو طرف مجاز سازند.
(۳) ایستادن و یا توقف در وسط قست سواره‌رویی که علامت‌گذاری شده اجازه دهند.
(ب) وسایط نقلیه غیر از دوچرخه و یا دوچرخه‌گازی و یا موتورسیکلت بدون اتاقک پهلو
نبایستی به طور دوبله در قسمت سواره‌رو راه ایست و یا‌توقف نمایند مگر در مواردی
که مقررات داخلی آن را مستثنی کرده باشد. ایستادن توسط وسایط نقلیه بایستی به
موازات حاشیه قسمت سواره‌رو راه باشد مگر آنکه وضع خیابان‌بندی آن منطقه نحوه دیگری را اجازه دهد.
(۱)۳ – (الف) ایستادن یا توقف وسایط نقلیه در موارد زیر ممنوع است :
محل عبور عابر پیاده محل عبور دوچرخه‌ها و تقاطع‌های هم سطح.
(۲) روی ریل خط آهن و یا خط تراموای و یا نزدیک باین قبیل خطوط که مانع حرکت
تراموای و یا قطارها شود و همچنین با توجه به امکانات طرفهایمتعاهد و واحدهای
تابعه آنها که می‌توانند نحوه دیگری برای پیاده‌روها و محل عبور دوچرخه اتخاذ نمایند.
(ب) ایستادن یا توقف وسائط نقلیه در نقاطی که ایجاد خطر می‌نمایند بخصوص در موارد زیر ممنوع است :
(۱) زیر پل‌ها و داخل تونل‌ها مگر آنکه مخصوصاً علامت‌گذاری شده باشد.
(۲) نزدیک به انتهای سربالایی راه و در پیچ‌هایی که وسائط نقلیه می‌خواهند با سرعت
تعیین شده و با ایمنی کامل سبقت بگیرند دید کافی وجود نداشته‌باشد.
(۳) در قسمت سواره‌راهی کنار خط‌کشی طولی در موارد غیر از سربالایی و پیچ که فاصله
بین وسیله نقلیه و خط‌کشی طولی کمتر از ۳ متر بوده و‌خط‌کشی طولی به نحوی است که
عبور وسائط نقلیه از آن مجاز نمی‌باشد.
(ج) توقف وسائط نقلیه در قسمت سواره‌رو راه بایستی در موارد زیر ممنوع شود :
(۱) در نزدیکی تقاطع هم سطح و تقاطع‌ها و ایستگاههای اتوبوس و اتوبوس برقی و وسایل
ریلی در فاصله‌ای که در مقررات داخلی ذکر شده.
(۲) در جلوی مداخل گاراژها.
(۳) در نقاطی که توقف وسیله نقلیه مانع دسترسی به وسیله نقلیه دیگری که صحیحاً توقف
نموده شده و یا اینکه مانع خروج وسیله دیگری از محل‌توقف بشود.
(۴) در سواره‌رو وسطی راههایی که دارای سه قسمت سواره‌رو می‌باشند و همچنین خارج
مناطق مسکونی در قسمت سواره‌رو راههایی که حق تقدم دارند‌و این حق تقدم با علائم
راهنمایی نشان داده شده است.
(۵) در نقاطی که توقف وسایل نقلیه مانع دید علائم و چراغهای راهنمایی بشود.
4 – یک راننده نبایستی وسیله نقلیه و یا حیوانات خود را ترک کند مگر این که
احتیاطات لازم برای جلوگیری از سوانح به عمل آورده و در مورد وسایل‌نقلیه موتوری
بایستی از استفاده غیر مجازان جلوگیری نماید.
5 – توصیه می‌شود که در مقررات داخلی توضیحات زیر ذکر گردد:
هر گونه وسیله نقلیه موتوری به استثنای دوچرخه گازی و موتورسیکلت بدون اتاقک پهلو
و نیز هر گونه یدک متصل و یا منفصل که خارج از یک منطقه مسکونی در قسمت سواره‌رو
راه متوقف می‌باشد بایستی در موارد زیر به رانندگانی که در حال نزدیک شدن به او
هستند با نصب یک علامت مناسب در‌فاصله کافی و در بهترین نقطه راه پیش از وقت اخطار نماید.
(الف) چنانچه وسیله نقلیه هنگام شب در قسمت سواره‌رو راه اوضاع و احوالی ایستاده
باشد که سایر رانندگان نتوانند از چنین مانعی آگاه شوند.
(ب) اگر راننده در محلی که ایستادن ممنوع است ناچار به متوقف نمودن وسیله نقلیه خود شده باشد.
6 – این ماده مانع از آن نیست که کشورهای متعهد و واحدهای تابعه آنها ممنوعیتهای دیگری را در مورد ایستادن و توقف وضع نمایند.
ماده بیست و چهارم – باز کردن در
باز کردن و باز گذاردن در و یا پیاده نمودن از وسایل نقلیه بدون اطمینان از اینکه
خطری برای سایر استفاده‌کنندگان از راه به وجود آورد بایستی ممنوع‌شود.
ماده بیست و پنجم – شاهراهها و راههای مشابه آن
1 – در شاهراهها و چنانچه در مقررات داخلی ذکر شده باشد در راههای خاصی که به یک
شاهراه وارد و یا از آن منشعب می‌شود بایستی نکات زیر‌مراعات گردد.
(الف) استفاده از راه برای عابرین پیاده، حیوانات، دوچرخه، و چرخ گازی چنانچه جزء
موتورسیکلت به حساب آمده باشد و کلیه وسایل نقلیه غیر‌موتوری و یا یدکهای آن و
وسایل نقلیه موتوری و یدکهایی که سرعت آنها ( سرعتی که کارخانه سازنده تعیین
کرده) در راه مسطح کمتر از حد تعیین شده‌در مقررات داخلی برای شاهراهها باشد بایستی ممنوع گردد.
(ب) موارد زیر بایستی برای رانندگان ممنوع گردد:
(۱) ایستادن و توقف وسایل نقلیه خارج از محلهایی که برای این منظور علامت‌گذاری
شده اگر وسایل نقلیه‌ای مجبور به توقف شود راننده بایستی کوشش کند وسیله نقلیه را
از قسمت سواره‌ور خارج نماید و اگر نتواند چنین عملی انجام دهد بایستی فوراً و در
فاصله کافی سایر رانندگان را به وسیله‌علامت از وجود وسیله نقلیه در آن محل مطلع نماید.
(۲) دور زدن و به عقب راندن و عبور از روی باند جداکننده مرکزی شامل گذرگاههای
عرضی که دو قسمت سواره‌رو را بهم متصل می‌سازد.
2 – رانندگان باید نکات زیر را در شاهراهها رعایت نمایند :
(الف) اگر از راهی که دارای خط سرعت نبوده وارد شاهراه می‌شوند به وسایل نقلیه
داخل شاهراه تقدم عبور بدهند.
(ب) اگر دارای خط سرعت باشد از آن استفاده نموده و هنگام ورود به شاهراه بند ۱ و ۳ ماده ۱۴ این مقاوله‌نامه را رعایت نمایند.
3 – راننده‌ای که در حال خروج از شاهراه می‌باشد بایستی به موقع داخل گذرگاه مناسب
برای خروج از شاهراه شده و چنانچه خط سرعت داشته باشد‌هر چه زودتر به آن وارد شود.
4 – به منظور رعایت بندهای ۱ و ۲ و ۳ این ماده سایر راههایی که برای ترافیک وسیله
نقلیه موتوری در نظر گرفته شده و دارای چنین علامتی بوده و از‌دسترس مستغلات و
املاک اطراف راه خارج می‌باشند بایستی شاهراه تلقی شوند.
ماده بیست و ششم – مقررات خاص برای حرکت دسته‌جمعی افراد علیل
1 – عبور وسایط نقلیه از وسط صفوف افراد نظامی و ردیفهای محصلین مدارس که توسط یک
نفر راهنمایی می‌شوند و سایر دستجاتی که به طور‌دسته‌جمعی حرکت می‌کنند ممنوع است.
2 – اشخاص علیل که در صندلیهای مخصوص توسط خود و یا وسیله دیگران حرکت می‌کنند
می‌توانند از پیاده‌روها و یا حاشیه مناسب راه استفاده‌نمایند.
ماده بیست و هفتم – مقررات مخصوص برای دوچرخه سواران و رانندگان
چرخهای گازی موتورسیکلت.
مقررات مخصوص برای دوچرخه سواران و رانندگان چرخهای گازی و موتورسیکلت.
1 – علیرغم بند ۳ ماده ۱۰ این کنوانسیون طرفهای متعاهد و واحدهای تابعه آنها
می‌توانند اجازه دهند دوچرخه سواران به تعداد ۲ و یا بیشتر پهلو به‌پهلو حرکت کنند.
2 – دوچرخه سواران نبایستی بدون در دست گرفتن فرمان دوچرخه و یا حداقل یک طرف آن
دوچرخه را برانند و یا اجازه دهند که توسط وسیله نقلیه‌دیگری کشیده شوند و نیز
نبایستی اشیایی که مانع راندن آنها بشود و یا خطری برای سایر رانندگان به وجود
آورد با خود حمل یا به دنبال کشیده و یا به‌جلو فشار دهند.
همین مقررات در مورد رانندگان چرخ گازی موتورسیکلت لازم‌الاجرا است. مضافاً آنکه
رانندگان چرخ گازی و موتورسیکلت بایستی فرمان را نیز با هر‌دو دست نگهدارند به
استثنای هنگامی که به منظور مانور مذکور در بند ۳ ماده ۱۴ این کنوانسیون با دست علامت می‌دهند.
3 – حمل مسافر توسط دوچرخه‌سوار و رانندگان چرخ گازی ممنوع است.
معذالک طرفهای متعاهد و واحدهای تابعه آنها می‌توانند نسبت باین مقررات
استثنائاتی قائل شوند. مثلاً حمل مسافر در مواردی که وسایل نقلیه دارای‌زین و یا
زینهای اضافی باشند. موتورسیکلت سواران اجازه ندارند مسافر حمل کنند مگر آنکه
اتاقک پهلو داشته و یا زین اضافی در عقب راننده وجود‌داشته باشد.
4 – در نقاطی که محل عبور دوچرخه وجود داشته باشد طرفهای متعاهد و یا واحدهای
تابعه آنها می‌توانند دوچرخه‌سواران را از استفاده از بقیه قسمت‌سواره‌رو ممنوع
سازند. در همین شرایط چنانچه صلاح بدانند می‌توانند به رانندگان چرخ گازی اجازه
دهند که از راه دوچرخه رو استفاده نموده و استفاده‌از بقیه سواره‌رو را برای آنها ممنوع سازند.
ماده بیست و هشتم – اخطار سمعی و بصری (چراغ زدن)
1 – از وسایل اخطار سمعی (بوق) می‌توان در موارد زیر استفاده نمود :
(الف) اخطار به منظور اجتناب از یک سانحه.
(ب) در خارج مناطق مسکونی به منزله اخطار به راننده‌ای که در نظر است از او سبقت
گرفته شود. صدایی که از وسایل اخطار سمعی (بوق) به وجود می‌آید نبایستی بیش از حد
لازم و به طور ممتد ادامه داشته باشد.
2 – رانندگان وسایل نقلیه موتوری می‌توانند بند ۵ ماده ۳۳ این کنوانسیون در ساعت
شب به جای اخطار سمعی به وسیله چراغ زدن اخطار بصری دهند.در ساعات روز نیز ممکن
است برای منظوری که در بند ۱ (ب) این ماده ذکر شده از اخطار بصری در صورتی که مناسب‌تر باشد استفاده نمایند.
3 – طرفهای متعاهد و یا واحدهای تابعه آنها می‌توانند در مناطق مسکونی نیز استفاده
از اخطار بصری را برای منظوری که در بند ۱ (ب) این ماده ذکر‌شده اجازه دهند.
ماده بیست و نهم – وسایل نقلیه ریلی
1 – در نقاطی که راه‌آهن از قسمت سواره‌رو راه می‌گذرد وسایل نقلیه بایستی هنگام
نزدیک شدن تراموای و یا وسیله نقلیه ریلی هر چه زودتر از خط‌آهن فاصله گرفته و
اجازه دهند که وسیله نقلیه ریلی عبور نماید.
2 – طرفهای متعاهد و واحدهای تابعه آنها می‌توانند برای وسایل نقلیه ریلی در راه و
برای عبور یا سبقت گرفتن این قبیل وسایل نقلیه مقررات خاص دیگری را علاوه بر آنچه
در این فصل ذکر شده در نظر بگیرند. و نیز می‌توانند از قبول مقرراتی که با مقررات
بند ۷ ماده ۱۸. این کنوانسیون مغایرت دارد خودداری نمایند.
ماده سی ام – بارگیری وسائط نقلیه
1 – چنانچه برای هر یک از وسیله نقلیه حداکثر وزن مجاز تعیین شده باشد وزن بارگیری
شده به وسیله نقلیه هرگز نبایستی از حداکثر وزن مجاز تجاوز نماید.
2 – بارگیری وسائط نقلیه بایستی به ترتیبی باشد که از خطرات زیر جلوگیری به عمل آید :
الف – ایجاد خطر برای اشخاص و یا وارد آوردن خسارت به اموال خصوصی و دولتی بخصوص
از طریق کشیده شدن بار روی راه و یا افتادن بار از روی وسیله نقلیه.
ب – مانع دید راننده شده و باعث عدم ثبات وسیله نقلیه و راندن آن شود.
ج – تولید سر و صدا و گرد و خاک و یا ایجاد هر گونه مزاحمت دیگری که می‌توان از آن اجتناب نمود.
د – پوشاندن چراغها و چراغهای ترمز و چراغهای راهنمایی و آلات منعکس‌کننده نور و
پلاک نمره وسیله نقلیه و علامت ممیزه کشوری که طبق این‌کنوانسیون و یا مقررات
داخلی وسیله نقلیه در آن کشور به ثبت رسیده و یا جلوگیری از دید علائمی که راننده
بر طبق بند ۳ ماده ۱۴. و بند ۲ ماده ۱۷.این مقاوله‌نامه با دست می‌دهد.
3 – تمام لوازم حفاظتی بار مانند کابل و زنجیر و برزنت بایستی در اطراف بار محکم
کشیده و بسته شده و با توجه به خواسته‌های بند ۲ این ماده مورداستفاده قرار گیرد.
4 – بارهایی که از جلو و عقب و اطراف وسیله نقلیه تجاوز نماید و مورد توجه
رانندگان سایر وسائط نقلیه قرار نگیرد بایستی برای جلب توجه دیگران‌به طور وضوح
علامت‌گذاری شود. هنگام شب بایستی یک نوع چراغ سفید با یک آلت منعکس‌کننده نور
سفید در جلو و یک چراغ قرمز با یک آلت منعکس‌کننده نور قرمز رنگ در عقب برای
علامت‌گذاری مورد استفاده گیرد. در مورد وسایل نقلیه موتوری بخصوص بایستی :
الف – بارهایی که بیش از یک متر از جلو و عقب وسیله نقلیه تجاوز نماید علامت‌گذاری شود.
ب – بارهایی که از اطراف وسیله نقلیه تجاوز نموده به نحوی که در قسمت جلوی وسیله
نقلیه بیش از ۴۰ سانتیمتر از محل چراغهای جانبی بیرون باشد‌و یا در قسمت عقب بیش
از ۴۰ سانتیمتر از چراغهای خطر تجاوز نموده باشد بایستی در هنگام شب اگر جلو باشد
قسمت جلو اگر عقب باشد قسمت‌عقب علامت‌گذاری شود.
5 – بند ۴ این ماده مانع از آن نیست که طرفهای متعاهد و یا واحدهای تابعه آنها
تجاوز بار مذکور در بند ۴ را ممنوع و یا محدود و یا مشروط به اجازه‌خاصی نمایند.
ماده سی و یکم – طرز رفتار هنگام سانحه
1 – با رعایت مقررات داخلی در مورد لزوم کمک به مصدومین، هر راننده و یا
استفاده‌کننده دیگر از راه که با سانحه ترافیک ارتباط داشته باشد بایستی :
(الف ) هر چه زودتر بدون آنکه باعث خطر بیشتری برای ترافیک بشود توقف نماید.
(ب) در برقراری ایمنی ترافیک در محل سانحه کوشش نماید و اگر در سانحه کسی کشته شده
و یا به سختی صدمه دیده باشد تا آنجا که به ایمنی‌ترافیک لطمه‌ای وارد نشود از هر
گونه تغییر شرایط محل و محو اثرات که برای تعیین مسئولیت مورد استفاده قرار
می‌گیرد خودداری نماید.
(ج) اگر هویت او توسط سایر افراد وارد در سانحه سؤال شد خود را معرفی نماید.
(د) اگر در سانحه کسی کشته شده یا صدمه دیده باشد موضوع را به پلیس اطلاع داده و
در محل سانحه باقی بماند و یا به محل سانحه مراجعت نموده و‌تا ورود پلیس منتظر
بماند مگر اینکه پلیس اجازه دهد که محل سانحه را ترک و یا به مصدوم کمک نماید و یا
بخود او جراحتی وارد شده باشد که‌بایستی تحت معالجه قرار گیرد.
2 – طرفهای متعاهد و واحدهای تابعه آنها می‌توانند طبق مقررات داخلی از تحمیل
مقررات بند ۱ (ج) این ماده در مواردی که جراحت قابل توجهی‌وارد نیامده و هیچیک از
طرفین سانحه تقاضای اطلاع به پلیس را ننموده باشند خودداری نمایند.
ماده سی و دوم – کلیات در مورد روشنایی و چراغ
1 – از لحاظ این ماده شب یعنی مدت بین غروب و طلوع و همچنین سایر مواقعی که مثلاً
به علت مه یا برف و باران شدید و یا عبور از تونل دید‌نامناسبی وجود داشته باشد.
2 – در شب :
(الف) هر وسیله نقلیه موتوری به استثنای چرخ گازی و موتورسیکلت بدون اتاقک پهلو
نبایستی در راه کمتر از دو چراغ سفید و یا زرد در جلو و‌تعدادی چراغ قرمز طبق
مقررات بندهای ۲۳ و ۲۴ ضمیمه شماره ۵ که در مورد وسایل نقلیه موتوری ذکر شده شده
در عقب داشته باشد. معذالک‌مقررات داخلی می‌توانند چراغهای زرد جانبی جلو را نیز
مجاور بدانند این مقررات در مورد وسایل نقلیه مرکبی که دارای یک و یا دو یدک باشند
نیز‌لازم‌الاجرا می‌باشد یدکهایی که در مورد آنها مقررات بند ۳۰ ضمیمه شماره ۵ این
کنوانسیون اجرا می‌شود بایستی در قسمت جلو و چراغ سفیدی که در‌همان بند گفته شده
داشته باشند.
(ب) هر وسیله نقلیه و یا وسیله مرکبی که در مورد آنها مقررات (الف) این بند قابل
اجرا نباشد بایستی در راه حداقل یک چراغ سفید یا زرد در جلو و یک‌چراغ قرمز در عقب
داشته باشد. هر گاه فقط یک چراغ در جلو و یک چراغ در عقب وجود داشته باشد بایستی
در خط مرکزی وسیله نقلیه و در سمتی که‌مخالف حرکت ترافیک است نصب شود. در مورد
گاریهای دستی و یا وسایل نقلیه‌ای که توسط حیوانات کشیده می‌شود چراغ بایستی به
وسیله راننده یا‌اسکورت که در سمت مخالف جهت حرکت ترافیک است حمل گردد.
3 – چراغهای مشروحه در بند دو این ماده بایستی به نحوی باشد که وجود وسیله نقلیه
را به وضوح به سایر استفاده‌کنندگان از راه اعلام دارد. چراغ جلو‌و عقب نبایستی با
یک لامپ و یا در یک محفظه نشان داده شود مگر وقتی که مشخصات وسیله نقلیه و بخصوص
طول کم آن به نحوی باشد که احتیاج‌وسیله نقلیه را از لحاظ چراغ جلو و عقب در این شرایط برآورد نماید.
4 – (الف) علیرغم مقررات بند ۲ این ماده :
(۱) مقررات اشاره شده در بند مذکور در مورد وسایل نقلیه‌ای که در یک راه روشن در
حال ایستادن و یا توقف بوده و از فاصله کافی به وضوح دیده‌می‌شوند اجرا نخواهد شد.
(۲) وسایل نقلیه خودرویی که طول آنها از ۶ متر کمتر و عرض آنها از ۲ متر تجاوز
نکرده و وسیله دیگری به آن متصل نباشد می‌توانند هنگام ایستادن یا‌توقف در راه
داخل منطقه مسکونی در طرفی که داخل قسمت سواره‌رو قرار گرفته یک چراغ نصب نمایند
که از جلو سفید و یا زرد و از عقب قرمز یا زرد‌باشد.
(۳) مقررات بند ۲ (ب) این ماده در مورد دوچرخه چرخ گازی و موتورسیکلت بدون اتاقک
پهلو که فاقد باطری بوده و در آخرین حد حاشیه راه واقع در‌یک منطقه مسکونی ایستاده
و یا توقف نموده باشند اجرا نخواهد شد.
(ب) بعلاوه ممکن است مقررات داخلی برای مقررات این ماده معافیتهایی در موارد زیر قائل شوند :
(۱) وسایل نقلیه‌ای که در محوطه خاصی دور از قسمت سواره‌رو ایستاده یا توقف نموده باشند.
(۲) وسیله نقلیه‌ای که در خیابانهای کم تردد مناطق مسکونی ایستاده یا توقف نموده باشند.
5 – یک وسیله نقلیه در هیچ موردی نباید چراغها و منعکس‌کننده‌های نور قرمز یا
اشیایی که رنگ قرمز منعکس می‌کنند در جلو و یا چراغها و نیز‌منعکس کننده‌های نور
زرد و سفید و یا اشیایی که رنگ سفید یا زرد را منعکس می‌کنند در عقب نصب نمایند.
این مقررات در مورد استفاده از چراغهای‌سفید و یا زرد هنگام به عقب راندن و انعکاس
رنگ اعداد و حروف نمره عقب وسیله نقلیه و علائم دیگری که بر طبق مقررات داخلی شرح
داده شده و‌همچنین در مورد زمینه پلاک نمره و یا زمینه علائم مذکور و نیز در مورد
چراغهای قرمز گردان و یا چشمک‌زن وسایل نقلیه معینی که حق تقدم دارند‌لازم‌الاجرا نمی‌باشد.
6 – طرفهای متعاهد و یا واحدهای تابعه آنها می‌توانند تا حدی که خللی به ایمنی
ترافیک وارد نیاید در مقررات داخلی خودشان برای مقررات این ماده معافیتهایی در موارد زیر قائل شوند :
الف – گاریهای دستی و وسایط نقلیه‌ای که با حیوانات کشیده می‌شوند.
ب – وسایل نقلیه از نوع و یا شکل خاص و یا وسیله نقلیه‌ای که برای منظورهای خاص و
در شرایط خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
7 – این کنوانسیون به هیچ وجه مانع از آن نیست که طرفهای متعاهد و واحدهای تابعه
آنها لازم بدانند که گروههای عابر پیاده که دارای یک نفر راهنما می‌باشند و یا
حرکت‌های دسته‌جمعی و نیز برای رانندگان گاو، گله گاو و رمه گوسفندان و یا حیوانات
بارکش و یا زین شده هنگام حرکت در طول راه در مقتضیاتی که در بند ۲ (ب) این ماده
ذکر گردیده یک چراغ یا منعکس‌کننده نور با خود داشته باشند، چراغ یا منعکس‌کننده
مذکور در چنین مواردی‌بایستی در قسمت جلو سفید و یا زرد و در قسمت عقب قرمز و یا هر دو طرف به رنگ زرد کهربایی باشد.
ماده سی و سوم – روشنایی
مقررات استفاده از نور چراغهای وسایط نقلیه مذکور در ضمیمه شماره ۵
1 – وسیله نقلیه‌ای که دارای چراغهای رانندگی (نور بالا) – چراغهای عبور (نور
پائین) و یا چراغهای جانبی ( چراغهای کوچک جلو و عقب) به ترتیبی‌که در ضمیمه
شماره ۵ این کنوانسیون اشاره شده هستند طبق ماده ۳۲ این کنوانسیون زمانی که احتیاج
به استفاده از حداقل یک یا دو نور سفید یا زرد در‌سمت جلو دارند راننده بایستی با
توجه به نکات ذیل از چراغهای فوق‌الذکر استفاده نماید.
الف – در مناطق مسکونی که روشنایی کافی داشته و یا در راههایی که در خارج مناطق
مسکونی به طور مداوم روشن بوده و روشنایی به حدی است که‌راننده می‌تواند از فاصله
دور به طور واضح راه را به بیند و نیز هنگام ایستادن وسایل نقلیه راننده بایستی از
روشن کردن چراغهای رانندگی (نور بالا)خودداری نماید.
ب – با توجه به مقررات داخلی در مورد استفاده از چراغهای رانندگی (نور بالا)
چنانچه در ساعات روز به علت وجود مه و برف و باران شدید و یا عبور از تونل دید
مناسبی وجود نداشته باشد چراغهای رانندگی را در موارد زیر نبایستی روشن نمود مگر
اینکه استفاده از آنها طوری باشد که باعث خیره‌شدن رانندگان طرف مقابل نگردد :
1 – هرگاه راننده‌ای در حال عبور از وسایل نقلیه دیگری باشد. در این مورد چنانچه
چراغهای رانندگی (نور بالا) روشن باشند بایستی آنها را خاموش نمود و یا از نور
آنها در فاصله کافی، دور از محل تلاقی، به طوری استفاده نمایند که راننده طرف
مقابل بتواند به راحتی و بدون خطر (به) راه خود ادامه‌دهد.
2 – هرگاه وسیله نقلیه‌ای که در فاصله نزدیک در عقب وسیله نقلیه دیگری باشد
می‌تواند طبق مقررات بند ۴ این ماده به منظور اخطار و جلب توجه برای سبقت گرفتن،
همانطوری که در ماده ۲۸ این کنوانسیون ذکر شده است، از چراغهای رانندگی (نور بالا) استفاده نماید.
3 – در هر وضع دیگری که اجتناب از خیره کردن چشم سایر استفاده‌کنندگان از راه، راه آبی و یا راه آهن که در امتداد راه می‌باشند ضروری باشد.
ج – با توجه به مقررات بند (د) زیر هر گاه استفاده از چراغهای رانندگی (نور
بالا) طبق مقررات بند (الف) و (ب) فوق ممنوع باشد بایستی از چراغهای عبور (نور
پائین) استفاده نمود و چنانچه نور چراغهای عبور به حدی باشد که راننده بتواند
فاصله مناسبی را در جلوی خود به بیند و ضمناً رانندگان طرف مقابل بتوانند وسیله
نقلیه را از فاصله کافی به بیند می‌توان به جای چراغهای رانندگی از آن استفاده نمود.
(د) چراغهای جانبی بایستی با چراغهای رانندگی، چراغهای عبور یا چراغهای مه تواماً
روشن باشد. هرگاه وسیله نقلیه‌ای که در حال ایستادن و یا توقف‌باشد و یا در
راههایی غیر از شاهراهها و راههای مذکور در بند ۴ ماده ۳۵ حرکت کند و شرایط
روشنایی راه طوری باشد که تا فاصله دور به خوبی دیده‌شود و سایر رانندگان نیز
بتوانند وسیله نقلیه را از فاصله کافی به بینند می‌توان از چراغهای جانبی به تنهایی استفاده نمود.
2 – وسیله نقلیه‌ای که دارای چراغهای مه مذکور در متمم شماره ۵ این کنوانسیون باشد
بایستی از آن فقط در مواقع مه یا برف یا باران شدید استفاده‌نماید. علیرغم مقررات
بند ۱ (ج) این ماده بایستی در چنین مواقع به جای چراغهای عبور از چراغهای مه
استفاده نمود. در این قبیل موارد ممکن است‌مقررات داخلی استفاده از چراغهای مه و
چراغهای عبور را توأماً اجازه دهند.
3 – علیرغم مقررات بند ۲ این ماده مقررات داخلی می‌توانند استفاده از چراغهای مه
را در راههای پیچاپیچ و کم عرض حتی در مواقعی که مه و یا برف و باران شدید هم وجود ندارد اجازه دهند.
4 – در این کنوانسیون هیچ چیز مانع از آن نیست که مقررات داخلی استفاده از چراغهای
عبور را در مناطق مسکونی اجباری نماید.
5 – اخطار نوری (بصری) اشاره شده در بند ۲ ماده ۲۸ عبارتست از روشن کردن چراغهای عبور و چراغهای رانندگی به طور متناوب یکی پس از دیگری در فاصله‌های کوتاه.
ماده سی و چهارم – استثنائات
1 – هرگاه یک وسیله امدادی (آمبولانس، آتش‌نشانی و غیره) با وسایل سمعی (آژیر) و
یا بصری (چراغ قرمز گردان و یا فلاش) نزدیک شدن خود را اخطار نماید سایر رانندگان
در راه بایستی برای عبور آن فضای کافی باقی گذارده و در صورت لزوم توقف نمایند.
2 – مقررات داخلی می‌تواند رانندگان وسائط نقلیه امدادی را هنگام حرکت و استفاده
از وسایل اخطار مخصوص به خود و مشروط بر این که خطری‌برای سایر استفاده‌کنندگان از
راه به وجود نیاورند از اجرای تمام و یا قسمتی از مقررات فصل ۲ به استثنای مقررات بند ۲ ماده ۶ معاف دارند.
3 – مقررات داخلی می‌توانند تعیین کنند افرادی که در ساختن تعمیر و یا نگهداری راه
کار می‌کنند و رانندگان وسایل نقلیه مربوطه هنگام کار مشروط به‌اینکه احتیاطات
لازم به عمل آورند تا چه حد از اجرای مقررات فصل ۲ این کنوانسیون آزاد باشند.
4 – به منظور سبقت با عبور از وسایل نقلیه مذکور در بند ۳ این ماده که در راه
مشغول به کار هستند رانندگان سایر وسایل نقلیه می‌توانند به شرط آنکه‌احتیاطات
لازم به عمل آورده باشند مواد ۱۱ و ۱۲ این کنوانسیون را رعایت ننمایند.
فصل سوم – شرایط پذیرفتن وسایل نقلیه موتوری و یدک در عبور و مرور بین‌المللی
ماده سی و پنجم – ثبت وسایل نقلیه
1 – (الف) به منظور داشتن حق استفاده از مزایای این کنوانسیون وسایل نقلیه موتوری
و یدکهای متصل به آنها به استثنای یدک سبک توسط یکی از طرفهای متعاهد و یا
واحدهای تابعه آنها به ثبت رسیده و راننده وسیله نقلیه موتوری گواهی ثبت آن را با
توجه به این که مدت اعتبار آن منقضی نشده‌باشد همراه داشته باشد. این گواهی توسط
یکی از مقامات صلاحیتدار طرفهای متعاهد و یا واحدهای تابعه آنها یا توسط انجمنی که
از طرف جانب طرف متعاهد و یا واحدهای تابعه آن دارای اختیار بوده و صادر می‌گردد و
بایستی حداقل دارای خصوصیات زیر باشد.
شماره ردیف که به آن شماره ثبت هم گفته می‌شود و ارقام ترکیبی آن بایستی طبق متمم
شماره ۳ این کنوانسیون باشد.
– تاریخ اولین ثبت وسیله نقلیه.
نام کامل و آدرس دارنده گواهینامه در کشور ثبت‌کننده وسیله نقلیه.
– نام و مارک تجارتی سازنده وسیله نقلیه.
– شماره ردیف شاسی (شماره ساخت کارخانه و یا شماره ردیف).
– حداکثر وزن مجاز بارگیری در مورد وسایل نقلیه باری.
– مدت اعتبار گواهینامه چنانچه غیر محدود نباشد.
خصوصیاتی که در گواهینامه ثبت می‌شود بایستی یا به حروف لاتین و یا انگلیسی خطی
بوده و یا به آن فرم تکرار شده باشد.
(ب) به هر حال طرفهای متعاهد و یا واحدهای تابعه آنها می‌توانند تصمیم بگیرند که
به عوض اولین تاریخ ثبت، سال ساخت وسیله نقلیه در گواهینامه صادره در قلمرو آنها وارد گردد.
2 – علیرغم مقررات بند ۱ این ماده، وسایل نقلیه مفصلی که از هم جدا نشده باشند در
ترافیک بین‌المللی حق استفاده از مزایای این کنوانسیون را خواهند داشت حتی اگر
وسیله نقلیه موتوری و نیم‌تریلر متصل به آن توأماً دارای یک ثبت و یک گواهی ثبت باشند.
3 – این کنوانسیون به هیچ وجه مانع از آن نیست که طرفهای متعاهد و یا واحدهای
تابعه آنها در ترافیک بین‌المللی از کسی که وسیله نقلیه‌ای در اختیار داشته و به
نام او به ثبت نرسیده باشد مدرکی بخواهند حاکی از اینکه اجازه دارد وسیله نقلیه را
در اختیار داشته باشد.
4 – توصیه می‌شود که طرفهای متعاهد، چنانچه قبلاً اقدامی نکرده باشند سازمانی تأسیس
نمایند تا در سطح کشور یا ناحیه مسئول نگاهداری سوابق وسایل نقلیه‌ای که به سرویس
گذارده می‌شوند بوده و نیز خصوصیات ثبت شده در گواهی کلیه وسایل نقلیه را به طور متمرکز نگهداری نمایند.
ماده سی و ششم – شماره ثبت
1 – هر وسیله نقلیه موتوری بایستی در ترافیک بین‌المللی شماره ثبت خود را در جلو و
عقب نصب نماید در هر حال موتورسیکلت‌ها بایستی شماره را فقط در عقب نصب نمایند.
2 – هر یدکی که ثبت شده بایستی در ترافیک بین‌المللی شماره ثبت خود را در عقب نصب
نماید هر گاه یک وسیله نقلیه موتوری دارای یک و یا چند‌یدک باشد یدک واحد و یا
آخرین یدک را در صورتی که به ثبت نرسیده باشد بایستی شماره ثبت وسیله نقلیه‌ای را
که یدک را به دنبال دارد داشته باشد.
3 – ترکیبات شماره ثبت اشاره شده در این ماده و نحوه نصب آن بایستی بر طبق مقررات متمم شماره ۲ این کنوانسیون باشد.
ماده سی و هفتم – علامت ممیزه کشور ثبت‌کننده وسیله نقلیه
1 – هر وسیله نقلیه موتوری بایستی در ترافیک بین‌المللی علاوه بر شماره ثبت علامت
ممیزه کشور ثبت‌کننده را نیز در عقب وسیله نقلیه نصب نماید.
2 – هر یدک که به یک وسیله نقلیه موتوری متصل بوده و طبق ماده ۳۶ این کنوانسیون
احتیاج به نصب شماره ثبت در عقب داشته باشد بایستی علاوه‌بر شماره ثبت علامت ممیزه
کشور ثبت‌کننده را نیز نصب نماید حتی چنانچه یدک در کشوری غیر از کشور ثبت‌کننده
وسیله نقلیه موتوری به ثبت‌رسیده باشد بایستی مقررات این بند را اجراء نماید. اگر
یدک به ثبت نرسیده باشد بایستی علامت ممیزه کشوری که وسیله نقلیه موتوری را به
ثبت‌رسانیده در عقب نصب نماید مگر وقتی که یدک در کشور مذکور مسافرت کند.
3 – جزئیات علامت ممیزه مذکور در این ماده و نحوه نصب آن بایستی بر طبق مفاد متمم شماره ۲ این کنوانسیون باشد.
ماده سی و هشتم – علامت شناسایی
کلیه وسایل نقلیه موتوری و یدکها در ترافیک بین‌المللی دارای علامت شناسایی
مشروحه در ضمیمه ۴ این کنوانسیون باشد.
ماده سی و نهم – احتیاجات فنی
کلیه وسایل نقلیه موتوری و یدکها و وسایل نقلیه مرکب بایستی در ترافیک بین‌المللی مفاد متمم شماره ۵ این کنوانسیون را رعایت کرده و از لحاظ کار در شرایط مناسبی باشند.
ماده چهلم – مقررات ترانزیت
از تاریخ اجرای این کنوانسیون بر طبق بند ۱ ماده ۴۷ کلیه یدکها با هر ظرفیتی که
داشته باشند حق استفاده از مزایای این کنوانسیون را در ترافیک بین‌المللی تا ده
سال خواهند داشت حتی اگر به ثبت هم نرسیده باشد.
فصل چهارم – رانندگان وسایل نقلیه موتوری
ماده چهل و یکم – مدت اعتبار گواهینامه‌های رانندگی
1 – گواهینامه‌های رانندگی به شرح زیر مورد قبول طرفهای متعاهد خواهد بود :
الف – هر گواهینامه داخلی که به زبان ملی و یا یکی از زبانهای ملی طرفهای متعاهد
صادر شده و اگر به چنین زبانی تنظیم نشده ترجمه گواهی شده آن را ضمیمه داشته باشد.
ب – هر گواهینامه داخلی که بر طبق مفاد متمم شماره ۶ این کنوانسیون صادر شده باشد.
ج – هر گواهینامه بین‌المللی که بر طبق مفاد متمم شماره ۷ این کنوانسیون صادر شده
و در قلمرو دولت صادرکننده برای راندن وسیله نقلیه مذکور در گواهینامه معتبر باشد،
مشروط بر اینکه مدت اعتبار گواهینامه منقضی نشده و نیز توسط یکی از طرفهای متعاهد
و واحدهای تابعه آن و یا سازمانی که از‌طرف چنین طرف متعاهدی دارای اختیار بوده
صادر گردیده باشد. مقررات این بند در مورد گواهینامه‌های آموزشی رانندگی به کار نخواهد رفت.
۲ - علی رغم مفاد قبلی این ماده :
الف – هر گاه اعتبار گواهینامه رانندگی به موجب ظهرنویسی آن موکول باین باشد که دارنده آن بایستی وسایل‌مخصوصی
(مثلاً عینک) داشته و یا وسیله نقلیه به علت عدم توانایی راننده بایستی مجهز به
تجهیزات خاصی باشد، گواهینامه بدون رعایت شرایط مذکور معتبر نخواهد بود.
ب – طرفهای متعاهد می‌توانند گواهینامه رانندگی اشخاصی را که کمتر از ۱۸ سال داشته باشند در قلمرو کشورشان معتبر ندانند.
ج – طرفهای متعاهد می‌توانند گواهینامه‌های رانندگی افراد کمتر از ۲۱ سال را برای
رانندگی وسایل نقلیه موتوری و یا وسایل نقلیه مرکب و یا وسایل نقلیه طبقات (((((
مذکور در متمم‌های شماره ۶ و ۷ این کنوانسیون را، در قلمرو کشورشان معتبر ندانند.
3 – طرفهای متعاهد تعهد می‌نمایند که گواهینامه‌های رانندگی داخلی و بین‌المللی
مذکور در بند ۱ (الف) و ( ب) و (ج) این ماده را بدون اطمینان از‌توانایی و سلامتی جسمانی راننده صادر نخواهند نمود.
4 – به منظور اجرای بند ۱ و قسمت ج بند ۲ این ماده :
الف – یک وسیله نقلیه موتوری طبقه (() مذکور در متمم‌های شماره ۶ و ۷ این
کنوانسیون را می‌توان به یک یدک سبک متصل نمود. همچنین ممکن‌است وسیله نقلیه مذکور
را به یک یدکی که حداکثر وزن مجاز آن ۷۵۰ کیلوگرم بیشتر بوده از وزن بدون بار
وسیله نقلیه موتوری تجاوز ننماید متصل‌نموده و این فقط در موردی است که حداکثر وزن
مجاز وسیله نقلیه مرکب در حال اتصال از ۳۵۰۰ کیلوگرم تجاوز ننماید.
ب – یک وسیله نقلیه طبقه (() و (() مذکور در متمم‌های شماره ۶ و ۷ این کنوانسیون
را می‌توان به یک یدک سبک متصل نموده بدون اینکه وسیله‌نقلیه مرکبی که درنتیجه
اتصال این دو حاصل شده از طبقات (() و (() خارج شده باشد.
5 – گواهینامه بین‌المللی بایستی برای کسانی که دارای گواهینامه داخلی بوده صادر و
برای صدور آن حداقل شرایط مذکور در این کنوانسیون رعایت‌گردد.
شماره گواهینامه داخلی بایستی در گواهینامه بین‌المللی ذکر گردیده و گواهینامه
بین‌المللی پس از انقضای مدت گواهینامه داخلی مربوطه معتبر نخواهد‌بود.
6 – مقررات این ماده طرفهای متعاهد را ملزم نمی‌سازد که :
(الف) اعتبار گواهینامه‌های بین‌المللی و یا داخلی صادره در سرزمین طرف متعاهد
دیگر را برای افرادی که مسکن عادی آنها در تاریخ صدور گواهینامه‌در قلمرو کشورشان
بوده و یا پس از صدور گواهینامه به آن کشور منتقل شده بپذیرند.
(ب) و یا گواهینامه‌های صادره برای افرادی که مسکن عادی آنها در تاریخ صدور در
کشور صادرکننده نبوده و یا پس از صدور مسکن عادی آنها به کشور دیگری منتقل شده باشد بپذیرند.
ماده چهل و دوم – تعلیق اعتبار گواهینامه رانندگی
1 – طرفهای متعاهد و یا واحدهای تابعه آنها می‌توانند از راننده‌ای که مقررات
راهنمایی را در قلمرو کشورشان نقض نموده و مسئول شناخته شده و به‌موجب مقررات
داخلی بایستی گواهینامه او ضبط گردد حق استفاده از گواهینامه رانندگی بین‌المللی و
یا داخلی را از او سلب نمایند در چنین موردی مقامات صلاحیتدار طرف متعاهد، و یا
واحدهای تابعه آنها که حق استفاده از گواهینامه را سلب می‌کنند می‌توانند :
(الف) گواهینامه را ضبط و تا انقضای مدتی که حق استفاده از آن سلب شده و یا تا
مادامی که دارنده گواهینامه قلمرو آن کشور را ترک کند (هرکدام زودتر باشد) نگهداری نمایند.
(ب) این مراتب را به مقام صادرکننده گواهینامه و یا مقامی که از طرف آن گواهینامه
صادر شده ابلاغ نمایند.
(ج) و در مورد گواهینامه‌های بین‌المللی در حل مخصوصی که برای این منظور در
گواهینامه پیش‌بینی شده ثبت نمایند که گواهینامه مزبور بیش از این در قلمرو
کشورشان معتبر نخواهد بود.
(د) هرگاه اقدامات مذکور در بند (الف) فوق را معمول ندارند ابلاغ اشاره شده در
بند (ب) فوق را تکمیل و از مقام صادرکننده و یا مقامی که گواهینامه از‌طرف او صادر
شده تقاضا نماید که تصمیم متخذه در مورد راننده را به او ابلاغ نمایند.
2 – طرفهای متعاهد باید کوشش کنند بر طبق اقدام مذکور در قسمت د بند ۱ این ماده
تصمیمات متخذه را به شخصی ذیربط ابلاغ نمایند.
3 – این کنوانسیون به هیچ وجه مانع از این نیست که طرفهای متعاهد و واحدهای تابعه
آنها از رانندگی کسی که دارای گواهینامه بین‌المللی و یا داخلی بوده ممانعت به عمل
آورد مشروط بر اینکه ثابت شده باشد که راننده قادر به رانندگی بدون خطر نمی‌باشد و
یا حق رانندگی در کشوری که مسکن عادی اوست از او سلب شده باشد.
ماده چهل و سوم – مقررات انتقالی
از تاریخ اجرای این کنوانسیون بر طبق بند ۱ ماده ۴۷ تا پنج سال چنانچه گواهینامه بین‌المللی مطابق مقررات کنوانسیون عبور و مرور جاده مورخ ۱۹سپتامبر ۱۹۴۹ ژنو صادر شده باشد از نقطه نظر مواد ۴۱ و ۴۲ این کنوانسیون مانند گواهینامه‌های بین‌المللی مذکور در این کنوانسیون می‌باشد.
فصل پنجم – شرایط پذیرفتن دوچرخه و چرخ موتوری در عبور و مرور بین‌المللی
ماده چهل و چهارم
1 – دوچرخه‌های بدون موتور در عبور و مرور بین‌المللی
(الف) مجهز به ترمز مناسبی باشد.
(ب) دارای زنگی باشد که از فاصله کافی شنیده شود و وسیله اخباری دیگر نداشته باشد.
(ج) یک رفلکتور قرمز و یک چراغ قرمز در عقب و یک چراغ سفید و یا زرد به طرف جلو
داشته باشد.
2 – در قلمرو طرفهای متعاهدی که طبق بند ۲ ماده ۵۴ این کنوانسیون دوچرخه گازی را
مانند موتورسیکلت اعلام نداشته‌اند دوچرخه گازی بایستی :
(الف) دارای دو ترمز مستقل باشد.
(ب) به یک زنگ و یا وسیله اخباری دیگر مجهز باشد که از فاصله دور شنیده شود.
(ج) به خفه‌کن مناسب برای اگزوست مجهز باشد.
(د) یک چراغ سفید و یا زرد به طرف جلو و یک چراغ قرمز و یک رفلکتور قرمز به طرف عقب داشته باشد.
(ه) علامت شناسایی مذکور در متمم شماره ۴ این کنوانسیون را داشته باشد.
3 – سرزمین طرفهای متعاهد که طبق بند ۲ ماده ۵۴ این کنوانسیون دوچرخه گازی را
مانند موتورسیکلت اعلام داشته‌اند شرایط پذیرفتن دوچرخه در ترافیک بین‌المللی همان
است که برای موتورسیکلت در متمم شماره ۵ این کنوانسیون ذکر شده.
فصل ششم – مقررات نهایی
ماده چهل و پنجم
1 – کنوانسیون حاضر تا تاریخ ۳۱ دسامبر ۱۹۶۹ در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک
برای امضای تمام اعضای سازمان ملل و یا اعضای سازمانهای تخصیصی وابسته به آن و
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و طرفهای اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری، و یا
هر دولت دیگری که توسط مجمع‌عمومی سازمان ملل برای عضویت در این کنوانسیون دعوت شده مفتوح خواهد بود.
2 – کنوانسیون حاضر به تصویب خواهد رسید و اسناد تصویب نزد دبیر کل سازمان سپرده خواهد شد.
3 – کنوانسیون حاضر برای الحاق دولی که در بند ۱ این ماده اشاره شده مفتوح خواهد ماند، و اسناد الحاق به دبیر کل سازمان ملل تسلیم خواهد شد.
4 – هنگام تسلیم اسناد تصویب کنوانسیون حاضر و یا الحاق به آن هر دولتی باید علامت
ممیزه خود را که طبق شماره ۳ این کنوانسیون وسائط نقلیه ثبت‌شده توسط آن دولت
بایستی در ترافیک بین‌المللی نصب نماید به دبیر کل سازمان ملل ابلاغ نمایند. با
ابلاغ ثانوی به دبیر کل سازمان ملل هر دولتی می‌تواند علامت ممیزه قبلی خود را تغییر دهد.
ماده چهل و ششم
1 – هر دولتی می‌تواند هنگام امضاء و یا تصویب این کنوانسیون و یا الحاق به آن و
یا متعاقباً از طریق ابلاغ به دبیر کل سازمان ملل اعلام دارد که این کنوانسیون در
تمام سرزمینها و یا سرزمینی که آن دولت مسئول روابط بین‌المللی آن باشد لازم‌الاجرا خواهد بود.
این کنوانسیون در سرزمین و یا سرزمینهای مذکور در ابلاغ ۳۰ روز پس از وصول ابلاغ
توسط دبیر کل سازمان ملل و یا در تاریخی که این کنوانسیون به‌تصویب می‌رسد، هرکدام
مؤخر باشد، برای دولتی که ابلاغ را ارسال داشته لازم‌الاجرا خواهد شد.
2 – هر دولتی که طبق بند ۱ این ماده اعلامیه‌ای صادر نموده باشد می‌تواند متعاقباً
با ارسال ابلاغ به دبیر کل سازمان ملل اعلام دارد که اجرای این‌کنوانسیون بایستی
در سرزمین مذکور در ابلاغ متوقف شود. در مورد چنین کشوری اجرای کنوانسیون یک سال
پس از تاریخ وصول ابلاغ توسط دبیر کل‌سازمان ملل متوقف خواهد شد.
3 – هر دولتی که طبق بند ۱ این ماده رفتار کرده باشد بایستی علامت و یا علائم
ممیزه خود را برای نصب (طبق شماره ۳ این کنوانسیون) روی وسایل‌نقلیه ثبت شده در
کشورش به دبیر کل سازمان ملل ابلاغ نماید. با ابلاغ مجدد به دبیر کل سازمان ملل می‌توان علامت و یا علائم ممیزه قبلی را تغییر داد.
ماده چهل و هفتم
1 – کنوانسیون حاضر ۱۲ ماه پس از تاریخ تودیع پانزدهمین سند تصویب و یا الحاق لازم‌الاجرا خواهد بود.
2 – این کنوانسیون برای هر دولتی که آن را تصویب نموده و یا به آن ملحق شود ۱۲ ماه
پس از تاریخ تودیع پانزدهمین سند تصویب و یا الحاق لازم‌الاجرا خواهد بود.
ماده چهل و هشتم
کنوانسیون حاضر به محض لازم‌الاجرا شدن در روابط بین طرفهای متعاهد کنوانسیون
بین‌المللی “ترافیک موتوری و ترافیک راه را که در ۲۴ آوریل ۱۹۲۶ در پاریس به امضا
رسیده و کنوانسیون” مقررات ترافیک وسایل نقلیه بین کشورهای آمریکایی را که در
پانزدهم دسامبر ۱۹۴۳ برای امضاء در‌واشنگتن مفتوح بوده و همچنین کنوانسیون” ترافیک
راه را که در ۱۹ سپتامبر ۱۹۴۹ در ژنو برای امضاء مفتوح است لغو کرده و جایگزین آنها می‌شود.
ماده چهل و نهم
1 – ظرف یک سال از تاریخ لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون حاضر طرفهای متعاهد می‌توانند
اصلاح یا اصلاحاتی را پیشنهاد نمایند. متن اصلاحات پیشنهادی بایستی همراه نامه
مشروحی برای دبیر کل سازمان ملل که وظیفه دارد آن را به تمام طرفهای متعاهد ابلاغ
نماید ارسال گردد. طرفهای متعاهد ظرف دوازده ماه از تاریخ ابلاغ بایستی به دبیر
کل سازمان اطلاع دهند که : (الف) یا اصلاحیه را قبول نمود (ب) یا اصلاحیه را رد
کرده (ج) و یا‌تقاضای تشکیل کنفرانس برای رسیدگی به اصلاحیه را دارند. دبیر کل
سازمان ملل متن اصلاحات پیشنهادی را نیز برای سایر دولتهای موضوع بند ۱ ماده ۵۴ این
کنوانسیون ارسال خواهد داشت.
2 – (الف) چنانچه نسبت به هر یک از اصلاحات پیشنهادی که بر طبق بند فوق‌الذکر
ابلاغ می‌شود ظرف دوازده ماه مهلت مقرر کمتر از (۳) . (۱) طرفهای متعاهد آن را رد
کرده و یا تقاضای تشکیل کنفرانس نموده باشند آن اصلاحیه قبول شده تلقی می‌شود.
دبیر کل سازمان ملل بایستی رد قبول و‌یا تشکیل کنفرانس در مورد هر یک از اصلاحات
پیشنهادی را به طرفهای متعاهد اطلاع دهد، اگر مجموع تقاضای تشکیل کنفرانس و یا رد
اصلاحات‌پیشنهادی که ظرف دوازده ماه مقرر واصل می‌گردد کمتر از (۳) . (۱) تعداد
طرفهای متعاهد باشد دبیر کل سازمان ملل به تمام کشورهای عضو اعلام‌خواهد نمود که
آن اصلاحیه شش ماه پس از انقضای دوازده ماه اشاره شده در بند ۱ این ماده برای تمام
طرفهای متعاهد به استثنای آنهایی که ظرف‌مدت مقرر آن را رد کرده و یا تقاضای
تشکیل کنفرانس نموده‌اند لازم‌الاجرا خواهد بود.
(ب) هر یک از طرفهای متعاهد که ظرف ۱۲ ماه مقرر اصلاحیه پیشنهادی را رد کرده و یا
تقاضای تشکیل کنفرانس برای رسیدگی به آن نموده باشد می‌تواند پس از انقضای مدت ۱۲
ماه مورد بحث در هر زمانی که بخواهد اصلاحیه را قبول نموده و قبولی خود را به دبیر
کل سازمان ملل اطلاع دهد و‌دبیر کل سازمان ملل این قبولی را به سایر طرفهای
متعاهد ابلاغ خواهد نمود اصلاحیه در مورد طرف‌هایی که قبولی خود را به ترتیب مذکور
اطلاع‌داده‌اند شش ماه پس از وصول اطلاع توسط دبیر کل سازمان ملل لازم‌الاجرا خواهد بود.
3 – اگر هر یک از اصلاحات پیشنهادی به ترتیبی که در بند ۲ این ماده گفته شده مورد
قبول واقع نگردد و اگر ظرف مدت دوازده ماه مذکور در بند ۱ این‌ماده کمتر از نصف
تعداد طرفهای متعاهد آن را رد کرده باشند و حداقل (۳) . (۱) از طرفهای متعاهد
مشروط تعداد آنها ده کمتر نباشد اصلاحیه را قبول نموده و یا تقاضای تشکیل کنفرانس
کرده باشند دبیر کل سازمان بایستی به منظور رسیدگی به اصلاحیه پیشنهادی یا هر
پیشنهاد دیگری که ممکن‌است بر طبق بند ۴ این ماده به او تسلیم شده باشد کنفرانس را تشکیل دهد.
4 – اگر کنفرانسی طبق بند ۳ این ماده تشکیل شود دبیر کل سازمان ملل کلیه دولتهای
مذکور در بند ۱ ماده ۴۵ این کنوانسیون را برای شرکت در‌کنفرانس دعوت کرده و از
آنها تقاضا خواهد کرد چنانچه علاوه بر اصلاحیه پیشنهادی پیشنهاد دیگری داشته و
مایل باشند در کنفرانس مطرح گردد ظرف حداقل شش ماه قبل از تاریخ گشایش کنفرانس به
او تسلیم دارند تا بتوانند این قبیل پیشنهادات را حداقل سه ماه قبل از گشایش
کنفرانس برای دولتهای دعوت شده ارسال دارد.
5 – (الف) هر یک از اصلاحات پیشنهادی چنانچه مورد قبول اکثریتی برابر (۳) . (۲)
دولتهای شرکت‌کننده در کنفرانس باشد قبول تلقی می‌شود مشروط بر اینکه اکثریت مذکور
حداقل شامل (۳) . (۲) طرفهای متعاهد در کنفرانس شرکت نموده‌اند باشد. دبیر کل
سازمان ملل اصلاحیه قبول شده را‌به کلیه طرفهای متعاهد ابلاغ می‌نماید و ۱۲ ماه
پس از ابلاغ برای کلیه طرفهای متعاهد لازم‌الاجرا خواهد بود مگر آنهایی که ظرف
این مدت نظر خود را مبنی بر رد اصلاحیه به دبیر کل سازمان ابلاغ نموده باشند.
(ب) هر یک از طرفهای متعاهد که اصلاحیه را ظرف ۱۲ ماه مقرر رد کرده باشد می‌تواند
در هر زمانی که مایل باشد آن را قبول نموده و قبولی خود را‌به دبیر کل سازمان ملل
اطلاع دهد و دبیر کل بایستی مراتب را به کلیه طرفهای متعاهد ابلاغ نماید. اصلاحیه
پیشنهادی در مورد طرف متعاهدی که قبولی خود را به ترتیب مذکور اطلاع داده شش ماه
پس از وصول اطلاع توسط دبیر کل سازمان و یا در انقضای مدت ۱۲ ماه اشاره شده هر
کدام مؤخر باشد لازم‌الاجرا خواهد بود.
6 – اگر اصلاحیه پیشنهادی به ترتیب مذکور در بند ۲ این ماده قبول نشود و اگر شرایط مذکور در بند ۳ این ماده برای تشکیل کنفرانس تحقق نیابد اصلاحیه پیشنهادی مردود شناخته خواهد شد.
ماده پنجاهم
هر یک از طرفهای متعاهد می‌تواند این کنوانسیون را با ابلاغ کتبی به عنوان دبیر
کل سازمان ملل لغو نماید و این لغو یک سال از تاریخ وصول ابلاغ توسط دبیر کل
سازمان ملل نافذ خواهد بود.
ماده پنجاه و یکم
هر گاه تعداد طرفهای متعاهد در دوازده ماه متوالی کمتر از پنج کشور باشد اجرای این کنوانسیون متوقف خواهد شد.
ماده پنجاه و دوم
هرگاه اختلاف ناشی از تفسیر، اجرای مفاد این کنوانسیون بین دو و یا چند طرف
متعاهد را که با مذاکره و یا از طرف دیگری فیصله نیافته باشد می‌توان به تقاضای
یکی از طرفین برای اخذ تصمیم به دیوان بین‌المللی دادگستری ارجاع نمود.
ماده پنجاه و سوم
مفاد این کنوانسیون مانع از آن نخواهد بود که طرفهای متعاهد برای امنیت داخلی و یا خارجی خود چنانچه لازم بدانند اقداماتی تا حدود ضرورت و برابر با مقررات منشور ملل متحد معمول دارند.
ماده پنجاه و چهارم
1 – هر دولتی هنگام امضاء یا تودیع اسناد تصویب این کنوانسیون و یا الحاق به آن
می‌تواند اعلام دارد که مقید به قبول ماده ۵۲ آن نمی‌باشد. سایر طرفهای متعاهد در
مورد طرف متعاهدی که چنین اعلامی نموده مقید به قبول ماده ۵۲ نخواهد بود.
2 – هر دولتی هنگام تودیع اسناد تصویب این کنوانسیون و یا الحاق به آن می‌تواند با
ارسال ابلاغی به عنوان دبیر کل سازمان ملل اعلام دارد که از نظر این کنوانسیون
دوچرخه گازی را مانند موتورسیکلت به حساب می‌آورد با ارسال ابلاغ مجدد به عنوان
دبیر کل سازمان ملل هر دولتی می‌تواند در هر‌زمانی که بخواهد اعلام خود را پس بگیرد. (ماده ۱ سند ژ)
3 – اعلامیه مذکور در بند ۲ این ماده شش ماه پس از وصول توسط دبیر کل سازمان ملل و
یا در تاریخی که این کنوانسیون برای کشور صادرکننده اعلامیه لازم‌الاجرا می‌شود (هرکدام مؤخر باشد) قابل اجرا خواهد بود.
4 – اگر در علامت ممیزه‌ای که طبق بند ۴ ماده ۴۵ و بند ۳ ماده ۴۶ این کنوانسیون
تغییراتی داده شود تغییرات مزبور پس از سه ماه از تاریخ وصول ابلاغ توسط دبیر کل
سازمان ملل معتبر خواهد شد.
5 – علاوه بر استثنایی که در بند ۱ این ماده ذکر شده استثنائات دیگری نسبت به این
کنوانسیون و متمم‌های آن اجازه داده خواهد شد. مشروط بر اینکه کتباً اعلام گردیده
باشد و اگر قبل از تودیع اسناد تصویب این کنوانسیون یا الحاق به آن در نظر گرفته
شده بایستی در مدارک اشاره شده تأیید گردد. دبیر‌کل سازمان ملل بایستی این
استثنائات را به تمام دولتهای ذکر شده در بند ۱ ماده ۴۵ این کنوانسیون اطلاع دهد.
6 – هر طرف متعاهدی که استثنایی را کتباً تنظیم کرده و یا اعلامیه مذکور در بندهای
1 و ۴ این ماده را تهیه و ارسال داشته باشد می‌تواند هر زمانی که بخواهد با ارسال ابلاغ مجدد به عنوان دبیر کل سازمان ملل آن را پس بگیرد.
7 – استثنایی که طبق بند ۵ این ماده ابلاغ شده باشد :
(الف) مقررات این کنوانسیون را تا آنجا که به استثناء ارتباط دارد برای طرف متعاهدی که استثناء قائل شده اصلاح می‌نماید.
(ب) مقررات این کنوانسیون را تا آنجا که به استثنا ارتباط دارد برای سایر طرفهای متعاهد در روابطشان با طرف متعاهدی که استثناء قائل شده اصلاح می‌نماید.
ماده پنجاه و پنجم
علاوه بر اعلامیه‌ها ابلاغیه‌ها و مکاتبات مذکور در موارد ۴۹ و ۵۴ این کنوانسیون دبیر کل سازمان ملل بایستی موارد زیر را نیز به تمام دولتهای اشاره‌شده در بند ۱ ماده ۴۵ ابلاغ نماید.
(الف) امضاء و تصویب و الحاق‌های مذکور در ماده ۴۵
(ب) ابلاغیه‌ها و اعلامیه‌های مذکور در بند ۴ ماده ۴۵ و ماده ۴۶
ج – تاریخ لازم‌الاجرا شدن این کنوانسیون طبق ماده ۴۷.
(د) تاریخ لازم‌الاجرا شدن اصلاحات انجام یافته بند ۲ و ۵ ماده ۴۹.
(ه) اعلامیه‌های الغاء مذکور در ماده ۵۰
(و) فسخ این کنوانسیون طبق ماده ۵۱
ماده پنجاه و ششم
اصل این کنوانسیون که به زبانهای چینی، انگلیس، فرانسه، روسی و اسپانیایی در یک
نسخه تهیه شده و متساویاً معتبر می‌باشند نزد دبیر کل سازمان ملل تودیع شده و دبیر
کل نسخ گواهی شده را برای تمام دولتهایی که در بند ۱ ماده ۴۵ ذکر شده ارسال خواهد
داشت. بنابراین نمایندگان مختاری که از دولت متبوع خود دارای اختیار تام بودند این کنوانسیون را امضاء نمودند.
وین – هشتم نوامبر هزار و نهصد و شصت و هشت.
ضمیمه شماره یک – استثنائات وارده به قبول وسایل نقلیه موتوری و یدکها در ترافیک بین‌المللی
۱ – طرفهای متعاهد می‌توانند وسایل نقلیه موتوری‌و یدکها و یا وسایل نقلیه مرکبی را که طول سراسری آنها و یا وزن هر محور و یا ابعادشان از حدود تعیین شده در مقررات داخلی برای وسایل نقلیه ثبت‌شده در کشورشان تجاوز نموده باشد در قلمرو خود در ترافیک بین‌المللی نپذیرند.
طرفهای متعاهدی که در قلمرو کشورشان ترافیک بین‌المللی سنگینی وجود دارد بایستی
کوشش نمایند تحت موافقتنامه‌های منطقه‌ای راههای اصلی را، به استثنای راههای فرعی،
همیشه مفتوح نگهداشته و وسایل نقلیه و یا وسایل نقلیه مرکبی را که وزن و ابعاد
آنها از حدود معین در موافقتنامه‌های‌مورد اشاره تجاوز نکرده باشد، در راههای مذکور در ترافیک بین‌المللی بپذیرند.
2 – از نظر بند ۱ این متمم برآمدگیهای جانبی مشروحه زیر نبایستی تجاوز از حداکثر عرض مجاز بشمار آید.
(الف) برجستگیهای نزدیک نقطه تماس لاستیک‌ها با زمین و اتصالی‌های فشارسنج آنها.
(ب) وسایل ضد لغزش نصب شده روی چرخها.
(ج) آیین‌نامه‌های رانندگی که طوری طرح‌ریزی شده که با فشار مختصری به طرف جلو و
یا عقب می‌رود و باین ترتیب تجاوز آن از حداکثر عرض مرتفع‌می‌شود.
(د) چراغهای مشخصه و جهت‌نما مشروط بر این که از چند سانتیمتر تجاوز ننموده باشد.
(ه) پلمب گمرکی که روی بار زده شده و وسایل حفاظتی این پلمب‌ها.
3 – طرفهای متعاهد می‌توانند از قبول وسایل نقلیه مرکب مشروحه زیر در ترافیک
بین‌المللی در قلمروشان خودداری نمایند مشروط بر اینکه استفاده‌از چنین وسایل
نقلیه مرکب در مقررات داخلی منع شده باشد :
(الف) موتورسیکلت با یدک.
(ب) وسایل نقلیه مرکبی که از یک وسیله نقلیه موتوری و چند یدک ترکیب شده باشد.
(ج) وسایل نقلیه مفصلی که برای حمل و نقل مسافر مورد استفاده قرار گرفته شده باشد.
4 – طرفهای متعاهد می‌توانند از قبول وسایل نقلیه موتوری و یدکهایی که نسبت به
آنها استثنائات مذکور در بند ۶۰ متمم شماره ۵ این کنوانسیون‌وارد است در ترافیک
بین‌المللی در قلمرو کشورشان خودداری نمایند.
5 – طرفهای متعاهد می‌توانند از قبول موتورسیکلت و دوچرخه گازی که رانندگان و
مسافران (اگر مسافری داشته باشد) دارای کلاه حفاظتی نبوده در‌ترافیک بین‌المللی
در قلمرو کشورشان خودداری نمایند.
۶ – طرفهای متعاهد می‌توانند وسایل نقلیه موتوری غیر از دوچرخه گازی و موتورسیکلت
بدون سایدکار (اتاقک پهلو) را به شرطی در ترافیک بین‌المللی در قلمرو کشورشان
بپذیرند که حامل وسایل اشاره شده در بند ۵۶ متمم شماره ۵ این کنوانسیون برای اخطار
خطر هنگام توقف در قسمت سواره‌رو را بوده باشند.
7 – طرفهای متعاهد می‌توانند وسیله نقلیه موتوری که حداکثر وزن مجاز آنها از ۳۵۰۰
کیلوگرم بیشتر باشد به شرطی در ترافیک بین‌المللی در راههای سخت و یا مناطق معینی
از نواحی صعب‌العبور کشورشان بپذیرند که مقررات موضوعه در مقررات داخلی برای وسایل
نقلیه مشابه در همان کشور را‌رعایت نموده باشند.
8 – طرفهای متعاهد می‌توانند از قبول وسایل نقلیه موتوری که نور چراغهای عبورشان
قرینه نبوده و با سمت حرکت وفق داده نشده باشد در قلمرو کشورشان در ترافیک
بین‌المللی خودداری نمایند.
9 – طرفهای متعاهد می‌توانند از قبول هر گونه نقلیه موتوری و یا هر گونه یدک متصل
به وسیله نقلیه موتوری که علامت ممیزه‌ای غیر از آنچه در ماده۳۷ این کنوانسیون ذکر
شده نصب کرده باشند در ترافیک بین‌المللی در قلمرو کشورشان خودداری نمایند.
ضمیمه شماره دو – شماره ثبت وسایل نقلیه موتوری و یدک در ترافیک بین‌المللی
۱ – شماره ثبت اشاره شده در مواد ۳۵ و ۳۶ این کنوانسیون بایستی با مرکب از اعداد و
یا ترکیبی از اعداد و حروف باشد. اعداد بایستی اعداد عربی و‌حروف بایستی حروف
لاتین بزرگ باشند. به هر حال ممکن است از انواع دیگر اعداد و حروف استفاده نمود
مشروط بر آنکه به اعداد عربی و حروف‌لاتین بزرگ تکرار شوند.
2 – شماره ثبت باید طوری تهیه و در محور وسیله نقلیه نصب گردد که در روشنایی عادی
روز در فاصله حداقل ۴۰ متر در حال توقف وسیله نقلیه خوانا‌باشد.
به هر حال طرفهای متعاهد مجازند در مورد موتورسیکلت و وسایل نقلیه خاصی که به
سختی می‌توانند شماره بزرگی که از فاصله ۴۰ متر خوانا بوده روی وسیله نقلیه نصب
نمایند این حداقل فاصله را تقلیل دهند.
3 – چنانچه شماره ثبت روی صفحه خاصی را نشان داده می‌شود این صفحه بایستی مسطح
بوده و به طور عمودی و یا تقریباً عمودی با زاویه قائمه‌نسبت به مقطع طولی وسط وسیله نقلیه نصب گردد.
وقتی که شماره روی وسیله نقلیه نشان داده شده و یا با رنگ نوشته شود سطحی که روی
آن شماره نشان داده شده و یا نوشته می‌شود بایستی مسطح و عمودی بوده و یا اینکه
تقریباً مسطح و عمودی بوده و نسبت به مقطع طولی وسط وسیله نقلیه زاویه قائمه داشته باشد.
4 – با توجه به مقررات بند ۵ ماده ۳۲ صفحه و یا سطح که شماره ثبت روی آن نشان داده
شده و یا با رنگ نوشته شود می‌تواند از جنسی باشد که نور را منعکس نماید.
ضمیمه شماره سه – علامت ممیزه وسائط نقلیه و یدکها در ترافیک بین‌المللی
۱ – علامت ممیزه وسائط نقلیه موتوری و یدکها بر طبق مفاد ماده ۳۷ این کنوانسیون
عبارت است از یک تا سه حرف بزرگ لاتین حروف بایستی دارای‌حداقل ۸% متر ارتفاع و خط
نوشته آن دارای ۱% پهنا داشته باشد. حروفها بایستی با رنگ سیاه در روی یک سطح سفید
که دارای شکل بیضی بوده و قطر‌بزرگتر آن به طور اتفاقی قرار گرفته باشد نوشته شود.
2 – وقتی علامت ممیزه از یک حرف تشکیل گردد قطر بزرگتر ممکن است عمودی قرار گیرد.
3 – علامت ممیزه نبایستی با شماره ثبت ترکیب گردیده یا به نحوی به آن بچسبد که
باعث اشتباه شده و به خوانا بودن شماره لطمه وارد سازد.
4 – در موتورسیکلت و یدک آن اندازه اقطار بیضی بایستی حداقل ۰.۱۱۵((۰.۱۷۵ متر باشد. در سایر وسائط نقلیه و یدک آنها اندازه اقطار بیضی‌حداقل به شرح زیر می‌باشد:
الف. چنانچه علامت ممیزه شامل سه حرف باشد ۰.۱۴۵ ( ۰.۲۴ متر
ب. چنانچه علامت ممیزه شامل کمتر از ۳ حرف باشد ۰.۱۱۵ ( ۰.۱۷۵ متر.
5 – مفاد بند ۳ متمم شماره ۲ شامل نشان دادن علامت ممیزه وسائط نقلیه نیز بوده و قابل اجرا می‌باشد.
ضمیمه شماره چهار – علائم شناسایی وسائط نقلیه موتوری و یدک در ترافیک بین‌المللی
۱ – علامت شناسایی بایستی به شرح زیر باشد :
(الف) در مورد وسایل نقلیه موتوری :
(۱) نام و یا مارک تجارتی سازنده وسیله نقلیه :
(۲) روی شاسی و اگر شاسی نداشته باشد روی بدنه وسیله نقلیه، شماره ترتیب و یا شماره ساخت.
(۳) روی موتور، شماره موتور اگر چنین شماره‌ای توسط سازنده روی موتور زده می‌شود.
(ب) در مورد یدک، اطلاعات اشاره شده در بندهای (۱) و (۲) بالا.
(ج) در مورد دوچرخه گازی، طرفین سیلندر و مارک.
2 – علائم شناسایی اشاره شده در بند یک این متمم بایستی در محلی قرار داده شود که
قابل دسترسی و خوانا باشند بعلاوه بایستی به ترتیبی باشند که‌نتوان به راحتی آن را
از بین برد و یا تغییر داد حروف علائم شناسایی بایستی به حروف بزرگ لاتین و یا
انگلیسی خطی “(((((( ((((((( (((((((“و ارقام بایستی با اعداد عربی بوده و یا اینکه باین فرم‌ها تکرار شده باشد.
ضمیمه شماره پنج – شرایط فنی وسائط نقلیه موتوری و یدکها
۱ – طرفهای متعاهدی که طبق بند (ژ) ماده یک این کنوانسیون وسائط نقلیه سه‌چرخی
را که وزن بدون بار آن از ۴۰۰ کیلوگرم تجاوز نکرده باشد جزء موتورسیکلت اعلام کرده
باشند بایستی آن را مشمول مقرراتی که در این متمم برای موتورسیکلت و یا سایر وسائط
نقلیه موتوری وضع شده‌بدانند.
2 – از این نظر متمم اصطلاح “یدک” فقط به یدکهایی گفته می‌شود که برای اتصال به یک وسیله نقلیه موتوری طرح‌ریزی شده باشند.
3 – هر طرف متعاهدی می‌تواند بدون نقض مقررات بند ۲ (الف) ماده ۳ این کنوانسیون،
در مورد وسائط نقلیه‌ای که به ثبت رسانده و یا نسبت به یدکهایی که تحت مقررات
داخلی اجازه داده در راه حرکت کند مقرراتی وضع نماید که مکمل این متمم و یا از آن شدیدتر باشد.
فصل یک – ترمز کردن
4 – تعاریف بعضی اصطلاحات از نقطه نظر این فصل :
(الف) اصطلاح “چرخهای یک محور” عبارت از چرخهایی است که نسبت به مقطع طولی وسط
وسیله نقلیه به طور قرینه و یا تا درجه زیادی به طور‌قرینه ترتیب داده شده باشند.
حتی اگر روی یک محور هم قرار نگرفته باشند (یک محور پشت سر هم دو محور به حساب می‌آید).
(ب) اصطلاح “ترمز پایی” عبارت از وسیله‌ای است که معمولاً برای کاهش سرعت و توقف
وسیله نقلیه به کار برده می‌شود.
(ج) اصطلاح ترمز “دستی” عبارت از وسیله‌ای است که برای متوقف نگهداشتن وسیله
نقلیه در غیاب راننده به کار برده می‌شود و یا در مورد یدکها،وقتی که یدک از
وسیله نقلیه موتوری جدا بوده از آن استفاده می‌شود.
(د) اصطلاح “کمک ترمز یا ترمز موتور” عبارت از وسیله‌ای است که برای، کاهش سرعت
و توقف وسیله نقلیه در صورت عیب و نقص در ترمز پایی‌بکار برده می‌شود.
( – ترمز وسایل نقلیه موتوری غیر از موتورسیکلت
5 – هر گونه وسیله نقلیه موتوری غیر از موتورسیکلت بایستی دارای ترمزهایی باشد که
راننده بتواند در حال راندن آن را به کار برد. این ترمزها بایستی‌قادر باشند وظایف
سه‌گانه ترمز را به شرح زیر انجام دهند :
الف – یک ترمز پایی بایستی بتواند سرعت وسیله نقلیه را به هر صورتی که بارگیری
شده باشد و در هر گونه سرازیری و یا سربالایی که حرکت می‌نماید‌کاهش داده و آن را
سریع و به طور مؤثر و با ایمنی متوقف سازد.
ب – یک ترمز دستی بایستی بتواند وسیله نقلیه را به هر صورتی که بارگیری شده باشد
در شیب ۱۶ درصد سربالایی و یا سرازیری در حال توقف‌نگاهدارد. سطوح ترمزکننده
بایستی توسط وسیله‌ای که منحصراً مکانیکی بوده مورد استفاده قرار گیرند.
ج – کمک ترمز و یا ترمز موتور بایستی در فاصله مناسبی حتی در صورت عیب و نقص ترمز
پایی بتواند سرعت وسیله نقلیه را به هر صورتی که‌بارگیری شده باشد کاهش داده و متوقف سازد.
6 – با توجه به بند ۵ این متمم وسایلی که وظایف سه‌گانه ترمز را انجام می‌دهند
(ترمز پایی – ترمز دستی و کمک ترمز یا ترمز موتور) می‌توانند. اجزای‌مشترکی داشته
باشند. یکی کردن وسیله کنترل ترمزها در صورتی اجازه داده می‌شود که حداقل دو وسیله
کنترل جداگانه باقی مانده باشد.
7 – ترمز پایی بایستی روی تمام چرخهای وسیله نقلیه مؤثر بوده و عمل نماید معذالک
اگر وسیله نقلیه دارای بیش از دو محور باشد می‌توان اجازه داد‌که روی چرخهای یکی از محورها عمل ننمایند.
8 – کمک ترمز یا ترمز موتور همچنین ترمز دستی باید حداقل روی یکی از چرخهای در هر
طرف مقطع طولی وسط وسیله نقلیه عمل نمایند.
9 – ترمز پایی و ترمز دستی بایستی روی سطوح ترمزکننده، که به طور دائم توسط اجزایی
با نیروی کافی به چرخها متصل بوده، عمل نمایند.
10 – هیچ یک از سطوح ترمزکننده نبایستی به نحوی باشد که بتواند از چرخها جدا شود.
معذالک این جدایی در مورد بعضی از سطوح ترمزکننده در‌شرایط زیر مجاز خواهد بود :
الف – در صورتی که آنی بوده مثلاً هنگام تغییر دنده.
ب – تا آنجا که که به ترمز دستی ارتباط دارد می‌تواند فقط توسط راننده انجام شود.
ج – تا آنجا که به ترمز پایی و یا کمک ترمز (ترمز موتور) ارتباط دارد چنانچه ترمز
کردن به نحو شایسته‌ای که در بند ۵ این متمم شرح داده شد ممکن باشد.
– یدکها
11 – بدون نقض مقررات بند ۱۷ (ج) این متمم هر یدک به استثنای یدک سبک بایستی ترمزهایی به شرح زیر داشته باشند:
الف – یک ترمز پایی که قادر باشد سرعت وسیله نقلیه را به هر صورتی که بارگیری شده
و در هر شیبی که باشد کاهش داده و آن را سریع و به طور مؤثر‌و با ایمنی متوقف
سازد.
ب – یک ترمز دستی که قادر باشد وسیله نقلیه را به هر صورتی که بارگیری شده باشد در
شیب ۱۶ درصد سربالایی و یا سرازیری در حال توقف نگهدارد و سطوح ترمزکننده آن توسط
وسیله‌ای که منحصراً مکانیکی بوده و مورد استفاده قرار گیرد.
این مقررات در مورد یدکهایی که نمی‌توان بدون استفاده از ابزار آلاتی آن را از
وسیله نقلیه موتوری کشنده منفصل. نمود به کار برده نمی‌شود مشروط بر اینکه‌آنچه از
ترمز دستی انتظار می‌رود برای وسیله نقلیه مرکب مؤثر باشد.
12 – وسایلی که وظیفه ترمز پایی و ترمز دستی را انجام می‌دهند می‌توانند دارای اجزای مشترکی باشند.
13 – ترمز پایی بایستی روی کلیه چرخهای یدک عمل نماید.
14 – ترمز پایی یدک بایستی توسط ترمز پایی وسیله نقلیه کشنده مورد عمل قرار گیرد.
به هر حال اگر حداکثر وزن مجاز یدک از ۳۵۰۰ کیلوگرم تجاوز ننماید می‌توان ترمزها
را طوری ترتیب داد که با کم شدن فاصله بین یدک در حال حرکت و وسیله نقلیه کشنده عمل نمایند.
15 – ترمز پایی و ترمز دستی بایستی روی سطوح ترمزکننده، که به طور دائم توسط
اجزایی با نیروی کافی به چرخها متصل بوده، عمل نمایند.
16 – ترمزها بایستی به نحوی باشند که در صورت شکستن یا پاره شدن وسایل اتصال در
حال حرکت، یدک به طور اتوماتیک توقف نماید. به هر حال‌چنین خصوصیتی در مورد یدکهای
یک محوره و یا دو محوره‌ای که فاصله محورها کمتر از یک متر و حداکثر وزن مجاز آن
از ۱۵۰۰ کیلوگرم تجاوز نکرده‌باشد و علاوه بر وسایل اتصال، به استثنای نیم یدک،
مجهز به وسایل فرعی مذکور در بند ۵۸ این متمم باشد ضرورتی ندارد.
( – ترمز وسایل نقلیه مرکب
17 – علاوه بر مقررات قسمتهای ( و ( این فصل در مورد وسایل نقلیه جدا از هم
(وسائط نقلیه موتوری و یدکها) مقررات زیر بایستی در مورد وسایل‌نقلیه مرکب مراعات
گردد :
(الف) وسایل ترمز در وسایل نقلیه متشکله بایستی با یکدیگر هماهنگ باشند.
(ب) عمل ترمز پایی بایستی به خوبی توزیع شده و بین وسایل نقلیه متشکله همزمان باشد.
(ج) حداکثر وزن مجاز یک یدک بدون ترمز پایی نبایستی از نصف وزن بدون بار وسیله نقلیه کشنده و وزن راننده بیشتر باشد.
ترمز موتورسیکلت
18 – (الف) هر موتورسیکلتی باید بدارای دو ترمز باشد یکی از آنها حداقل روی چرخ عقب و یا چرخها و دیگری روی چرخ جلو و یا چرخها عمل نمایند.
اگر موتورسیکلت دارای سایدکار (اتاقک پهلو) باشد ترمز چرخ سایدکار (اتاقک پهلو)
لزومی ندارد. این ترمزها بایستی قادر باشند سرعت موتورسیکلت‌را به هر صورتی که
بارگیری شده و در هر شیئی که باشد کاهش داده و آن را سریعاً و به طور مؤثر و با
ایمنی متوقف سازد.
(ب) علاوه بر مقررات بند (الف) فوق موتورسیکلت‌های سه‌چرخه که چرخهای آنها در
ارتباط با محور طولی وسط موتورسیکلت به طور قرینه ترتیب‌داده شده باشد بایستی مجهز
به یک ترمز دستی با شرایط مذکور در بند ۵ (ب) این متمم باشد.
فصل دوم – چراغها و رفلکتورها
۱۹ – از نظر این فصل اصطلاح :
“چراغ رانندگی” (نور بالا) عبارت است از چراغهای وسیله نقلیه که برای روشن کردن
راه در فاصله طولانی به طرف جلو مورد استفاده قرار می‌گیرد.
“چراغ عبور” (نور پائین) عبارت است از چراغهایی که وسیله نقلیه برای روشن کردن
راه به طرف جلو مورد استفاده قرار داده و موجب خیره شدن چشم‌و یا ناراحتی رانندگی
که از طرف مقابل می‌آیند و سایر استفاده‌کنندگان از راه نخواهد شد.
“چراغ جانبی جلو” (چراغهای کوچک جلو) عبارت از چراغهایی است که حضور وسیله نقلیه
و عرض آن را از سمت جلو نشان می‌دهد.
“چراغ جانبی عقب” (چراغهای کوچک عقب) عبارت از چراغهایی است که حضور وسیله نقلیه
و عرض آن را از سمت عقب نشان می‌دهد.
“چراغهای توقف” عبارت از چراغهایی است که وسیله نقلیه مورد استفاده قرار می‌دهد
تا به سایر استفاده‌کنندگان از راه و وسیله عقبی استفاده از ترمزپایی را اعلام دارد.
“چراغ مه” عبارت از چراغی است که وسیله نقلیه مورد استفاده قرار می‌دهد تا به این
ترتیب روشنایی جاده را هنگام مه و برف و باران سیل‌آسا و گرد و‌غبار بهتر سازد.
“چراغ دنده عقب” عبارت از چراغی است که وسیله نقلیه مورد استفاده قرار می‌دهد تا
راه را به طرف عقب وسیله نقلیه روشن کرده و باین ترتیب به‌سایر استفاده‌کنندگان از
راه اخطار نماید که وسیله نقلیه در حال راندن به عقب بوده و یا می‌خواهد به عقب براند.
“چراغ راهنما” عبارت از چراغی است که وسیله نقلیه مورد استفاده قرار می‌دهد تا به
سایر استفاده‌کنندگان از راه اخطار نماید که راننده قصد تغییر جهت به راست و یا چپ را دارد.
“منعکس‌کننده‌ها نور” عبارت از وسیله ایست که حضور وسیله نقلیه را از طریق انعکاس
نور که از چراغ وسیله نقلیه دیگر به آن تابیده به کسی که در نزدیکی این چراغ باشد اعلام می‌دارد.
“سطح روشن” در مورد چراغها عبارت از سطح قابل دیدی است که از نور از آن منتشر
می‌شود و در مورد منعکس‌کننده نور عبارت از سطح قابل دیدی‌است که نور را منعکس می‌کند.
20 – رنگ چراغهای مذکور در این فصل بایستی تا آنجا که ممکن است بر طبق رنگهای که در ضمیمه این متمم شرح داده شده باشد.
21 – هر وسیله نقلیه موتوری غیر از موتورسیکلت که بتواند بیش از ۴۰ کیلومتر در
ساعت در راه مسطح حرکت کند بایستی در سمت جلو مجهز به‌چراغهای رانندگی سفید و یا
زرد منتخب به تعداد زوج باشد که بتواند در هوای صاف حداقل بیش از یک فاصله ۱۰۰
متری جلو وسیله نقلیه را به حد‌کافی روشن سازد. لبه خارجی سطح روشن چراغهای
رانندگی نسبت به آخرین حد جانبی وسیله نقلیه نبایستی نزدیکتر از لبه خارجی سطح
روشن‌چراغهای عبور باشد.
22 – هر وسیله نقلیه موتوری غیر از موتورسیکلت که بتواند بیش از ۱۰ کیلومتر در
ساعت در راه مسطح حرکت کند بایستی در سمت جلو دارای دو‌چراغ عبور سفید یا زرد باشد
که بتواند در هوای صاف حداقل بیش از ۴۰ متر جلوی وسیله نقلیه را به حد کافی روشن
سازد. در هر دو طرف وسیله نقلیه دورترین نقطه سطح روشن نسبت به مقطع طولی وسط
وسیله نقلیه نبایستی از آخرین حد لبه خارجی وسیله نقلیه بیش از ۰.۴ متر فاصله
داشته باشد.یک وسیله نقلیه موتوری نبایستی بیش از دو چراغ نور پائین داشته باشد.
چراغهای نور پایین بایستی طوری ترتیب داده شود که با توضیحات بند ۱۹این متمم مطابقت داشته باشد.
23 – هر وسیله نقلیه موتوری غیر از موتورسیکلت باویا بدون سایدکار (اتاقک پهلو)
بایستی مجهز به دو چراغ جانبی سفید در سمت جلو باشد. به هر حال‌برای چراغهای جانبی
جلو که جزء چراغهای رانندگی (نور بالا) و یا چراغهای عبور (نور پائین) زرد رنگ
قرار گرفته باشد بایستی رنگ زرد انتخابی اجازه‌داده شود.
چنانچه تنها چراغهای روشن در جلو وسیله نقلیه چراغهای جانبی جلویی باشند بایستی
هنگام شب در هوای صاف بدون تولید خیرگی چشم و یا ناراحتی بی‌جهت برای سایر
استفاده‌کنندگان از راه حداقل از فاصله ۳۰۰ متری دیده شود. در هر دو طرف وسیله
نقلیه دورترین نقطه سطح روشن نسبت‌به مقطع طولی وسط وسیله نقلیه نبایستی از آخرین
حد لبه خارجی وسیله نقلیه بیش از ۰.۴ متر فاصله داشته باشد.
24 – الف – هر وسیله نقلیه موتوری غیر از موتورسیکلت بدون سایدکار (اتاقک پهلو)
بایستی در طرف عقب دارای چراغهای جانبی قرمز به تعداد زوج بوده که هنگام شب در
هوای صاف بدون تولید خیرگی چشم و ناراحتی بی‌مورد برای سایر استفاده‌کنندگان از
راه حداقل از فاصله ۳۰۰ متری دیده شود.در هر دو طرف وسیله نقلیه دورترین نقطه سطح
روشن آن نسبت به مقطع طولی وسط وسیله نقلیه نبایستی از آخرین حد لبه خارجی وسیله
نقلیه بیش از ۰.۴۰ متر فاصله داشته باشد.
ب – هر یدکی باید در عقب دارای چراغهای جانبی قرمز به تعداد زوج بوده که هنگام شب
در هوای صاف بدون تولید خیرگی چشم و ناراحتی بی مورد برای سایر استفاده‌کنندگان از
راه حداقل از فاصله ۳۰۰ متری دیده شود. در هر دو طرف یدک دورترین نقطه سطح روشن
نسبت به مقطع طولی وسط یدک نبایستی از آخرین حد لبه خارجی یدک بیش از ۰.۴ متر
فاصله داشته باشد. به هر حال چنانچه عرض یدک از ۰.۸ متر بیشتر نبوده و یدک به
یک‌موتورسیکلت بدون سایدکار (اتاقک پهلو) متصل شده باشد بایستی اجازه داد که یدک مجهز به یک چراغ قرمز باشد.
25 – شماره ثبت وسیله نقلیه موتوری و یدک در قسمت عقب بایستی دارای وسیله روشنایی
خاصی باشد که هر کس بتواند شماره را هنگام شب در هوای صاف و در حالت توقف وسیله
نقلیه از فاصله ۲۰ متری بخواند. به هر حال کشورهای متعهد می‌توانند این حداقل
فاصله را به همان نسبتی که فاصله دید وسیله نقلیه را در روز طبق بند ۲ متمم شماره
2 این کنوانسیون کم کرده‌اند تقلیل دهند.
26 – ارتباط الکتریکی کلیه وسایل نقلیه موتوری (حتی موتورسیکلت) و تمام وسایل
نقلیه مرکب که دارای یک وسیله نقلیه موتوری و یک یا چند یدک بوده بایستی طوری باشد
که نتوان چراغهای رانندگی (نور بالا) و چراغهای عبور (نور پائین) برای روشنایی
راه و چراغهای جانبی جلو وسیله نقلیه‌موتوری و همچنین وسیله روشنایی مذکور در بند
25 فوق را مورد استفاده قرار داد مگر اینکه عقب‌ترین چراغهای جانبی وسیله نقلیه
موتوری و یا وسیله نقلیه مرکب روشن باشد.
به هر حال این مقررات در مورد استفاده از چراغهای رانندگی (نور بالا) و چراغهای
عبور (نور پائین) برای دادن اخطار نوری مذکور در بند ۵ ماده ۳۳ این کنوانسیون به
کار نمی‌رود. بعلاوه ارتباط الکتریکی باید طوری باشد که هنگام استفاده از چراغهای
عبور و (نور پایین) و چراغهای رانندگی (نور بالا) و یا‌چراغ مه چراغهای جانبی
قسمت جلوی وسیله نقلیه موتوری نیز روشن شود.
27 – هر وسیله نقلیه موتوری غیر از موتورسیکلت بدون سایدکار (اتاقک پهلو) بایستی
در سمت عقب لااقل به دو عدد منعکس‌کننده نور به شکلی غیر‌از مثلث مجهز باشد. در هر
دو طرف وسیله نقلیه دورترین لبه خارجی سطح روشن منعکس‌کننده نور نسبت به مقطع طولی
وسط وسیله نقلیه نبایستی از آخرین حد لبه خارجی وسیله نقلیه بیش از ۰.۴ متر فاصله
داشته باشد. انعکاس نور بایستی هنگام شب در هوای صاف از فاصله ۱۵۰ متری
توسط راننده وسیله نقلیه عقبی که چراغهای رانندگی خود را روشن کرده دیده شود.
28 – هر یدک بایستی در قسمت عقب حداقل دارای دو منعکس‌کننده نور باشد. این
منعکس‌کننده نور بایستی به شکل مثلث متساوی‌الاضلاع بوده که‌راس آن به طرف بالا و
قاعده آن به طور افقی قرار گیرد. طول اضلاع این مثلث نبایستی کمتر از ۰.۱۵ متر یا
بیشتر از ۰.۲۰ متر باشد. در داخل مثلث‌نبایستی هیچ نوع چراغ یا علامتی نصب گردد.
این منعکس‌کننده‌ها از لحاظ دید بایستی دارای خصوصیات مذکور در بند ۲۷ فوق باشد.
در هر دو طرف‌یدک دورترین نقطه سطح روشن نسبت به مقطع طولی وسط یدک نبایستی از
آخرین لبه خارجی یدک بیش از ۰.۴ متر فاصله داشته باشد.
به هر حال یدکهایی که عرض آنها ۰.۸۰ متر تجاوز نکند می‌تواند در صورتی که به یک
موتورسیکلت بدون سایدکار ( اتاقک پهلو) متصل شده باشد دارای یک منعکس‌کننده نور باشد.
29 – هر یک باید در سمت جلو دو عدد (منعکس‌کننده نور به رنگ) سفید به شکلی غیر از
مثلث باشد. این منعکس‌کننده بایستی خصوصیات مذکور در‌بند ۲۷ فوق را از نظر دید و
تعیین موقعیت یدک داشته باشد.
30 – هر یدکی که عرض آن از ۱.۶۰ متر تجاوز نماید باید در قسمت جلو دارای دو چراغ
جانبی سفید باشد. این چراغها بایستی حتی‌الامکان نزدیک آخرین حد لبه یدک نصب گردند
به نحوی که دورترین لبه خارجی سطح روشن نسبت به مقطع طولی وسط یدک از آخرین حد
خارجی یدک بیش از۰.۱۵ متر فاصله نداشته باشد.
31 – به استثنای موتورسیکلت اعم از اینکه سایدکار (اتاقک پهلو) داشته یا نداشته
باشد هر وسیله نقلیه موتوری که بتواند در راه مسطح با سرعتی بیش از ۲۵ کیلومتر در
ساعت براند بایستی در قسمت عقب دو چراغ توقف قرمز رنگ داشته باشد. همین مقررات در
مورد یدکی که در وسیله نقلیه مرکب‌آخرین وسیله می‌باشد بایستی رعایت شود. به هر
حال در یدکهای کوچک که ابعاد آن مانند دید چراغ توقف وسیله نقلیه کشنده نباشد چراغ توقف لزومی ندارد.
32 – با توجه به این که کشورهای متعهد می‌توانند نسبت به تمام و یا قسمتی از این
تعهدات در مورد دوچرخه گازی که طبق بند ۲ ماده ۵۴ این‌کنوانسیون جزء موتورسیکلت
اعلام داشته معافیتهایی قائل شوند.
(الف) هر موتورسیکلت با و یا بدون سایدکار (اتاقک پهلو) بایستی به یک چراغ عبور
(نور پائین) با خصوصیات مذکور در بند ۲۲ فوق (از لحاظ رنگ و‌دید) مجهز باشد.
(ب) هر موتورسیکلت با و یا بدون سایدکار (اتاقک پهلو) که بتواند با سرعتی بیش از
40 کیلومتر در ساعت در راه مسطح حرکت کند بایستی علاوه بر چراغ عبور (نور پائین)
حداقل به یک چراغ رانندگی (نور بالا) با خصوصیات مذکور در بند ۲۱ فوق (از لحاظ
رنگ و دید) مجهز باشد. اگر چنین‌موتورسیکلتی بیش از یک چراغ عبور (نور پائین)
داشته باشد باید این چراغها را هر چه بیشتر نزدیک یکدیگر قرار داد.
(ج) موتورسیکلت با و یا بدون سایدکار (اتاقک پهلو) نبایستی بیش از یک چراغ عبور (نور پائین) و دو چراغ رانندگی (نور بالا) داشته باشد.
33 – هر موتورسیکلت که دارای سایدکار (اتاقک پهلو) باشد می‌تواند یک یا دو چراغ
جانبی با خصوصیات مذکور در بند ۲۳ فوق (از لحاظ رنگ و دید) داشته باشد. اگر
موتورسیکلتی دارای دو چراغ جانبی در قسمت جلو باشد باید آنها را هر چه بیشتر نزدیک
یکدیگر قرار داد. یک موتورسیکلت بدون سایدکار (اتاقک پهلو) نبایستی بیش از دو
چراغ جانبی در قسمت جلو داشته باشد.
34 – موتورسیکلت بدون سایدکار (اتاقک پهلو) بایستی در قسمت عقب یک چراغ جانبی با
خصوصیات مذکور در بند ۲۴ (الف) فوق (از لحاظ رنگ و دید) داشته باشد.
35 – هر موتورسیکلت بدون سایدکار (اتاقک پهلو) بایستی در قسمت عقب یک منعکس‌کننده نور طبق بند ۳ فوق (از لحاظ رنگ و دید) داشته باشد.
36 – با توجه باین که طرفهای متعهد می‌توانند دوچرخه گازی با و یا بدون سایدکار
(اتاقک پهلو) را که طبق بند ۲ ماده ۵۴ جزء موتورسیکلت اعلام‌داشته از این تعهد
معاف نماید هر موتورسیکلت بدون سایدکار (اتاقک پهلو) بایستی به یک چراغ توقف طبق
خصوصیات بند ۳۱ فوق مجهز باشد.
37 – با رعایت مقررات مربوط به چراغ و وسایلی که برای موتورسیکلت بدون سایدکار
(اتاقک پهلو) گفته شده هر سایدکار (اتاقک پهلو) متصل به موتورسیکلت بایستی در
جلو به یک چراغ جانبی طبق بند ۲۳ بالا (از لحاظ رنگ و دید) و در عقب به یک چراغ
جانبی طبق بند ۲۴ (الف) فوق (از‌لحاظ رنگ و دید) و همچنین یک عدد منعکس‌کننده
نور طبق بند ۲۷ فوق (از لحاظ رنگ و دید) و همچنین یک عدد منعکس کننده نور طبق بند
27فوق (از لحاظ رنگ و دید) مجهز باشد ارتباط الکتریکی باید طوری باشد که چراغ
جانبی جلو و عقب سایدکار (اتاقک پهلو) دارای یک چراغ رانندگی (نور بالا) و یک چراغ عبور (نور پائین) هم باشد.
38 – هر وسیله نقلیه موتوری سه چرخ که چرخهای آن نسبت به مقطع طولی وسط وسیله
نقلیه به طور قرینه قرار گرفته و طبق بند (ژ) ماده یک این‌کنوانسیون در زمره
موتورسیکلت به حساب آمده باشد بایستی به وسایلی که در بندهای ۲۱ و ۲۲ و ۲۳ و ۲۴
(الف) و ۲۷ و ۳۱ فوق ذکر شده مجهز‌باشد. به هر حال اگر عوض چنین وسیله نقلیه‌ای
از ۱.۳۰ متر تجاوز ننماید یک عدد چراغ رانندگی (نور بالا) و یک عدد چراغ عبور
(نور پائین) کفایت‌می‌نماید. در این مورد مقررات مربوط به فاصله سطح روشن نسبت به
لبه خارجی وسیله نقلیه رعایت نخواهد شد.
39 – به استثنای وسیله نقلیه‌ای که راننده آن می‌تواند تغییر جهت حرکت را از هر
گوشه‌ای با علائم دست قابل دید به سایر استفاده‌کنندگان از راه اعلام‌دارد کلیه
وسایل نقلیه دیگر بایستی مجهز به علائم جهت‌نمای ثابت با چراغهای فلاش زرد رنگ و
به تعداد زوج و قابل دید در شب و روز مجهز باشند‌تا بتوانند تغییر جهت را به سایر
استفاده‌کنندگان از راه تحت تأثیر تغییر جهت قرار می‌گیرند اعلام نمایند. فلاش
چراغ مذکور بایستی در هر دقیقه ۹۰مرتبه با تقریب ۳۰+ تکرار شود.
40 – چنانچه وسیله نقلیه‌ای غیر از موتورسیکلت با و یا بدون سایدکار (اتاقک پهلو)
دارای چراغهای مه باشد بایستی به رنگ سفید یا زرد انتخابی به‌تعداد دو عدد در جایی
نصب نماید که هیچیک از نقاط سطح روشن آن از بالاترین نقطه سطح روشن چراغهای عبور
(نور پائین) بالاتر نباشد و در هر دو‌طرف وسیله نقلیه دورترین نقطه سطح روشن نسبت
به مقطع طولی وسط وسیله از آخرین حد لبه خارجی آن بیش از ۰.۴ متر فاصله نداشته باشد.
41 – چراغ دنده عقب نبایستی خیرگی و ناراحتی بی‌جهت برای چشم سایر استفاده‌کنندگان
از راه فراهم نماید. چنانچه وسیله نقلیه موتوری به چنین چراغی مجهز باشد رنگ آن
بایستی سفید یا کهربایی و یا زرد انتخابی باشد. وسیله کنترل این چراغ باید طوری
باشد که فقط هنگامی که از دنده عقب‌استفاده می‌شود روشن گردد.
42 – در وسیله نقلیه موتوری و یا یدک هیچ چراغی غیر از چراغ علامت جهت‌نما نبایستی
از نوع فلاش باشد مگر آنهایی که طبق مقررات داخلی‌استفاده از آنها وسایل نقلیه
منفرد و یا وسایل نقلیه مرکبی را مشخص سازد که ملزم به رعایت مقررات کلی ترافیک
نبوده و یا حضورشان در راه مستلزم‌احتیاط خاصی از طرف سایر استفاده‌کنندگان از راه
می‌باشد. بخصوص وسایل نقلیه‌ای که حق تقدم دارند. (نظیر آمبولانس و وسایل
آتش‌نشانی و غیره)کاروانهای وسایل نقلیه و وسایل نقلیه به ابعاد و اندازه‌های
استثنایی و وسایل نقلیه و تجهیزات تعمیراتی و یا ساختمانی راه. به هر حال کشورهای
متعهد‌می‌تواند نصب چراغهای معینی را غیر از نور قرمز لازم دانسته و یا اجازه دهند
به نحوی که تمام و یا بعضی از آنها با علامت فلاش خطر خاصی را که‌وسیله نقلیه
هنگام علامت دادن به وجود می‌آورد اعلام دارند.
43 – از نظر این متمم :
(الف) ترکیب دو یا چند چراغ، اعم از اینکه برابر بوده یا نبوده ولی عمل و رنگ
آنها یکی باشد، در صورتی یک چراغ واحد محسوب می‌گردد که تصویر‌سطوح نورانی آنها بر
روی یک سطح قائم که عمود بر مقطع طولی وسط وسیله نقلیه قرار گیرد لااقل ۵۰%
کوچکترین مربع مستطیلی باشد که می‌توان به‌دور تصویر مزبور رسم نمود.
(ب) اگر یک سطح نورانی به شکل یک باند بوده و نسبت به مقطع طولی وسط وسیله نقلیه
به طور قرینه قرار گرفته باشد و حداقل ۴۰ سانتیمتر تا‌آخرین حد لبه خارجی وسیله
نقلیه امتداد داشته و فاصله آن نیز کمتر از ۸۰ سانتیمتر نباشد دو چراغ و یا چراغی
به تعداد زوج محسوب می‌گردد.روشنایی چنین سطح نورانی بایستی حداقل از دو چراغ که
در دو انتهای سطح نورانی قرار گفته تولید شود.
چنین سطح نورانی ممکن است شامل چندین چراغ بوده و تصویر سطح نورانی هر یک بر روی
یک سطح قائم، عمود بر مقطع طولی وسط وسیله‌نقلیه، حداقل %۵۰ کوچکترین مربع مستطیلی
باشد که می‌توان به دور تصویر مزبور رسم نمود.
44 – چراغهای یک وسیله نقلیه که دارای وظیفه مشابهی بوده و در یک جهت می‌تابند
بایستی همرنگ باشند. چراغها و منعکس‌کننده‌های زوج بایستی‌نسبت به مقطع طولی وسط
وسیله نقلیه به طور قرینه نصب گردند مگر آنکه شکل خارجی وسیله نقلیه قرینه نباشد.
نیروی هر دو چراغ اساساً بایستی‌برابر باشد.
45 – با توجه به مفاد بندهای دیگر این فصل، انواع چراغهای مختلف و منعکس‌کننده نور
را می‌توان در یک محفظه قرار داد مشروط بر اینکه هر یک از‌این چراغها و
منعکس‌کننده‌ها نور با مفاد قابل اجرای این متمم مطابقت داشته باشند.
فصل سوم – سایر احتیاجات مکانیز فرمان
۴۶ – هر وسیله نقلیه‌ای باید دارای دستگاه فرمان نیرومندی بوده که راننده با استفاده از آن بتواند جهت خود را به راحتی و سریع و با اطمینان تغییر دهد.
آیین‌نامه رانندگی (دیدن عقب)
47 – هر وسیله نقلیه موتوری به استثنای موتورسیکلت با و یا بدون سایدکار (اتاقک
پهلو) بایستی دارای یک و یا چند آینه رانندگی (دید عقب) باشد. تعداد و ابعاد و
ترتیب و نصب این آینه‌ها بایستی به نحوی باشد که راننده بتواند وسائط نقلیه پشت سر خود را ببیند.
وسیله اخطار سمعی
48 – هر وسیله نقلیه موتوری بایستی حداقل به یک وسیله اخطار سمعی (بوق) با قدرت
کافی مجهز باشد. صدای حاصله از وسیله اخطار سمعی(بوق) بایستی مداوم بوده و خشن و
بلند نباشد وسایل نقلیه‌ای که دارای حق تقدم هستند و وسایل نقلیه مسافری عمومی
می‌توانند وسایل اخطار‌سمعی دیگر که مقید باین خصوصیات نباشد داشته باشند.
برف پاک‌کن
49 – هر وسیله نقلیه موتوری که در قسمت جلو دارای شیشه می‌باشد بایستی حداقل مجهز
به یک برف پاک‌کن قوی و مؤثر در مناسبترین نقطه شیشه بوده و استفاده از برف پاک‌کن
نبایستی احتیاج به عمل دائمی راننده داشته باشد.
شیشه شور
50 – هر وسیله نقلیه‌ای که حداقل یک عدد برف پاک‌کن دارد بایستی به یک شیشه‌شور هم مجهز باشد.
شیشه جلو و پنجره‌ها
51 – در کلیه وسایل نقلیه موتوری و یدکها :
الف – شیشه‌هایی که قسمتی از بدنه وسیله نقلیه را تشکیل می‌دهد اعم از شیشه جلو و
شیشه‌های داخلی باید به نحوی باشد که در صورت شکستن خطر صدمات جسمانی ناشی از آن
به حداقل تعلیل یابد.
ب – شیشه جلو باید از ماده‌ای ساخته شود که شفافیت آن فاسد نشده و از پشت آن اشیاء
به طور وضوح دیده شوند و در صورت شکستن آن راننده باز‌هم دید روشن و کافی داشته باشد.
وسایل راندن به عقب
52 – هر وسیله نقلیه موتوری بایستی مجهز به دنده عقب بوده و راننده بتواند از روی
صندلی خود آن را کنترل نماید به هر حال دنده عقب در مورد موتورسیکلت و یا وسیله
نقلیه دوچرخه گازی که چرخهای آن نسبت به مقطع طولی وسط وسیله نقلیه به طور قرینه
قرار گرفته نبایستی اجباری باشد‌مگر آنکه حداکثر وزن مجاز آن از ۴۰۰ کیلوگرم تجاوز نموده باشد.
خفه‌کن (اگزوست)
53 – هر موتور احتراقی داخلی که برای راندن یک وسیله نقلیه به کار می‌رود بایستی
به خفه‌کن اگزوست مجهز باشد. ساختمان این وسیله باید به‌نحوی باشد که راننده
نتواند در حال رانندگی آن را از کار بیاندازد.
لاستیک
54 – چرخهای وسیله نقلیه و یدکهای آن بایستی دارای لاستیک‌های بادی بوده و شرایط ایمنی منجمله چسبندگی به زمین حتی در راههای مرطوب را نیز در بر داشته باشد.
سرعت نما
55 – هر وسیله نقلیه موتوری که بتواند با سرعتی بیش از ۴۰ کیلومتر در ساعت در راه
صاف حرکت کند بایستی به یک سرعت نما مجهز باشد. به هر حال کشورهای متعهد می‌توانند
دسته معینی از وسایل نقلیه موتوری و وسایل نقلیه سبک دیگر را از داشتن چنین وسیله‌ای معاف دارند.
لوازم اعلام خطر که وسایل نقلیه موتوری بایستی همراه خود داشته باشند.
56 – لوازم اشاره شده در بند ۵ ماده ۲۳ و بند ۶ متمم شماره یک این کنوانسیون بایستی یکی از دو وسایل زیر باشد :
(الف) صفحه‌ای که شامل یک مثلث متساوی‌الاضلاع بوده و طول هر ضلع آن از ۰.۴۰متر
کمتر نباشد. این مثلث باید حاشیه قرمز رنگی به عرض ۵%متر داشته و قسمت داخلی آن
خالی و یا رنگ روشنی داشته باشد. حاشیه قرمز رنگ بایستی از یک ماده شفاف روشن بوده
و یا به نوار شبرنگ مجهز‌باشد. این صفحه بایستی طوری باشد که بتوان آن را به طور
عمودی و محکم در زمین قرار داد.
(ب) وسایل مؤثر و مشابه دیگری که در مقررات داخلی کشور ثبت‌کننده وسیله نقلیه ذکر شده باشد.
وسیله ضد دزد
57 – هر وسیله نقلیه موتوری باید به یک وسیله ضد دزد که بتواند هنگام توقف یکی از لوازم اصلی وسیله نقلیه را از کار بیاندازد مجهز باشند.
وسیله اتصال برای یدکهای سبک
58 – به استثنای یدکهای سبک یدکهایی که مجهز به ترمز اتوماتیک مذکور در بند ۱۶ این
متمم نیستند بایستی علاوه بر وسایل اتصال اصلی مجهز به‌وسایل اتصال فرعی (زنجیر و
کابل و غیره) باشند تا در صورت شکستن وسایل اتصال اصلی وسایل فرعی از تماس میله
کشش با زمین جلوگیری کرده و عمل فرمان یدک را انجام دهند.
مقررات کلی
59 – (الف) قسمتها و تجهیزات فنی وسایل نقلیه موتوری تا آنجا که ممکن است نبایستی
خطر آتش‌سوزی و انفجار به وجود آورند و نیز نبایستی باعث خروج گازهای مضر و دودهای
تیره و بو و سر و صدا بشوند.
(ب) تا آنجا که ممکن است وسیله احتراق فشار قوی وسایل نقلیه موتوری نبایستی با
تولید پارازیت رادیویی مزاحمت محسوس فراهم نماید.
(ج) هر وسیله نقلیه موتوری باید طوری ساخته شود که میدان دید راننده در جلو و چپ و راست به حد کافی بوده و راننده بتواند با ایمنی رانندگی نماید.
(د) وسایل نقلیه موتوری و یدکها بایستی تا حد امکان طوری ساخته شده و مجهز باشند
که خطرات ناشی از سانحه را نسبت به سرنشینان و سایر استفاده‌کنندگان از راه کاهش
دهند. بخصوص نبایستی وسایل زینتی و اشیاء دیگری که برجستگی و شیارهای غیر ضروری در
داخل و یا خارج وسیله‌نقلیه به وجود می‌آورد و ممکن است برای سرنشینان و یا سایر
استفاده‌کنندگان از راه خطرناک باشد داشته باشد.
فصل چهار – معافیت‌ها
۶ – طرفهای متعاهد می‌توانند در داخله کشورشان معافیتهایی از مقررات این متمم در موارد زیر قائل شوند.
(الف) وسایل نقلیه موتوری و یدکهایی که طبق تعیین کارخانه سازنده نمی‌توانند
بیشتر از ۲۵ کیلومتر در ساعت در راه صاف حرکت کنند و یا آنهایی که‌طبق مقررات
داخلی سرعتشان به ۲۵ کیلومتر در ساعت محدود شده است.
(ب) درشکه‌های معلولین یعنی وسایل نقلیه موتوری کوچکی که بخصوص برای استفاده اشخاص
علیل و ناتوان ساخته شده (نه آنهایی که با تغییراتی‌باین صورت درآمده) و معمولاً
مورد استفاده این قبیل اشخاص قرار می‌گیرند.
(ج) وسایل نقلیه‌ای که برای آزمایشات خاصی به منظور کسب پیشرفتهای فنی و بهبود
ایمنی راه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
د – وسایل نقلیه ویژه و یا آنهایی که برای منظورهای خاصی تحت شرایط معینی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۶۱ – همچنین طرفهای متعاهد می‌توانند از مقررات این متمم در مورد وسایل نقلیه‌ای
که در کشورشان به ثبت رسیده و ممکن است وارد ترافیک بین‌المللی شوند معافیتهایی به
شرح زیر قائل شوند :
الف – استفاده از رنگ زرد کهربایی برای چراغهای جانبی مذکور در بند ۲۳ و ۳۰ این
متمم و همچنین استفاده از رنگ زرد کهربایی برای منعکس‌کننده‌های نور مذکور در بند ۲۹ این متمم.
ب – استفاده از رنگ قرمز برای چراغهای راهنما مذکور در بند ۳۹ این متمم که در قسمت
عقب وسیله نقلیه قرار داده می‌شود.
ج – استفاده از رنگ قرمز برای چراغهای مذکور در آخرین جمله بند ۴۲ این متمم که در
قسمت عقب وسیله نقلیه قرار داده می‌شود.
د – در مورد محل نصب چراغها در وسیله نقلیه‌ای که به منظور خاصی ساخته شده و شکل
خارجی آن طوری است که نمی‌توان مقررات گفته شده را‌بدون کمک از وسایل دیگری که به
راحتی در معرض تصادف و خسارات قرار می‌گیرد در مورد آن رعایت نمود.
ه – استفاده از چراغهای نور بالا به تعداد فرد و بیش از دو عدد در وسایل نقلیه
موتوری که خود به ثبت رسانده‌اند.
و – در مورد یدکهایی که بارهای طویل (تنه درخت لوله و غیره) را حمل کرده و اتصال آن به وسیله نقلیه کشنده فقط توسط بار انجام شده باشد.
فصل پنجم – مقررات انتقالی
۶۲ – وسائط نقلیه موتوری و یدکهایی که قبل از الحاق هر کشور باین کنوانسیون و یا
در سال بعد از ورود به کنوانسیون در آن کشور به ثبت رسیده و یا در سرویس گذارده
شده مقید مقررات این متمم نخواهند بود مشروط بر اینکه قسمتهای یک و دو و سه متمم
شماره ۶ کنوانسیون ترافیک راه ۱۹۴۹ را‌رعایت نمایند توصیف رنگ شیشه‌ها برای به دست
آوردن رنگهای اشاره شده در این متمم (خصوصیات تریکر و ماتیک) :
قرمز “حدود تمایل به زرد: ۰.۳۳۵ (((
“”ارغوانی ۱.: ۸۸% ((
سفید “”آبی: ۰.۳۱۰ ((
“”زرد: ۰.۵۰۰ ((
“”سبز: (۰.۶۴۰ + ۰.۱۵۰ ((
سبز : ۰.۴۴۰ ((
ارغوانی : (۰.۷۵۰ + ۰.۰۵۰ ((
“”قرمز : ۰.۳۸۲ ((
کهربایی : ۲. “”زرد ۱. : ۰.۴۲۹ ((
“قرمز ۱. : ۰.۳۸۹ ((
“سفید ۱. : ۰.۰۰۷ ((
زرد انتخابی ۳. : “قرمز ۱. ( (۰.۵۸۰ + ۰.۱۳۸ ((
“سبز ۱. : ۰.۱۰۰ – ۱.۲۹ ((
“سفید ۱. : ۰.۹۶۶ ((( – ((
“طیف ۱. : ۰.۹۹۲ (( – ((
برای بررسی خصوصیات رنگ شیشه‌ها بایستی یک منبع نوری سفید در یک درجه حرارت رنگ
2854 درجه ( مطابق با روشنایی ( کمیسیون روشنایی بین‌المللی “(((” مورد استفاده قرار گیرد.
1 – در این مورد حدود تمایل متفاوتی از آنچه توسط ((( توصیه شده اتخاذ گردیده زیرا
ولتاژ برق در قطبین لامپ‌ها به طور قابل توجهی متفاوت خواهد بود.
2 – در مورد رنگ علائم وسائط نقلیه که تاکنون “نارنجی” و یا نارنجی زرد نامیده
می‌شد به کار می‌رود یا قسمت مخصوص منطقه “زرد” مثلث رنگهای((((مطابقت دارد.
3 – فقط در مورد چراغهای نور پائین و نور بالا به کار می‌رود انتخاب این رنگ در
مورد خاص برای چراغهای مه مشروط بر اینکه عامل خلوص کمتر از۰.۸۲۰ می‌باشد
رضایت‌بخش خواهد بود حدود تمایل به سفید یعنی ۰.۹۶۶ + ( – ( ( در این مورد ۰.۹۴۰ ((( ( ( و ۰.۴۴۰ ( ( خواهد بود.
متمم شماره شش
گواهینامه رانندگی داخلی
۱ – گواهینامه‌های رانندگی داخلی یا بایستی یک صفحه به مقطع (۷ () (۷۴ ((۱۰۵
میلیمتر) و یا صفحه‌ای دو برابر قطع مذکور (۱۴۸ ( ۱۰۵ میلیمتر) و یا سه برابر (۲۲۲
( ۱۰۵ میلیمتر) باشد که بتوان ضمن تا کردن آن به قطع مذکور درآورد رنگ آن بایستی صورتی ((((() باشد.
۲ – گواهینامه بایستی به زبان و یا زبانهایی چاپ شود که مقامات صادرکننده و یا
مقاماتی که اختیار صدور گواهینامه را واگذار کرده تعیین می‌کنند. به‌هر حال عنوان
آن بایستی به زبان فرانسه و باین شرح باشد “(((((((((( (((((() اعم از اینکه به زبان دیگر ترجمه شده و یا نشده باشد.
۳ – مطالبی که در گواهینامه با دست و یا به وسیله ماشین تحریر نوشته می‌شود بایستی
یا به حروف لاتین و یا حروف انگلیسی خطی و یا آنکه به این فرم‌ها تکرار شود.
۴ – دو صفحه از گواهینامه بایستی مطابق صفحه‌های شماره ۱ و۲ مدل زیر باشند. چنانچه
با توجه به بند ۴ ماده ۴۱ این کنوانسیون در طبقه‌بندی و ( و( و ( و ( و ( صفحات
مذکور و یا حروف عاطفی آن و یا در اصول مطالبی که مربوط به شناسایی دارنده
گواهینامه می‌باشد تغییراتی داده نشود ولی‌تغییرات جزیی در مدلهای مذکور داده شده
خلاف مقررات این بند نخواهد بود.
گواهینامه‌ای داخلی صادره بر طبق مدل متمم شمار ۹ کنوانسیون ۱۹ سپتامبر ۱۹۴۹ ژنو
در مورد عبور و مرور راه برابر مقررات این متمم شناخته‌می‌شوند.
۵ – وجود و یا عدم وجود صفحه سوم مدل و همچنین ثبت مطالب بیشتر در گواهینامه بستگی
به مقررات داخلی دارد. اگر در گواهینامه برای تغییرات آدرس جایی در نظر گرفته شود
بایستی به استثنای گواهینامه‌های صادره بر طبق متمم شماره ۵ کنوانسیون ۱۹۴۹ در ظهر
سوم گواهینامه‌های صادره در‌قسمت بالای صفحه در نظر گرفته شود.
1 – در مدلهایی که یک تاخوردگی (اگر طوری تاخورده باشد که صفحه روی گواهینامه
صفحه مدل نباشد) و یا دو مرتبه تا خوردگی داشته باشد ثبت شماره ۱ مدل را می‌توان در
صفحه روی گواهینامه قرار داد.
2 – نام کشور با علامت ممیزه به طوری که در متمم شماره ۳ این کنوانسیون توصیف شده است. توضیحات فوق شامل این مورد هم خواهد بود.
3 – اسم شوهر و یا پدر را می‌توان در اینجا ثبت نمود.
4 – اگر تاریخ تولد معلوم نباشد سن تقریبی در روز صدور گواهینامه ثبت شود.
5 – اگر محل تولد معلوم نباشد سفید گذارده شود.
6 – “یا اثر انگشت” امضاء و یا اثر انگشت و جایی را که برای آن در گواهینامه در نظر گرفته شده می‌توان حذف نمود.
7 – ثبت صفحه سوم مدل در گواهینامه اختیاری است.
8 – امضاء و مهر مقام صادرکننده گواهینامه و یا مؤسسه‌ای که اختیار صدور گواهینامه
به آن داده شده در مدلهایی که یک تاخوردگی (اگر طوری تاخورده باشد که صفحه روی
گواهینامه صفحه مدل نباشد) و یا دو مرتبه تاخوردگی داشته باشد امضاء و یا مهر را
می‌توان در صفحه روی گواهینامه قرار داد.
9 – مهر و امضاء مقام صادرکننده گواهینامه و در صورت لزوم تاریخی که امضاء و یا
مهر زده می‌شود. این مهر و یا امضاء بایستی در ستون سمت راست صفحه دوم مدل در
مقابل طبقه‌بندی وسایل نقلیه و مخصوصاً در برابر طبقه‌ای که گواهینامه بری آن صادر
شده زده شود. این مقررات در مورد اطلاعاتی‌هم که مربوط به تمدید گواهینامه بوده و
بایستی در ستون سمت راست صفحه سوم مدل ثبت شده لازم‌الاجرا است. کشورهای متعهد
می‌توانند به جای امضاء و یا مهر در ستون سمت راست صفحه دوم مدل یک ماده جدیدی به
عنوان طبقه‌بندی تحت شماره ۸ در صفحه یک مدل اضافه نمایند و حرف طبقه و یا طبقاتی
که گواهینامه برای آن معتبر است به اضافه یک ستاره برای هر طبقه‌ای که گواهینامه
برای آن اعتبار ندارد در مقابل آن وارد نمایند (مثلاً: “۸ – طبقات ( و (“).
10 – محل ثبت سایر طبقاتی که در مقررات داخلی توصیف شده.
11 – محل ثبت ملاحظات اضافی در صورتی که وجود داشته باشد توسط مقامات صلاحیتدار
کشور صادرکننده شامل شرایطی که استفاده از وسایل نقلیه را محدود می‌کند ( مثلاً :
لزوم داشتن عینک صحیح و “فقط برای وسیله نقلیه شماره….. اعتبار دارد” و “وسیله
نقلیه بایستی طوری مجهز باشد که‌راندن آن توسط شخص یک پا میسر باشد”). در صورتی که
طبق قسمت دوم بند ۹ عمل شود ثبت این ملاحظات اضافی در صفحه شماره یک مدل ترجیح دارد.
سایر موضوعات را می‌توان در صفحه‌ای غیر از صفحات مدل وارد نمود.
(جدول:
متمم شماره هفت
گواهینامه رانندگی بین‌المللی
۱ – گواهینامه بین‌المللی بایستی به صورت دفترچه به قطع ((() (۱۴۸ ( ۱۰۵ میلیمتر) تنظیم و جلد آن به رنگ خاکستری و صفحات داخلی آن سفید باشد.
۲ – خارج جلد رویی و داخل آن بایستی به ترتیب با صفحه‌های مدل شماره یک و دو زیر
مطابقت داشته و به زبان ملی و یا یکی از زبانهای کشور صادرکننده چاپ شود. دو صفحه
آخر داخل گواهینامه بایستی برابر صفحه‌های مدل شماره ۳ و به زبان فرانسه باشد. در
صفحات داخلی که قبل از دو‌صفحه مزبور قرار دارند بایستی صفحه اول دو صفحه مذکور به
چند زبان شامل انگلیسی و روسی و اسپانیایی تکرار شود.
۳ – مطالبی که در گواهینامه با دست و یا ماشین تحریر نوشته می‌شود بایستی به حروف لاتین و یا حروف انگلیسی خطی باشد.
۴ – طرفهای متعاهدی که گواهینامه رانندگی بین‌المللی صادر کرده و یا اجازه صدور آن را می‌دهند چنانچه جلد گواهینامه‌های صادره آنها به زبان غیر از انگلیسی و یا فرانسه و یا روسی و یا اسپانیایی باشد بایستی ترجمه متن صفحه مدل شماره ۳ را به آن زبان برای دبیر کل سازمان ملل ارسال دارند.
صفحه مدل شماره ۱ (خارج جلد رویی)
(جدول:
1. نام کشور صادرکننده و علامت ممیزه مذکور در متمم شماره ۳
2. سه سال بعد از تاریخ صدور و یا تاریخ انقضای اعتبار گواهینامه داخلی هر کدام زودتر باشد.
3. امضای مقام یا مؤسسه‌ای که گواهینامه را صادر می‌کند.
4. لاک و یا مهر مقام یا مؤسسه صادرکننده گواهینامه.
(جدول:
5. مثلاً “داشتن عینک صحیح” یا “فقط برای وسیله شماره…… اعتبار دارد. و یا
“وسیله نقلیه باید طوری مجهز باشد که راندن آن توسط شخص یک پا‌ممکن باشد. ۶. یا اثر انگشت …… ۷. اسم کشور ……
8. امضا و لاک و یا مهر مقامی که اعتبار گواهینامه را در کشور خود سلب نموده …..
اگر محلی که در این صفحه برای سلب صلاحیت در نظر گرفته شده‌قبلاً مورد استفاده قرار گرفته شده باشد هر گونه سلب صلاحیت دیگری باید در ظهر این صفحه وارد گردد.
(جدول:
1. نام پدر و یا شوهر را می‌توان در اینجا ثبت نمود.
2. اگر محل تولد معلوم نباشد سفید گذارده شود.
3. اگر تاریخ تولد معلوم نباشد سن تقریبی در روز صدور گواهینامه ثبت شود.
4. لاک و مهر مقام و یا مؤسسه صادرکننده گواهینامه. این لاک و یا مهر در مقابل
طبقات ( و ( و ( و ( و ( بایستی فقط موقعی زده شود که راننده حق راندن وسایط نقلیه مورد نظر را داشته باشد.
صفحه مدل شماره ۲ (داخلی جلد رویی)
(جدول:
1. در این قسمت نام طرفهای متعاهدی که دارنده گواهینامه معمولاً سکونت دارد وارد می‌شود. داده می‌شود.
2. جایی که برای ثبت طرفهای متعاهد در نظر گرفته شده (اختیاری است).
کنوانسیون فوق مشتمل بر یک مقدمه و پنجاه و شش ماده و هفت ضمیمه منضم به قانون الحاق ایران به کنوانسیون عبور و مرور در جاده‌ها و کنوانسیون مربوط به علائم راهها می‌باشد.
رییس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی
“کنوانسیون راجع به علائم راهها”
طرفهای متعاهد
با تأیید لزوم وحدت علائم راهها به منظور تسهیل ترافیک بین‌المللی و افزایش ایمنی در راهها نسبت به مقررات، زیر توافق نمودند :
فصل ۱ – مقررات عمومی
ماده ۱ – تعاریف.
اصطلاحات و کلماتی که در این کنوانسیون به کار برده شده دارای معانی ذیل می‌باشد:
(الف) “قوانین داخلی” هر طرف متعاهد عبارت است از کلیه قوانین و مقررات ملی و محلی قابل اجرا در قلمرو طرف متعاهد مذکور.
(ب) “منطقه مسکونی” عبارت از منطقه‌ای است که دارای تابلوهای ورود و خروج بوده یا در غیر این صورت طبق قوانین محلی تعریف شده است.
(ج) “راه” عبارت است از تمامی سطح خیابان جاده – کوچه و کلیه معابری که برای عبور و مرور عموم باز است.
(د) “سواره‌رو” عبارت از قسمتی از راه است که معمولاً برای ترافیک وسائط نقلیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. یک راه ممکن است شامل چندین سواره‌رو باشد که به وسیله باند جداگانه یا اختلاف سطح کاملاً از هم مجزا باشند.
(ه) “گذرگاه” عبارت است از تقسیمات طولی که سواره‌رو بدان تقسیم گردیده و عرض آن
برای عبور یک ردیف وسائط نقلیه موتوری غیر از موتورسیکلت کافی باشد اعم از اینکه
به وسیله خط‌کشی طولی راه مشخص شده یا نشده باشد.
(و) “تقاطع” عبارت است از چهار راه و انشعاب راههای هم سطح مشتمل بر فضای بازی که از تشکیل این چهار راه یا انشعاب راهها به وجود آمده.
(ز) “تقاطع هم سطح” عبارت است از برخورد بین یک راه و یک راه‌آهن یا خط تراموای.
(ح) “شاهراه” عبارت از راهی است که اختصاصاً برای ترافیک وسائط نقلیه موتوری ساخته
شده و به املاک مجاور خود راه پیدا نمی‌کند و دارای‌خصوصیات زیر است.
(() جز در مناطق خاص یا در موارد موقتی دارای قسمتهای “سواره‌رو” دوطرفه باشد که
توسط باند مجزاکننده یا استثنا با وسائل دیگری از یکدیگر جدا‌شده‌اند.
((() با هیچ راه یا راه‌آهن یا خط تراموای یا راه پیاده رو در یک سطح تقاطع ندارد.
(((() مخصوصاً به عنوان شاهراه علامت‌گذاری شده باشد.
(ط) ایستادن و توقف وسیله نقلیه.
(() “ایستادن” عبارت است از توقف وسیله نقلیه به مدت کوتاه برای پیاده و سوار
کردن مسافر یا بارگیری و تخلیه بار.
((() “توقف” عبارت است از ایستادن وسیله نقلیه به مدت نسبتاً طولانی یا بجز در
مواردی که به منظور اجتناب از تصادم یا برخورد با مانع یا رعایت‌مقررات راهنمایی و
رانندگی که مدت ایستادن از نظر پیاده یا سوار کردن مسافر یا بار محدود نباشد.
معذالک طرفهای متعاهد مجازند وسیله نقلیه‌ای را که مشمول بند ((() فوق‌الذکر
می‌باشد از نظر مدت ایستادن یا توقف بر طبق قوانین داخلی تعیین و‌رفتار نمایند.
(ی) “دوچرخه” عبارت از وسیله نقلیه‌ای است که لااقل دارای دو چرخ بوده و منحصراً
با نیروی عضلانی شخصی که سوار آن است توسط پدال یا‌اهرم‌های دستی حرکت نماید.
(ک) ” دوچرخه گازی” عبارت است از وسیله نقلیه‌ای که دارای دو یا سه چرخ بوده و
مجهز به یک موتور احتراق داخلی باشد یا سیلندری به ظرفیت‌کمتر از ۵۰ سانتیمتر مکعب
و حداکثر سرعت از ۵۰ کیلومتر در ساعت تجاوز نکند.
به هر حال طرفهای متعاهد می‌توانند طبق قوانین داخلی خود وسائط نقلیه‌ای را که
دارای خصوصیات دوچرخه نبوده (از نظر طرز استفاده) مخصوصاً‌فاقد کیفیت راندن توسط
پدال باشد یا حداکثر سرعت و وزن یا بعضی از خصوصیات موتور آنها از حدود معین تجاوز
کند “دوچرخه گازی” تلقی ننمایند.این توضیحات مانع از آن نمی‌شود که در طرفهای
متعاهد در اجرای مقررات دوچرخه گازی را از نظر عبور و مرور عیناً مانند دوچرخه تلقی
نمایند.
(ل) “موتورسیکلت” عبارت است از وسیله نقلیه‌ای که دارای دو چرخ با یا بدون
سایدکار (اتاقک پهلو) و مجهز به یک موتور محرکه باشد. طرفهایمتعاهد می‌توانند
سه‌چرخه‌هایی را که وزن خالی آن از ۴۰۰ کیلو تجاوز نکند در قوانین داخلی خود مانند
موتورسیکلت تقی کنند. کلمه (موتورسیکلت)شامل دوچرخه گازی نخواهد شد.
(م) “وسیله نقلیه خودرو” عبارت است از هر گونه وسیله نقلیه موتوری قابل حرکت در
معابر به استثنای دوچرخه گازی که در طرفهای متعاهد به‌عنوان موتورسیکلت تلقی
نمی‌شود و همچنین وسایط نقلیه‌ای که بر روی ریل حرکت می‌کنند.
(ن) “وسیله نقلیه موتوری” عبارت است از هر گونه وسیله نقلیه خودرو که معمولاً برای
حمل مسافر یا بار و یا کشیدن وسیله نقلیه دیگری که مسافر و‌بار حمل می‌کنند در راه
مورد استفاده قرار گیرد. این مورد شامل اتوبوسهای برقی نیز بوده ولی شامل وسائط
نقلیه‌ای که بر روی ریل حرکت می‌نمایند و‌تراکتورهای کشاورزی که به طور اتفاقی
برای حمل مسافر و بار در راه و یا کشیدن وسیله نقلیه دیگری که مسافر و بار حمل
می‌کنند نخواهد بود.
(س) “یدک” عبارت از وسیله نقلیه‌ای است که توسط وسیله نقلیه خودرو کشیده می‌شود و
شامل شبه یدک نیز خواهد بود.
(ع) ” شبه یدک” عبارت از یدکی است که به یک وسیله نقلیه دیگر به طوری متصل می‌گردد
که قسمتی از وزن بار آن توسط وسیله نقلیه موتوری حمل‌می‌شود.
(ف) “راننده” کسی است که وسیله نقلیه موتوری یا سایر وسائط نقلیه (مشتمل بر
دوچرخه) را می‌راند یا گاو از به صورت واحد یا گله یا گله گوسفند یا‌حیوانات بارکش
یا زین شده را در جاده هدایت می‌کند.
(ض) “حداکثر وزن مجاز” عبارت است از مجموع وزن وسیله نقلیه و حداکثر بار مجاز آن
که از طرف مقام صلاحیتدار کشوری که وسیله نقلیه در آن‌شماره‌گذاری شده اعلام
گردیده باشد.
(ق) “وزن بارگیری شده” عبارت است از مجموع وزن واقعی وسیله نقلیه به اضافه وزن
مسافرین و کارکنان و محمولات آن.
(ر) “سمت حرکت” عبارت است از سمت دست راست که طبق قوانین داخلی راننده وسیله
نقلیه بایستی به وسیله نقلیه مقابل اجازه دهد از سمت چپ او عبور کند. در غیر این
صورت این عبارات به معنی حرکت از سمت چپ خواهد بود.
(ش) “ضرورت رعایت حق تقدم عبور” باین معنی است که رانندگان ضمن هدایت وسیله نقلیه
خود و با شروع به حرکت بایستی طوری حرکت نمایند که‌موجب تغییر ناگهانی جهت یا سرعت سایر وسایط نقلیه نگردند.
ماده ۲ – ضمائم کنوانسیون
ضمائم کنوانسیون عبارتند از:
ضمیمه ۱ – علائم خطر، به استثناء علائمی که در محل تقاطع یا تقاطع هم سطح قرار داده می‌شود.
ضمیمه ۲ – علائم تقدم عبور در تقاطع، علائم خطر در نزدیکی تقاطع‌ها و علائم تقدم عبور در قسمتهای باریک راه.
ضمیمه ۳ – علائم مربوط به تقاطع‌های هم سطح.
ضمیمه ۴ – علائم انتظامی به استثناء علائم تقدم عبور، علائم توقف و ایستادن.
ضمیمه ۵ – علائم اطلاعاتی به استثناء علائم توقف
ضمیمه ۶ – علائم توقف و ایستادن
ضمیمه ۷ – صفحات اضافی
ضمیمه ۸ – خط‌کشی راه
ضمیمه ۹ – تهیه علائم رنگ و نقوش و صفحات اضافی مذکور در ضمائم ۱ تا ۷ که جزو لایتجزای این کنوانسیون می‌باشند.
ماده ۳ – وظایف طرفهای متعاهد
1 – (الف) طرفهای متعاهد این کنوانسیون سیستم علائم راهها و خط‌کشی راهها را که در این کنوانسیون بیان شده قبول نموده و متعهدند آن را در اسرع وقت با قوانین داخلی تطبیق نمایند.
(() طرفهای متعاهد با توجه به محدودیتهای زمانی تعیین شده در بندهای ۲ و ۳ ماده
بایستی به جای علائمی که در این کنوانسیون به منظور یک قاعده یا مقررات خاصی برای
استفاده‌کنندگان از راهها بیان گردیده علائم دیگری را برای اعلام قاعده و مقررات مزبور به کار برند.
((() در مواردی که در این کنوانسیون علامتی به منظور اعلام یک قاعده یا مقررات
خاصی برای استفاده‌کنندگان از راهها تعیین نشده باشد طرفهای متعاهد مجاز
می‌باشند برای منظورهای فوق هر گونه علامتی را که مایل باشند به کار برند مشروط بر
آنکه آن علائم در این کنوانسیون دارای معنی‌دیگری نباشد و نیز با سیستمی که در این
کنوانسیون تعیین شده مطابقت داشته باشد.
(ب) به منظور بهبود در نحوه کنترل عبور و مرور طرفهای متعاهد می‌توانند پس از
آزمایشات روشهای مختلف در قسمتی از راهها پیشنهادات خود را در زمینه این اصلاحات ارائه نمایند.
2 – طرفهای متعاهد ملزم می‌باشند از تاریخ اجرای این کنوانسیون در قلمرو خود
حداکثر ظرف چهار سال هر گونه علامت، نقش، نصب و خط‌کشی را‌که مربوط به سیستم معینه
در این کنوانسیون بوده ولی به معنی دیگری به کار رفته باشد تعویض یا تکمیل نمایند.
3 – طرفهای متعاهد ملزم می‌باشند از تاریخ اجرای این کنوانسیون در قلمرو خود
حداکثر ظرف ۱۵ سال هر گونه علامت، نقش، نصب و خط‌کشی را‌که منطبق با سیستم مقرره
در این کنوانسیون نباشد تعویض نمایند. ضمناً در ظرف این مدت برای آشنا نمودن
استفاده‌کنندگان از راهها به سیستم جدید‌ممکن است علاوه بر علائم و نقوش معینه در
این کنوانسیون علائم نقوش قبلی نیز به کار برده شوند.
4 – مندرجات این کنوانسیون نباید طوری تعبیر شود که طرفهای متعاهدی ملزم به قبول
تمام انواع علائم و خط‌کشی مقرره در این کنوانسیون‌می‌باشند بلکه طرفهای متعاهد
بایستی تعداد و انواع علائم و خط‌کشی را که لازم بدانند اقتباس نمایند.
ماده ۴ – مراتب زیر برای طرفهای متعاهد ممنوع می‌باشد:
(الف) نصب و الحاق هر گونه علامت غیر از علامت راهنمایی به کلیه وسائل هدایت و
کنترل عبور و مرور – معذالک چنانچه طرفهای متعاهد یا‌واحدهای تابعه آنها نصب
تابلوی اطلاعاتی مخصوصی را از طرف یک سازمان مذکور غیر انتفاعی مجاز بدانند
می‌توانند اجازه دهند که علامت مختصه‌سازمان مذکور روی تابلو یا پایه آن نصب شود
مشروط بر آنکه این عمل درک مفهوم آن علامت را مشکل نسازد.
(ب) نصب هر گونه تابلو، آگهی، علامت که با کلیه وسایل هدایت و کنترل عبور و مرور
موجب اشتباه یا تقلیل رویت آنها شده و یا سبب گمراهی‌رانندگان شود و ایمنی عبور و
مرور را مختل سازد.
فصل ۲ علائم راهها
ماده ۵ – ۱ – سیستم مقرره در این کنوانسیون به طبقات زیر تقسیم می‌گردد :
(الف) علائم خطر
این علائم برای اعلام خطر به رانندگان در راهها و آگاه نمودن آنان از نوع خطر
مورد استفاده قرار می‌گیرد.
(ب) علائم انتظامی:
این علائم برای آگاه ساختن رانندگان به محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی است که باید از
آن پیروی کنند این علائم به شرح زیر می‌باشد :
(() علائم حق تقدم عبور.
((() علائم ممنوعیت یا محدودیت
(((() علائم بازدارنده یا حکم‌کننده.
(ج) علائم اطلاعاتی :
این علائم بری هدایت رانندگان در ضمن مسافرت یا برای آگاه ساختن رانندگان از
اطلاعات لازم به کار برده می‌شوند مانند :
(() علائم پیش آگاهی.
((() علائم جهت‌نما.
(((() علائم مشخصات راه.
((() علائم شناسایی محل.
(() علائم تأییدکننده.
((() علائم دیگری که اطلاعات لازم را به رانندگان وسایط نقلیه می‌دهند.
(((() علائم دیگری که تسهیلات لازم را با استفاده‌کنندگان از راه اعلام می‌دارند.
2 – در مواردی که این کنوانسیون انتخاب بین چندین علامت یا نقش را مخیر می‌سازد بایستی :
(الف) طرفهای متعاهد فقط یکی از آن علائم یا نقوش را برای تمام قلمرو خود اختیار کنند.
(ب) طرفهای متعاهد کوشش نمایند که علائم منتخب را در موافقتنامه‌های منطقه‌ای منظور نمایند.
(ج) مقررات بند ۳ این کنوانسیون شامل انواع علائم و نقوشی که انتخاب شده‌اند نیز می‌باشد.
ماده ۶ –
۱ – علائم باید طوری نصب شوند که رویت آنها برای رانندگان به سهولت و به
موقع عملی باشد، علائم معمولاً در طرفی از راه که جهت ترافیک اقتضا می‌کند گذارده
خواهند شد. معهذا ممکن است در بالای قسمت سواره (((((((((() قرار گیرند.
هر علامتی که در کنار راه و در جهتی که ترافیک اقتضا می‌کند نصب شود اگر اوضاع و
احوال محل طوری باشد که رویت آن به موقع از طرف راننده ممکن نباشد در بالا و طرف
دیگر راه نیز مکرر قرار داده خواهد شد.
2 – کلیه علائمی که در تمام عرض راهی که برای ترافیک باز است نصب شده برای
رانندگان لازم‌الرعایه است. معهذا، ممکن است علائمی نصب گردند که فقط در یک یا
چندین ردیف راه که به وسیله خطوط طولی مشخص شده است قابل رعایت و اجرا باشد.
3 – در مواقعی که به نظر مقامات صلاحیتدار در کنار راهی که دارای گذرگاههای متعدد
می‌باشد از نصب یک علامت نتیجه مطلوب حاصل نمی‌گردد‌ممکن است در این حالت علامت
روی خط مجزاکننده ((((((((((((((() نصب شود و دیگر لزومی برای تجدید آن در کنار جدول یا شانه راه نمی‌باشد.
4 – توصیه می‌گردد که در قوانین داخلی مراتب زیر پیش‌بینی گردد:
(الف) علائم طوری قرار داده شود که مانع تردد وسائط نقلیه در قسمت سواره‌رو
((((((((((() نگردد و چنانچه در کنار جدول یا شانه راه قرار داده شوند تا حد امکان
مانع عبور پیاده‌ها نشوند. ارتفاع لبه زیرین علائم از سطح راه برای کلیه علائم
بایستی حتی‌المقدور یکنواخت و یکسان باشد.
ب – ابعاد صفحه علائم بایستی طوری باشند که از مسافت کافی قابل رویت و درک باشند.
با توجه به مقررات قسمت (ج) این بند ابعاد بایستی متناسب و منطبق با سرعت مجاز وسایط نقلیه انتخاب شوند.
ج – ابعاد علائم خطر و علائم انتظامی در قلمرو هر طرف متعاهد بایستی یکنواخت باشند. علی‌القاعده برای هر نوع علامت چهار اندازه وجود خواهد داشت : کوچک، معمولی بزرگ و خیلی بزرگ.
از علائم کوچک در نقاطی که اوضاع و احوال اجازه استفاده از علائم معمولی را
نمی‌دهد یا ترافیک می‌تواند به کندی انجام گیرد بایستی استفاده شود و نیز ممکن است
برای تکرار یک علامت قبلی نیز به کار رود.
علائم بزرگ بایستی در راههای خیلی عریض که دارای ترافیک سریع می‌باشد مورد استفاده قرار گیرند.
علائم خیلی بزرگ بایستی در راههایی که دارای ترافیک خیلی سریع می‌باشد مانند شاهراهها ((((((((((() مورد استفاده قرار گیرند.
ماده ۷ –
۱ – توصیه می‌گردد که در قوانین داخلی پیش‌بینی شود تا برای آنکه علائم
راهها مخصوصاً علائم خطر و علائم انتظامی در شب بیشتر قابل رویت و خوانا باشند به
مواد یا آلات منعکس‌کننده نور مجهز شوند مشروط بر آنکه نتیجه این عمل باعث خیره
شدن رانندگان نشود. علائم ایستادن و‌توقف که در خیابانهای روشن مسکونی نصب
می‌باشند از این قاعده مستثنی هستند.
2 – این کنوانسیون استعمال علائمی را که به منظور اعلام خبر، اخطار یا مقرراتی که
فقط در موارد معین یا در روزهای معین بایستی به کار برده شود و صرفاً در مواقع لازم
برای اعلام اطلاع مربوطه قابل رویت باشد منع نمی‌کند.
ماده ۸ – ۱ – به منظور شناسایی بهتر علائم بین‌المللی، سیستم علائم مقرره در این
کنوانسیون بر اساس استفاده از خصوصیات اشکال و رنگهای هر کدام از علائم و نیز
حتی‌المقدور بر پایه استفاده از نقوش غیر از خط نوشته‌ها تعیین شده است.
هنگامی که طرفهای متعاهد تغییر و اصلاحی در علائم ضروری بدانند، تغییرات و
اصلاحات نبایستی خصوصیات اصل آنها را تغییر دهند.
2 – طرفهای متعاهدی که بخواهند بر طبق قسمت ۲ بند ۱ ماده ۳ این کنوانسیون علائم و
نقوش دیگری را که در کنوانسیون حاضر تجویز نشده مورد استفاده قرار دهند بایستی،
موافقتنامه منطقه‌ای برای استفاده از چنان علائم و نقوش جدید تحصیل کنند.
3 – این کنوانسیون افزودن خط نوشته را در یک صفحه مستطیل شکل زیر علامت یا در یک
صفحه مستطیل شکل شامل علامت منع می‌کند. ممکن است چنین خط نوشته‌ای را مشروط بر
اینکه مفهوم علامت را برای رانندگانی که نمی‌توانند خط نوشته را درک کنند مشکل
نسازد روی خط علامت قرار‌داد.
4 – هنگامی که مقامات صلاحیتدار لازم بدانند که معنی یک علامت خیلی صریح‌تر باشد
یا در مورد علائم انتظامی رعایت آن را به گروه خاصی از رانندگان یا به ایام خاصی
منحصر سازند و هنگامی که ابلاغ اطلاعات لازم با یک علامت اضافی یا به وسیله اعداد
به نحوی که در ضمائم کنوانسیون حاضر مقرر شده ممکن نباشد، بایستی یک خط نوشته در
یک صفحه مستطیل شکل زیر علامت قرار داده شود.
گرچه می‌توان به جای چنین خط نوشته‌ها یک یا چند علامت نقش در همان صفحه قرار داده یا به آن اضافه نمود.
5 – خط نوشته‌های مورد اشاره در بندهای ۳ و ۴ این ماده بایستی به زبان ملی یا به
یک یا چند زبان ملی و نیز چنانچه طرفهای متعاهد لازم بداند به زبانهای دیگر
مخصوصاً به زبانهای رسمی ملل متحد نوشته شود.
ماده ۹ – علائم خطر
1 – قسمت الف ضمیمه شماره ۱ این کنوانسیون مدلهای علائم خطر را نشان می‌دهد قسمت ب
نقوشی را که باید روی این علائم قرار داد نشان داده و دستورات استفاده از آنها را بیان می‌کند.
معهذا، بر طبق بند ۲ ماده ۴۶ این کنوانسیون هر دولت بایستی دبیر کل سازمان ملل
متحد را آگاه سازد که علائم و نقوش اعلام خطر برای تقاطع مذکور در ضمیمه شماره ۲ و
نقوش اعلام خطر برای تقاطع هم سطح مذکور در ضمیمه شماره ۳ کدام یک از علائم (( و
(( را به عنوان مدل علائم خطر‌انتخاب کرده است.
2 – تعداد علائم خطر بایستی بدون لزوم افزوده شوند. لیکن این علائم بایستی در
محلهایی از راه طوری نصب گردند که رانندگان را از مخاطرات احتمالی به موقع آگاه
سازند.
3 – علائم خطر بایستی در مسافتی از محل خطر قرار داده شوند که با توجه به وضع
ترافیک راه و سرعت مجاز وسیله نقلیه و مسافت رویت در شب و روز مؤثر باشند.
4 – مسافت بین علامت و شروع منطقه خطرناک راه ممکن است در یک صفحه اضافی دیگر
مطابق مدل ۱ ضمیمه شماره ۷ کنوانسیون نشان داده شود و در مسافتی که ضمیمه مذکور
تعیین شده قرار داده شود.
این اطلاعات بایستی در مواقعی که برای رانندگان حدس زدن مسافت بین علامت و شروع
منطقه خطرناک راه ممکن نبوده و مسافت هم غیر از آن باشد که عادتاً مورد انتظار است
به رانندگان داده شود.
5 – علائم خطر ممکن است مکرر قرار داده شوند مخصوصاً در شاهراهها و راههای مشابه
آن. در صورت تکرار آنها، مسافت بین علامت و شروع منطقه‌خطرناک راه بر طبق مقررات
بند ۴ این ماده نشان داده خواهد شد. معذالک در مورد علائم خطر که وجود پلهای متحرک
((((((((((((() و تقاطع‌هم سطح را اعلام می‌دارند کشورهای متعهد مختار خواهند بود
که مقررات بند ۳ ماده ۳۵ کنوانسیون حاضر یا بند ۵ قسمت ب ضمیمه شماره ۱ را به‌جای
مقررات این بند اجرا نمایند.
6 – اگر علامت خطر برای اعلام خطر در طول مسافتی از یک قسمت راه به کار رفته باشد (مثلاً وجود یک سلسله پیچهای خطرناک یا خراب بودن یک قسمت سواره‌رو راه) چنانچه
ایجاب نماید که در طول آن مسافت نیز نشان داده شود این موضوع بایستی مطابق مدل ۲ ضمیمه ۷ این کنوانسیون و منطبق با مقررات ضمیمه مذکور به وسیله صفحه اضافی مشخص گردد.
علائم انتظامی به استثنای علائم ایستادن و توقف
ماده ۱۰ – علائم تقدم عبور
1 – علائم تعیین شده برای آگاهی رانندگان از مقررات ویژه حق تقدم عبور در محلهای
تقاطع عبارتند از علائم (((( – ((( – ((( – ((() که در قسمت الف ضمیمه شماره ۲ و
علائم آگاه ساختن رانندگان از مقررات عبور در قسمتهای تنگ راه عبارتند از (((( –
((() که در قسمت ج ضمیمه ۲بیان شده‌اند.
2 – علامت (((() راه دادن (رعایت حق تقدم) برای آنکه رانندگان مطلع شوند در
تقاطع‌هایی که چنین علامتی گذارده شده باید به وسائط نقلیه راهی‌که بدان نزدیک
می‌شوند راه دهند بایستی به کار برده شود.
3 – علامت ((( ایست ((((() برای اینکه رانندگان مطلع شوند در تقاطع‌هایی که چنین
علامتی گذارده شده باید قبل از ورود به تقاطع بایستند و به‌وسائط نقلیه در راهی که
بدان نزدیک می‌شوند راه دهند بایستی به کار برده شود.
بر طبق بند ۲ ماده ۴۶ این کنوانسیون هر کشور بایستی انتخاب یکی از دو علامت ((((
– (((( را به دبیر کل سازمان ملل متحد اطلاع دهد.
4 – در صورتی که مقامات صلاحیتدار لازم بدانند علامت ((( بایستی در محلهایی که
ایجاب نماید برای جلوگیری از خطر نصب نمایند.
5 – علائم ((( – ((( در تقاطع‌هایی که رانندگان وسایط نقلیه بایستی ایست کنند و یا
در فاصله‌ای که هنگام راه دادن به وسائط نقلیه دیگر تبایستی از آن‌جلوتر روند
بایستی نصب شود.
6 – علامت ( با نقش (((( یا نقش (((( ممکن است به عنوان علامت پیش آگاهی به ترتیب
برای علامت ((( یا ((( به کار برده شوند.
معذالک در کشورهایی که علامت ۲ و ( به عنوان علامت خطر به کار برده می‌شود علائم
پیش آگاهی برای علائم ((( یا ((( ممکن است علائمی‌باشند که با یک صفحه اضافی مدل ۱
به ترتیبی که در صفحه ضمیمه ۷ این کنوانسیون مقرر شده تکمیل گردیده باشند.
۷ – در تقاطع‌هایی که علامت ((( نصب می‌شود حق تقدم عبور با وسایط نقلیه ایست که در آن مسیر حرکت می‌کند.
این علامت ممکن است در ابتدای راه قرار داده شده و بعد از هر تقاطع تکرار گردد و
ممکن است قبل از محل تقاطع یا در خود محل تقاطع نیز نصب گردد. در مواردی که علامت
((( در یک راه نصب شده علامت ((( “پایان حق تقدم” بایستی در نزدیکی محلی که راه
از آن به بعد حق تقدمی نسبت به‌سایر راهها نخواهد داشت نصب گردد. علامت ((( ممکن
است پیش از نقطه‌ای که حق تقدم به پایان می‌رسد یک یا چندین بار تکرار شود. علامت
یا علائمی که پیش از آن نقطه نصب شده‌اند بایستی بر طبق مدل ۱ ضمیمه ۷ دارای یک صفحه اضافی باشند.
۸ – چنانچه آگاه ساختن رانندگان از وجود یک تقاطع در یک راه به وسیله علامت خطر که
دارای یکی از نقوش (((( است انجام شود، یا چنانچه در محل تقاطع راهی باشد که دارای
حق تقدم بوده و طبق بند ۷ این ماده با علامت ((( مشخص گردیده، یک علامت ((( و (((
در محل تقاطع تمام‌راه‌های دیگر بایستی قرار داده شود معهذا نصب علائم ((( یا (((
در راههایی مانند راههای فرعی یا راه خاکی که در آن رانندگان موظفند در تقاطع حتی
در صورت نبودن علامت لازم نیز رعایت حق تقدم را بنمایند الزامی نخواهند بود. علامت
((( در مواردی که مقامات صلاحیتدار ایست وسایط‌نقلیه را مخصوصاً از جهت فقدان رویت
کامل در قسمتهایی از راه ضروری تشخیص دهند بایستی در هر طرف محل تقاطع راهی که
رانندگان به آن نزدیک می‌شوند نصب گردند.
ماده ۱۱ – علائم ممنوعیت یا محدودیت
در قسمت الف ضمیمه شماره ۴ کنوانسیون حاضر معانی علائم ممنوعیت و محدودیت به
استثنای علائم ایستادن و توقف و هم چنین علائم پایان محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها بیان شده است.
ماده ۱۲ – علائم بازدارنده و یا حکم‌کننده
در قسمت ب ضمیمه شماره ۴ کنوانسیون حاضر علائم بازدارنده و یا حکم‌کننده و معنی آنها بیان شده است.
ماده ۱۳ – مقررات عمومی در مورد علائم مندرج در ضمیمه شماره ۴ کنوانسیون
1 – علائم بازدارنده و حکم‌کننده بایستی در نزدیکی محلهایی که محدودیت، یا
ممنوعیت شروع می‌شود نصب گردند و چنانچه مقامات صلاحیتدار‌لازم بدانند ممکن است
این علائم تکرار شده و یا در فاصله‌ای جلوتر از محلی که محدودیت یا ممنوعیت. شروع
می‌شود قرار داده شوند صفحه اضافی‌بایستی طبق مدل ۱ ضمیمه شماره ۷ در زیر علائم
اضافه شده و قبل از شروع نقطه محدودیت یا ممنوعیت نصب گردد.
2 – علائم انتظامی که در طراز یا بلافاصله پس از علامتی که نام یک منطقه مسکونی را
نشان می‌دهد قرار داده شود باین معنی خواهد بود که مقررات در‌سرتاسر منطقه مسکونی
لازم‌الاجرا است مگر آنکه مقررات دیگری به وسیله علائم خاصی روی قسمتهایی از راه منطقه مسکونی اعلام گردد.
ماده ۱۴ – علائم اطلاعاتی به استثنای علائم توقف
1 – در ضمیمه شماره ۵ کنوانسیون حاضر علائم اطلاعاتی به استثنای علامت توقف تشریح گردیده است.
2 – در کشورهایی که حروف الفبای لاتین به کار برده نمی‌شود خط نوشته روی علائم
اطلاعاتی مندرج در قسمت ( تا ( ج از بند ۱ ماده ۵ علاوه بر زبان‌ملی بایستی با
حروف لاتین هر چه نزدیکتر به تلفظ زبان ملی نیز درج گردد.
3 – در کشورهایی که الفبای لاتین به کار برده نمی‌شود ممکن است کلمات با حروف
لاتین روی همان علامت نوشته شده یا به وسیله علامت‌جداگانه‌ای تکرار گردد.
4 – در روی هر علامت نبایستی بیش از دو زبان نوشته شود.
ماده ۱۵ – علائم پیش آگاهی
علائم پیش آگاهی بایستی در فاصله‌ای از تقاطع قرار داده شوند که با توجه به وضع
عبور و مرور و سرعت مجاز وسائط نقلیه در شب و روز قابل رویت و کاملاً مؤثر باشند
این فاصله نبایستی در مناطق مسکونی از ۵۰ متر بیشتر و در شاهراهها و سایر راههایی
که ترافیک سریع دارد کمتر از ۵۰۰ متر باشد.علائم ممکن است مکرر بوده و یا در صورت
لزوم فاصله بین علامت و تقاطع را به وسیله صفحه اضافی و یا در زیر همان علامت نشان داده.
ماده ۱۶ – علائم جهت‌نما
1 – یک علامت جهت‌نما ممکن است حاوی نام چندین محل باشد در این صورت نام‌ها بایستی
زیر هم قرار گیرند. در صورتی که یک محل از محلهای دیگر بزرگتر باشد ممکن است نام
آن با حروف درشت‌تر از نامهای دیگر نوشته شود.
2 – هنگامی که فواصل نیز قید شوند ارقام بایستی هم سطح نام مربوطه ذکر شوند.
در علامتی که به شکل پیکان می‌باشد این ارقام بایستی بین نام محل و نوک پیکان ذکر
گردند. روی علائم مستطیل شکل ارقام بایستی پس از نام محل‌ذکر گردند.
ماده ۱۷ – علائم شناسایی راه
علائمی که برای شناسایی راه به وسیله اعداد یا حروف یا مجموع و یا نام آنها به
کار برده می‌شوند بایستی در یک صفحه مستطیل شکل قرار داده شوند‌در عین حال چنانچه،
طرفهای متعاهد روش خاصی جهت طبقه‌بندی راه داشته باشند ممکن است به جای صفحه
مستطیل علامت طبقه‌بندی مزبور‌را به کار برند.
ماده ۱۸ – علائم شناسایی محل
1 – علائم شناسایی محل برای نشان دادن مرز بین دو کشور یا دو استان همان کشور یا نام منطقه مسکونی، رودخانه، گردنه، محل تماشایی و غیره به کار برده می‌شوند.
2 – علامت (((( یا (((( بایستی در ابتدای یک منطقه مسکونی نصب شود.
امکان دارد در قوانین داخلی پیش‌بینی شود که استفاده‌کنندگان از راه ملزم به
اجرای مقررات عبور و مرور هر منطقه مسکونی از علامت (((( یا ((((تا علامت (((( یا
(((( باشند، مگر اینکه مواردی پیش آید که به وسیله علائم دیگری مقررات خاصی در
قسمتهای معینی از راه در منطقه‌مسکونی اعلام گردیده باشد.
معهذا راهی که دارای حق تقدم عبور بوده و با علامت ((( مشخص شده چنانچه هنگام
عبور از منطقه مسکونی حق تقدم خود را از دست بدهد‌بایستی با علامت ((( مشخص گردد.
3 – علائم شناسایی محل که اطلاعاتی غیر از نام منطقه مسکونی را بدهند بایستی مخصوصاً از نظر رنگ با علائم (((( تا (((( تفاوت داشته باشند.
ماده ۱۹ – علائم تأییدکننده
علائم تأییدکننده برای تأیید سمت و جهت یک راه در محلهایی که مقامات صلاحیتدار
لازم بدانند نصب می‌گردند. مثلاً در خروج از یک منطقه مسکونی بزرگ. روی اینگونه
علائم بایستی نام یک یا چند محل طبق مراتب پیش‌بینی شده در بند ۱ ماده ۱۶
کنوانسیون حاضر قید شود. در مواردی که‌مسافات نشان داده شده‌اند اعدادی که نشان
دهنده فاصله هستند بایستی پس از نام محل ذکر شوند.
ماده ۲۰ – علامت محل عبور عابر پیاده
چنانچه مقامات صلاحیتدار لازم بدانند علامت ((( و ((( و ( بایستی در محل عبور عابر پیاده نصب گردد.
ماده ۲۱ – مقررات مربوط به علائم اطلاعاتی
1 – علائم اطلاعاتی مذکور در ماده ۱۵ تا ۲۰ کنوانسیون حاضر در محلهایی که مقامات
صلاحیتدار لازم بدانند بایستی نصب گردند. سایر علائم‌اطلاعاتی با توجه به مقررات
بند ۱ ماده ۶ فقط در نقاطی نصب خواهند شد که از نظر مقامات صلاحیتدار ضروری باشند،
مخصوصاً علائم ((( تا (((بایستی فقط در راههایی که وسایل تعمیرات فوری، سوخت‌گیری
و استراحت کمیاب هستند نصب شوند.
2 – علائم اطلاعاتی ممکن است تکرار شوند. با نصب یک صفحه اضافی در زیر علامت ممکن
است فاصله بین علامت و نقطه تعیین شده را مشخص‌نمود.
امکان دارد این فاصله در قسمت پائین خود علامت نیز نوشته شود.
ماده ۲۲ – علائم ایستادن و توقف
1 – در قسمت الف ضمیمه شماره ۶ کنوانسیون حاضر علائم ممنوعیت یا محدودیت ایستادن
یا توقف ذکر گردیده و در قسمت ب علائم دیگری که اطلاعات مفیدی در زمینه توقف
می‌دهند با معانی و دستوراتی برای استفاده از آنها ذکر گردیده است.
فصل ۳ – چراغ راهنما
ماده ۲۳ – چراغ راهنما برای عبور و مرور وسایط نقلیه
1 – با توجه به مقررات بند ۱۲ این ماده، تنها نورهایی که ممکن است در چراغهای
راهنما برای تنظیم ترافیک وسائط نقلیه به کار بکار روند به استثناء آنهایی که مختص
وسائط حمل و نقل عمومی هستند عبارتند از نورهایی که با معانی مشروحه ذیل بایستی مورد استفاده قرار گیرند.
(الف) چراغهای غیر چشمک‌زن:
() نور سبز به معنی آن است که وسائط نقلیه می‌توانند حرکت نمایند، معهذا اگر
ترافیک در جهتی که آنها در شرف پیش رفتن هستند آنچنان متراکم باشد که چنانچه وارد
تقاطع گردند با تغییر فاز بعدی نتوانند از آن خارج شوند نور سبز جهت کنترل ترافیک
در تقاطع رانندگان را برای پیش رفتن مجاز نخواهد‌ساخت.
(() نور قرمز به معنی آن است که وسائط نقلیه نبایستی حرکت نمایند، در تقاطع‌هایی
که با خط ایست مشخص گردیده‌اند وسایط نقلیه حق تجاوز از خط ایست را نخواهند داشت،
چنانچه تقاطع فاقد خط ایست باشد وسایط نقلیه مجاز نیستند که از طراز چراغ راهنما
تجاوز نمایند، در صورتی که چراغ راهنما در وسط یا آن طرف عابر پیاده قرار داده شده
باشد وسایط نقلیه نبایستی به تقاطع وارد شده و به محل عبور عابر پیاده تجاوز نمایند.
((() نور زرد بایستی به تنهایی یا به همراه نور قرمز ظاهر شود، هنگامی که تنها
ظاهر شود به معنی آن است که هیچ وسیله نقلیه نباید از خط ایست یا از‌طراز چراغ
راهنما عبور کند مگر آنکه آنچنان به خط ایست چراغ راهنما نزدیک شده باشد که قبل از
عبور از خط ایست یا از طراز چراغ راهنما نتواند به‌آسانی توقف نماید.
هنگامی که چراغ راهنما در وسط یا در طرف دیگر تقاطع قرار داده شود ظهور نور زرد
به معنی آن خواهد بود که هیچ وسیله نقلیه نبایستی به تقاطع وارد‌شده و یا به محل
عبور عابر پیاده در تقاطع تجاوز نماید مگر آن که در لحظه ظهور نور آن چنان به محل
عبور یا تقاطع نزدیک شده باشد که قبل از ورود‌به تقاطع یا حرکت به طرف محل عبور
عابر پیاده نتواند به آسانی توقف نماید.
هنگامی که این نور توأم با نور قرمز یکجا ظاهر شود به معنی آن خواهد بود که علامت
در شرف تغییر است لیکن ممنوعیت عبور که به وسیله نور قرمز نشان داده می‌شود در این لحظات مؤثر نخواهد شد.
(ب) چراغهای چشمک‌زن:
() یک چراغ قرمز چشمک‌زن یا:
دو چراغ قرمز چشمک‌زن متناوب، در حالی که با روشن شدن یکی، دیگری خاموش می‌شود و
روی یک پایه و در یک ارتفاع نصب شده و روی هر دو‌در یک جهت باشد:
باین معنی خواهد بود که وسائط نقلیه نبایستی از خط ایست تجاوز نمایند.
یا در صورت نبودن خط ایست، از طراز چراغ راهنما جلوتر روند. این چراغها ممکن است
فقط در محلهای تقاطع هم سطح، در نزدیکی پلهای متحرک یا اسکله‌های فری‌بوت و نیز
برای نشان دادن ورود وسائط آتش‌نشانی به راه یا نزدیکی محلی که هواپیما از روی راه
در ارتفاع کم عبور خواهد نمود مورداستفاده قرار گیرند.
(() یک چراغ زرد چشمک‌زن یا دو چراغ زرد چشمک‌زن که به تناوب چشمک بزنند به معنی
آن خواهد بود که رانندگان بایستی با دقت و احتیاط حرکت نمایند.
2 – سیستم چراغ راهنمایی سه رنگ بایستی از سه چراغ غیر چشمک‌زن که به ترتیب قرمز و
زرد، و سبز می‌باشد تشکیل شود چراغ سبز بایستی فقط موقعی روشن گردد که چراغهای زرد
و قرمز خاموش باشند.
3 – سیستم چراغ راهنمایی دو رنگ بایستی از چراغهای قرمز و سبز و غیر چشمک‌زن
تشکیل شود چراغ قرمز و سبز نبایستی در یک زمان با هم روشن باشند. سیستم چراغ
راهنمایی دو رنگ با توجه به مدت مجازی که در بند ۳ ماده ۳ کنوانسیون حاضر به منظور
تبدیل دستگاههای موجود به سیستم جدید بیان گردیده فقط بایستی برای نصب موقت مورد استفاده قرار گیرند.
4 – سیستم چراغهای سه رنگی و دو رنگی مذکور در بندهای ۲ و ۳ این ماده بایستی به صورت عمودی یا افقی قرار گیرند.
5 – هنگامی که چراغها به طور عمودی قرار گیرند، چراغ قرمز بایستی در قسمت بالا
قرار گرفته و در صورت نصب به طور افقی، چراغ قرمز بایستی در‌طرفی که نزدیکتر به
ترافیک جهت مخالف می‌باشد قرار گیرد.
6 – در سیستم سه رنگی، چراغ زرد بایستی در وسط قرار داده شود.
7 – کلیه چراغها در سیستمهای سه رنگی و دو رنگی مذکور در بندهای ۲ و ۳ این ماده
بایستی مدور باشند – چراغهای قرمز چشمک‌زن مذکور در بند ۱این ماده نیز مدور خواهد بود.
8 – یک چراغ زرد چشمک‌زن ممکن است به تنهایی نصب شود.
چنین چراغی همچنین ممکن است در موقعی که ترافیک سبک باشد به جای سیستم سه رنگ مورد استفاده قرار گیرد.
9 – هنگامی که در سیستم سه رنگی، چراغ سبز یک یا چند پیکان را نشان دهد:
روشن شدن پیکان یا پیکانها به معنی این خواهد بود که حرکت وسائط نقلیه فقط در
جهت یا جهاتی که نشان داده شده مجاز می‌باشند. برای نشان دادن حرکت مستقیم وسایط
نقلیه نوک پیکان بایستی به سمت بالا باشد.
10 – هنگامی که یک سیستم چراغ راهنمای سه رنگی مجهز به یک یا چند چراغ سبز اضافی
باشد که یک یا چند پیکان را نشان دهند روشن بودن یک‌یا چند پیکان بدین معنی است که
وسایط نقلیه بدون توجه به این که چراغ راهنمای سه رنگی در این موقع در چه مرحله
ایست بایستی در جهت یا‌جهاتی که پیکان یا پیکانها نشان می‌دهند حرکت نموده و مانع
عبور سایر وسایط نقلیه پشت سر خود در همان گذرگاه نشوند مشروط بر اینکه مسیر‌حرکت
آزاد بوده و نیز عبور عابر پیاده را به مخاطره نیاندازد.
چراغهای سبز اضافی بهتر است در همان سطح چراغ سبز معمولی نصب گردند.
11 – در جایی که چراغهای سبز، یا قرمز در بالای گذرگاههای یک سواره‌رو که به
وسیله خط‌کشی طولی مشخص شده‌اند و بیش از دو گذرگاه داشته‌باشند نصب گردند چراغ
قرمز باین معنی خواهد بود که ترافیک در طول گذرگاهی که چراغ روی آن قرار داد
نبایستی پیش رود و چراغ سبز به این معنی‌خواهد بود که ترافیک می‌تواند پیش رود.
چراغ قرمز در چنین حالت به شکل دو خط متقاطع مایل و چراغ سبز به شکل یک پیکان
خواهد بود که نوک‌آن به سمت پائین باشد.
12 – قوانین داخلی ممکن است نصب یک چراغ مهتابی را که به کندی چشمک بزند در بعضی
از تقاطع‌های هم سطح پیش‌بینی کند و معنی آن این خواهد بود که ترافیک می‌تواند پیش رود.
13 – در مواردی که چراغهای راهنما فقط برای دوچرخه‌ها قابل رعایت باشد این محدودیت
به منظور جلوگیری از اشتباه بایستی با ترسیم شکل دوچرخه در روی چراغ و یا روی صفحه اضافی کوچک مشخص گردد.
ماده ۲۴ – چراغ راهنما مختص عابر پیاده
1 – تنها چراغهایی که بایستی به عنوان چراغ راهنما برای عابر پیاده مورد استفاده قرار گیرد و معانی آنها به شرح زیر می‌باشد.
(الف) چراغهای غیر چشمک‌زن:
() چراغ سبز به معنی آن است که عابر پیاده بایستی عبور نماید.
(() چراغ زرد به معنی آن است که عابر پیاده نبایستی عبور نماید ولی آنهایی که در
سطح سواره قرار گرفته‌اند بایستی حرکت خود به طرف دیگر ادامه‌دهند.
((() چراغ قرمز به معنی آن است که عابر پیاده نبایستی وارد قسمت سواره‌رو شوند.
(ب) چراغ سبز چشمک‌زن به معنی آن است که مدت زمانی که عابرین پیاده می‌توانند از
قسمت سواره‌رو عبور نمایند رو به اتمام بوده و چراغ قرمز در‌شرف ظاهر شدن است.
2 – بهتر است چراغ راهنمای عابر پیاده سیستم دو رنگی شامل دو چراغ قرمز و سبز باشد
معهذا ممکن است از سیستم سه رنگی شامل قرمز – زرد و سبز نیز استفاده کرد که دو
چراغ نبایستی توأماً با هم روشن شوند.
3 – چراغها بایستی به صورت عمودی و به ترتیب از بالا به پائین – قرمز – زرد و سبز
قرار گرفته باشند بهتر است روی چراغ قرمز شکل یک یا چند عابر ایستاده و بر روی
چراغ سبز شکل یک یا چند عابر در حال حرکت نشان داده شود.
4 – چراغ راهنما برای عابر پیاده بایستی طوری تنظیم و ترتیب داده شود که موجب
اشتباه رانندگان با چراغهایی که برای عبور و مرور وسایط نقلیه نصب گردیده‌اند نشود.
فصل ۴ – خط‌کشی راه
ماده ۲۵ –
خط‌کشی قسمت سواره‌رو راهها بایستی به تشخیص مقامات صلاحیتدار برای تنظیم ترافیک
و یا اخطار و هدایت استفاده‌کنندگان از راه انجام شود که ممکن است برای تاکید یا
تصریح مفهوم آنها یا توام با سایر علائم به کار روند.
ماده ۲۶ –
1 – خط‌کشی ممتد طولی راه به معنی آن است که وسائط نقلیه مجاز به عبور یا تخطی از
آن خط نیستند و هنگامی که خط مزبور دو جهت متقابل ترافیک را از یکدیگر تفکیک
می‌کند وسائط نقلیه مجاز نیستند در طرف دیگر خط‌کشی که مخصوص ترافیک جهت مقابل است
حرکت نمایند. خط‌کشی ممتد طولی دوبله نیز به همین معنی است.
2 – (الف) خط‌کشی منقطع طولی راه به معنی ممنوعیت عبور از آن نبوده بلکه در موارد زیر به کار برده می‌شود :
() به منظور تفکیک گذرگاهها جهت هدایت وسائط نقلیه.
(() به منظور اخطار نزدیک شدن به یک خط ممتد که عبور و یا تخطی از آن ممنوع است و یا نزدیک شدن به یک قسمت دیگر راه که دارای خطر خاصی است.
(ب) اگر خطوط منقطع برای منظورهای مذکور در قسمت ((() الف از بند ۲ به کار رود
نسبت بین فاصله‌های بین خطوط و طول خطوط بایستی اساساً کمتر از آنچه برای منظورهای
مندرج در قسمت (() الف از بند ۲ به کار می‌رود باشد.
3 – هنگامی که یک خط‌کشی طولی روی راه شامل یک خط ممتد در مجاورت یک خط منقطع باشد
رانندگان بایستی فقط آن خطی را که در طرف آنها‌قرار داد رعایت نمایند این امر مانع
از آن نخواهد بود که رانندگان پس از سبقت گرفتن مجاز به گذرگاه اولیه باز نگردند.
4 – از نظر این ماده، خط‌کشی طولی به منظور مریی ساختن کناره‌های سواره‌رو انجام
می‌شوند و نیز خطوط طولی متصل به خطوط عرضی که برای‌مشخص کردن محلهای پارکینگ در
راه به کار می‌رود به عنوان خط‌کشی طولی تلقی نخواهد شد.
1 – خط‌کشی عرضی مرکب از یک یا دو خط ممتد مجاور که در عرض یک یا چند گذرگاه
ترافیک کشیده شوند به معنی آن است که رانندگان بایستی در پشت آن همانند ( و (
“ایست” مذکور در بند ۳ ماده ۱۰ کنوانسیون متوقف شوند.
چنین خط‌کشی ممکن است برای مشخص ساختن حد توقف رانندگان که با چراغ راهنما یا با
علامتی که توسط مأمور راهنمایی داده می‌شود و یا قبل از‌تقاطع هم سطح بایستی ایست نمایند نیز به کار برده شود.
کلمه (((( “ایست” ممکن است قبل از خط‌کشی مذکور و توام با علامت ( و ( در سطح سواره‌رو نیز نوشته شود.
2 – به استثناء مواردی که از نظر فنی غیر ممکن باشد، خط عرضی مذکور در بند (۱) این
ماده بایستی در هر محلی که علامت ( و ( نصب شده کشیده شود.
3 – خط‌کشی عرضی مرکب از یک یا دو خط منقطع مجاور که در عرض یک یا چند گذرگاه
ترافیک کشیده می‌شوند. به معنی آن است که وسائط نقلیه هنگام رعایت حق تقدم مطابق
علامت ( و ( مذکور در بند ۲ ماده ۱۰ این کنوانسیون معمولاً نباید از آن عبور کنند.
برای مشخص کردن علامت ( و (ممکن است مقدم بر این خط‌کشی یک مثلث به اضلاع عریض به
نحوی که یک ضلع آن موازی خطوط مزبور بوده و راس آن مقابل به سمت وسائط‌نقلیه‌ای که
نزدیک می‌شوند باشد در سطح سواره‌رو کشیده شود.
4 – برای خط‌کشی محل عبور عابر پیاده، بهتر است از خطوط عرضی یا سایر خط‌کشی‌هایی
که با خط‌کشی محل عبور عابر پیاده اشتباه نشود استفاده‌گردد.
5 – برای مشخص ساختن محل عبور دوچرخه سوارها بایستی از خطوط عرضی یا سایر
خط‌کشی‌هایی که با خط‌کشی محل عبور عابر پیاده اشتباه نشود استفاده گردد.
ماده ۲۸ –
۱ – سایر خط‌کشی‌ها در روی قسمت سواره‌رو راه مانند پیکانها – خطوط موازی یا مایل یا خط نوشته‌ها ممکن است برای مشخص ساختن مفهوم علائم و یا تکرار و تاکید آنها و یا دادن اطلاعاتی به استفاده‌کنندگان از راه به کار برده شوند. این نوع خط‌کشی‌ها بایستی مخصوصاً برای نشان دادن حدود محلهای پارکینگ و ایستگاههای اتوبوس یا اتوبوسهای برقی که توقف در اینگونه محل‌ها ممنوع شناخته شده است و نیز برای نشان دادن مسیر‌حرکت قبل از تقاطع مورد استفاده قرار گیرند. معهذا چنانچه در محلی که سواره‌رو به وسیله خطوط طولی به چندین گذرگاه اتومبیل که دارای پیکان می‌باشند تقسیم شده باشد رانندگان بایستی جهت یا جهت‌های مشخص شده به وسیله پیکان را تعقیب نمایند.
2 – با توجه به مقررات بند ۴ ماده ۲۷ این کنوانسیون که مربوط به عبور عابر پیاده
است خط‌کشی قسمتی از راه یا یک محل که مختصری از سطح راه بالاتر بوده و با خطوط
موازی مایل که با خطوط ممتد یا منقطع محصور شده است باین معنی خواهد بود که وسائط
نقلیه نبایستی به محلهای محصور در خطوط ممتد وارد شوند ولی در مورد مناطق محصور
در خطوط منقطع این معنی را خواهد داد که وسائط نقلیه نبایستی به آن محل وارد شوند
مگر‌آنکه ملاحظه شود ورود به آن و یا عبور از آن برای پیچیدن به انشعابی که در طرف
دیگر راه واقع است خطری در بر نخواهد داشت.
3 – خطوط منکسر ((((-((() در کنار سواره‌رو باین معنی خواهد بود که پارک کردن در آن طرف سواره‌رو تا جایی که ادامه دارد ممنوع است.
ماده ۲۹ –
1 – خط‌کشی سطح سواره رو راه مذکور در مواد ۲۶ تا ۲۸ این کنوانسیون ممکن است با رنگ و یا وسایل مؤثر دیگری انجام شود.
2 – خطوط سطح سواره‌رو بایستی به رنگ زرد یا سفید باشد.
معهذا محلهای پارکینگ ممکن است با زنگ آبی خط‌کشی شوند. طرفهای متعاهد که از هر
دو رنگ زرد و سفید استفاده می‌کند بایستی برای خط‌کشی در قلمرو کشور خود از رنگ
مربوطه استفاده نمایند. از نظر این بند کلمه سفید مشتمل بر رنگهای نقره‌ای و
خاکستری روشن نیز خواهد بود.
3 – به علت کوچکی زاویه دید رانندگان بایستی در ترسیم خط نوشته‌ها – نقوش و
پیکانها در سطح سواره‌رو محاسبه طول دید رانندگان به عمل آمده و خط نوشته‌ها –
نقوش و پیکانها در جهت حرکت ترافیک با طول مناسب ترسیم گردند.
4 – توصیه می‌گردد در صورتی که راه فاقد وسایل روشنایی یا دارای روشنایی ضعیف بوده و تراکم ترافیک ایجاب نماید خط‌کشی راه از نوع منعکس‌کننده نور باشد.
ماده ۳۰ –
ضمیمه شماره ۸ این کنوانسیون حاوی یک سلسله توصیه‌هایی در مورد طرح خط‌کشی راهها می‌باشد.
فصل ۵ – متفرقه
ماده ۳۱ – علائم برای راه در دست ساختمان
1 – محدوده‌ای از سطح سواره‌رو که در دست ساختمان است بایستی به وضوح نشان داده شود.
2 – حدود تعمیرات راه در محلهایی که حجم تعمیرات و ترافیک اجازه دهد بایستی با نصب
راهبندهای متصل یا منفصل که به تناوب با نوارهای قرمز و سفید یا قرمز و زرد یا
سیاه و سفید و یا سیاه و زرد رنگ‌آمیزی شده و چنانچه راه بندها در شب منعکس‌کننده
نور نباشد با چراغ یا ادوات منعکس‌کننده نور مشخص گردند.
ادوات منعکس‌کننده نور و چراغهای ثابت راه‌بندها که برای این منظور در شب مورد
استفاده قرار می‌گیرند بایستی به رنگ قرمز یا زرد سیر و چراغهای چشمک‌زن به رنگ
زرد سیر باشند معذالک :
(الف) چراغها و ادوات بایستی فقط در جهت حرکت ترافیک که حدود کارهای راهسازی را
مشخص می‌نماید قابل رویت بوده و در جهت مخالف می‌تواند به رنگ سفید باشد.
32 – (ب) چراغها و ادواتی که حدود کارهای راهسازی را برای حرکت دوطرفه ترافیک مشخص می‌کند می‌تواند به رنگ سفید یا زرد روشن باشد.
ماده ۳۲ – علامت‌گذاری به وسیله چراغها یا ادوات منعکس‌کننده نور
طرفهای متعاهد بایستی در تمامی قلمرو خود از یک رنگ یا یک سیستم رنگ چراغها یا
ادوات منعکس‌کننده نور برای مشخص ساختن لبه سواره‌رو راه استفاده نمایند.
ماده ۳۳ – تقاطع‌های هم سطح راه و راه‌آهن
1 – (الف) در تقاطع‌های هم سطح برای اعلام نزدیک شدن قطارهای راه‌آهن و یا مقارن
بسته شدن راه بند یا نیمه راه بند بایستی یک یا چند چراغ قرمز چشمک‌زن قسمت ( – ب
بند ۱ ماده ۲۳ این کنوانسیون نصب شوند. معهذا
() چراغهای قرمز چشمک‌زن را ممکن است با چراغهای راهنمایی سیستم سه رنگی قرمز –
زرد – سبز به شرح مذکور در بند ۲ ماده ۲۳ این کنوانسیون تکمیل یا تعویض نمود در
صورتی که چراغ راهنمایی سه رنگی در نزدیکی تقاطع هم سطح بوده و یا تقاطع دارای
راهبند باشد می‌توان از چراغ راهنمایی‌بدون نور سبز استفاده نمود.
(() در راههای خاکی کم تردد و راههای فرعی ((((((-(((() باید فقط یک دستگاه صدادار (((((((-((((() به کار برده شود.
(ب) چراغهای راهنما را ممکن است با ادوات صدادار کامل‌تر نمود.
2 – چراغهای راهنما بایستی به مقتضای جهت ترافیک در کناره سواره‌رو نصب گردد و در
صورت لزوم ممکن است به منظور رویت بهتر چراغ راهنما و یا با توجه به تراکم عبور و
مرور چراغهای راهنما را به طور مکرر در طرف دیگر راه نیر نصب نمود. معذالک، چنانچه
از نظر اوضاع و احوال محلی لازم تشخیص داده شود چراغهای راهنما را می‌توان در رفوژ وسط و یا در بالای سطح سواره‌رو قرار داد.
3 – طبق بند ۴ ماده ۱۰ این کنوانسیون علامت “ایست” ( و ( را ممکن است در یک تقاطع
هم سطح که فاقد راه بند کامل، نیمه راه بند یا چراغ راهنما‌به منظور اعلام نزدیک
شدن قطار باشد نصب نموده در تقاطع هم سطح که علامت ( و ( قرار داده شده باشد
رانندگان بایستی قبل از خط ایست یا علامت توقف نموده و موقعی حرکت کنند که مطمئن شوند قطاری در حال نزدیک شدن نیست.
ماده ۳۴ –
1 – در تقاطع هم سطح راه‌آهن رانندگان نباید از راهبند یا نیمه راهبند جلوتر روند حتی در حین باز و بسته شدن آنها.
2 – هنگام روشن شدن چراغهای قرمز راهنما و به صدا درآمدن ادوات صدادار به شرح
مذکور در قسمت الف بند ۱ ماده ۳۳ این کنوانسیون رانندگان نباید از خط ایست یا
علامت جلوتر روند. هنگام روشن شدن چراغ زرد سیستم سه رنگی مذکور در قسمت ( الف بند
1 ماده ۳۳ رانندگان نباید از خط ایست علامت جلوتر روند مگر آنکه وسیله نقلیه مورد
بحث هنگام روشن شدن چراغ زرد آنچنان به علامت نزدیک شده باشد که نتوان آن را قبل از عبور از علامت بدون خطر متوقف نمود.
ماده ۳۵ –
1 – راه‌بندها و نیمه راهبندهای تقاطع هم سطح بایستی به طور وضوح یا خطوط تناوب
قرمز و سفید – قرمز و زرد – سیاه و سفید یا سیاه و زرد رنگ‌آمیزی شوند. معهذا ممکن
است آنها را فقط به رنگ سفید یا زرد رنگ نمود مشروط بر آنکه صفحه مدور قرمز رنگ در وسط نمایانده شوند.
2 – در کلیه تقاطع‌های هم سطح که فاقد راه بند یا نیمه‌راه‌بند باشد در نزدیکی خط
راه‌آهن بایستی علامت ( و ( مطابق اشکال ضمیمه ۳ نصب شوند.
در صورتی که چراغ راهنما یا علامت “ایست” ( و ( در محل نصب شده باشد در آن صورت
علامت ( و ( بایستی روی همان پایه چراغ راهنما یا‌علامت ( و ( نصب گردد.
نصب علامت ( و ( در موارد زیر اجباری نیست.
(الف) در تقاطع‌هایی که حرکت قطارهای راه‌آهن خیلی کند است و عبور وسائط نقلیه توسط مأمور راه‌آهن و با علائم دستی تنظیم می‌شود.
(ب) در تقاطع راه‌آهن با یک راه خاکی و یا راه فرعی که در آن ترافیک خیلی کم است.
3 – در زیر علائم خطر که دارای نقوش (( و ( – (( و ( مذکور در ضمیمه ۳ کنوانسیون
حاضر می‌باشد می‌توان یک صفحه مستطیل شکل که به طور‌عمودی قرار گرفته و دارای سه
خط قرمز مورب روی زمینه سفید یا زرد رنگ است قرار داد مشروط بر آنکه علائم اضافی
مرکب از صفحاتی به همان‌شکل که دارای یک یا دو خط قرمز مورب روی زمینه سفید یا زرد
رنگ می‌باشد در فاصله یک سوم یا دو سوم بین علامت و راه‌آهن نصب گردد. این‌علائم ممکن است در طرف دیگر راه نیز به طور مکرر نصب گردند.
صفحات مذکور در این بند در قسمت (ج) ضمیمه ۳ این کنوانسیون بیشتر توصیف شده‌اند.
ماده ۳۶
1 – به علت خطرات ویژه در تقاطع‌های هم سطح طرفهای متعاهد ملزم هستند:
(الف) قبل از کلیه تقاطع‌های مهم سطح راه و راه‌آهن یکی از علائم خطر را که دارای
نقوش (( و ( و (( و ( باشد نصب کنند معهذا نصب علامت در موارد زیر ضروری نیست :
() در موارد مخصوصی که ممکن است در مناطق مسکونی وجود داشته باشد.
(() در راههای خاکی و راههای فرعی که ترافیک وسائط نقلیه موتوری استثنایی می‌باشد.
(ب) کلیه تقاطع‌های هم سطح را با راهبند یا نیمه راهبند یا با علائمی که دلالت
بر نزدیک شدن قطار راه‌آهن می‌باشد مجهز نمایند مگر آنکه فاصله رویت‌قطار برای
رانندگان وسیله نقلیه‌ای که به تقاطع هم‌سطح خط آهن نزدیک می‌شوند به حدی باشد که
در صورت نزدیک شدن قطار با حداکثر سرعت به‌تقاطع قادر به متوقف ساختن وسیله نقلیه
خود قبل از رسیدن به خط آهن بوده و یا با مریی شدن قطار فرصت عبور از تقاطع را
داشته باشند. معهذا‌طرف‌های متعاهد مختار خواهند بود در مواردی که سرعت قطارها در
محلهای تقاطع کم یا ترافیک وسائط نقلیه موتوری در راه مختصر باشد شرایط این بند را نادیده بگیرند.
(ج) تقاطع هم سطح با راهبند یا نیمه‌راه‌بند را از فاصله‌ای که آن را بند یا
نیمه‌راه‌بند مریی نمی‌باشد با یکی از سیستمهای علائم نزدیک شدن قطار مذکور در بند ۱ ماده ۳۳ کنوانسیون حاضر مجهز نمایند.
(د) تقاطع هم سطح با راهبند یا نیمه‌راه‌بند را که با نزدیک شدن قطارها به طور
خودکار عمل می‌نمایند با یکی از سیستمهای علائم نزدیک شدن قطار مذکور در بند ۱ ماده ۳۳ کنوانسیون حاضر مجهز نمایند.
(ه) برای آنکه راه‌بندها یا نیمه راه‌بندها و همچنین علائم خطر که قبل از محلهای
تقاطع در راههایی که شب هنگام ترافیک وسائط نقلیه در آن زیاد است بیشتر قابل رویت
و کاملاً مشخص باشند آنها را با مواد یا ادوات منعکس‌کننده نور مجهز نموده و در
صورت لزوم در شب روشن سازند.
(و) به منظور جلوگیری از تجاوز وسائط نقلیه به نیمه دیگر راه در محلهایی که تقاطع
هم سطح دارای نیمه راهبند است حتی‌الامکان نزدیک محل تقاطع را با یک خط ممتد طولی
یا با احداث جزایری که ترافیک دو جهت را تفکیک می‌نمایند مجهز کنند.
2 – مقررات این ماده شامل موارد مذکور در قسمت آخر بند ۲ ماده ۳۵ این کنوانسیون نخواهد بود.
فصل ۶ – مقررات نهایی
ماده ۳۷
1 – این کنوانسیون برای امضای کلیه کشورهای عضو سازمان ملل متحد یا هر یک از
سازمانهای تخصصی وابسته به آن یا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یا طرف اساسنامه
دیوان بین‌المللی دادگستری و هر دولتی که از طرف مجمع عمومی ملل متحد برای عضویت
این کنوانسیون دعوت شود در مقر سازمان ملل در نیویورک تا ۳۱ دسامبر ۱۹۶۹ مفتوح خواهد بود.
2 – این کنوانسیون موکول به تصویب بوده و اسناد تصویب بایستی نزد دبیر کل سازمان ملل متحد سپرده شود.
3 – این کنوانسیون برای الحاق هر یک از دولتهای مذکور در بند ۱ مفتوح خواهد بود. اسناد الحاق بایستی به دبیر کل سازمان ملل متحد تسلیم گردد.
ماده ۳۸
1 – هر دولت ممکن است در موقع امضا یا تصویب این کنوانسیون یا الحاق به آن یا هر
موقعی بعد از آن با ارسال اطلاعیه‌ای به عنوان دبیر کل اعلام کند که این کنوانسیون
نسبت به تمام یا قسمتی از سرزمینهایی که مسئولیت روابط بین‌المللی آنها به عهده آن
دولت است مجری خواهد بود کنوانسیون حاضر نسبت به آن سرزمین یا سرزمینهای مذکور در
اطلاعیه سی روز پس از وصول آن به دبیر کل یا از تاریخ لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون
برای طرف فرستنده اطلاعیه هر تاریخی که مؤخر باشد مجری خواهد گردید.
2 – هر دولتی که به موجب بند ۱ این ماده نسبت به ارسال اطلاعیه از طرف سرزمینهایی
که اطلاعیه از جانب آنها ارسال شده اقدام می‌کند بایستی اعلامیه‌های پیش‌بینی شده
در بند ۲ ماده ۴۶ این کنوانسیون را نیز از طرف آنها ابلاغ نماید.
3 – هر دولتی که به موجب بند ۱ این ماده به ارسال اعلامیه اقدام کرده می‌توانند در
هر موقع بعد از آن با ارسال اطلاعیه‌ای به عنوان دبیر کل اعلام کند که اجرای
کنوانسیون در سرزمین مذکور در اطلاعیه خواهد شد و در این صورت اجرای کنوانسیون در
آن سرزمین یک سال پس از تاریخ وصول اطلاعیه از طرف دبیر کل متوقف خواهد گردید.
ماده ۳۹ – انتقال خط بعدی داده شود
۱ – این کنوانسیون دوازده ماه پس از تسلیم پانزدهمین سند تصویب یا الحاق لازم‌الاجرا خواهد گردید.
2 – هر دولتی که پس از تسلیم پانزدهمین سند تصویب یا الحاق کنوانسیون حاضر آن را
تصویب یا بدان ملحق گردد کنوانسیون دوازده ماه پس از تسلیم سند تصویب یا الحاق
نسبت به آن کشور لازم‌الاجرا خواهد گردید.
ماده ۴۰
کنوانسیون پس از لازم‌الاجرا شدن جانشین کنوانسیون راجع به یکسان نمودن علائم
راهها و پروتکل علائم راهها که در تاریخ ۳۰ مارس ۱۹۳۱ و ۲۹ سپتامبر ۱۹۴۹ در ژنو
برای امضا مفتوح گردیده بود خواهد گردید و آنها را ملغی می‌نماید.
ماده ۴۱
1 – پس از انقضای یک سال از تاریخ لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون حاضر هر طرف متعاهد
ممکن است یک یا چندین پیشنهاد اصلاحی در مورد آن ارائه نماید متن هر پیشنهاد
اصلاحی بایستی توام با یک یادداشت توضیحی به دبیر کل ارسال گردیده و توسط دبیر کل
به اطلاع کلیه طرفهای متعاهد‌رسانیده شود. طرفهای متعاهد می‌توانند در ظرف
دوازده ماه متعاقب صدور بخشنامه مراتب زیر را به دبیر کل اطلاع دهند :
الف – یا اصلاحیه را می‌پذیرند (ب) یا اصلاحیه را رد می‌کنند (ج) یا مایلند
کنفرانسی برای رسیدگی به پیشنهاد اصلاحی تشکیل گردد دبیر کل بایستی‌متن پیشنهادات
اصلاحی را به کلیه دولت مذکور در بند ۱ ماده ۳۷ این کنوانسیون اطلاع دهد.
2 – الف – چنانچه ظرف دوازده ماه مذکور در بند فوق کمتر از یک سوم طرفهای متعاهد
نظر خود را دایر به پذیرش یا رد کردن پیشنهادات به دبیر کل‌سازمان ارائه نداده و
یا اینکه درخواستی دایر بر تشکیل یک کنفرانس رای رسیدگی به پیشنهادات را به دبیر
کل سازمان ندهند هر پیشنهاد اصلاحی که به‌موجب بند فوق‌الذکر اعلام گردیده پذیرفته شده تلقی خواهد شد.
دبیر کل سازمان بایستی کلیه طرفهای متعاهد را از رد یا قبول هر پیشنهاد اصلاحی و
یا تقاضاهایی که برای تشکیل اینگونه کنفرانسها دریافت می‌شود‌مطلع سازد.
چنانچه جمع کل عدم پذیرش و تقاضاهای رسیده در مدت مذکور که ۱۲ ماه کمتر از (۳) .
(۱) جمع طرفهای متعاهد باشد دبیر کل سازمان بایستی‌کلیه طرفهای متعاهد را مطلع
سازد که اصلاحات مزبور پس از انقضای ۶ ماه از ۱۲ ماه فوق برای کلیه طرفهای متعاهد
بجز دولتهایی که در مدت‌معین شده پیشنهادات را رد یا درخواست تشکیل کنفرانس برای
رسیدگی آن نموده‌اند به مرحله اجرا در خواهد آمد.
ب – هر طرف متعاهدی که در مدت ۱۲ ماه مذکور اصلاحات پیشنهادی را رد یا درخواست
تشکیل کنفرانس برای رسیدگی به آن نموده‌اند ممکن است هر موقع پس از انقضای مدت
دبیر کل سازمان را از پذیرفته شدن اصلاحات مطلع هر موقع پس از انقضاء مدت دبیر کل
سازمان را از پذیرفته شدن اصلاحات مطلع سازد و دبیر کل سازمان نیز بایستی این
اطلاعیه را به کلیه طرفهای متعاهد ارسال دارد.
اصلاحیه، برای طرفهای متعاهدی که پذیرش خود را اعلام داشته‌اند شش ماه پس از وصول اعلامیه پذیرش توسط دبیر کل لازم‌الاجرا خواهد شد.
3 – در صورتی که یک پیشنهاد اصلاحی طبق بند ۲ این ماده مورد قبول واقع نشود در ظرف
12 ماه مذکور در بند ۱ این ماده کمتر از نصف مجموع طرفهای متعاهد بایستی دبیر کل
سازمان را از رد پیشنهادات اصلاحی مطلع سازند و یا اینکه حداقل (۳) . (۱) طرفهای
متعاهد که کمتر از ۱۰ دولت‌می باشند دبیر کل را مطلع نمایند که پیشنهادات را قبول
یا درخواست تشکیل کنفرانس را بنمایند دبیر کل سازمان بایستی طبق بند ۴ این ماده
کنفرانسی‌به منظور رسیدگی به پیشنهادات اصلاحی و هر پیشنهادی که ممکن است به دبیر کل ارائه شود تشکیل دهد.
4 – چنانچه یک کنفرانس مطابق بند ۳ این ماده تشکیل شود دبیر کل بایستی از کلیه
دولتهای عضو سازمان ملل طبق بند ۱ ماده ۳۷ این کنوانسیون دعوت به عمل آورد.
دبیر کل سازمان بایستی حداقل ۶ ماه قبل از تشکیل کنفرانس از کلیه دولتهای دعوت
شده درخواست نماید هر پیشنهادی را علاوه بر پیشنهادات مورد‌نظر که مایلند در
کنفرانس مطرح شود سه ماه قبل از تاریخ تشکیل کنفرانس برای کلیه دولتهای دعوت شده در کنفرانس ارسال نمایند.
5 – (الف) هر گونه تصمیمی که با اکثریت دو سوم از دولتهای شرکت‌کننده در کنفرانس
که مورد اصلاح مربوطه به این کنوانسیون اتخاذ گردد پذیرفته‌شده تلقی خواهد شد
مشروط بر اینکه این اکثریت لااقل شامل دو سوم تعداد طرفهای متعاهد در کنفرانس باشد.
دبیر کل بایستی کلیه طرفهای متعاهد را از پذیرفته شدن اصلاحیه مطلع سازد و
اصلاحیه دوازده ماه پس از تاریخ اطلاعیه دبیر کل برای کلیه طرفهای متعاهد نافذ
خواهد بود مگر کشورهایی که در ظرف مدت مذکور دبیر کل را از رد نمودن آن مطلع نموده باشد.
(ب) طرف متعاهدی که اصلاحیه را در مدت دوازده ماه مذکور رد کرده باشد در هر موقع
می‌تواند آمادگی خود را برای پذیرش آن به دبیر کل اطلاع دهد و دبیر کل بایستی این
اطلاعیه را به کلیه طرفهای متعاهد اعلام نماید.
اصلاحیه در مورد طرفهای متعاهدی که پذیرش خود را درباره آن اعلام داشته اند
بایستی شش ماه پس از وصول اطلاعیه توسط دبیر کل یا در پایان مدت دوازده ماه مذکور
هر کدام که دیرتر باشد به مورد اجرا درآید.
6 – چنانچه پیشنهاد اصلاحی مطابق بند ۲ این ماده پذیرفته نشده تلقی شود و چنانچه شرایط مقرره در بند ۳ برای تشکیل کنفرانس اجرا نشود پیشنهاد اصلاحی مردود تلقی خواهد شد.
ماده ۴۲
هر طرف متعاهد می‌تواند تمایل خود را دایر بر نسخ این کنوانسیون کتباً به دبیر کل اعلام دارد.
این نسخ یک سال پس از تاریخ وصول اطلاعیه مذکور توسط دبیر کل نافذ خواهد بود
ماده ۴۳
چنانچه تعداد طرفهای متعاهد در ظرف دوازده ماه متوالی از کمتر از پنج گردد این کنوانسیون از اعتبار ساقط خواهد شد.
ماده ۴۴
هر گونه اختلاف بین دو یا چند طرف متعاهد نسبت به تفسیر یا اجرای این کنوانسیون
که از طریق مذاکره یا سایر طرق نتواند حل و فصل شود بنا به درخواست هر یک از
طرفهای ذینفع ممکن است برای اخذ تصمیم به دیوان بین‌المللی دادگستری ارجاع گردد.
ماده ۴۵
هیچیک از مقررات این کنوانسیون به نحوی تفسیر نخواهد شد که یک طرف متعاهد را از
مبادرت به اقداماتی که با مقررات منشور ملل متحد مطابقت داشته و محدود به مقتضیاتی
باشد که برای امنیت داخلی یا خارجی آن طرف لازم به نظر می‌رسد، باز دارد.
ماده ۴۶
1 – هر دولت می‌تواند در موقع امضا یا تسلیم سند تصویب این کنوانسیون یا الحاق به
آن اعلام نماید که خود را مقید به مفاد ماده ۴۴ این کنوانسیون نمی‌داند. طرفهای
متعاهد دیگر نسبت به هر طرف که چنین اعلامی را نموده باشد مقید به رعایت مفاد ماده ۴۴ نخواهند بود.
2 – (الف) هر طرف متعاهد تسلیم سند تصویب کنوانسیون یا الحاق به آن بایستی طی اطلاعیه‌ای به عنوان دبیر کل از نظر اجرای این کنوانسیون مراتب ذیل را اعلام نماید:
() کدامیک از مدلهای ((((((((((((( را به عنوان علامت اعلام خطر انتخاب می‌کند (بند ۱ ماده ۹).
(() کدامیک از مدلهای ((((((((((((((((( را به عنوان علائم ایست انتخاب می‌کند
(بند ۳ ماده ۱۰) هر دولتی بعداً در هر زمان می‌تواند با ارسال‌اطلاعیه به عنوان
دبیر کل علامت انتخابی خود را تغییر داده و علامت دیگری را به جای آن انتخاب کند.
(ب) هر دولت در موقع تسلیم سند تصویب این کنوانسیون یا الحاق به آن می‌تواند با
ارسال اطلاعیه‌ای به عنوان دبیر کل اعلام کند که از نظر اجرای این کنوانسیون چرخ
موتوری (((((() را به عنوان موتورسیکلت تلقی می‌کند (قسمت ل ماده ۱) و نیز
می‌تواند با اطلاعیه‌ای به عنوان دبیر کل در هر‌موقع از نظر خود در این باره عدول کند.
3 – اطلاعیه‌های مندرج در بند ۲ این ماده شش ماه پس از وصول آن به دبیر کل یا از
تاریخی که کنوانسیون برای دولت ارسال‌کننده اطلاعیه لازم‌الاجرا گردد تا تاریخی که مؤخر باشد معتبر خواهد بود.
4 – قیود وارد بر این کنوانسیون و ضمائم آن غیر از قید مندرج در بند ۱ ماده
پذیرفته خواهد شد که کتباً اعلام گردد و چنانچه از تسلیم سند تصویب یا‌الحاق تنظیم
گردد ضمن آن سند تأیید شود. دبیر کل اینگونه قیود را به کلیه دول مذکور در بند ۱ ماده ۳۷ این کنوانسیون ابلاغ خواهد نمود.
5 – چنانچه هر یک از طرفهای متعاهد که به موجب بند ۱ و ۴ این ماده قیدی را عنوان
یا نظری را اعلام کند می‌تواند در هر موقع با اطلاع کتبی به دبیر‌کل آن را پس بگیرد.
6 – قیدی که بر طبق ماده ۴ این ماده عنوان شود:
(الف) مقررات این کنوانسیون را تا حدی که مربوط به آن قید باشد در مورد طرف متعاهدی که آن را عنوان کرده تغییر می‌دهد.
(ب) مقررات کنوانسیون را از نظر روابط سایر طرفهای متعاهد با دولتی که آن قید را عنوان کرده تا به همان میزان تغییر می‌دهد.
ماده ۴۷
دبیر کل علاوه بر اعلام و اخطار و ابلاغیه‌های مندرج در ماده ۴۱ و ۴۶ این کنوانسیون بایستی کلیه دول مذکور در بند ۱ ماده ۳۷ را از موارد زیر نیز مطلع‌نماید.
(الف) امضا و تصویب کنوانسیون و الحاق به آن که به موجب ماده ۳۷ انجام شود.
(ب) اطلاعیه‌هایی که به موجب ماده ۳۸ صادر می‌گردد.
(ج) تاریخ‌های لازم‌الاجرا شدن این کنوانسیون بر طبق ماده ۳۹.
(د) تاریخ لازم‌الاجرا شدن اصلاحیه‌های مربوط به این کنوانسیون بر طبق بند ۲ و ۵
ماده ۴۱.
(ه) اعلام فسخ به موجب ماده ۴۲.
(و) الغای کنوانسیون به موجب ماده ۴۳.
ماده ۴۸
این کنوانسیون که در یک نسخه اصلی در پنج متن به زبانهای چینی و انگلیسی و فرانسه
و روسی و اسپانیایی که متساویاً معتبر خواهند بود تنظیم یافته و به دبیر کل سازمان
ملل متحد تسلیم خواهد گردید و نامبرده نسخ مصدق آن را به کلیه دول مذکور در بند ۱
ماد ۳۷۵ این کنوانسیون ارسال خواهد داشت.
بنا به مراتب نمایندگان مجاز و تام‌الاختیار امضاکننده ذیل کنوانسیون حاضر را امضا نمودند.
وین – به تاریخ ۸ نوامبر ۱۹۶۸
(ضمیمه ۱)
علائم خطر به استثناء آنهایی که در نزدیکی محلهای تقاطع یا تقاطع‌های هم سطح نصب می‌شوند
توجه : برای علائم خطر در نزدیکی تقاطع‌های قسمت ب ضمیمه ۲ مراجعه شود.
برای علائم خطر در نزدیکی تقاطع‌های هم سطح به قسمتهای الف و ج ضمیمه ۳ مراجعه شود.
قسمت الف – مدلهای علائم خطر
مدل علائم (() بایستی از نوع (((((( یا (((((( باشند. مدل (((((( عبارت است از یک
مثلث متساوی‌الاضلاع که یک ضلع آن افقی و راس مقابل‌در بالای آن قرار می‌گیرد.
زمینه این عبارت سفید یا زرد رنگ بوده و حاشیه آن به رنگ قرمز می‌باشد.
مدل (((((( عبارت است از مربعی که یکی از اقطار آن افقی می‌باشد. زمینه این علامت
زرد رنگ بوده و حاشیه آن نوار نازکی است به رنگ سیاه.نقوش روی این مدلها بایستی
به رنگ سیاه یا آبی تیره باشد مگر آنکه در شرح آنها طور دیگری ذکر گردیده باشد.
مدل (((((( معمولی بایستی تقریباً ۹۰ میلیمتر بوده و ضلع علامت مدل (((((((کوچک کمتر از ۶۰ سانتیمتر نباشد.
ضلع علامت مدل (((((( معمولی بایستی تقریباً ۶۰ سانتیمتر بوده و ضلع علامت مدل
(((((( کوچک کمتر از ۴۰ سانتیمتر نباشد.
به منظور انتخاب یکی از مدلهای (((((( و (((((( به بند ۲ ماده ۵ و بند ۱ ماده ۹ این کنوانسیون مراجعه شود.
قسمت ب – نقوش علائم خطر و طرز استعمال آنها
1 – پیچ یا پیچهای خطرناک
اعلام یک پیچ خطرناک یا پیچهای خطرناک متوالی بایستی توسط یکی از نقوش زیر هر کدام که مناسب باشد به عمل آید.
(((((( و ( پیچ چپ
(((((( و ( پیچ راست
(((((( و ( پیچ دوبله یا بیش از دو پیچ متوالی (اولی به چپ)
(((((( و ( پیچ دوبله بیش از دو پیچ متوالی (اولی به راست)
2 – سرازیری خطرناک
برای اعلام یک سرازیری تند بایستی نقش (((((( و ( با مدل ((((( و ( یا نقش ((((((
و ( توام با مدل (((((( به کار برده شود.
قسمت طرف چپ نقش (((((( و ( بایستی گوشه طرف چپ تابلوی علامت را اشغال نموده و
قائده آن تمام تابلو را بپوشاند. ذکر عدد در علائم(((((( و ((و (((((( و ( درصد
شیب را نشان می‌دهد. ممکن است به جای آن نسبت (۱۰ :۱) نوشته شود معهذا کشورهای
متعهد مختار خواهند‌بود حتی‌الامکان با توجه به مفاد بند ۲ ب ماده ۵ این کنوانسیون
در صورتی که مدل (((((( را قبول کرده باشند به جای (((((( و ( نقش ((((( و
((و‌اگر مدل (((((((را پذیرفته باشند به جای (((((((((نقش (((((((( را مورد استفاده قرار دهند.
3 – سربالایی تند
برای اعلام سربالایی تند بایستی نقش (((((((( با مدل (((((( یا نقش (((((((((با مدل (((((( به کار برده شود.
قسمت طرف راست نقش (((((((( بایستی گوشه سمت راست تابلو آن علامت را اشغال نموده
و قاعده آن در تمام عرض تابلو کشیده شود.
ذکر عدد در (((((((( و (((((((( درصد شیب را نشان می‌دهد و ممکن است به جای آن نسبت (۱۰:۱) نوشته شود.
معهذا طرفهای متعاهد که نقش (((((( و ( را به عنوان سرازیری خطرناک انتخاب
کرده‌اند مختار خواهند بود که نقش (((((((( را به جای ((((((و ( و طرفهای متعاهد
که نقش (((((((( را انتخاب کرده‌اند (((((((( را به جای (((((( و ( جانشین کنند.
4 – باریک شدن سواره‌رو
باریک شدن سواره‌رو را بایستی با نقش (((((((( یا ترسیم شکلی که وضع سواره‌رو راه
را مانند (((((((( به وضوح نشان دهد اعلام نمود.
5 – پلهای متحرک
وجود پل متحرک را بایستی با نقش ((( اعلام نمود.
ممکن است یک علامت مستطیل مدل ((((((((( مذکور در قسمت ضمیمه ۳ در پائین علامت
خطر که دارای نقش ((( است نصب کرد مشروط بر‌آنکه علائم ((((((((( و ((((((((( قید
شده در ضمیمه مذکور تقریباً در یک سوم و یا دو سوم فاصله بین علامت ((( و پل متحرک
نصب شده‌باشد.
6 – راهی که به اسکله یا به کنار رودخانه منتهی می‌شود.
انتهای راهی که به اسکله یا کنار رودخانه منتهی می‌شود بایستی به وسیله نقش ((( اعلام گردد.
7 – راه ناهموار
دست‌اندازها یا پلهای برجسته کوهانی شکل و ناهمواریها و یا قسمتهایی از راه که در
وضع بدی می‌باشد بایستی با نقش (((((((( اعلام گردد.
ممکن است برای اعلام پل برجسته کوهانی شکل یا برآمدگی راه نقش (((((((( را به جای
(((((((( ربیز برای اعلام وجود فرورفتگی نقش (((((را‌به جای (((((((( به کار برد.
8 – راه لغزنده
قسمت لغزنده راه را بایستی با نقش ((( مشخص نمود.
9 – پرتاب ریگ
قسمتهایی از راه را که ممکن است ریگ از زیر لاستیک پرتاب شود نقش ((((((((
بایستی با مدل ((((((( یا نقش (((((((( با مدل ((((((( نشانداده شود به طوری که
سمت پرتاب مشخص گردد.
10 – سقوط سنگ (ریزش کوه)
قسمتهایی از راه که احتمال خطر سقوط سنگ داشته و یا قبلاً سنگی سقوط و روی راه وجود داشته باشد بایستی با نقش ((((((((( با مدل (((((((یا با نقش ((((((((((((( و ((( مشخص شوند.
در هر دو مورد قسمت طرف راست نقش بایستی گوشه راست مدل را اشغال نمود به طوری که سمت ریزش مشخص گردد.
11 – عبور عابر پیاده
محل عبور عابر پیاده که با خط‌کشی یا با علائم ((((((((( یا ((((((((( نشان داده
باشد بایستی با نقش ((((((((( یا (((((((( و ( به نحوی که سمت عبور عابر پیاده را نشان دهد مشخص گردد.
12 – اطفال
قسمتهایی از راه که محل عبور اطفال است مانند محل خروج از مدرسه یا زمین بازی
بایستی با نقش (((( به نحوی که سمت عبور را نشان دهد مشخص گردد.
13 – ورود یا عبور دوچرخه سوارها
محلهایی که دوچرخه سوارها وارد راه می‌شوند یا از عرض راه عبور می‌نمایند بایستی
با نقش (((( به نحوی که سمت عبور را نشان دهد مشخص‌گردد.
ممکن است نقش معکوس گردد.
14 – عبور احشام و سایر حیوانات
محلهایی که احتمال عبور حیوانات از عرض راه وجود دارد بایستی با نقش ((((((((( یا
((((((((( برای حیوانات اهلی یا وحشی که سمت عبور‌آنها را نشان دهد مشخص گردد.
15 – عملیات راهسازی
در محلهایی که عملیات راهسازی انجام می‌شود بایستی با نقش (((((مشخص گردد
16 – چراغ راهنما
در صورتی که در تقاطعی از راه برخلاف انتظار رانندگان چراغ راهنما برای تنظیم
ترافیک نصب شده باشد در صورت لزوم نقش (((( برای آگاهی‌رانندگان قبل از چراغ
راهنما بایستی نصب گردد نقش (((( در سه مدل می‌باشد ((((((((( و ((((((((( و (((((
که هر کدام مربوط است به طرز قرار گرفتن چراغها در سیستم سه رنگی مذکور در بندهای
4 تا ۶ ماده ۲۳ کنوانسیون حاضر. این نقش بایستی در سه رنگ مشابه همان رنگ چراغهای راهنما باشد.
17 – فرودگاه
در آن قسمت از راه که هواپیماها به منظور فرود آمدن یا برخاستن از فرودگاه از روی راه در ارتفاع پائین پرواز می‌کند بایستی با نقش (((( مشخص‌گردد.
18 – بادهای مخالف
قسمتی از راه که در مسیر وزش بادهای جانبی شدید قرار دارد بایستی با نقش (((((به نحوی که جهت باد را نشان دهد مشخص گردد.
19 – ترافیک دوطرفه در هر قسمتی از راه دوطرفه که بر حسب ضرورت ترافیک به طور موقت
یا دائم در یک طرف سواره‌رو. صورت می‌گیرد نقش(((( بایستی قبل از قسمت مذکور نصب
گردد و در صورت لزوم در تمام طول آن قسمت این علامت تکرار خواهد شد.
20 – سایر خطرات
در قسمتی از راه که خطراتی غیر از آنچه در بند ۱ تا ۱۹ فوق یا مذکور در ضمائم ۲ و
3 وجود داشته باشد بایستی با نقش (((( مشخص گردد معهذا‌طرف‌های متعاهد خواهند بود
که علائم ترسیمی مذکور را به موجب مقررات قسمت (( بند الف از ماده ۳ این کنوانسیون
انتخاب و به کار برند.
علامت (((( مخصوصاً ممکن است برای اعلام تقاطع راه‌آهن که در آنجا حرکت قطارها
بسیار کند بوده و ترافیک به وسیله مأمور راه‌آهن که همراه قطار بوده و با دادن
علائم دستی لازم صورت می‌گیرد به کار برده شود.
(ضمیمه ۲)
علائم حق تقدم عبور در تقاطع ها
علائم خطر در نزدیکی قاطع‌ها و علائم مشخص‌کننده حق تقدم عبور در قسمتهای باریک راه
توجه : در تقاطعی که شامل یک راه اصلی و دارای یک پیچ هم باشد ممکن است یک صفحه
متضمن شکل تقاطع که طرح راه دارای حق تقدم در آن‌نشان داده شده زیر علائم خطر یا
حق تقدم نصب شوند اعم از آنکه علائم اخیرالذکر در تقاطع نصب شده باشند یا خیر.
قسمت (الف) علائم حق تقدم عبور در تقاطع‌ها
1 – علامت “رعایت تقدم عبور” (((((((((((()
علامت رعایت حق تقدم عبور ((( می‌باشد و آن عبارت است از یک مثلث متساوی‌الاضلاع
که راس آن بایستی به طرف پائین قرار گرفته و دارای زمینه سفید یا زرد با حاشیه
قرمز باشد و هیچ گونه نقشی نبایستی روی آن ترسیم گردد.
طول هر ضلع مثلث علامت معمولی تقریباً ۹۰ سانتیمتر و علامت کوچکتر ۶۰ سانتیمتر خواهد بود.
2 – علامت “ایست” (((((((((()
علامت ایست عبارت خواهد بود از علامت (((((((( دارای شکل هشت گوشه با زمینه قرمز
که روی آن کلمه (((( (ایست) به رنگ سفید و به زبان انگلیسی یا زبان کشور مربوط
نوشته می‌شود ارتفاع کلمه نبایستی کمتر از یک سوم ارتفاع تابلو باشد
قطر علامت (((((((( معمولی ۹۰ سانتیمتر و قطر نوع کوچک آن نبایستی کمتر از ۶۰ سانتیمتر باشد.
3 – علامت “حق تقدم عبور” ((((( “((((((((((((“)
علامت حق تقدم عبور ((( که عبارت است از یک مربع که یکی از اقطار آن قائم خواهد
بود حاشیه علامت بایستی به رنگ سیاه بوده و یک مربع زرد یا نارنجی با حاشیه سیاه
بایستی در وسط علامت وجود داشته باشد فاصله بین دو حاشیه به رنگ سفید است اندازه
ضلع علامت معمولی تقریباً ۵۰سانتیمتر و اندازه ضلع علامت کوچک نبایستی از ۳۵ سانتیمتر کمتر باشد.
4 – علامت “پایان حق تقدم عبور (((((“(((((((((((((“)
پایان حق تقدم عبور با علامت ((( مشخص می‌گردد عبارت است از علامت ((( فوق که یک
نوار منصف سیاه یا خاکستری عمود بر ضلع چپ پائین و ضلع راست فوقانی مربع یا خطوط
موازی سیاه یا خاکستری که چنین نواری را تشکیل دهند.
قسمت (ب) علائم خطر در نزدیکی محلهای تقاطع
1 – علائم خطر
در نزدیک شدن به محلهای تقاطع بایستی مدل (((((( یا مدل (((((( مشروحه در قسمت الف ضمیمه ۱ باشند.
2 – نقوش (((((((()
نقوش بایستی به رنگ سیاه یا آبی تیره باشند.
الف – در مورد نقوشی که روی علامت (((((( یا (((((( ترسیم می‌گردند بایستی مشخصات
زیر مورد توجه قرار گیرد.
() در نقاطی که بایستی حق تقدم عبور بر طبق مقررات جاری کشور رعایت شود نقش
((((((((( توام با علامت ((((((( و نقش ((((((((( توام با‌علامت (((((( بکار برده شود.
به جای نقوش ((((((((( و ((((((((( ممکن است نقوشی که وضع تقاطع را به وضوح نشان دهد.
مانند ((((((((( و ((((((((( و ((((((((( و ((((((((( و ((((((((( به کار برده شود.
(() – در تقاطع با راهی که رانندگان آن راه بایستی رعایت حق تقدم را بنمایند نقش
((((((((( به کار برده می‌شود ممکن است به منظور نشان دادن وضع خاص تقاطع نقش
((((((((( یا ((((((((( به جای نقش ((((((((( به کار برده شود این نقوش ممکن است
در راهی به کار روند که راه یا‌راههای دیگری که به آن تقاطع ایجاد می‌نمایند با
علامت ((( یا ((( مشخص گردیده باشند یا اینکه راهها نوعی هستند که (به طور مثال
راههای خاکی‌و فرعی) که طبق قوانین داخلی رانندگان بایستی حتی در صورت فقدان این علائم رعایت حق تقدم عبور را بنمایند.
این علائم در راههایی که علامت ((( نصب شده است منحصراً در بعضی از موارد استثنایی بایستی به کار برده شود.
((() – در تقاطع با راهی که دارای حق تقدم عبور است اگر علامت تقدم عبور ((( در
تقاطع قرار داده شده باشد بایستی نقش (((( به منظور علامت‌آگاهی به کار برده شود.
اگر علامت “ایست” ((( در تقاطع نصب شده باشد بایستی نقش (((( به منظور علامت پیش
آگاهی به کار برده شود معهذا به جای علامت (((((( با‌این نقوش ممکن است علامت (((
یا ((( طبق بند ۶ ماده ۱۰ این کنوانسیون به کار برده شوند.
(() – در راههایی که به میدان منتهی می‌شوند (((((((((() بایستی نقش (((( به کار برده شود.
ب – ممکن است بر طبق مشروحه قسمت ( ضمیمه ۱ قبل از تقاطع‌های مجهز به چراغ راهنما
علامت ((((((( یا ((((((( که دارای نقش ((((می‌باشد به کار برده شود.
قسمت (ج) علائم مشخص‌کننده حق تقدم عبور در قسمتهای باریک راه
1 – علامت مشخص‌کننده رعایت حق تقدم عبور برای ترافیک طرف مقابل
((((((((((((((((()
چنانچه در قسمت باریک راه که عبور در آن محل از دو طرف مشکل یا غیر ممکن بوده و
تمام طول آن قسمت در شب و روز به خوبی برای رانندگان‌قابل رویت باشد تنظیم ترافیک
در صورت عدم استفاده از چراغ راهنما با تقدم دادن به وسائط نقلیه‌ای که در یک جهت
حرکت می‌کنند صورت می‌گیرد‌علامت ((( (مشخص‌کننده حق تقدم عبور) برای وسائط نقلیه
مقابل به نحوی که روی آن به طرف ترافیک بدون حق تقدم عبور می‌باشد بایستی نصب‌گردد
این علامت به معنی آن است که ورود به قسمت باریک راه مادامی که عبور وسائط نقلیه
مانعی ایجاد کرده یا آنها را متوقف سازد ممنوع خواهد بود.
این علامت بایستی به شکل دایره با زمینه سفید یا زرد و حاشیه قرمز که دارای یک
فلش به رنگ سیاه جهت نشان دادن حق تقدم عبور و نیز فلش دیگری به رنگ قرمز برای رعایت حق تقدم عبور است باشد.
2 – علامت مشخص‌کننده حق تقدم عبور بر وسائط نقلیه مقابل
برای آگاه ساختن رانندگان که در یک قسمت باریک راه بر وسائط نقلیه مقابل حق تقدم دارند بایستی علامت ((( به کار برده شود.
این علامت بایستی به شکل مربع با زمینه آبی دارای یک فلش سفید به سمت بالا و نیز
فلش دیگری به رنگ قرمز به سمت پائین باشد در نقاطی که علامت ((((بکار رفته باشد
بایستی علامت ((( در انتهای دیگر قسمت باریک راه برای هدایت وسائط نقلیه مقابل نصب گردد.
(ضمیمه ۳)
علائم مربوط به تقاطع‌های هم سطح
قسمت الف – علائم خطر
علامتی که برای این منظور به کار برده می‌شود بایستی یکی از علائم ((((((( یا
(((((( که در قسمت الف ضمیمه شماره ۱ ذکر شده است باشد. برای بکار بردن نقش روی
این علامت مراتب ذیل بایستی مورد توجه قرار گیرد.
(الف) – تقاطع‌های هم سطح که دارای راهبند یا نیمه راهبند متحرک می‌باشد بایستی
به وسیله نقش (((( در هر دو طرف خط آهن مشخص گردد.
(ب) – تقاطع‌های هم سطح بدون راهبند بایستی با نقش (((( که دارای دو مدل
((((((((( و ((((((((( نیز می‌باشد مشخص گردد.
(ج) – اعلام تقاطع با یک خط تراموای مشروط بر آنکه چنین تقاطعی تقاطع هم سطح
مشروحه در ماده ۱ کنوانسیون حاضر نباشد بایستی با نقش(((((مشخص گردد.
توجه: در صورت لزوم اعلام تقاطع راه با راه‌آهن در محلهایی که قطارهای راه‌آهن
با سرعت بسیار کم حرکت می‌کنند و حرکت وسائط نقلیه موتوری‌توسط مأمور همراه
راه‌آهن و با استفاده از علائم دستی کنترل می‌شود بایستی با نقش (((((مشروحه در
قسمت ب ضمیمه شماره ۱ مشخص گردد.
قسمت ب – علائمی که در مجاورت تقاطع‌های هم‌سطح قرار داده می‌شوند.
این علائم دارای سه مدل ((( مذکور در بند ۲ ماده ۳۵ این کنوانسیون می‌باشند که
عبارتند از (((((((( – (((((((( – (((((((( مدلهای ((((((((- (((((((((بایستی
دارای زمینه به رنگ سفید یا زرد با حاشیه قرمز یا سیاه و مدل (((((((( دارای زمینه
به رنگ سفید یا زرد با حاشیه سیاه باشند خط‌نوشته روی مدل (((((((( بایستی با حروف
مشکی باشد مدل (((((((( فقط در صورتی که راه‌آهن حداقل دارای دو خط عبور است
بایستی به کار‌برده شود.
مدل (((((((( اضافی فقط هنگامی بایستی نصب شود که راه‌آهن حداقل دارای دو خط عبور
باشد که در آن صورت صفحه مذکور تعداد مسیرها را‌نشان خواهد داد طول معمولی بازوهای
صلیب نبایستی کمتر از ۱.۲۰ متر باشد و اگر جای کافی وجود نداشته باشد این علامت ممکن است به صورت قائم نصب گردد.
قسمت (ج) – علائم تکمیلی برای نزدیک شدن به تقاطع‌های هم سطح
صفحه‌های مذکور در بند ۳ ماده ۳۵ کنوانسیون حاضر عبارتند از علائم ((((((((( –
((((((((( – ((((((((( با خطوط مورب به سمت سواره‌رو‌راه.
علائم خطر برای تقاطع‌های هم‌سطح ممکن است بالای علائم ((((((((( – ((((((((( به همان ترتیبی که روی علامت ((((((((( گذارده شده‌نصب گردد.
(ضمیمه ۴)
علائم انتظامی به استثناء علائم تقدم عبور ایستادن و پارکینگ
توجه : برای علائم انتظامی تقدم عبور به ضمیمه شماره ۲ و برای علائم انتظامی ایستادن و پارکینگ به ضمیمه شماره ۶ مراجعه شود.
قسمت الف – علائم ممنوعیت یا محدودیت
۱ – مشخصات علائم و نقوش
(الف) علائم ممنوعیت و محدودیت بایستی به شکل دایره باشند. قطر آنها نبایستی در
مناطق غیر مسکونی از ۶۰ سانتیمتر و در مناطق مسکونی از ۴۰ سانتیمتر کمتر باشد.
(ب) در صورتی که علائم مذکور به نحو دیگری در این کنوانسیون مقرر نشده باشد بایستی
دارای زمینه سفید یا زرد با یک حاشیه عریض قرمز رنگ باشند و چنانچه نقوش و حروفی
روی آن نوشته می‌شود بایستی به رنگ سیاه یا آبی تیره و اگر قطر دایره بایستی کشیده
شود به رنگ قرمز از سمت چپ‌بالا به طرف راست پائین خواهد بود.
۲ – شرح علائم
(الف) ممنوعیت یا محدودیت ورود
() اعلام ممنوعیت ورود برای کلیه وسائط نقلیه بایستی با علامت ((( (ورود ممنوع)
مشخص گردد که دارای دو مدل (((( – (((((((( می‌باشد.
((() اعلام ممنوعیت عبور وسائط نقلیه در دو جهت بایستی با علامت ((( (مسدود برای
کلیه وسائط نقلیه در هر دو جهت) مشخص گردد.
(((() اعلام ممنوعیت ورود برای دستهای از انواع وسائط نقلیه بایستی با علائم
((((((((، ((((((((، ((((((((، ((((((((، ((((((((، ((((((((،((((((((، ((((((((،
((((((((، (((((((( که دارای معانی زیر می‌باشند مشخص گردد :
(((((((( (ورود هرگونه وسیله نقلیه موتوری به استثنای موتورسیکلت‌های دوچرخ بدون سایدکار ممنوع).
(((((((( (ورود موتورسیکلت ممنوع است).
(((((((( (ورود دوچرخه ممنوع).
(((((((( (ورود دوچرخه‌های گازی ممنوع).
(((((((( (ورود کامیون و وسائط نقلیه بارکش ممنوع) حداکثر وزن بار و وسیله نقلیه
بایستی با حروف روشن روی نقش سیاه علامت و یا بر طبق بند۴ ماده ۸ این کنوانسیون با
نصب صفحه اضافی در زیر علامت (((((((( تعیین و مشخص گردد. (((((((( (ورود هر گونه
وسیله نقلیه موتوری‌یدک‌کش با یدک (تریلی) به استثناء شبه یدک یا یدک یک محوره
ممنوع) حداکثر وزن بار وسیله نقلیه بایستی با حروف روشن روی نقش سیاه علامت و یا
طبق بند ۴ ماده ۸ این کنوانسیون با نصب صفحه اضافی در زیر علامت (((((((( تعیین و مشخص گردد.
طرفهای متعاهد در صورتی که مصلحت بدانند مختار می‌باشند به جای نقش سیاه قسمت
عقب کامیون و نقش قسمت عقب یک وسیله شخصی و نیز‌به جای نقش سیاه یدک نقش یدک قابل اتصال به وسیله نقلیه را ترسیم نمایند.
(((((((( (ورود عابر پیاده ممنوع).
(((((((( (ورود وسائط نقلیه که به وسیله حیوانات کشیده می‌شوند ممنوع).
(((((((( (ورود چرخ دستی ممنوع).
(((((((( (ورود وسائط نقلیه موتوری کشاورزی ممنوع).
توجه : کشورهای متعهد مختار می‌باشند که از علائم (((((((( تا (((((((( قطر دایره
مشروط بر آن که رویت آن درک مفهوم علامت را شکل نسازد از علائم مذکور حذف نمایند.
((() اعلام ممنوعیت ورود چندین نوع وسیله نقلیه یا عابر به یک راه ممکن است با
چندین علامت ممنوعیت به تعداد انواع وسائط و یا با یک علامت‌ممنوعیت که روی آن
نقوش سیاه وسائط نقلیه یا استفاده‌کنندگان از راه که ورودشان ممنوع است ترسیم شده
مشخص گردد. علائم (((((((( (ورود وسائط نقلیه موتوری ممنوع) و علامت ((((((((
(ورود وسائط نقلیه موتوری با وسائط نقلیه‌ای که توسط حیوانات کشیده می‌شود ممنوع) نمونه‌های آن علائم هستند.
در خارج مناطق مسکونی نبایستی نصب گردند که روی آنها بیش از دو نقش ترسیم شده باشد.
در داخل مناطق مسکونی نبایستی علائمی نصب گردند که روی آنها بیش از سه نقش ترسیم
شده باشد.
(() اعلام ممنوعیت ورود وسائط نقلیه‌ای که وزن یا ابعاد آنها از حدود معینی تجاوز می‌کند بایستی طبق علائم زیر مشخص گردند.
((( (ورود وسائط نقلیه‌ای که عرض کل آن از… متر تجاوز کند ممنوع)
((( (ورود وسائط نقلیه‌ای که ارتفاع کل آنها از سطح زمین از… متر تجاوز کند ممنوع).
((( (ورود وسائط نقلیه‌ای که وزن کل آنها با بار از… تن تجاوز کند ممنوع).
((( (ورود وسائط نقلیه‌ای که وزن آنها از… تن روی یک محور تجاوز کند ممنوع ).
((( (ورود وسائط نقلیه با یا بدون یدک که طول آن از… متر تجاوز کند ممنوع) .
((() اعلام فاصله‌ای که وسائط نقلیه هنگام حرکت نبایستی از آن به هم نزدیکتر شوند با این علامت (((( (راندن وسائط نقلیه با فاصله کمتر از… متر ممنوع) مشخص گردد.
(ب) گردش ممنوع
اعلام ممنوعیت گردش به راست یا به چپ طبق جهت فلشها بایستی با علامت (((((((((
(گردش به چپ ممنوع) یا علامت ((((((((( (گردش به راست ممنوع) مشخص گردد.
(ج) دور زدن ممنوع
اعلام ممنوعیت دور زدن بایستی با علامت (((( (دور زدن ممنوع) مشخص گردد.
(د) سبقت ممنوع
(() علاوه بر مقررات کلی سبقت اعلام ممنوعیت سبقت وسائط نقلیه موتوری.
به استثناء دوچرخه‌های گازی و موتورسیکلت‌های دوچرخ بدون سایدکار که در حرکت
هستند بایستی با علامت ((((((((( (سبقت ممنوع) مشخص‌گردد که دارای دو مدل
((((((((( و (((((((((( می‌باشد.
((() ممنوعیت سبقت گرفتن برای وسائط نقلیه بارکش که بیش از ۳.۵ تن وزن دارند
بایستی با علامت ((((((((( (سبقت گرفتن وسائط نقلیه بارکش‌ممنوع) مشخص گردد که
دارای دو مدل (((((((((( – ((((((((( می‌باشد.
بر طبق بند ۴ ماده ۸ این کنوانسیون ممکن است به وسیله یک تابلو اضافی که زیر
علامت نصب می‌شود حداکثر وزن مجاز فوق را تغییر داد.
(((() در محلهایی که ترافیک از سمت چپ است نقش و رنگ وسائط نقلیه روی علائم
(((((((((( و ((((((((( بایستی معکوس شود.
(ه) محدودیت سرعت
اعلام حداکثر سرعت بایستی با علامت (((( (حداکثر سرعت محدود) به رقمی که در
علامت نشان داده شده) مشخص گردد.
رقمی که روی علامت ذکر می‌شود نشان دهنده حداکثر سرعت به واحدی است که معمولاً در
کشور مربوطه به کار می‌رود.
ممکن است در کنار یا زیر رقم سرعت عبارت کیلومتر((() یا میل (() اضافه شود.
اعلام محدودیت سرعت وسائط نقلیه‌ای که وزن مجازاتها از میزان تعیین شده تجاوز
می‌نماید بایستی طبق بند ۴ ماده ۸ این کنوانسیون نصب یک‌صفحه اضافی در زیر علامت
که وزن مجاز روی آن نوشته مشخص شود.
(و) ممنوعیت استفاده از ادوات صدادار
اعلام ممنوعیت استفاده از ادوات صدادار بجز در مورد جلوگیری از تصادف بایستی با
علامت (((( (استفاده از ادوات صدادار ممنوع) مشخص گردد.
چنانچه این علامت در ابتدای منطقه مسکونی یا کنار یا بلافاصله بعد از علامتی که
مشخص‌کننده منطقه مسکونی است نصب نشده باشد بایستی با‌نصب یک صفحه اضافی مطابق مدل
2 مشروحه در ضمیمه ۷ مسافتی را که در آن ممنوعیت مجری می‌باشد مشخص نمود.
توصیه می‌گردد در مواقعی که ممنوعیت در تمام مناطق مسکونی جاری است این علامت در
ابتدای منطقه مسکونی نصب نشود.
و علامتی که برای شناساندن منطقه مسکونی در ابتدای آن منطقه نصب می‌شود اخطاری
است به رانندگان که مقررات ترافیک قابل اجرا در مناطق مسکونی کشور از آن نقطه به بعد نافذ خواهد بود.
(ز) عبور بدون توقف ممنوع
اعلام ممنوعیت عبور بدون توقف به واسطه نزدیک بودن یک گمرک مرزی (ایست بازرسی
گمرکی) بایستی با علامت (((( (عبور بدون توقف‌ممنوع) مشخص گردد.
علیرغم ماده ۸ این کنوانسیون نقش این علامت دارای کلمه گمرک (((((((() خواهد بود
که ارجح است به دو زبان نوشته شود. کشورهای متعهد که‌علامت (((( را به کار می‌برند
بایستی کوشش نمایند موافقتنامه منطقه‌ای دایر به نوشتن این کلمه در روی کلیه علائم منصوبه تحصیل گردد.
هم چنین ممکن است این علامت در مواردی که عبور بدون توقف به دلائل دیگری ممنوع
می‌باشد برای اخطار به رانندگان مورد استفاده قرار گیرد در‌این صورت به جای کلمه
(گمرک) کلمه کوتاه دیگری که بیان‌کننده توقف باشد نوشته شود.
(ح) پایان ممنوعیت یا محدودیت
() نقطه‌ای که اجرای ممنوعیتهای اعلام شده برای وسائط نقلیه به پایان می‌رسد
بایستی با علامت ((((((((( ( پایان کلیه ممنوعیتهای محلی مربوط‌به حرکت وسائط
نقلیه) مشخص گردد. این علامت به شکل دایره با زمینه سفید یا زرد و فاقد حاشیه
می‌باشد که دارای یک نوار اریب و یا خطوط موازی به رنگ سیاه یا خاکستری تیره از راست سرازیر به سمت چپ خواهد بود.
(() نقطه‌ای که در آنجا ممنوعیت یا محدودیت اعلام شده برای حرکت وسائط به پایان
می‌رسد بایستی با علامت ((((((((( (پایان محدودیت‌سرعت) یا با علامت (((((((((
(پایان سبقت ممنوع) مشخص گردد.
این علامت مشابه علامت ((((((((( خواهند بود که دارای نقش ممنوعیت یا محدودیت به رنگ خاکستری روشن می‌باشند.
علیرغم مقررات بند ۱ ماده ۶ این کنوانسیون علامت مذکور در تبصره (ح) این ضمیمه ممکن است برای وسائط نقلیه‌ای که از جهت مقابل می‌آیند در‌سمت دیگر جاده نصب شوند.
قسمت ب – علائم انتظامی
1 – مشخصات علائم و نقوش
(الف) علائم انتظامی بایستی به شکل دایره باشند. قطر آنها در مناطق غیر مسکونی
نبایستی از ۰.۶ متر و در مناطق مسکونی از ۴۰ سانتیمتر کمتر باشد.
معهذا علائمی که قطر آنها کمتر از ۳۰ سانتیمتر نباشد ممکن است توام با چراغهای
راهنما یا روی پایه و در روی جزایر ترافیک نصب گردند.
(ب) این علائم بایستی به رنگ آبی و نقوش آن به رنگ سفید یا یک رنگ روشن بوده یا آنکه علائم به رنگ سفید با حاشیه قرمز و نقوش به رنگ سیاه‌باشد.
۲ – شرح علائم
(الف) جهت حرکت
جهت یا جهاتی که وسائط نقلیه مجاز و یا مجبورند در آن حرکت نمایند بایستی با
علامت (((((((( از علائم ((( ( تعیین جهت حرکت) مشخص گردد. که روی آن فلش یا
فلشهایی جهت مناسب حرکت را نشان خواهند داد. معذالک علیرغم مقررات بند ۱ این قسمت
ممکن است به جای علامت(((((((( علامت (((((((( به کار برده شود.
علامت (((((((( بایستی به رنگ سیاه با حاشیه و نقش سفید باشند.
(ب) تعیین سمت حرکت
علامت ((( (تعیین سمت حرکت) که علیرغم مقررات بند ۱ ماده ۶ این کنوانسیون روی یک
جزیره یا قبل از یک مانع در راه گذارده می‌شود باین معنی‌خواهد بود که وسائط نقلیه
باید از آن سمت جزیره یا مانع که با علامت فلش مشخص گردیده عبور نمایند.
(ج) گردش اجباری
علامت ((( (تعیین جهت حرکت در میدان) اخطاری است به رانندگان که بایستی قواعد
مربوط به گردش ترافیک سمت چپ را رعایت نمایند.
(د) راه مخصوص عبور دوچرخه
علامت ((( (راه مخصوص عبور دوچرخه) به منظور آن است که دوچرخه سوارها بایستی از
راه مخصوص خود عبور نموده و سایر رانندگان وسائط‌نقلیه حق استفاده از آن راه را ندارند.
معهذا چنانچه قوانین محلی اجازه دهد ممکن است با نصب یک صفحه اضافی که روی آن نقش
علامت (((((((( ترسیم شده باشد عبور و از راه‌مذکور برای چرخهای موتوری نیز آزاد شود.
(ه) راه مخصوص عابرین پیاده
علامت ((( (راه مخصوص عابرین پیاده) برای تعیین راه مخصوص عابر پیاده که سایرین حق استفاده از آن را نخواهند داشت نصب می‌گردد.
(و) راه مخصوص عبور سوارکاران
علامت ((( (راه مخصوص عبور سوارکاران) برای تعیین راه مخصوص عبور سوارکاران که سایرین حق استفاده از آن را نخواهند داشت نصب گردد.
(ز) حداقل سرعت
علامت ((( (حداقل سرعت) به این معنی است که سرعت وسائط نقلیه در راهی که علامت
مذکور در ابتدای آن نصب شده نبایستی کمتر از سرعت تعیین شده باشد، رقم روی علامت
نشان‌دهنده حداقل سرعت به واحدی است که معمولاً در کشور مربوطه به کار می‌رود.
ممکن است در زیر یا کنار رقم سرعت عبارت کیلومتر (( یا میل ( اضافه شود.
(ح) پایان حداقل سرعت
علامت ((( (پایان حداقل سرعت) به این معنی خواهد بود که حداقل سرعت تعیین شده به
وسیله علامت ((( دیگر قابل رعایت نمی‌باشد. این علامت شبیه علامت ((( بوده به
استثنای آنکه در روی آن یک نوار قرمز اریب از سمت راست بالا سرازیر به سمت چپ پائین کشیده خواهد شد.
(ط) زنجیر برف اجباری است
علامت ((( (زنجیر برف اجباری است) به این معنی خواهد بود که وسائط نقلیه در راهی
که علامت مذکور در ابتدای آن نصب شده بایستی حداقل دوچرخ خود را به زنجیر مجهز نمایند.
(ضمیمه ۵)
علائم اطلاعاتی به استثنای علائم پارکینگ
توجه : برای علائم اطلاعاتی مربوط به پارکینگ به ضمیمه شماره ۶ مراجعه شود مشخصات کلی علائم و نقوش در قسمت الف تا و :
(برای مشخصات علائم و نقوش در قسمت زبان قسمت مراجعه شود).
۱ – علائم اطلاعاتی معمولاً مربع شکل می‌باشند معهذا علائم علائم جهت‌نما ممکن است
به شکل مستطیل باشد طول آن به طور افقی قرار گرفته و به یک سر پیکان ختم شود.
2 – علائم اطلاعاتی بایستی دارای خط و نوشته با نقوش با رنگ روشن روی زمینه تیره و
یا خط نوشت‌ها و نقوش با رنگ تیره روی زمینه روشن باشند. رنگ قرمز فقط ممکن است به
طور استثنایی به کار رود و نبایستی زیاد استعمال شود.
قسمت الف – علائم راهنما
1 – موارد کلی
علائم (((((((( – (((((((( – (((((((( – نمونه‌هایی از علائم راهنما می‌باشند.
2 – موارد ویژه
(الف) علائم (((((((( – (((((((( نمونه‌هایی از علائم راهنما برای نشان دادن بن‌بست می‌باشند.
(ب) علامت ((( نمونه‌ای از علائم راهنما برای نشان دادن مسیر گردش به چپ در محلی
که گردش به چپ در تقاطع بعد ممنوع است می‌باشد.
(ج) علامت ((( نمونه‌ای از علائم راهنما جهت انتخاب مسیر قبل از رسیدن به تقاطع می‌باشد.
قسمت ب – علائم جهت‌نما
1 – علائم (((((((( – (((((((( – (((((((( – (((((((( نمونه‌هایی از علائم جهت‌نما می‌باشند.
2 – علائم (((((((( – (((((((( – (((((((( نمونه‌هایی از علائم جهت‌نما می‌باشند که جهت یک فرودگاه را نشان می‌دهند.
3 – علائم ((( جهت منطقه کمپینگ (اردوگاه) را نشان می‌دهد.
4 – علامت ((( جهت اقامتگاه شبانه روزی جوانان را نشان می‌دهد.
قسمت ج – علائم شناسایی محل
این علائم به شکل مستطیل می‌باشد که طول آنها بایستی به طور افقی قرار گیرد.
1 – علائم (((((((( – (((((((( نمونه‌ای از علائم شناسایی محل می‌باشند که ابتدای
منطقه مسکونی را نشان می‌دهند.
2 – (((((( و ( – (((((( و ( نمونه‌هایی از علائم شناسایی محل می‌باشند که پایان منطقه مسکونی را نشان می‌دهد.
علیرغم مقررات بند ۱ ماده ۶ این کنوانسیون علائم مذکور ممکن است در قسمت پشت علائم شناسایی منطقه مسکونی قرار داده شوند.
قسمت د – علائم تأییدکننده
علامت (((( نمونه‌ای از یک علامت تأییدکننده می‌باشد.
علیرغم بند ۱ ماده ۶ این کنوانسیون علامت مذکور ممکن است در قسمت پشت علامت دیگری
که برای ترافیک جهت مقابل نصب شده قرار داده شود.
قسمت ه – عبور عابر پیاده
علامت (((( (عبور عابر پیاده) محل عبور عابرین پیاده را به پیاده روندگان و رانندگان نشان می‌دهد.
این علامت بایستی به رنگ آبی یا سیاه بوده که مثلث آن به رنگ سفید یا زرد و نقش
آن به رنگ سیاه یا آبی تیره باشد این نقش بایستی همان نقش ((((باشد معهذا ممکن
است علامت ((((((((( نیز که به شکل یک پنج‌گوش نامنظم با زمینه آبی و نقش سفید
می‌باشد به کار برده شود.
قسمت و – علائم دیگری که اطلاعات لازم را به رانندگان وسائط نقلیه می‌دهد زمینه این علائم بایستی به رنگ آبی باشد.
1 – علامت “بیمارستان”
این علامت بایستی برای اطلاع رانندگان وسائط نقلیه به منظور اعمال احتیاط لازم
بخصوص خودداری از ایجاد صداهای ناهنجار در مجاورت‌مؤسسات بهداشتی نصب شود. این
علامت دارای دو مدل ((((((((( – ((((((((( می‌باشد و ممکن است به جای صلیب روی
علامت((((((((((یکی از نقوش مذکور در بند ۲ الف قسمت ز به کار رود.
2 – علامت راه یکطرفه
ممکن است در نقاط لازم برای اطلاع بیشتر رانندگان از اینکه در یک مسیر یکطرفه در
حرکت هستند دو علامت مختلف راه به کار برده شود.
(الف) علامت ((((((((( که تقریباً به طور قائم بر محور راه قرار داده شده و صفحه
آن بایستی به شکل مربع باشد.
(ب) علامت ((((((((( که تقریباً به موازات محور راه قرار داده شده و صفحه این علامت
بایستی به شکل مستطیل بوده و طول آن به طور افقی‌قرار گیرد.
عبارت یکطرفه ممکن است روی فلش علامت ((((((((( به زبان یا یکی از زبانهای ملی
کشور مربوطه نوشته شود. ممکن است علامت (((((((((- ((((((((( بدون توجه به اینکه
در مدخل راه مورد بحث علائم ممنوعیت یا اجباری قرار دارند یا خیر نیز به کار برده شوند.
3 – علامت “راه بن‌بست”
علامت (((( (راه بن‌بست) که در مدخل یک راه قرار داده شود به این معنی است که راه بن‌بست می‌باشد.
4 – علائم اعلام ورود یا خروج در شاهراهها
علامت (((( (شاهراه) بایستی در نقطه‌ای از شاهراه قرار داده شود که از آن به بعد
مقررات خاص شاهراهها لازم‌الاجرا است.
علامت (((( (پایان شاهراه) بایستی در نقطه‌ای از شاهراه قرار داده شود که مقررات
شاهراه از آن به بعد نافذ نمی‌باشد. این علامت ممکن است برای اعلام انتهای یک
شاهراه و نیز به طور مکرر به کار برده شود.
مسافت بین انتهای شاهراه و هر علامتی که برای این منظور نصب می‌شود بایستی در
قسمت پائین علامت نوشته شود.
5 – علائم اعلام ورود یا خروج از راهی که مقررات ترافیک در آن راه همان مقررات جاری در شاهراه می‌باشد.
علامت (((( (راه برای وسائط نقلیه موتوری) بجز شاهراههایی که فقط برای عبور
وسائط نقلیه موتوری اختصاص داشته به املاک مجاور ارتباط ندارند بایستی در نقطه‌ای
نصب گردد که مقررات خاص شاهراهها در آن راه شروع به اجرا می‌گردد.
ممکن است یک صفحه اضافی زیر علامت (((( قرار داده شود که استثنایی اجازه ورود وسائل نقلیه را به املاک مجاور بدهد.
علامت (((( (پایان راه برای وسائط نقلیه موتوری) برای اعلام پایان راه و به طور
مکرر به کار برده می‌شود مسافت بین راه و هر علامت که برای این‌منظور نصب می‌شود بایستی در قسمت پائین علامت نوشته شود.
۶ – علائم مشخص‌کننده ایستگاه اتوبوس یا تراموای
علامت (((( (ایستگاه اتوبوس) و (((( (ایستگاه تراموای) را مشخص می‌نماید.
۷ – علامت باز یا بسته بودن راه
علامت (((( (راه باز یا بسته) بایستی برای نشان دادن آن قسمت از راه کوهستانی
(یا گردنه) که باز یا بسته است به کار رود. علامت مذکور بایستی در‌مدخل راه یا
راههایی که به منطقه مورد بحث ختم می‌شود نصب گردد.
تمام آن قسمت از راه (یا گردنه) بایستی به رنگ سفید نوشته شود. در علامتی که به
عنوان نمونه داده شده نام (اسدآباد) به عنوان مثال به کار برده شده است صفحات ۱ و ۲ و ۳ بایستی قابل تعویض باشند.
اگر یک قسمت از راه بسته باشد صفحه ۱ بایستی به رنگ قرمز یا کلمه مسدود ((((((()
و در صورت باز بودن راه رنگ صفحه سبز با کلمه باز((((() و خط نوشته‌ها با رنگ سفید و حتی‌الامکان به چند زبان نوشته شود.
صفحه‌های ۲ و ۳ بایستی دارای زمینه سفید بوده و خط نوشته‌ها و نقوش آن به رنگ
سیاه باشد. اگر یک قسمت از راه باز باشد صفحه ۲ بر حسب وضع راه سفید و یا با علامت
((( (دو زنجیر برف اجباری است) و یا نقش (((((( زنجیر یا لاستیک یخ‌شکن توصیه
می‌شود) مشخص شده و صفحه ۳ بایستی سفید باقی بماند.
اگر یک قسمت از راه مسدود باشد روی صفحه ۳ بایستی نام محلی که راه از آنجا باز
می‌شود نوشته شده و صفحه ۲ بایستی بر حسب وضع راه دارای‌نوشته (باز است
تا……..) و یا نقش‌های (((( یا ((( خواهد بود.
قسمت ز – علائم اعلام‌کننده تسهیلات لازم که ممکن است برای استفاده‌کنندگان از راه مفید باشد.
1 – مشخصات علائم و نقوش
(الف) علائم ( به شکل مربع مستطیل با زمینه آبی یا سبز می‌باشند که یک مربع سفید
یا زرد در داخل آن قرار داشته و نقش مربوطه بایستی در روی آن ترسیم گردد.
(ب) ممکن است فاصله تا نقطه یا مدخل راهی که به تسهیل منتهی می‌شود در روی نوار
آبی یا سبز علامت به رنگ سفید نوشته شود.
ممکن است روی علامتی که دارای نقش ((( است کلمه هتل (((((() یا متل (((((() به
همان ترتیب نوشته شود این علامت همچنین ممکن است در مدخل راهی که به محل تسهیل ختم
می‌شود نصب شود و در آن صورت بایستی در روی نوار آبی یا سبز رنگ زیر علامت یک فلش سفید جهت‌نما ترسیم گردد.
نقش بایستی به رنگ سیاه یا آبی تیره باشد به استثنای نقوش (((((((( – (((((((( – (((((((( که بایستی دارای رنگ قرمز باشند.
2 – شرح نقوش
(الف) نقوش کمکهای اولیه
نقش‌ها بایستی نشان دهنده مراکز کمکهای اولیه در کشورهای مربوطه بوده و به رنگ
قرمز باشند نمونه‌های آن عبارتند از (((((((( – (((((((( -((((((((:
(ب) نقوش گوناگون
((( سرویس و تعمیرگاه
((( تلفن
((( پمپ بنزین
((( هتل
((( رستوران
((( کافه تریا
((( محوطه پیک نیک
((( آغاز منطقه پیاده روی
(((( محوطه کمپینگ
(((( محوطه کاروان
(((( محوطه کمپینگ و کاروان
(((( خانه جوانان
(ضمیمه ۶) علائم ایستادن و توقف (پارکینگ)
قسمت الف – علائم ممنوعیت یا محدودیت ایستادن یا پارکینگ
مشخصات کلی علائم و نقوش
این علائم بایستی دایره شکل بوده و قطر آنها نبایستی در خارج از مناطق مسکونی
کمتر از ۶۰ سانتیمتر و داخل مناطق مسکونی کمتر از ۲۵ سانتیمتر‌باشد زمینه این
علائم بایستی به رنگ آبی و کناره و نوارهای اریب آن به رنگ قرمز باشد.
شرح علائم
1 – (الف) نقاطی که پارکینگ ممنوع است بایستی با علامت (((( (پارکینگ ممنوع) و
نقاطی که ایستادن و پارکینگ ممنوع باشد با علامت (((((ایستادن و پارکینگ ممنوع) نشان داده شوند.
(ب) ممکن است به جای علامت (((( یک علامت دایره شکل با نوار عرضی که دارای حروف یا
نقش مورد استعمال در کشور مربوطه برای نمایش(پارکینگ) می‌باشد با رنگ سیاه روی
زمینه سفید یا زرد تابلو کنار رود.
(ج) ممکن است حدود و حوزه ممنوعیت بر حسب مورد با نوشتن روی یک صفحه اضافی که زیر علامت نصب می‌شود محدود گردد.
() روزهایی در هفته یا ماه یا ساعاتی در روز که ممنوعیت مجری است.
(() مدت زمانی که بیش از آن پارکینگ ممنوع می‌باشد با علامت (((( و ایستادن و پارکینگ ممنوع با علامت (((( نشان داده می‌شود.
((() استثنائاتی که برای بعضی از استفاده‌کنندگان از راه در نظر گرفته شده است.
(د) ممکن است مدت زمانی که بیش از آن پارکینگ یا ایستادن ممنوع است به جای نشان
دادن روی یک صفحه اضافی با نوشتن روی قسمت پائین دایره قرمز رنگ علامت مشخص گردد.
2 – (الف) هنگامی که پارکینگ متناوباً در طرف دیگر راه مجاز باشد بایستی علامت
((((((((( و ((((((((( (پارکینگ متناوب) به جای علامت((((بکار برده شود.
(ب) در طرفی که علامت ((((((((( نصب شده پارکینگ در روزهای فرد و طرفی که علامت
((((((((( نصب گردیده پارکینگ در روزهای زوج‌ممنوع خواهد بود و ساعت تعویض روزها
طبق مقررات محلی تعیین شده لزومی ندارد که لحظه شروع حتماً از نیمه شب باشد. ممکن
است مقررات‌محلی همچنین تناوب دیگری غیر از تناوب روزانه را برای پارکینگ تجویز
نماید. که در آن صورت به جای اعداد ( و (( روی علائم مذکور روز تغییر قید خواهد مثلاً ۱۵ – ۱ و ۳۱ – ۱۶ برای تغییر از اول و شانزدهم ماه.
(ج) دولتهایی که علائم (((( – ((((((((( – ((((((((( را اختیار نکرده باشند ممکن
است بر طبق بند ۴ ماده ۸ این کنوانسیون علامت (((( را‌با افزون یک خط نوشته زیر آن به کار برند.
3 – (الف) جز در موارد استثنایی علائم بایستی طوری نصب شوند که صفحه آنها بر محور
راه بوده و یا با یک زاویه جزیی به صفحه قائم بر محور راه قرار گیرند.
(ب) کلیه ممنوعیت‌ها و محدودیتهای پارکینگ فقط در طرفی از راه مجری خواهد بود که علائم در آن طرف نصب شده‌اند.
(ج) به استثنای مواردی که مسافت اجرای ممنوعیت روی یک صفحه اضافی مطابق مدل ۲ ضمیمه ۷ و یا بر طبق بند ه اعلام شده ممنوعیت بایستی از محل علامت تا اولین تقاطع راه مجری گردد.
(د) ممکن است یک صفحه اضافی مطابق مدل (((((( یا (((((( مذکور در ضمیمه ۷ از نقطه شروع ممنوعیت در زیر علامت قرار داده شود و نیز‌ممکن است یک صفحه اضافی مطابق مدل (((((( یا (((((( مذکور در ضمیمه ۷ به منظور تکرار ممنوعیت زیر علامت قرار داده شده و یک علامت ممنوعیت منضم به یک صفحه اضافه مطابق مدل (((((( یا (((((( مذکور در ضمیمه ۷ در نقطه پایان ممنوعیت نصب گردد.
صفحه‌های مدل ۳ نبایستی به موازات محور راه و صفحه‌های مدل ۴ قائم بر محور راه قرار داده شده و چنانچه روی صفحه مدل ۳ مسافتی ذکر شده‌باشد منظور مسافتی خواهد بود که ممنوعیت در جهت پیکان مجری می‌باشد.
(ه) اگر ممنوعیت قبل از اولین تقاطع راه پایان یابد بایستی یک علامت که دارای یک صفحه اضافی (پایان ممنوعیت) مشروحه در بند (د) می‌باشد نصب گردد معهذا در تقاطعی که ممنوعیت فقط در مسافت کوتاهی اجرا می‌شود نصب تنها یک علامت به شرح زیر مجاز می‌باشد:
– در داخل دایره قرمز مسافتی که ممنوعیت مجری است نشان داده شود.
– دارای یک صفحه اضافی مدل ۳ باشد.
(و) در نقاطی که دستگاه پارک‌متر نصب شده است بایستی حق پارکینگ محدود به زمانی که پارک متر عمل می‌کند پرداخت شود.
(ز) در نقاطی که مدت پارکینگ محدود بوده ولی پارکینگ مشمول پرداخت نمی‌باشد به
جای آنکه محدودیت با علامت (((( به انضمام صفحه اضافی نشان داده شود ممکن است با
یک نوار آبی رنگ تقریباً به ارتفاع ۲ متر روی تیرهای چراغ یا درختها و غیره که در
کنار راه قرار دارند یا با خطوطی روی حاشیه راه اعلام گردد.
4 – در مناطق مسکونی برای مشخص ساختن شروع منطقه‌ای که پارکینگ اعم از پولی یا
مجانی محدود به زمان می‌باشد ممکن است تابلو (((((منطقه پارکینگ محدود) نصب شود.
زمینه این تابلو که علامت (((( روی آن نشان داده شده بایستی به رنگ روشن باشد.
ممکن است به جای علامت (((( علامت (((( نیز به کار برود و در آن صورت زمینه آن ممکن است به رنگ آبی باشد.
ممکن است برای نشان دادن سیستم محدودیت پارکینگ در یک منطقه شکل پارک‌متر و یا صفحات ساعتی در زیر این علامت نصب گردد.
در صورت لزوم روزها و ساعاتی از روز که محدودیت پارکینگ مجری است سیستم محدودیت ممکن است روی خود علامت یا با یک صفحه اضافی زیر تابلو (((( نشان داده شود.
قسمت ب – علائم اطلاعاتی مربوط به پارکینگ
1 – علامت توقف (پارکینگ)
علامت (((( (پارکینگ آزاد) ممکن است به موازات محور جاده نصب شود و نقاطی را نشان می‌دهد که در آن نقاط پارکینگ آزاد است. این علامت بایستی به شکل مربع باشد.
روی آن نوشته یا نقشی که در کشور مربوطه مفهوم (پارکینگ آزاد) را برساند درج گردد. زمینه این علامت بایستی به رنگ‌آبی باشد. نقوش با خط نوشته‌ها روی صفحه اضافی زیر علامت یا روی خود علامت ممکن است جهتی را که در آن سمت محل پارکینگ قرار
دارد یا‌برای توقف نوعی از وسائط نقلیه پیش‌بینی شده است نشان دهد.
این خط نوشته‌ها همچنین ممکن است محدودیت زمان پارکینگ را هم در بر داشته باشد.
2 – علامت نشان دهنده پایان منطقه پارکینگ محدود در مناطق مسکونی برای نشان دادن پایان منطقه‌ای که کلیه پارکینگ از نظر مدت زمان
محدود می‌باشد و شروع آن منطقه به وسیله تابلو (((( مشتمل‌بر علامت (((( نشان داده
شده بایستی تابلو (((( به کار برده شود این تابلو بایستی به شکل مربع به رنگ روشن
باشد که دارای علامت (((( با‌رنگ خاکستری روشن با یک نوار اریب سیاه یا خاکستری
تیره رنگ و خطوط موازی خاکستری یا سیاه که تشکیل چنین نواری را بدهند می‌باشد.
اگر شروع منطقه پارکینگ با تابلو (((( مشتمل بر علامت (((( نشان داده شود پایان
منطقه ممکن است با یک تابلو که دارای نوار سیاه یا خاکستری تیره باشد یا با خط
موازی سیاه یا خاکستری که تشکیل چنین نواری را بدهند و یک صفحه ساعتی روی زمینه روشن نشان داده شود.
(ضمیمه ۷)
صفحه‌های اضافی
۱ – این صفحه‌ها بایستی دارای زمینه سفید یا زرد با دوره سیاه یا آبی تیره یا قرمز
باشند که در آن صورت مسافت یا طول با رنگ سیاه یا آبی تیره نوشته خواهد شد یا
زمینه سیاه یا آبی با دوره سفید یا زرد یا قرمز که در آن صورت مسافت با طول با رنگ
سفید نوشته خواهد شد.
2 – الف – صفحه‌های اضافی (مدل ۱) مسافت را از محل نصب علامت تا ابتدای قسمت
خطرناک راه یا منطقه‌ای که در آنجا مقررات مجری است نشان‌می‌دهد.
(ب) – صفحه‌های اضافی (مدل ۲) طول قسمت خطرناک راه یا منطقه را که در آنجا مقررات
مجری نشان می‌دهد.
(ج) صفحه‌های اضافی زیر علائم قرار داده می‌شوند. معهذا ممکن است در مورد علائم
خطر مدل (((((( اطلاعات مندرج در روی صفحه‌های اضافی‌در قسمت پائین علامت نوشته شود.
3 – صفحه‌های اضافی (مدل ۳ و مدل ۴) مربوط به ممنوعیت یا محدودیت پارکینگ به ترتیب عبارتند (((((( – (((((( – (((((( – (((((( -(((((((- ((((((( (به بند ۳ قسمت الف ضمیمه ۶ مراجعه شود).
(ضمیمه ۸)
خط‌کشی راه
فصل ۱ – کلیات
1 – خط‌کشی راه نباید از مواد لیز و لغزنده بوده و بیش از ۶ میلیمتر از سطح
سواره‌رو برآمدگی داشته باشد.
میخکوبیها و نظائر آن که برای علامت‌گذاری راه به کار می‌رود نباید بیش از ۱.۵
سانتیمتر و در مورد میخکوبهای منعکس‌کننده نور (چشم گربه‌ای) بیش از ۲.۵ سانتیمتر
از سطح سواره‌رو برآمدگی داشته باشد. اینگونه وسایل بایستی با توجه به شرایط ایمنی
ترافیک راهها به کار برده شوند.
فصل ۲ – خط‌کشی طولی
(الف) – ابعاد
2 – عرض خطوط ممتد یا منقطع در خط‌کشی طولی بایستی حداقل ۱۰ سانتیمتر باشد.
3 – فاصله بین دو خط طولی متوازی (خط دوبله) بایستی بین ۱۰ تا ۱۸ سانتیمتر باشد.
4 – خط منقطع عبارت است از پاره‌خطهایی که به طول مساوی و یا فواصل مساوی یکنواخت از یکدیگر ترسیم شده باشند.
طول پاره‌خطها و نیز فواصل آنها بستگی به سرعت و حرکت وسائط نقلیه در جاده مورد بحث دارد.
5 – طول پاره‌خطها در خارج از مناطق مسکونی بایستی بین ۲ تا ۱۰ متر باشد.
طول پاره‌خطهایی که خطوط نزدیک شدن مذکور در بند ۲۳ این ضمیمه را تشکیل می‌دهند بایستی ۲ تا ۳ برابر طول فواصل آنها باشد.
6 – طول و فواصل بین پاره‌خطها در مناطق مسکونی کمتر از طول و فواصل آنها در مناطق غیر مسکونی باشد. ممکن است طول پاره‌خطها به ۱ متر نیز تقلیل داده شود معهذا در بعضی از شاهراههای شهری که سرعت ترافیک بیشتر است مشخصات خط‌کشی طولی ممکن است عیناً همان باشد که در‌خارج از مناطق مسکونی عمل می‌شود.
(ب) خط‌کشی‌های مسیر ترافیک (گذرگاه)
7 – مسیرهای ترافیک بایستی با خطوط منقطع یا ممتد یا سایر وسایل مناسب مشخص گردد.
() مناطق غیر مسکونی
8 – در راههای دوطرفه‌ای که دارای دو مسیر حرکت باشند خط وسط راه باید با خط‌کشی طولی مشخص گردد.
این خط‌کشی معمولاً به صورت خط منقطع بوده و فقط در موارد بخصوص بایستی خط ممتد نیز به کار برده شود.
9 – در راههای دارای سه گذرگاه به طور کلی بایستی مسیرهای حرکت در قسمتهایی که دید
کافی وجود دارد با خطوط منقطع مشخص شده و در موارد خاص به منظور ایجاد ایمنی بیشتر
می‌توان خطوط ممتد یا خطوط منقطع در کنار یکدیگر به کار برد.
10 – در راههای دارای بیش از سه گذرگاه دو جهت حرکت بایستی به وسیله یک یا دو خط
ممتد از یکدیگر جدا شوند مگر در مواردی که جهت حرکت در دو گذرگاه وسط بتواند از هر
دو طرف مورد استفاده قرار گیرد. در این صورت گذرگاههای مذکور بایستی با خطوط منقطع مشخص شوند (شکل((((((- (((((().
(() مناطق مسکونی
11 – در مناطق مسکونی توصیه‌های مندرج در بند ۸ تا ۱۰ این ضمیمه در مورد خیابانهای
دوطرفه و نیز در مورد خیابانهای یکطرفه که حداقل دارای دو گذرگاه باشند قابل اجرا است.
12 – گذرگاهها در نقاطی که عرض راه به وسیله جدول – جزیره یا جزایر جهت‌نما کمتر می‌گردند بایستی خط‌کشی شوند.
13 – در نزدیک شدن به تقاطع‌های بزرگ (مخصوصاً تقاطع‌هایی که عبور و مرور تحت
کنترل قرار دارد) محلی که عرض راه برای دو یا چند ردیف ترافیک کافی باشد گذرگاهها
بایستی مانند آنچه در شکلهای ۲ و ۳ نشان داده شده خط‌کشی شود. در این گونه موارد
ممکن است، خطوطی که گذرگاهها را مشخص می‌سازد یک علامت پیکان اضافه نمود (به بند ۳۹ این ضمیمه مراجعه شود).
(ج) خط‌کشی برای موقعیت‌های خاص
() خطوط ممتد
14 – برای ایجاد ایمنی بیشتر و عبور و مرور به جای خطوط منقطع وسط در بعضی
تقاطع‌ها (شکل ۴) بایستی خط ممتد به کار برده و یا خط ممتد به خطوط منقطع اضافه گردند (شکلهای ۵ و ۶).
15 – در تقاطعی که ضرورت ایجاب نماید قسمتی از راه به ترافیک طرف مقابل اختصاص
داده شود و در آنجا میدان دید محدود باشد (قله – تپه -پیچ‌راه و غیره) و یا در
قسمتهایی که راه باریک و وضع خاص دیگری دارد محدودیت بایستی در قسمتهایی که میدان
دید از یک حداقل ( کمتر است به‌وسیله خط ممتد که بر طبق شکلهای (((((( تا ((((((( ترسیم می‌شود اعمال گردد.
در کشورهایی که نوع وسائط نقلیه ایجاب بنماید ممکن است ارتفاع دید چشم را که در
شکلهای (((((( تا ((((((( یک متر تعیین گردیده به ۱.۲۰ متر تغییر داد.(
(((پاورقی: تعریف مسافت رؤیت که در این بند (بند (() به کار رفته عبارت است از
مسافتی که یک شیء یک متری به وسیله شخصی که چشمهایش در ارتفاع یک متری سطح راه باشد دیده شود.((
16 – میزانی که بایستی برای ( اتخاذ گردد بر حسب وضع راه تغییر می‌کند.
شکلهای (((((( – (((((( – (((((( – (((((( – (((((( – (((((( نمونه خط‌کشی را به
ترتیب برای راههای دارای دو یا سه گذرگاه در قله یک تپه که میدان دید محدود
می‌باشد نشان می‌دهد. این شکلها مربوط به قسمتهای طولی شکل بالای همان صفحه و نیز
مسافت معینه در بند ۲۴ ضمیمه‌می‌باشد ( یا ( نقطه‌ایست( که میدان دید از ( کمتر
می‌شود در حالی که ( یا ( نقطه‌ای است که میدان دید دوباره شروع به تجاوز از (((((((می‌نماید.
(((پاورقی: به جای خط‌کشی بین ( و ( در شکلهای (((((( و (((((( ممکن است به جای
خطوط منقطع محور راه یک خط ممتد کشیده شود‌مشروط بر آنکه این خطوط در حد فاصل (( و
(( به وسیله خط منقطعی که حداقل دارای ۳ قطعه می‌باشد همراهی گردد. این نوع خط‌کشی
بایستی با احتیاط کامل و فقط در موارد استثنایی به کار برده شود زیرا راننده را
فقط از سبقت گرفتن در طول مسافت تعیین شده حتی اگر مسافت رویت هم کافی‌باشد منع
خواهد نمود. از به کار بردن هر دو طریق در یک راه یا راههای مشابه در همان منطقه
بایستی خودداری شود زیر این عمل موجب اختلال خواهد شد((.
17 – رد محلهایی که قسمتهای (( و (( روی هم قرار گیرند یعنی موقعی که مسافت رویت
طرف مقابل در هر دو جهت قبل از رسیدن به قله تپه بزرگتر از ( می‌گردد خطوط بایستی
به همان ترتیب تنظیم گردند لیکن خطوط ممتد مجاور خط منقطع نبایستی روی هم قرار
گیرند این موضوع در‌شکلهای – ((((((( – ((((((( – ( نشان داده شده است.
18 – شکلهای ((((((( و ((((((( وضعیت خطوط را برای همان حالت در یک راه که دارای دو گذرگاه روی قوس با مسافت رویت محدود می‌باشد نشان می‌دهد.
۱۹ – در راههایی که دارای سه گذرگاه می‌باشد ممکن است به دو طریق عمل شود این طریق
در شکلهای ۸ ((d)) – 8((c)) – 8((b)) – 8((a)) -10((b)) – 10((a)) نشان داده
شده‌اند. شکلهای ۸((a)) – 8((b)) – 10((a)) بایستی در راههایی که قسمت اعظم ترافیک
با وسائط نقلیه دوچرخ وشکلهای ۸((c)) – 8((b)) – 10((b)) در راههایی که ترافیک
عمده با وسائط نقلیه چهار چرخ می‌باشد به کار رود. شکل ۱۱((c)) ترتیب خطوط رابرای
همان حالت در یک قوس با مسافت رویت محدود روی یک راه دارای سه گذرگاه نشان می‌دهد.
20 – در شکلهای ۱۲ و ۱۳ – ۱۴ خطوطی را که دلالت بر کم عرض شدن سواره‌رو راه دارد نشان می‌دهد.
21 – در شکلهای ۱۰((b)) – 10((a)) – 8((d)) – 8((c)) – 8((b)) – 8((a)) تمایل خط اریب نسبت به خط وسط نباید از (۲۰).(۱) تجاوز کند.
22 – در شکلهای ۱۳ و ۱۴ که برای اعلام تغییر عرض راه و نیز در شکلهای ۱۵ – ۱۶ – ۱۷
که برای اعلام وجود موانع در سر راه و لزوم انحراف از خطممتد به کار می‌روند لزوماً
تمایل خط در راههای سریع بایستی کمتر از (۵۰) . (۱) و در راههایی که سرعت از ۵۰
کیلومتر در ساعت تجاوز نمی‌نمایدبایستی کمتر از (۲۰).(۱) بوده به علاوه قبل از
خطوط اریب ممتد بایستی یک خط ممتد موازی با خط وسط راه نیز کشیده شود. طول خط ممتد
برابر مسافتی است که در یک ثانیه با سرعت تعیین شده طی می‌شود.
23 – هنگامی که لازم نباشد روی یک قسمت معمولی راه گذرگاههای عبور با خطوط
منقطع مشخص شود بایستی قبل از خط ممتد یک خط نزدیک شدن که عبارت از خطوط منقطع است
برای مسافت ۵۰ متر بر حسب سرعت معمولی وسائط نقلیه کشیده شود. در محلهایی که
گذرگاههای عبور روی یک قسمت معمولی راه با خطوط منقطع مشخص می‌شوند همچنین بایستی
قبل ازخط ممتد یک خط نزدیک شدن برای مسافت ۵۰ متر بر حسب سرعت معمولی وسائط نقلیه
در آن راه کشیده شود.
ممکن است خط‌کشی را با یک یا چند پیکان که رانندگان را در انتخاب جهت راهنمایی کند تکمیل نمود.
ii) شرایط به کار بردن خط ممتد
24 – در جدول زیر به منظور تعیین مسافت رویت مقادیر توصیه شده M در قسمتهایی که وجود خط ممتد ضروری است برای سرعتهای مختلف نشانداده شده است*
*>>پاورقی: سرعت نزدیک شدن در محاسبات بالا عبارت است از سرعت طرح راه و یا سرعتی که ۸۵% وسائط نقلیه از آن تجاوز نمی‌کند<<.
مقادیر سرعت مقادیر M
100 کیلومتر در ساعت ۱۶۰ تا ۳۲۰ متر
80 کیلومتر در ساعت ۱۳۰ تا ۲۶۰ متر
65 کیلومتر در ساعت ۹۰ تا ۱۸۰ متر
50 کیلومتر در ساعت ۶۰ تا ۱۲۰ متر
۲۵ – مقدار M برای سرعتهای ذکر نشده در جدول فوق بایستی بین ارقام مذکور بر اساس قرائن تعیین گردد.
(د) خطوطی که حدود سواره‌رو را نشان می‌دهد
26 – حدود سواره‌رو ترجیح دارد که به وسیله خط ممتد تعیین و مشخص گردد و نیز ممکن
است از میخکوب یا پایه‌های مجهز به وسائل نورتاب(منعکس‌کننده نور) با این خطوط توأماً استفاده شود.
(ه) خط‌کشی مخصوص موانع
27 – شکلهای ۱۵ و ۱۶ و ۱۷ طریقه خط‌کشی نزدیک شدن به جریره یا هر گونه مانع دیگری را در راه نشان می‌دهد.
(و) خطوط هدایت‌کننده برای گردش وسائط نقلیه
28 – در کشورهایی که از سمت راست رانندگی می‌نمایند در بعضی از تقاطع‌ها لازم است به وسیله خطوط هدایت‌کننده طریقه گردش به چپ برای رانندگان مشخص گردد.
فصل ۳ – خط‌کشی عرضی
(الف) کلیات
29 – با توجه به زاویه رویت راننده خط‌کشی عرضی بایستی پهن‌تر از خط‌کشی طولی راهها باشد.
(ب) خط ایست
30 – عرض خط ایست بایستی حداقل ۲۰ سانتیمتر و حداکثر ۶۰ سانتیمتر باشد عرض ۳۰ سانتیمتر توصیه می‌گردد.
31 – هنگامی که خط ایست توام با علامت ایست به کار رفته باشد در آن صورت خط ایست
بایستی در محل ترسیم گردد که رانندگان متوقف در پشتآن کلیه ترافیک را اعم از
ایستاده یا وسائط نقلیه در انشعابات دیگر تقاطع به خوبی رویت نمایند.
32 – خط ایست ممکن است با خطوط طولی دیگری تکمیل گردد (شکلهای ۱۸ و ۱۹) و نیز
ممکن است با نوشتن کلمه STOP ایست) روی راه طبق آنچه که در شکلهای ۲۰ و ۲۱ به عنوان
نمونه درج شده مشخص گردد. فاصله بین بالای حروف کلمه STOP و خط ایست بایستی بین ۲
تا ۲۵ متر باشد.
(ج) خطوط مشخص‌کننده نقاطی که رانندگان بایستی رعایت حق تقدم را بنمایند.
33 – حداقل عرض این خطوط بایستی ۲۰ سانتیمتر و حداکثر ۶۰ سانتیمتر بوده و اگر دو
خط وجود داشته باشد فاصله بین آنها بایستی حداقل ۳۰ سانتیمتر باشد. ممکن است به جای
خطوط مذکور مثلث‌هایی در سطح سواره‌رو در کنار هم ترسیم گردند که راس آنها به طرف
رانندگانی که بایستیرعایت حق تقدم را بنمایند باشد.
قاعده این مثلث بایستی حداقل ۴۰ سانتیمتر و حداکثر ۶۰ سانتیمتر بوده و ارتفاع آن
نیز از حداقل ۶۰ سانتیمتر و حداکثر ۷۰ سانتیمتر تجاوز ننماید.
34 – خط‌کشی‌های تقاطع بایستی در شرایطی که برای خطوط ایست مذکور در بند ۳۱ این ضمیمه توصیف شده ترسیم گردند.
35 – ممکن است به خط‌کشی‌های مذکور در بند ۳۴ فوق یک مثلث طبق آنچه به طور نمونه
در شکل ۲۲ نشان داده شده در روی سطح سواره‌رو راه ترسیم و اضافه گردد. فاصله بین
قاعده مثلث و خط‌کشی متقاطع بایستی بین ۲ تا ۲۵ متر باشد.
قاعده مثلث بایستی حداقل یک متر و ارتفاع آن سه برابر قاعده باشد.
36 – ممکن است به این خط‌کشی متقاطع خط طولی نیز اضافه شود.
(د) گذرگاه عابر پیاده
37 – فاصله بین خطوطی که در محل عبور عابرین پیاده کشیده می‌شود بایستی حداقل
معادل عرض خطوط بوده و از دو برابر آن بیشتر نباشد. عرضیک خط و فاصله آن روی هم بایستی بین ۱ متر تا ۱.۴ متر باشد.
حداقل عرض توصیه شده برای محل عبور عابرین پیاده در راههایی که سرعت محدود به ۶۰
کیلومتر در ساعت ۲.۵ متر و در راههای با سرعت بیشتر ۴ متر می‌باشد.
(ه) گذرگاه دوچرخه سوارها
38 – محل عبور دوچرخه سوارها بایستی با دو خط منقطع نشان داده شود خط منقطع ارجحا
بایستی مرکب از مربع‌هایی به ابعاد ۴۰ تا ۶۰ سانتیمتر باشد که فاصله بین آنها
بایستی ۴۰ تا ۶۰ سانتیمتر و عرض محل عبور نبایستی کمتر از ۱.۸ متر باشد.
استفاده از میخکوب توصیه نمی‌گردد.
فصل ۴ – سایر خط‌کشی‌ها
(الف) فلشها
39 – راههایی که دارای عرض کافی برای تفکیک گذرگاه جهت وسائط نقلیه‌ای که به تقاطع نزدیک می‌شوند ممکن است گذرگاههایی را که بایستی مورداستفاده ترافیک قرار گیرد با ترسیم فلش روی سطح راه (شکلهای ۲ – ۳ – ۱۹ – ۲۳) مشخص نمود. ممکن است برای نشان جهت ترافیک در راه یکطرفه از فلش استفاده نمود.
طول فلشها می‌بایستی کمتر از ۲ متر بوده و نیز ممکن است همراه آنها روی سطح راه کلماتی هم نوشته شود.
(ب) خطوط موازی اریب
40 – شکلهای ۲۴ و ۲۵ نمونه‌های قسمتهایی از راه را که وسائط نقلیه نبایستی به آن قسمت داخل شوند نشان می‌دهد.
(ج) خط نوشته‌ها
41 – خط نوشته روی راه ممکن است برای تنظیم ترافیک یا اعلام و آگاه ساختن استفاده‌کننده از راه به کار برده شود. کلماتی که به کار می‌روند ارجحاً بایستی نامهای محل – شماره راهها یا کلماتی باشند که به طور بین‌المللی و به سهولت قابل فهم باشد (مثلاً ایست) STOP اتوبوس BUS تاکسی TAXI
42 – حروف باید به طور مشخص در جهت حرکت ترافیک و به نحوی نوشته شود تا به علت زاویه دید رانندگانی که به آن نزدیک می‌شوند کاملاً قابل رویت باشد (شکل ۲۰)
43 – در تقاطعی که سرعت نزدیک شدن بیش از ۵۰ کیلومتر در ساعت است ارتفاع کلمات بایستی حداقل ۲.۵ متر باشد.
(د) مقررات توقف و پارکینگ
44 – محدودیتهای توقف و پارکینگ ممکن است با خط‌کشی روی جدول یا سواره‌رو راه مشخص گردد.
حدود محل پارکینگ ممکن است با خطوط مناسب روی سطح راه تعیین شود.
(ه) خط‌کشی روی راه یا ساختمان‌های مجاور
i) خط‌کشی نشان‌دهنده محدودیتهای پارکینگ.
45 – شکل ۲۶ نمونه خط شکسته می‌باشد.
ii) خط‌کشی روی موانع.
46 – شکل ۲۷ نمونه خط‌کشی روی یک مانع را نشان می‌دهد.
کنوانسیون فوق مشتمل بر یک مقدمه و چهل و هشت ماده و نه ضمیمه منضم به قانون الحاق ایران به کنوانسیون عبور و مرور در جاده‌ها و کنوانسیون مربوط به علائم راهها می‌باشد.
رییس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی