شورای ارزشیابی هنرمندان کشور در جلسه شماره 340 آیین‌نامه داخلی و ضوابط اجرایی این شورا را در ده ماده و دوازده تبصره ماده به شرح ذیل تصویب کرد:
ماده یک: تعاریف
1-1: شورای ارزشیابی هنرمندان کشور، عالی‌ترین نهاد ارزشیابی هنرمندان کشور است که به منظور ارزشیابی آثار هنرمندان، تعیین مرتبه و درجه هنری و سنجش میزان تخصص و تجربه هنرمندان در جهت شناخت شأن و منزلت ایشان تشکیل‌شده و فعالیت می‌کند.
1-2: اعضاء شورای ارزشیابی هنرمندان
الف: اعضاء حقوقی:
· وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یا نماینده تام‌الاختیار وی به عنوان رئیس
· نماینده تام‌الاختیار وزارت علوم و تحقیقات و فن‌آوری
· نماینده تام‌الاختیار سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی
· نماینده تام‌الاختیار فرهنگستان هنر
· دبیر شورای ارزشیابی (با انتخاب رئیس شورا)
· روسای کمیته‌های تخصصی
ب: اعضاء حقیقی: شامل دو نفر کارشناس خبره دارای گواهینامه درجه یک هنری و یا عضو هیات علمی مراکز دانشگاهی معتبر هنری کشور با انتخاب رئیس شورا در چهار گروه تخصصی (گروه هنرهای زیبا- گروه شعر و داستان- گروه سینما- گروه هنرهای سنتی)
تبصره 1: رئیس شورای ارزشیابی می‌تواند افزون بر دو نفر عضو حقیقی در هر گروه تخصصی دو نفر هنرمند دیگر با همان شرایط به عنوان عضو علی‌البدل انتخاب و منصوب کند، در صورت غیبت موجه اعضا حقیقی به عنوان جایگزین موقت یا دائم در جلسات شورای ارزشیابی حضور بهمرسانند.
ج: اعضاء مدعو: با توجه به تنوع و تکثر رشته‌های هنری مورد ارزشیابی شورا؛ رئیس شورا مخیر است برای مشورت و کسب رای و نظر خبرگان هنر از استادان مبرز و طراز اول در شاخه‌های تخصصی برای شرکت در یک یا چند جلسه دعوت کند.
اعضا مدعو در هر جلسه حداکثر دو نفر خواهد بود، بدون حق رای و به عنوان مشاور شورا برای همیاری در اخذ بهترین تصمیم.
تبصره 2: ترکیب شورای ارزشیابی با حضور اعضا حقیقی و حقوقی قانونی است و الزامی به دعوت از اعضا مدعو نیست. دعوت از سایر کارشناسان تحت عنوان عضو مدعو منوط به تشخیص رئیس شوراست و تمهید آن الزام‌آور نیست.
1-3: هنرمند: به کسی که دریکی از رشته‌های هنری به‌طور مستمر دارای اثر و
آفرینش‌های هنری بوده و در رشته‌ی تخصصی خود اطلاعات، دانش، مهارت و خلاقیت داشته باشد هنرمند اطلاق می‌شود.
معرفی رشته هایِ قابل بررسی در شورای ارزشیابی هنرمندان کشور:
1-4:
1-4-1: گروه هنرهای سنتی و صناعی: شامل یازده سرشاخه
1-4 -1-1- معماری سنتی و تزئینات وابسته به معماری
مرمت بنا (1. سفت‌کاری 2. آمود 3. اندود )
1-4 -1-2- صحافی سنتی و جلدسازی و کاغذ سازی
مرمت آثار (1. نسخه‌های خطی و قطعات هنری2. صحافی سنتی 3. جلدسازی )
1-4 -1-3- بافتنی‌ها و نساجی سنتی (طراحی و اجرا)
فرش‌ها: قالی، گلیم، جاجیم و …
2. نساجی سنتی: ترمه، زری، مخمل، دارایی و …
(1.
3. رودوزی‌های سنتی: پته، سرمه، سوزن‌دوزی، آجیده دوزی، رشتی دوزی و … )
1-4 -1-4- صنایع و آرایه‌های فلزی (طراحی و اجرا)
(- ساخت آثار، دوا تگری، چکش‌کاری و … / تزئینات، قلم‌زنی، حکاکی، مشبک و ملیله / تلفیقی/ زیور سازی، ضریح سازی، علامت سازی)
1-4 -1-5- صنایع و آرایه‌های چوبی (طراحی و اجرا)
(- منبت، معرق، نازک‌کاری و … )
1-4 -1-6- صنایع و آرایه‌های سنگی (طراحی و اجرا)
(تراش: جواهرتراشی، حکاکی، نقش برجسته/ برش : معرق سنگ، شبکه بری/ روش‌های تلفیقی)
1-4 -1-7- صنایع و آرایه‌های شیشه‌ای (طراحی و اجرا)
(میناکاری (خانه بندی- حفره‌ای) همجوشی معرق شیشه، شیشه‌گری .
1-4 -1-8- چاپ‌های سنتی (طراحی و اجرا)
(سنگی، فلزی، قلمکار، مهری، باتیک و… )
1-4 -1-9- سفال گری، کاشی و سرامیک سازی (طراحی و اجرا)
(سفال‌گری، کاشی سازی، معرق کاشی، سرامیک‌سازی)
1-4 -1-10-نگارگری
(طراحی سنتی نگارگری ایرانی، نقاشی گل و مرغ، تذهیب و تشعیر، خیالی نگاری)
1-4 -1-11- ساز سازی
(سازهای محلی، سازهای ایرانی، سازهای کلاسیک)
1-4 -2: گروه هنرهای زیبا شامل 3 فصل 16 سرشاخه:
الف: هنرهای تجسمی
1-4 -2-1- خوشنویسی
(خطوط نسخ و ثلث، نستعلیق، شکسته و نقاشی خط)
1-4 -2-2-نقاشی و طراحی
1-4 -2-3-تصویرگری و گرافیک و کاریکاتور
1-4 -2-4-مجسمه و حجم
1-4 -2-5-طراحی پارچه و لباس
1-4 -2-6- عکاسی
ب: هنرهای نمایشی (تآتر)
1-4 -3-1- نمایشنامه‌نویسی
1-4 -3-2-کارگردانی
1-4 -3-3-بازیگری
1-4 -3-4-چهره‌پردازی
1-4 -3-5-طراحی و نورپردازی
1-4 -3-6-طراحی صحنه، دکور و لباس
1-4-3-7- نمایش‌های سنتی و آئینی
(نقالی، شبیه‌خوانی، نمایش‌های عروسکی و …)
ج: موسیقی
1-4 -4-1-نوازندگی
(موسیقی کلاسیک، موسیقی ایرانی، موسیقی نواحی)
1-4 -4-2-آهنگسازی
(موسیقی کلاسیک، موسیقی ایرانی، موسیقی نواحی)
1-4 -4-3-خوانندگی
(موسیقی کلاسیک، موسیقی ایرانی، موسیقی نواحی)
1-4 -5: گروه شعر و داستان:
1-4 -5-1-نویسندگی
(شعر، داستان، ادبیات کودک و نوجوان)
1-4 -5-2-نظریه‌پردازی ادبی
1-4 -5-3- ترجمی متون ادبی (شعر و داستان)
1-4 -6: گروه سینما:
1-4 -6-1- کارگردانی
(مستند، سینمایی، تلویزیونی)
1-4 -6-2-فیلمنامه نویسی
1-4 -6-3-چهره‌پردازی
1-4 -6-4-بازیگری
1-4 -6-5-طراحی صحنه و لباس و دکور
1-4 -6-6-تدوین
1-4 -6-7-تصویر‌برداری
1-4 -6-8-صداپیشگی در فیلم
1-4 -6-9-نورپردازی
1-4 -6-10-صدابرداری و صدا گزاری
1-4-6-11- تهیه‌کنندگی
(مستند، سینمایی، تلویزیونی)
تبصره 3: بدیهی است هر کدام از سر شاخه‌های مندرج دربند ب/ ماده دو دارای زیرشاخه‌های تخصصی هستند و ضرورت دارد در صورت‌جلسات و گواهینامه‌های ارزشیابی هنرمندان متقاضی عناوین اصلی درج و حتی‌الامکان به تخصص ویژه اشاره شود.
تبصره 4: چنانکه عنوان سررشته‌ای در تعاریف فوق مندرج نبود و به تشخیص و تصویب شورای ارزشیابی بررسی و ارزشیابی آن رشته ضرورت داشت. شورای ارزشیابی می‌تواند پیشنهاد خود را به شورای هنرِ شورای عالی انقلاب فرهنگی ارایه دهد. تا در صورت تصویب، بررسی آن رشته علاوه بر رشته‌های فوق‌الذکر در دستور و حوزه‌ی اختیارات شورای ارزشیابی هنرمندان کشور قرار گیرد.
1-5- کمیته‌های تخصصی
شورای ارزشیابی هنرمندان به منظور ارتقاء کیفیت داوری و بررسی دقیق تقاضاها، در چهار سرفصل کلی، کمیته‌های تخصصی تشکیل می‌دهد تا مرحله اول ارزشیابی آثار را طبق ضوابط مندرج در این آیین‌نامه برعهده بگیرد.
تبصره 5: رای و نظر کمیته‌های تخصصی، رای مشورتی تلقی می‌شود و برای شورای ارزشیابی هنرمندان الزام‌آور نیست.
ماده دو: دبیرخانه شورای ارزشیابی هنرمندان کشور
2-1: ریاست دبیرخانه شورا با انتخاب و انتصاب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یا نماینده تام‌الاختیار تعیین می‌گردد.
2-2: رئیس دبیرخانه شورا مسئولیت دبیرخانه را بر عهده دارد.
2-3: محل دبیرخانه در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار دارد.
2-4: انتخاب کارکنان دبیرخانه شورا با پیشنهاد رئیس دبیرخانه و تائید رئیس شورا خواهد بود.
2-5: امور اداری کارکنان دبیرخانه شورا تحت نظر حوزه وزارتی انجام می‌پذیرد.
ماده سه: وظایف دبیرخانه شورای ارزشیابی هنرمندان کشور
3-1. هماهنگی به منظور برگزاری جلسات شورای ارزشیابی.
3-2. هماهنگی با کمیته‌های تخصصی به منظور تعیین دستور جلسات شورا.
3-3. تنظیم صورت‌جلسات و مصوبات شورای ارزشیابی هنرمندان.
4-3. مکاتبات و پاسخگویی به متقاضیان، نهادها، ادارات و … .
5-3. آماده سازی گواهینامه‌های موقت و دائم هنرمندانی که درجه‌ی هنری‌شان به تصویب شورا رسیده و در صورت‌جلسات شورا مندرج شده است.
تبصره 6: محل تشکیل جلسات، در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خواهد بود.
ماده چهار: ارکان کمیته‌های تخصصی
4-1- بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی معاونین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سه حوزه هنری، فرهنگی و سینمایی و نماینده تام‌الاختیار رئیس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به عنوان رئیس کمیته‌های تخصصی فعالیت می‌کنند.
4-2-روسای کمیته‌ها، دبیران کمیته‌های تخصصی را در حوزه‌ی خود انتخاب می‌کنند.
4-3- انتخاب سه نفر عضو حقیقی کمیته‌های تخصصی بر اساس شرایط مندرج در آیین‌نامه شورای عالی انقلاب فرهنگی و با پیشنهاد رئیس کمیته و تصویب رئیس شورای ارزشیابی هنرمندان کشور خواهد بود.
تبصره 7: صدور ابلاغ عضویت اعضا حقیقی کمیته‌های تخصصی بر عهده روسای کمیته‌های تخصصی است.
تبصره 8: مدت زمان عضویت اعضا حقیقی در کمیته‌های تخصصی سه سال است که قابل تمدید خواهد بود لیکن در صورت نیاز به ترمیم کمیته‌های تخصصی پیش از انقضای مدت خدمت اعضا، با تصویب رئیس شورا بلامانع خواهد بود.
ماده پنج: جلسات شورا
5-1: برای رسمیت جلسه شورای ارزشیابی حضور وزیر یا نماینده تام‌الاختیار وی الزامی است. جلسات شورا با حضور دوسوم از مجموع اعضا حقیقی و حقوقی رسمی است.
5-2: دبیرخانه مسئولیت برگزاری جلسات شورای ارزشیابی را بر عهده دارد.
5-3: اجماع حاضرین برای اعطا درجات هنری ضروری است.
تبصره 9: در صورت عدم توافق اعضا برای اعطای درجه هنری به متقاضی، پرونده مجدداً به کمیته‌های تخصصی ارجاع داده خواهد شد.
تبصره 10: در صورتی که اعضا ثابت حقیقی به عذر موجه امکان حضور در جلسه‌ای را نداشته باشند جلسه شورا با حضور اعضا علی‌البدل حقیقی، قانونی است.
تبصره 11: حضور متقاضی یا اعضاء مدعو یا هر شخص دیگری در جلسه شورای ارزشیابی منوط به تائید رئیس شورای ارزشیابی هنرمندان کشور است.
ماده شش: رسیدگی به درخواست‌ها
6-1- هنرمندانِ متقاضی ارزشیابی هنری می‌توانند با مراجعه به ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی یا دبیرخانه کمیته‌های تخصصی در چهار حوزه:
الف: هنرهای سنتی
شامل: رشته‌های مختلفِ مندرج در آیین‌نامه شورای عالی انقلاب فرهنگی
ب: هنر های زیبا
شامل: هنرهای تجسمی، موسیقی، هنرهای نمایشی
ج: ادبیات
شامل : شعر و داستان
د: سینما
شامل: گرایشِ مختلفِ مندرج در آیین‌نامه شورای عالی انقلاب فرهنگی
تشکیل پرونده داده و کد اختصاصی دریافت کنند. دبیرخانه کمیته تخصصی پس از بررسی دقیق پرونده و تکمیل نمون برگ‌ها، پرونده را در کمیته تخصصی مربوطه مطرح کرده و پس‌ازآن، پرونده بهمراهِ صورت‌جلسه ی بررسی آثار متقاضی به امضاء کامل اعضاء کمیته، منتخب آثارِ هر هنرمند (حداکثر 10 اثر به تشخیص کمیته تخصصی) را در اختیار دبیرخانه شورای ارزشیابی هنرمندان کشور قرار می‌دهد.
دبیرخانه شورای ارزشیابی پرونده‌ها را در جلسات مربوطه مطرح و پس از بررسی آثار، نمون برگ‌ها و صورت‌جلسه کمیته، صورت‌جلسه نهایی را تکمیل و در همان جلسه به امضا اعضاء می‌رساند.
رای شورای ارزشیابی هنرمندان کشور از طریق دبیرخانه شورا به دبیرخانه کمیته‌های تخصصی و هنرمند متقاضی اعلام می‌شود. دبیرخانه شورای ارزشیابی، هر ماه یک بار ادارات کل استانی فرهنگ و ارشاد اسلامیِ مرتبط را به صورت کتبی از نتیجه ارزشیابی هنرمندانِ مربوطه آگاه می سازد.
6-2- دبیرخانه شورا موظف است غیر از صورت‌جلسات مجزا برای هر متقاضی یک صورت‌جلسه جامع برای هر جلسه شورا تهیه و به امضا رئیس شورا (وزیر یا نماینده تام‌الاختیار وی) برساند.
6-3- در صورتی که نسبت به اخذ تصمیم درباره‌ی پرونده‌ای شورای ارزشیابی هنرمندان کشور به اجماع و تصمیم نرسید پرونده را برای بررسی مجدد به کمیته تخصصی مربوطه ارجاع خواهد داد.
6-4- بدیهی است اداره کل های استانی پس از تکمیل اولیه پرونده، پرونده هنرمندان متقاضی را برای آغاز روند رسیدگی به دبیرخانه کمیته‌های تخصصی ارسال خواهند کرد.
6-5- در صورتی که شورا، ویژگی‌های هنری اثری را برای احراز درجات پنج‌گانه مندرج در آیین‌نامه شورای عالی انقلاب فرهنگی کامل وکافی نداند، الزامی به اعطا درجه هنری ندارد و مراتب جهت اطلاع به متقاضی و دبیرخانه کمیته مربوط اعلام می‌شود.
6-6- دبیرخانه شورای ارزشیابی مکلف است بر اساس صورت‌جلسات هر جلسه، گواهینامه‌ی دائمی متقاضیان را (برای پنج درجه) مطابق آیین‌نامه‌ی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی تنظیم و صادر کند. لیکن در صورتی که صدور گواهینامه دائمی به دلایل موجه، بیش از دو ماه زمان می‌برد، ضرورت دارد جهت تکریم ارباب‌رجوع گواهینامه موقت با امضاء رئیس شورا یا نماینده‌ی تام‌الاختیار وی صادر شود.
6-7- صدور گواهینامه المثنی تنها یک نوبت با درخواست مکتوب متقاضی، تصویب در شورای ارزشیابی هنرمندان کشورو تائید رئیس شورا مقدور خواهد بود. درج عبارت “المثنی” و تاریخ بررسی اولیه پرونده در گواهینامه الزامی است.
ماده هفت: شرایط متقاضیان و مدت زمان رسیدگی به درخواست‌ها
الف- شرایط متقاضیان
7-الف-1: هنرمندانی می‌توانند آثار خود را جهت ارزشیابی به دبیرخانه شورا ارائه دهند که از سوی دستگاه‌ها، نهاد یا دانشگاه‌های دولتی و یا عمومیِ غیردولتی و یا انجمن‌های تخصصی- صنفیِ هنری، یا سه نفر استاد طراز اول در همان رشته کتباً معرفی‌شده باشند.
7-الف-2: داشتن حداقل 5 سال سابقه کار هنری در رشته مرتبط
7-الف-3: داشتن معرفی‌نامه از 3 استاد معتبر (دارندگان درجه یک هنری یا اعضای هیات علمی
دانشگاه‌ها در رشته مرتبط)
7-الف-4: داشتن حداقل مدرک پایان دوره متوسطه برای متقاضیان کمتر از 40 سال
7-الف-5: حداقل سن متقاضیان دریافت درجه پنج هنری 35 سال
7-الف-6: داشتن حداقل سواد خواندن برای متقاضیان بیش از 50 سال
7-الف-7: حداقل سن متقاضی برای درجات 3، 4، 30 سال
7-الف-8: حداقل سن برای متقاضیان درجه دو هنری 35 سال
7-الف-9: حداقل سن برای متقاضیان درجه یک هنری 40 سال
7-الف-10: حداقل 15 سال سابقه فعالیت مستمر حرفه‌ای در رشته مربوطه برای درجه یک هنری الزامی است.
ب: مدت زمان
7-ب-1- فاصله رسیدگی به درخواست ارتقاء درجه هنری میان هر یک از درجات 5 و 4 و 3، سه سال و فاصله رسیدگی به درخواست ارتقاء درجه هنری میان درجات 3 و 2 و 1، چهارسال می‌باشد.
7-ب-2- هنرمندان متقاضی ارتقاء درجه هنری برای احراز درجات بالاتر ضرورت دارد آثار جدید خود را که در فاصله دریافت درجه قبلی و ارایه تقاضای مجدد، پدید آورده‌اند، ارائه نمایند.
7-ب-3- صِرف گذشت زمان، پیشکسوت بودن و یا دریافت امتیازات اجتماعی نظیر بازنشستگی و … دلیلی برای اعاده رسیدگی و ارتقاء درجه هنری هیچ‌یک از هنرمندان متقاضی نخواهد بود.
7-ب-4- کاهش فاصله زمانی بین دو نوبت رسیدگی پرونده هنرمندان متقاضی منوط به تحقق یکی از بندهای ذیل می‌باشد:
الف: تقاضای مکتوب رئیس شورا یا نماینده تام‌الاختیار وی
ب: تقاضای مکتوب 2 نفر از اعضا شورای ارزشیابی هنرمندان کشور
ج: مصوبه‌ی شورا جهت کاهش زمان در موارد خاص
د: تقاضای مکتوب 3 نفر از استادان طراز اول (دارای درجه یک هنری) از شورا
ماده هشت: بازنگری در پرونده‌ها:
با توجه به داوری دومرحله‌ای تمام پرونده‌ها در کمیته تخصصی و شورای ارزشیابی، تقاضای تجدیدنظر امری غیرضروری است لیکن برای مراعات حقوق هنرمندان متقاضی، تجدیدنظر و بررسی دوباره پرونده منوط به تحقق یکی از شرایط زیر است.
8-الف: ارائه تقاضای مکتوب دست‌کم دو نفر از اعضاء شورای ارزشیابی هنرمندان کشور
8-ب: ارائه تقاضای مکتوب سه نفر از استادان طراز اول (دارای گواهینامه درجه یک هنری یا اعضا هیات علمی دانشگاه‌ها) در رشته هنری متقاضی.
تبصره 12: ارائه تقاضای مکتوب برای تجدیدنظر و تحقق یکی از دو شرط فوق موجب رسیدگی مجدد شورا یا ارجاع پرونده به کمیته‌ی تخصصی با تصویب شورا خواهد بود و الزامی برای ارتقاء درجه در بر نخواهد داشت.
ماده نه: موارد خاص
9-1: پرونده خانواده معظم شهدا و شخص جانبازان و ایثارگران در کمیته‌های تخصصی و شورای ارزشیابی هنرمندان با حق تقدم رسیدگی خواهند شد.
9-2: با توجه به صدور گواهینامه‌های هنری با یک امضا در فاصله‌ی زمانی سالهای 1385 تا 1392 و تصریح آیین‌نامه شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر لزوم امضاء گواهینامه‌های هنری توسط اعضا ثابت شورا، هنرمندانِ متقاضی تجدید گواهینامه می‌توانند تقاضای مکتوب خود را به دبیرخانه شورا ارائه دهند. در صورت تصویب تقاضا در شورای ارزشیابی و تائید رئیس شورا صدور گواهینامه مجدد با تحویل و ابطال گواهینامه قبلی بلامانع است در ظهر گواهینامه‌های جدید درج مُهر “المثنی” الزامی است.
9-3: در صورتی که شورای ارزشیابی هنرمندان کشور آثارِ هنری عرضه‌شده را واجد شرایط خاص و هنرمند را مستعد بداند می‌تواند به عنوان تشویق تصویب نماید که پرونده با ارائه آثار جدید جهت بررسی مجدد به نصفِ زمانِ مندرج در ماده هفت بند ب 1 در جریان رسیدگی کمیته‌های تخصصی قرار گیرد.
ماده ده: آیین‌نامه داخلی شورا:
10-1: شورای ارزشیابی هنرمندان کشور می‌تواند در صورت ضرورت هر دو سال یکبار آیین‌نامه‌ی داخلی را بر اساس مقررات موضوعه کشوری و آیین‌نامه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی موردبازنگری قرار دهد. مشروط بر آنکه آیین‌نامه داخلی مفسر و روشن‌کننده آیین‌نامه شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده و از حدود مندرج در آن تبعیت نماید کاهش زمان تجدید نظر در آیین‌نامه داخلی منوط به تغییر آیین‌نامه ی اصلی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
10-2- آیین‌نامه داخلی با امضا اعضا حقوقی (اعضا ثابت ) شورای ارزشیابی هنرمندان کشور و تصویب رئیس شورا به‌موقع اجرا گذاشته خواهد شد.
10-3- سایر آیین‌نامه‌های داخلی نظیر آیین‌نامه‌ی داخلی کمیته‌های تخصصی نیز باید منطبق بر آیین‌نامه شورای عالی انقلاب فرهنگی و در حدود آیین‌نامه داخلی مصوب شورا باشد و با پیشنهاد رئیس کمیته تخصصی مربوطه و تائید اعضا ثابت شورا و تصویب رئیس شورای ارزشیابی هنرمندان کشور قابل‌اجرا خواهد بود.
پیوندها
شورای امر به معروف و نهی از منکر
ساماندهی مد و لباس
بنیاد رودکی
انجمن سینمای جوان